De pote Bende
Zondag 26 April 1891
32st9 Jaargang
Herdèrsem.
17
GODSDIENST. VADERLAND. VRIJHEID.
Aalst.Zitting des Gemeenteraads
Loopende Nieuws.
M JAN DE LAET.
LEDE. GeachteHeer,23April1891-
La Question Sociale
Ons S' lllartenskerk.
DER KERKDIEVEN.
BUREEL, ACHTERSTRAAT.
Gewone Aniwncen 20 centiemen per regel. Annoncen op de tweede bladzijde
50 centiemen den regel. Berichten onder 't Nienws, 1 frank den kleinen regel.
EI LINE
ABONNEMENTS-PRTJS.
5 Pr. 's jaars, vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstippen des jaarr
genomen, rechtstreeks bij ons of door Post of Briefdragers.
YM1
AALST, 25 APRIL 1891.
O
van Zaterdag 18 April, ten 6 ure.
(AfwezigMrcu Bethune, Burny, De Cock, Liénart, Lim-
pens, Moyersoen, Van Mol.)
I.Donkerstraatje in de Molenstraat: De Geburen vragen
d'afsluiting en M. Schepene Borreman zegt de voorwaarden
der overeenkomst: aan de twee uitkanten eennette grilje, langs
onder toegesloten, een sleutel aan d'Eigenaars, een sleutel in
de Wacht en een sleutel bij den Kommandant der Pompiers,
't Zal een goede verbetering zijn.
M. Van Gyseghem,. En de kosten
M. Borreman. Op d'Eigenaars, Mr; de Stad geeft er gee-
nen centiem aan uit... Eenparig aangenomen.
II. Kerkfabriek Si Marlinus. Budjet of Rek. sluit met ee
nen boni van 3joo fr.; al de stukken inregel. Eenparig aan
genomen.
III. - OMZETTING DER LEENING.
M. Schepene Glteeraerdls. MreQ, de sektie heeft de stukken
rijpelijk onderzocht en is éenparig U voor te srellen de om
zetting derLeening te doen onder de gunstigste voorwaarden,
mits nadere goedkeuring van den Raad.
M. D'Van der Hagen zal d'Omzetting stemmen, alsmede't
nieuw Hospitaal en het Stapelhuis, doch hij denkt dat ver-
scheidé uitgaven zullen overschreden worden en verscheide
ontvangsten te hoog geschat zijn. Wint de Stad in uitgebreid
heid, er zullen ook grootere kosten vallen van scholen.
M. Verbrugghen. W'hebben tweeklassen bijgemaakt.
Af. Van der Hagen. Mren, de Wet op den Arbeid der Kin
deren zal de schoollasten merkelijk verhoogen. Ge moet u
gereed houden. Het Armwezen vraagt ook gedurig meer geld.
Spreker roept d'aandacht der twee Heer en Volksvertegen
woordigers op 't Gemeenzaam fonds, waar wij meer in storten
dan gewoonte en min trekken. Hij heeft gehoord dat de Kar
melieten te klein zijn voor een Hophalle en vreest dat een
vaststaande Kiosk onze Groote Markt zou bestremmelen.
M. Burg. Van Wambeke. Dat is ook mijn gedacht. Men
maakt hedendaags schoon ijzeren kiosken van 25,ooo fr. die
kunnen afgebroken worden.
(M. Baron Bethune treedt in zitting.)
Af. Gheeraerdts zegt dat hij de werken heeft voorgesteld, de
middelen aangeduid en niets beter vraagt dan een ernstig on
derzoek... Hier en daar kan er aan de uitgaven en inkomsten
iets veranderen, maar dit verandert de algemeene toestand
niet. Om breed te rekenen, zegt M. Gheeraerdts, heb ik ver
scheide inkomsten onverlet gelaten, o. a. de Stoomtuigen, men
plaatst er gedurig meer bij, zoo spreekt men van een nieuw
Stoomtuig met 2 a 3oo peerdeDkracht. Wierden de lasten
voor zieken en armen te zwaar, men zou natuurlijk voor dit
artikel nieuwe belastingen moeten vragen.
Af. Van Wambeke. In dit geval Mren, zou ik niet aarzelen
de belasting op de Stoomtuigen te verhoogen; geen oogenblik
zou ik aarzelen.
M. Meert vraagt eenige uitleggingen aan D' Van der Hagen
en zegt dat vermits de intrest van 3 1/2 op 3 zal komen, er
toch altijd in 't Verslag een misrekening is van 5ooo fr. Gast
huis en Stapelhuis zal Spreker stemmen, doch vraagt een na
der onderzoek voor d'ander werken, die hij waarschijnlijk
een der eerste zal stemmen.
Af. Van der Hagen vraagt of men geen afdak zou maken
aan den muur der Broeders, en voorloopig d'Hop stapelen in
de Stadsgebouwen aan de Gaz?
Af. Van Wambeke. Ja Mren, we zouden moeten iets doen
voor de Markt in de smalle straatjes aan de Botermarkt; we-
to1"ks komen er nieuwe kramen bij en voor de menschen die
or moefen-gelijk wij,'t is oprcjhvla j..De kramen zijn
)een geprest.
Af. Verbru£ghen. Hoe meer Volk op een Markt, hoe be
ter.
Af. De Gheest. Eén dingen is spijtig, dat die straten daar
3 a 4 meters te smal zijn.
Af. D'Herdt bemerkt dat, heel waarschijnlijk de gebouwen
der Karmelieten te klein zijn voor een Hophalle, doch ver
mits die zaak nog niet vast beslist is, zal hij later zijn bemer
kin gen voordragen.
Af. Van Wambeke bepaalt de stemming
D'omzetting der Leening, Gasthuis. Ongeneesbaarhuis en
Stapelhuis, definitief aanveerd en al d'ander werken volgens
nader advies van den Raad.
Af. De Gheest. Maar, Mr den Burgemeester, wat zijn de
voorwaarden der Leening? wij kunnen toch niet stemmen
zonder het te weten.
M. de Burgemeester. Mr, 't Verslag heeft 14 dagen in de
Sektiën gelegen.
M. De Gheest. Wat is de uitslag dat is eigentlijk wat
ik moet weten.
M. de BvrgemeesterGeen nieuwe lasten, voor de nieuwe
Leening 4000 fr. meer van intrest, die Mr Gheeraerdts vindt
in de vermeedering van ontvangsten.
Bij de naamafroeping antwoorden allen JA, met een har
telijk genoegen.
M. de Burgemeester. Nu dat alles beslist is, laat ons de
zaken bespoedigen.
M. Gheeraerdts stelt voor een bijzonder Komiteit te noemen
voor de Plaats, de Plans, de Subsidiën van Staat en Provin
cie, enz.
('t Wordt aangenomen.)
M. Dr Van der Hagen roept d'aandacht in, op de Verzeke
ringen tegen Brand, door de Stad over te nemen.
M. Van Wambeke. Mren dat is onmogelijk. (1) O, er wordt
daar al lang van gesproken; M. Lippens van Gent heeft er
2 jaar meè bezig geweest en moest het laten steken. Die
Maatschappijen zijn te fel; ze maken kontrakten die niet kun
nen verbroken worden.
M. Van Gyseghem. Mij dunkt toch, als ik van Assura icie
wil veranderen, dat staat in mijn beliefte; en elk is in dat ge
val.
M. Van Wambeke. Jamaar, Mren, ze zetten in die kon
trakten moeielijke complikatiën. Ik heb dikwijls zulke zaken
gepleten en altijd verloren.
M. Gheeraerdts. Een stad op haar eigen zou moeielijk
een Assurancie inricht en, er zou akkoord moeten zijn met
ander Vlaamsche steden van onzen rang.
M. Van Wambeke. M*'®", terwijl wij van openbare ver
ken spreken, Oordegem vraagt altijd ol er geen middel zou
zijn ons te verbinden met eenen tram.
M. Verbrugghe heeft er ook aan Minister De Bruyn van ge
sproken; ze doen progres in die zaken en wij moeten hier niet
wanhopen.
M. V. W. 't Ergste van al, dat Erpe er voor niets wil
tusschen komen en Erondegemook niet; en wie zal aan eenen
Raad voorstellen, van voor die Gemeenten te betalen
M. De Gheest vraagt de kalsijding der Kerkhof baan.
M. Van Wambeke. Daar wordt al lang over geklaagd.
M. De Gheest. Mij dunkt, Mr, dat dit werk nog voor al
d'ander zou moeten gaan; elk is in 't geval dien weg te moeten
afleggen en bij slecht weêr, 't is er éen moeras. M. De Gheest
vraagt de dringendheid van dit werk.
M. Van Wambeke. Men zou eenen devis kunnen opma
ken, M. Borreman; 't zou toch wel iets zijn van 25.000 ir.;
misschien ware 't beter een weg in hout dat is zeer sterk.
M. Van Gyseghem. Een goede steenweg in kalsei, daar
vaart men best meê.
M. Meert. Mrer-, vermits men dit werk al zoo lang vraagt,
en daar het inderdaad van openbaar belang is, waarom de
som niet verdeelen op verscheide jaren, elk jaar 5 of 6000 fr.
ia den Budjet zetten, om het na eenigen tijd te kunnen ver
richten? (Aangenomen.)
In een vorige Zitting, had M. Ch. Liénart met rede ge
klaagd over 't vervoeren der lijken, dat er somtijds 2 lijken ter-
gelijkertijd vervoerd worden naar 't kerkhof, dat de Familiën
moeten wachten; dat er hevig geklaagd wordt.
M. D'Herdt bemerkt hierop dat dit geval voorzien is door
't Reglement van i856. genomen door Stad en Kerkraad; hij
bekent dat de toestand niet stichtend is, doch de Kerk moet
toch handelen volgens de bestaande Reglementen.
M. Van Wambeke. Wat is er nog op 't dagorde
M. Van Gyseghem vraagt of dit Reglement over 't ver
voeren der lijken moet blijven gelijk het is? En vermits er
klachten zijn, of men de zaken niet zou veranderen? Op
vraag van M. Van Gyseghem zal een brief geschreven
worden naar St-Martinus-Kerk en na 'ne pourparlé over
de menigvuldige sterfgevallen ïsluit d'openbare zitting, is
't finita el sessione, en 't Publiek verlaat schoonelces de
zaal.
(1) ONMOGELIJK! Welk rampspoedig woord!.. ;t Was ook onmo
gelijk d'Orgelbals te temmen en-het ontuchtig gezang op straat tbelet
ten... Over 10 jaren was 't Nieuw Gaslhuis ook onmogelijk!... D< veran
dering der Burgerwacht wierd wel lOkeeren onmogelijk gem uid!...
De Gaz aan de Stad behouden, om jaarlijks 20,000 fr. te wim was
ook onmogelijk
Groole lanteern, klein
licht; te Mechelen zond 't li
beraal 45 mannen naar 't
kiesexaam; ze trokken op,
met glans en glorie, zeker
van de viktorie; bij den eersten slag 27 van de 45 plons
den in 't water, kopke vooruit en verdronken. Te Def-
tinge een boerendorp, 7 kandidaten, 7 diplomas. Te
Deftinge, onder de 7 nieuwe Kiezers, 3 gebroeders...
Eere en Proficiat aan den heer Richard Van Ongeval,
die 14 dagen lang des avonds onderwijs heett gegeven.
Ons Land begint veel mekanieken te maken voor
Amerika. Te Gent mogen de Socialisten op 1 en 3 Mei
uitgaan, langs bepaalde straten, stoetsgewijze doch zon
der geroep of gezang. De schrikkelijksfe blasfemiën
staan dagelijks in Vooruit; doch voor den Vrijdag, als
Vooruit op de Markten geleurd wordt, is de toon veel ge-
matiger. Dan schijnt men den Godsdienst teeeren, gelijk
Robespeer in 't begin zijner Regeering. Deze week is
de bliksem gevallen in de Provincie Luik, nabij Aubel,
op 3 kerktorens; de schade beloopt tot 5500 fr. T'Am-
sterdam zijn alle Manifestation op 1 Mei verboden.
Sixtus verdient pluim en handschoen Kouden Kerstmis,
warme Paschen, sturen Winter, zachte LenteDoch
wie heeft de waarheid in zijn hand, als Hij die de sterren
heeft geplant? Te Brussel willen z'hebben dat er, dees
jaar nog, algemeene kiezingen zullen zijn. Te Lede
riep zondag een afzetsel van 't gewezen Vloekershuis:
Bravo voor de Socialisten!... Soort zoekt soort, zei de
duivel en bij liep met den schouwvager weg. Als er
een Verergernis ontstaat, brave en zedige menschen zijn
bedroefd en zwijgen, maar zeer dikwijls, die tot over hun
hoofd in de vuiligheid zitten, zullen meest lawijt maken
en hunne vreugd toonen. Het is in 't Beknopt Verslag
van Zondag dat vermeld staat hoeM. Van den Peereboom
Hofstade genoemd heeft met zijnen ministeriéelen mond,
Hofstade en gezegd dat voormelde achtbare 'Gemeente in
1892 een deftige koopwarensiatie zal krijgen.... 't Mag
zijn.... Er wordt t'Hofstadeen in't omliggende veel Han
del gedreven en een deel van Aalst zal niet miskontent
zijn over die Statie. Hoe Frère, Bara, Janson, Graux
en CBni0 de zaken keeren of wenden, ze vinden altijd dat
een uitbreiding van Kiesrecht het getal Kiezers op den
Buiten merkelijk zal doen vermeerderen.... Het algemeen
kiesrecht zou te Brussel 't getal kiezers 6 maal vermeer
deren en op den Buiten 21 maal;,.. Nu zijn er te Brussel
23,000 groote Kiezers, waarvan 20,000 in de stad en
voorsteden en 3000 op den Buiten; door den kiescyns op
10 fr. komen er te Brussel 27,000 kiezers en op den
Buiten 12,000.... Aardige zaken, zegtBara, maar die ons
rekening niet en maken. Vooruit, 0 dat is beleefd en
vrijzinnig, Vooruit bespreekt 't geval dat een Christene
Moeder hare dochter weigert aan eenen Vrijdenker en hij
noemt die achtbare moeders Vuile paapsche wijven, fa
natieke helleveegen, gespuis.... Weêral is een dergazet-
verkoopers van Vooruit civiel gestorven en wordt civiel
begraven.... Dat is moed hebben, schrijft Vooruit... Laat
ze maar komen, roept Satan; hoe meer er in d'helle zijn,
hoe min er 't eeuwig geluk genieten.... Nijdt voedt ook.
T'Aalst rond de groote Kerk staan 5 Huizen leeg; in
't Statiekwartier is 't wreed d'hui zen die er leegstaan;
mogen WIJ iets zeggen? al wie t'Aalst geld wint, zou er
zooveel mogelijk moeten wonen en aldus den penning aan
de Stad jonnen.... In de Muziekschool, allerbest onder
dit opzicht... In de Teekenschool, bijna al d'heeren Pro
fessors komen: 't is roef, roef, de frak uit! les gegeven,
eens rondgegaan en met den eersten trein de stad uit....
Die't beter weet, mag spreken en ons schrijven: Vrijheid
en Eerlijkheid! De Vogels keeren met goeden moed
terug; die in Griekenland en Afrika wonen, zijn in hun
gewoon getal; van de Boschvogels ontbreken er velen.
Leeuw, al dreigen zij zijn Vrijheid met woede en ge
schreeuw Geen Taal hebben is geen Vaderland hebben;
dat voelt dc Vlaamsche Jeugd in alle steden en in alle
Collegiën; wij zien het t'Aalst o a. in d'oogen van velen,
dat ze voor den Vlaamschen Leeuw zijn en tegen de ver
bastering. In Vlaanderen Vlaamsch Vrijheid en def
tigheid in Vlaanderen! Geen verdrukking! Geen onrecht!
Dat is de ziel en 't leven geweest van M. Jan De Laet...
Al wierd de kloeke Man oud, al bukte zijn hoofd ten
gronde, als om de plaats van zijn graf te zoeken, toch
bleef hij de manhaftige kloeke Held... M. Jan De Laet is
overleden woensdag morgend, 't kwaart voor 9 ure.
.ótr .'Vanvoerders van 't Vlaamsch Leger... De
Viiend cn tijdgenoot 3én Co.ibciti.ce... Van tj&ir iCV.
Die voor Vlaamsche "Taal en Landaard schrijft, dicht en
spreekt sedert 't jaar 1840... Die eerst Geneesheer was te
Ranst en t'Antwerpen, die in 1844 te Brussel het eerste
Vlaamsch dagblad stichtte, den titel verwierf van Hoog
leeraar te Gent; die verscheide dagbladen stichtte, Vlaam
sche en Fransche, doch altijd in den hevigsten Vader-
landschen geest; die aan 't hoofd was der Meeting voor
Antwerpen en van Vlaanderen, voor Vrijheid en voor
Welvaart; die naar de Kamers wierd gezonden en er
manhaftig zijn plicht kweet. Mr Jan De Laet was 'ne Man
van wil en van krachtdadigheid, van rechtzinnigheid en
van wijsheid; die nooit alom ging, maar zegde wat zijn
dapper hert hem ingaf... T Aalst gaf hij de eerste Voor
dracht in den Kring De Vriendschap; 't is lang geleên,
maar wc zien den Vlaming daar nog staan, forsig van
zieken van lichaam, sprekende voor de Vlaamsche Taal
en voor de Vlaamsche Rechten; de zaal was opgepropt;
men stond van achter op banken en tafels, op biljard en
schuiftafel; de geestdrift van den .Spreker ging in de ziel
der Aanhoorders, meermaals was 't een gedonder van
toejuichingen en als M. Jan De Laet.het spreekgestoelte
verliet en de gelukwenschingen ontving van 't Volk uit
d'eerste rangen, dan wierd de Vlaamsche Leeuw gezon
gen... Zij zullen hem niet temmen, de fiere Vlaamsche
't Is waarlijk om te lachen, hoe het Gentsch rood prul-
lenbladje alles kan verdraaien, en, hoe erg het was of niet
maar nooit kan bekennen dat de Socialisten ergens eene
klopping krijgen. Liegen en bedriegen, dat is hunne
leus.. G'hebt daar nu te Lede de Socialisten komen
meeting houden met d'ouDE commiezen van d'uiTGE-
DR00GDE fontein, te samen een kheksken van 20 man en
eenige nieuwsgierigen. De een of andere gezel ver
koopt wat flauwen zeever en dan vraagt de achtbare heer
D. W. het woord, om aan die Volksverleiders hun schan-
dig masker af terukken. Hij is hierin op meesterlijke
wijze gelukt;, daverende toejuichingen onderbreken den
redenaar dikwijls, bijzonderlijk toen hij zeide Lede
naars, past op! Wat komen die heeren hier doen? zij zou
den willen eenen Werkersbond stichten aan 0,10 c. in de
week, en 200 leden, dat maakt eene jaarlijksche som van
duizend franken... Dat zijn duizend franken die gij, arme
werklieden, zoudt geven, die zouden van Lede gaan en
en naar Gent keeren... Ik zal nooit schooner tooneel
bijwonen; de heerkens draaiden en keerden, juist of er
mieren in hun broek hadden gezeten; zij waren in't ge
heel op hun gemak niet Eindelijk, die verdraagzame»
sprekers, die zeggen dat het woord op hunne Meetingen
vrij is, schoten in eene fransche furie, begonnen te vloe
ken en te tieren en te roepen, dat de redevoering van den
heer D. W. door den Pastcor geschreven was, enz., bij-
zooverre dat het aan de deftige burgers walgde nog lan
ger te blijven... Zij verlieten dan de zaal waar het woord
NIET vrij is, om vechtpartijen te vermijden.... En wat
zegt Vooruit na zulke aftakeling? Menschen, nu spreekt
hij van werkingen in 't duister, dwang en andere per
soonlijkheden, die maar al te wel zijn spijt en zijne on
macht op onze Katholieke Gemeente doen uitschijnen.,..
Spijtig dat het onmogelijk is de geheele redevoering van
den heer D. W. te zeilden en in uw blad over te nemen.
In 't kort: De Socialisten zijn te Lede ferm geklopt,
zij hebben harde pillen te slikken gehad en het zal lang
aan de ribben hangen... Men spreekt hier van niets an
ders en 't is de moeite weerd, dan van den Gentschen
prediker, die de slechte gazetten komt aanprijzen en met
zooveel klank van 't brugsken in 't waterken gestooten is.
Heil den heer D. W.,die zich ten pande stelde en den
moed heeft «.lie mannen in hunne eigene kroegen te gaan
weerleggen. Ging het overal zoo, er waren weldra geen
godslasterende Socialisten meer en de werkman zou we
ten dat de ware Volksvrienden bij de echte Katholieken
^ijn- - Medegedeeld.)
Nu gaan de Prijzen
gegeven worden;
zondag 26, ten 4 ure
't Groot Concert, ten 4 ur in de Feestzaal van 't Kloos
ter. Ze zeggen dat de Slag van Hertssge zulk beeld-
machtig Muziek i.s. HET'STOMME WEEZEKIND is
een der hartroerendste Drama's die nog ooit vertoond
wierden; er. wie hartelijk wil lachen en langen tijd boer
tige tafercelen in 't geheugen houden, ga Ixooren naar
De Burgemeester die van gemak houdt en 'nen Artist
in nesten... Plaatsen van 2,00 van 1,00 en van 50 c.
o
ET L'APOSTOLAT DE L'OUVRIER.
Comment tous nous pouvons travailler a l'Apostolat de
l'Ouvrier, par un Ami de l'Ouvrier.
Te koop in onze Bureelen, prijs 0,75 centiemen.
o
Vlamingen. Als5e moet hebben
van den ij zere.n-Wcg, vraagt de
Vlaamsche. De Walen steken het ons door, dat er zoo
weinig Vlaamsche gevraagd wordeD.
Nevens die schoon Schilderij van
Crayeris het Altaar van 't H. Kruis, in
witten en blauwen marmer, in strengen
statigen stijl, nog al merkweerdig, doch
zonder bijzondere kunstweerde. Het
beeld van den gekruisten Christus mag
een meesterstuk genoemd worden. Het
wierd in den Outaar geplaatst rond het
midden van d'ander Eeuwe. Het wezen
van 't Goddelijk af beeldsellijdt en spreekt
op een verhevene wijze. Men kent den
Beeldhouwer niet; maar hij heeft een
stuk geleverd dat d'herten raakt en de
gemoederen verheft.
Op den hoek der beuk rond de koor is
de Preêkstoel, gebeiteld in 1806 door
Willem Van Buscom, de Direkteur en
Stichter der Teekensehool van Aalst. Hij
wierd betaald 3ooo gulden. De Preêk
stoel wordt ondersteund door een Maagd
een kruis houdende en 't Geloof verbeel
dende. Van boven is de Hcmelsche Va
der omringd van Engelen; verders dra-
perijen en zinnebeelden, korrekt gebei
teld, maar strokende met den stijl der
kerk. Ware de Kerk voltrokken geweest,
de Preêkstoel zou een ander plaats gehad
hebben; Deken De Blieck, zaliger, zegde
meermaals dat men langs alle kanten met
den Preêkstoel geloopen was en nergens
een betere plaats had gevonden. En in
derdaad, van aandezen pilaar beheerscht
men de gansche kerk; men staat voor de
3 hooge middenbeuken en als de Predi
kant zich houdt in 't midden van den
Preêkstoel, zijn stem heeft macht en
kracht om gehoord te worden tot in de
kapel der jVIIWeeën. Eén zaak is spijtig
en diep te betreuren... Dat men in die
schoone hooge gropte koor geen woord
kan verstaan, alhoewel men er maar ee
nige stappen van den Preêkstoel verwij
derd is... Door de schuld van die hooge
zittingen of gestoelten, die veel t'hoog
zijn, die strijden tegen de gothieke orde,
die al 't zicht der kerk benemen en die
't Woord Gods aan duizende en duizende
Geloovigen hebben ontnomen... Waar
zijn toch de gedachten geweest
-o
HIS TORISCII - DRAMATISCH VERHAAL
(door de Mannen van Chipka.'1
V. DE EERSTE STAP.
In den nacht van 27 tot 28 October 1887.
Nog een paar dagen en 't is Allerheiligen, Allerzielen; deker-
ben gaan opgepropt zijn van Volk, voor die zielroerende Plechtig
heden.
Het stormt in de lucht en de wind ruischt barsch en wild in de
kruinen der bladerlooze boomen; van tijd tot tijd hoort men een
half drooge tak breken.
Eén ure is 't geslagen op den ouden kerktoren van Tourneppe,
een der eerste Walen-Parochiën, 4600 zielen, in't kanton van
Halle.
Tourneppe, oude kerk, veel versiersels, afgelegen van alle Sta
tie, wie zou daar komen stelen, had de Waterduitsch Kreitser in
zijn eigen gezegd; en hij was die plaats in oogenschouw komen
nemen; hij was daar verschenen als reiziger in koloniale goede
ren, hij had gesproken met den Koster, met den klokluider; dan
was hij de ligging dier kerk in oogenschouw gaan nemen; hij
had er alles gevonden volgens wensch: een groot betrouwen op
d'eerlijkheid van 't Volk! geen vrees voor dieven of inbrekers!
Tourneppe, had hij gezegd, Tourneppe had hij geschreven naar
den goudsmid Malfeo; Tourneppe, ten 2 ure 's nachts, had hij ge
zegd, in den nacht van 27 tot 28 October aan de kerk van Tour
neppe, noord-oost.... Tourneppe stond geprent in vijf hoofden;
Tourneppe wierd met 'ne grijns van nijdige en valsche voldoening
herhaald in de diepe en donkere spelonken van d'helle....
Twee mannen staan daarop d'aangeduidde plaats: de Reus, den
herkuul, met zijn grijs ijzersterk hoofd, zijn fel gespierd lichaam,
zijn armen en beenen als kolommen; de Reus en"de Slang, de man
met zijn klingsche leden, die 't publiek verrast en verbaast door
zijn wringen en springen, waardoor hem den naam van gomlas-
tieke man is gegeven....
Daar staan"zij, de twee belhamels der toekomende kerkdieverij.
Sterzenbach, zegt de Reus, welk hondenweêr!
En zoo donker als een helle, geen steek voor uw oogen
zien!
Hoort de wind eens huilen! Ik denk wel, Schroder, dat men
ons hier niet lang zal laten schilderen.
Een ure is 't daar geslagen!... Ten twee ure moeten wij in
de kerk zijn.... Hoort, 't gebas der honden op de Pachthoeven!..
Teeken dat er iemand is op de baan
Een derde schaduwe stapt het kerkhof op en komt de twee an
dere vervoegen...
Sterzenbach, Schroder.
Mr Kreitser.
Goed, freugd, op uwen post; alles gemakkelijk gaan; langs
de fenster pinnen, geen prandkas en de smid op een oogpink al
de deuren open krijgen.
Ge blijft hier niet?
Neen, ik moet morgen froeg t'Hal zijn, om falsche geruch
ten te verspreiden. Ziehier voor elk twintig franken op foorhand.
En de Smid?
Zal aanstonds komen; ik heb hem gezien t'Hal.. Hoort nu
ferder, een groot geheim, waarvan Malfeo of de smid niets mogen
weten, iets tot ons bijzonder beneficie.
Indien de maan van tusschen de zwarte wolken ware gescho
ven, op dit. oogenblik had men drij ^hoofden gezien, dicht bijeen
gebracht; een mond die geheimzinnige woorden uitsprak en 6
oogen die fonkelden van geldzucht.... In den geestenwereld was
een vierde hoofd daar aanwezig: Satan, grinnikkende van nijd en
.helsche wraaklust en zijn vuist naar de sakristij uitstekende.
Kreitser is vertrokken....
Die smid, die smid, zegt Sterzenbach, zonder hem kunnen
wij niets; hij brengt immers licht meê, hamers, breekijzers....
Ge vreest toch niet dat hij zal wegblijven!
Ik vrees niets en ik vrees alles.
Hij heett zijn woord verpand gelijk wij. Ilij aarzelde niet...
Maar zijn dochter! zijn dochter!
Ge kent haar reeds, Sterzenbach?
Neen, maar een kwezel; ik wil en zal haar kennen; ze mag
geen kwezel blijven....
De nachtde nachtde zomersche nacht, wat is hij lief en aan
genaam, als in de stilte der Natuur overliet rustende en zwijgende
veld, de Nachiigaal zijne heldere en zoetluidende stem verheft!...
De nacht! de nacht! hoe plechtig, als in't gure jaargetijde de
maan blikkert op den blanken sneeuw, waarboven het blauw uit
spansel en de pinkende sterren!... Maar hoe vreeselijk de nacht,
bij storm en onweer, bij wind en regenbui, in gewoel en duister
nis, als men niets hoort dan 't gehuil van den wind, 't gekraak
der takken, 't gevlucht der roofdieren en 't gebas der wakershon
den
't Gaat twee uren worden!... Die smid! die verduivelsche smid!
brult de Reus, kan hij niet vroeger komen! Is hij hier niet ten 2
ure, wat gaan wij doen, Sterzenbach? wat gedaan
Alleen beginnen!... Ik hoor iemand;.... hij is daar...
Smid, zoo lang weggebleven! Is 't al 2 ure? Neen,
maar we staan hier al zoo lang.... G'hebt licht en alam, sleutels
en breekijzers....
Voor alle antwoord laat de smid een zwaar pak op den grond
vallen en ontstak een dievenlanteern....
De Slang ging eenige stappen van daar op wacht staan en
leunde tegen een zwaar houten kruis van 't kerkhof.Van daar
hoorde hij het scherp gesnor der vijl en zaag in een ijzeren baar..
De smid werkteieverig door; geen 2 uren" was 't geslagen, als
de Reus een zware arduinsteen van de venster nam en de dieven
lanteern in d'hoogte bracht.
Sterzenbach Is 't gedaan Ja, kom; gij, Smid, er is
wel geen gevaar te vreezen, maar tegen alle voorvallen, ga staan,
waar Sterzenbach stond; let wel op; bij 't minste gerucht, kom
ons verwittigen.. Zult ge dat doen Ja. Is 't wel verstaan
Ja.
Sterzenbach, zoo gaat de Reus voort; d'opening is groot genoeg
voor u en zelfs voor mij; is 't noodig, ik kom u helpen; anders
blijf ik hier buiten; zij wij zoo t'akkoord Ja. Hier is een
scherp breekijzer; gaat het niet gemakkelijk, slaat drij maal met
't ijzer en ik kom; anders wacht ik hier, om de stukken aan te
nemen en dezelve in den voorschoot van den Smid te verbergen.
Is 't wel verstaan Ja...
Dit zeggende was de Slang 'met 'ne wip op de kerkvenster
en nam de dievenlantaarn bij hem.
Zich keerende naar den Reus: Schroder, zegt hij. Welnu?
Moest er onraad komen Onraad, vreest gij iets Wie
weet hetin een kerk is men nooit zeker; Pastoor en Koster kan
komen voor een Berechting.. In dit geval, wat doen wij
Wat wij doen Die dood is, kan niet meer verraden Ja,
die dood is, kan niet meer verraden.. Dit gezegd hebbende, liet
de Slang zich in de kerk afglijden, tewijl de Reus zijn een oor
houdt aan de venster, zijn ander oor naar het dorp....
Nu ziet men in de kerk een licht over en weer gaan; men hoort
een getrappel en een gekretsel;... een gcdommelscn en een vallen
van kandelaars... Wie zal ons zeggen wat in die helsche duister
nis gebeurt, op die plaatswaarde Geloovigen van jongs af leeren
stil te zwijgen en eerbiedig te zijn!
0 Lamp, die daar brandt voor het hoog Altaar; Lamp die dag
en nacht flikkert en blikkert tot eere van den goeden God in zijn
verheven Geheimenis, dat ge kondet sterven, uw licht ware uit-
gedooft van schrik en van verontweerdiging.
De goddelooze Geldzucht is daar de goddelooze Geldzucht
Zonder ontzach of eerbied niets kennende dan ruwheid en baat
zucht!.. 0 godgewijdde Lamp, moest gij komen getuigen, welke