i
imintti
49
Zondag 6 December 1891
328te Jaargang.
Loopende nieuws.
GODSDIENST.
VADERLAND. VRIJHEID.
In de Kapittel-Zaal.
DAVIDSFÖNÜ
BUREEL, ACHTERSTRAAT,
Gewone Annoncen20 centiemen per regel. Annoncen op de tweede bladzijde
50 centiemen den regel. Berichten onder 't Nieuws, 1 frank den kleinen regel.
HEI LAND
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 Fr. 's jaars, vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstippen des jaar»
genomen, rechtstreeks by ons cf door Post of Briefdragers.
YAM AELST
AALST, 5 DECEMBER 1891.
-O
Aalst is zonder
photograafdoch
meermaals per
maand komt M. Matlet, van Ternath, bij M. Keppens,
Molenstraat 27bis. Ja, M. Notaris De Gheest, g'hebt
gelijk: te respekte der Familiön die hun duurbare Over
ledenen naar 't kerkhof vergezellen, zou een der eerste
werken van Aalst moeten zijn: De kalseiding der kerk
hof baan. M. Meert heeft alle jaren een krediet gevraagd
voor dit werk; doch 't Publiek zou dankbaar zijn, indien
men dit werk zoo spoedig mogelijk uitvoerde. De slecht
ste baan van Aalst is de kerkhof baan. Die een vaD
de Ministers ziet, de complimenten a. u. b. en dat er 's
avonds te weinig licht is op de Treins; men zou toch
moeten kunnen lezen, zonder zijn oogskes te kreveeren.
Licht en Water, dat is toch het minste wat men den
mensch kan geven. Ei, ze noemen dat EXPRES
Donderdag av. ten 5 ure, brief uit Aalst verzonden naar
Gent; expres, 35 centiemen port; en weet ge wanneer de
brief besteld wierd, aan de Vischmarkt Ten half 12...
De fout zal aan Gent zijn; want w'hooren klagen over
dat groot Pöstbureel, dat de brieven-expres er dikwijls
aankomen, al trekbeenende, gelijk geblesseerde uit den
slag van Leipzich. M. Oscar Reyntens, advokaat te
Moorsel, Lid der VlaamscheTaalgilde, kondigt aan,dat
hij in 't kort zal uitgeven De Gemeente Moorsel bij
Aalst en hare Geschiedenis, boekdeel van 200 bl. aan
2,25. Eere aan de Vlaamsche Kunst! Het Oratorio
St Franciscus van Tinell zal dezen winter uitgevoerd
worden te Dusseldorf, Aken, Breslau, Kopenhagen,
Amsterdam en den Haag. Wat bliksems ongezond
weêr Overal veel sterfgevallen T'Aalst zondag nacht
5 dooden in 't Gasthuis!... Over Zele is een soort van
Drolziekte gevallen: droogen hoest,pijn overal, meest in
rug en hoofd, fledderig zijn, flets, walgend, niet kunnen
slapen en zoo flauw worden als een rietmusch in den
Winter.... D'een Berechting achter d'ander; 3 Dokteurs
ziek o. aeenen die ia 50 huizen meesterde. Te Ber
lijn is d'Influenza, met veel kwaadaardigheid; te Berlijn
de groote citadel van den Pruis. - T'Aalst mag M. Ont
vanger De Bruyn zijn rechten op pensioen doen gelden;
hij heeft de jarea. Te Lions heeft de apostaat Hya
cinth een voordracht gehouden tegen den Aartsbisschop
van Aix; de rampzalige mensch dierf verklaren dat de
Fransche Republiek nu gaat gedwongen zijn een vervol
ging in te spannen tegen den overmoed der Geestelijk
heid. Ja, een der vuilste boeken, door de Policie te
Brussel aangeslagen tot bescherming der Zeden, was ge
schreven door eenen officieelen liberalen Schoolmeester.
Alle vijf voet hoort men te Brussel en in de Walen dat
er mamezellen van 't liberaal Onderwijs huishouden, na
voor de Wet alleen getrouwd te zijn, bijgevolg openbaar
God en zijn Gebod versmadende... En dat moet de kin
deren onderwijzen!... Droef, droef, droef! De Beiaard
mag spelen en laat ons de drapeau's uitsteken: In Oos
tenrijk is een dorp, zonder een enkel herberg.
0
Heden, zaterdag, ten half acht, groote
openbare Zitting van den Gemeenteraad.
ftY-ruw HOSPITAAL
In de beslissende Vergadering van't i uoo-
fflf Komitpit. -'*■ Van
Wambeke, Gheera- ^ue&taanae uit cl'Jtieeren
Dr Claus, Be*1 ^erdts, Borreman, DrVan der Haegen,
Van de P"*nune, Paul De Clippele, Van Gyseghem en
jw.ee), in die beslissende Vergadering wierd 't
Land, is 't bij u gelijk op een ander?.
In welken zin, menschen?
Ja, bijvoorbeeld, ik neem de gazet voor 1892.
Proficiat, wel gekomen G'haalt er eere van En
lang en gelukkig en vrolijk moogt ge leven!
Maar heb ik dan ook de Nrs tot Nieuwjaar erbij,
per beneficie
Ja, we zullen ons niet laten uitsteken; en daarbij
kan Ued. genieten van de Premiën der schoon Boeken:
't Kasteel der Verdoemenis, Gaston Blankaert, Doktor
Gorus, voor 1,00 in plaats van 1,75 en 2,00... We willen
ook eens Premiën geven;., 't en moeten altijd dezelfste
niet zijn die wel varen.
O—
Land, ge peist gij zeker dat wij, Boeren, latijn lee
ren? ze moeten veel doen tegenwoordig, om niet le be
zwijken, maar latijn leeren, dat is toch in onzen kavel
niet...
Schrijven wij latijn, achtbare Lieden
Ja en dan nog in uw Overzicht der Botermarkt; al
verschelde malen hebben wij dat belet: intra en extra;
wat bediedt dat? wordt u dat alzoo opgegeven door d'uf-
fra uit Chipka die wij alle weken op de Botermarkt zien,
tot ons genoegen, de brave ziel?
Menschen, vermits de Markt zoo verschillig is, al
koeken naar zijn geld, zoo bediedt dit intra en extra: dat
er nog Boter geweest is van meer en van minder; intra
en extra, onder en boven die prijzen.
O
Land, hoe is 't met uwen Mr den Deken?
Wat zullen wij zeggen, geliefde Ondervragers? den
eener, dag wat beter, den anderen dag wat slechter.
Zoo dat 't niet goed en is?
't Zou toch kunnen beter zijn: een zware ziekte en
tot hiertoe geen ernstige terugkeer tot de gezondheid. De
menschen van Aalst hebben nogtans veel, veel hoop; ze
zijn hunnen Deken Raemdonck hertelijk genegen; ze
bidden veel en aanhoudend voor hem, God almachtig en
zijn Heiligen; dat ze met 24 uren aan éen stuk in de kerk
te zitten, hunnen Deken konden tot herstelling brengen,
de groote kerk zou gestampt vol ziten.
't Is al lang dat Mr den Deken ziek is?
3 maanden, Menschen; God geve de spoedige her
stelling!
O
Land, wat lauw, vaddig weêr 1
Ongezond weêr, Menschen; en ze spreken van d'In
fluenza die weêr te Londen en te Berlijn was; maar z'is
ook in ons Land gekomen, elk lijdt ervan: Te Zele, te.
Hamme, te Gent, t'Aalst, overal veel sterfgevallen; 'tis*
een soort van Drol, die voortloopt en in d'huizen dringt,
een Grip, een Polderkoorts, 'ne Malaria, wat weet ik al?
Alle jaren komt dit met de verandering der luchtgestel
tenis en daar wij hier in een laag land wonen, Nederland,
dat de nevels en de wasems der Noordzee ons overrom
pelen; alle jaren zijn er dees tijd veel ziekten; maar nu
gaat het toch over zijn hout.
Wat zegt Vater Kneipp daarvan?
Tegen d'Influenza raadt hij aan,'t lichaam v/asschen
Woud water -n :.siju en da*. - 't ben «aan. caar'"j
Chipka, beginnende aan de Werf en g'heel dien traktus
tót achter 't Begijnhof....
En staat dat beschreven?
Zekerlijk staat dat beschreven; in d'alleroudste
perkamenten handschriften, als ze nog met Gothiksche
en Arabische letters schreven, en in abreviatiën; den inkt
is zoo bleek geworden dat ge dat zonder bril of vergroot
glas moeielijk kunt lezen. Korts na de Kruistochten was
ergrooten Hongersnood in Aalst: geen eten! geen eten!..
Een Burger van aan de Vaart, zekere Paladyn deed voor
zijn rekening uit den Oosten verscheide schepen tarwe
komen, om uit te deelen aan d'arme menschen, en ver
mits het anderszins een der vroomste Poorters was,
noemde de Graaf van Aalst hem Ridder der Heerlijkheid
van Sjipka...
Van Sjipka?
Ja, om dees rede: Poorter Paladyn had daar in den
Oosten op dit eiland Chipka 'ne Kozijn wonen en 't was
uit 't eiland Chipka dat de schepen graan verzonden
waren.... Die naam is aan dit deel van Aalst gebleven,
door verloop der tijden en Aalst meermaals geplonderd
en afgebrand zijnde, was dit uit 't geheugen gegaan; maar
bij d afbraak van 't Hooghuis zijn de echte oirkonden in
een ijzeren kasken in eenen diepen kelder gevonden; er
had 'ne schat nevens gelegen, maar hij was weg.
O
Zoo, zoo, zoo, Land? en uw nieuw Gasthuis? Zal 't
gereed zijn tegen 't jaar 1900?
Tegen 't jaar 1900!!!! Meint ge dat d'Aalstenaars
zeeldraaiers zijn? Luistert eens naar 't volgende heden
avond is 't Zitting voor de aanduiding der Plaats, mits
vrije stemming; dan wordt aanstonds de Grond aange
kocht; op 2 d 3 maanden is 't plan gemaakt; laat ons ne
men op 1 maart 1892; d'avonden zijn lang; van 1 maart
tot 1 juli goedkeuring en aanbesteding; van juli beginnen
te werken; tegen einde 1892 ver boven den grond, ver
scheide gebouwen onder dak; op einde 1893 ALLES
gereed; in 't najaar alles wel droogen; met Kermis 1894
de plechtige opening; de Plechtige Opening; een Gast
huis! gelijk M. Gheeraerdts zoo wel zegt in zijn verslag
voor de Begrooting 1892, (waarover de naaste week een
hoofdartikel), een Gasthuis,die groote daad van mensch-
üevendheid en van christelijke broederlijkheid; een stad
gelijk Aalst met zooveel arm Volk, met zulken wreeden
schoollast; en die nog 3oo,ooo fr. vindt voor een nieuw
Gasthuis; dat moet plechtig geopend worden IN JULI
1894, dat men dien datum vaststelle van nu af; in Juli
1894, ten allerlaatste; en God geve dat al de Heeren van
Stadhuis, Hospitiën, Armbureel, Gezondheids-kommissie
Drukpers, enz. enz. die nu hunne zorg en hunnen tijd
aan dit groot Werk besteden, dat zij er aanwezig zijn, in
blijheid en Gezondheid, om't nieuwe Gasthuis plechtig
te zien wijden én te openen, voor 't Werkende Volk van
Aalst, onder de Bescherming van den H. Martinus en
van den H. Josef; de twee Parochiekerken zullen bijna
even dicht bij 't Gasthuis zijnMen weet dat 't Land
van Aalst niet onverschillig is gebleven aan dit nieuw
Gasthuis, van over 10 jaren is er over geschreven in ga
zet en vlugschrift. Vergeten wij dus den datum niet: Juli
1894; op 3 jaar zijn, eilacy de forten aan de Maas £<.-■
aakt; ho-zou men op 2 jaar eu 1
komt d'Oultremont uitroepen Een Vrij will igers-Leger
is tegen de Vaderlandsliefde; elk moet soldaat zijn, om
zijn Land te verdedigen!! Elk gewapendGelijk bij d'oude
Barbaren, d'Hunnen en de Noordmannen De Vader
landsliefde van den hoveling d'Oultremont bestaat dus in
een Bloedwet, in een Slavernij, in de Jonkheid naar de
kaserns te sleuren, daar te leeren pataaten jassen, vloeken
en wild zijn, om als dienstmeid aan d'officiers te dienen
en als men uitgelaten wordt, eenige herbergskes kapot te
slaan;... Die Hovelingen Er staat geschreven van over
3000 jaren Ongelukkig Land, waar d'Hovelingen mees
ter zija Maar 't is M. Coremans die hier sterk heeft ge
antwoord, M. Coremaus, de Vlaming van Antwerpen
Dat de Kiezers verwacht hadden terug te zien keeren naar
het getal soldaten van 1878; dat de groote Mogendheden
in ons Land niet zullen komen vechten dat wij belache
lijk worden met dit groot Leger; (ja, ja, Minister Pontus
snuift dat maar op, ge moogt het hooren); dat Luxenburg
MIN in gevaar is met zijn 150 soldaten, dan wij, met ons
130,000; dat de beste waarborg van ons bestaan is, de
overeenkomst der Mogendheden; dat t'Antwerpen alleen
de Kiezers uitdrukkelijk spreken tegen dit overdreven
Militarismus
Eilaas 't is waar M. Coremans, g'hebt gelijk de
godsdienstige kwestie 0verheerscht alles; we zijn sterk
TEGEN het Liberalismus, maar in ons eigene partij heb
ben wij schier NIETS te zeggen, zoolang de Poll of de
vrije geheime voorloopige stemming er niet bestaat, 't Is
daarom dat wij daarop aandringen; en de tijd nadert dat
er geen kiezing zal mogelijk zijn, zonder den Poll. Wij
moeten sterk staan. Burgerlijk en Godsdienstig...
Minister Generaal Pontus, wat zegt gij daarop Ha,
gij geweerdigt u bijna niet te antwoorden aan die deftige
heeren Van Helleputte en Coremans, gij trekt uw schou
ders op, ge trekt aan uw moustasj, ge ziet devasiefop;
ge kondigt dat aan, dat gij voor den Persoonlijken Dienst
zijt; dat die zaak na d'IIerziening zal voorgelegd wor
den; dat men er op zal aandringen Welnu, wij geloo-
ven dat ook, maar wij denken toch wel D'algeraeene
Vrijheid zal er komen of d'algemeene Slavernij Ouders,
achtbare Ouders, bemint gij de deugd, de vrijheid uwer
kinderen? strijdt dan voor een Leger van Vrijwilligers....
Dien d'OultremontDoor wie wierd Joannes den Doo-
per aangeklaagd Door d'Hovelingen!... Wat riepen de
Joden tot Pulatus, als hij aarzelde van Oas Heer te doen
kruisen D'Hovelingen zullen 't gaan zeggen aan den
Keizer Waarom zijn d'apostelen Petrus en Paulus zoo
wreed gevangen Omdat zij eenige Hovelingen haddon
bekeerd Van wie kreeg Henricus den Achtsten zulken
slechten raadVan zijnen Hoveling en vleier CFomwell
Waarom kon Thomas Morus in 't Hof niet blijven Omdat
hij den Hoveling niet kon spelen Het wordt zoo dik
wijls gezegd op Chipka De Kiezers zullen nog aan hun
Gekozenen moeten verbieden van dikwijls naar 't Hof te
Her m :-.ziy\.en da*.
- HHI1 va r' 1 ftrfeksel var, Si J
absmfhe, enz.
Verslag van Mr Dr Qlaus nogmaals voorgelezen, elk had
er reeds kunnen kennis van nemen, doch GEEN JEN-
KELE OPWERPING wierd er tegen gedaan en met
eenparige stemmen (Mr Burgemeester Van Wambeke
afwezig), met eenparige stemmen wierd de Hertshage
aangeduid als de gezondste en de best geschikte plaats
vóór 't niéuw Hospitaal.
O—
JL tij Argentina is «r weêr herbegin van twist, al is de nieuwe Na
tionale Bank geopend en al komt er meer leven in d'aktiön. Uit't
Gentsche Vrije had men ons gevraagd die schoon Lijkrede van M. De
Turck, achtbaren Koster te Steenhuyso, ook in De Werkman te
fetter - in Bulgaria spreken ze van 9 millioen te kort. Te St Pe
tersburg- hacTde Czar beslist geen Wiuterfeesten te geven, orarede van
den Hongersnood: maar nu is 't een wreed gezaag en geklaag van de
Muzikanten, de Dan smeesters, de Coiffeurs, de Modisten, de Borduur-
ders, 'oetsiers, de Pasteibakkers, de Poeljeniers, enz. enz. enz...
Oov de'Dokteurs en Apothekers klagen, want veel groot Volk kreeg
vallingen door die Nachtfeesten. De Czar staat te duhoen met zijn twee
oogen toe... Hooglee- .ar David keurde het af, als Conscience schreef:
met zijn twee oogen; maar dat is een Volksgezegde.
Land, zeg ons e»*-"
"an Eiland, r' uU;Jj waarvan komt eigentlijk den
naam „nipka?
Chipka, Menschen, kijk! wij zullen 't u toonen op
de Landkaart, op den Atlas; ziet ge daar die keting van
bergen,hoog en lang, de BALKANS genoemd, 40 mijlen
lang en de grens van Turkijë uitmakende langs Europa
tot aan de Zwarte zee.
Ja, dat zien wij, de Balkans.
Welnu, een dier bergketens, nabij de stad Grabova
is de Sjipka of in 't Vlaamsch Chipka, i5oo nederlandsche
el hoog, een bergengte uitmakende en een eiland; in den
oorlog van 1877 hebben de Russen 7 dagen moeten vech
ten om door Chipka te geraken; dan is de Turk daar te
ruggekeerd en z'hebben er gevochten, bijna dagelijks, tot
8 Januari 1878.
Heel wel, maar 't eiland Sjipka van Aalst aan de
Werf, van waar komt die naam?
Achtbare menschen.. brave zielen, dat is iets van
den ouden, ouden tijd, gelijk 't Meetjesland, 't Land van
Kazant, 't Land van Riem, 't Land der vier Ambachten,
't Brugsche Vrije, enz.zoo heeft Aalst zijn Eiland
brengt
Mr#n Van HelleL
remansDat zijn oprecht Vlaamsche Volksmannen...
Mr Van Helleputte, een der opperhoofden en inrichters
van deu Vlaamschen Landsbond, heeft de denkbeelden
en de wenschen van zijn Volk in de Kamers verdedigd
De Bloedwetdit hatelijk overblijfsel van de jaren 1793!
De Bloedwet, die alle jaren zooveel schandaal, zooveel
smart en onkost veroorzaaktDie dagen van Loting
helsche dagen Minister Pontus, en spreekt toch niet
van Vaderlandsliefde in uw kaserns, want ge zoudt ons
kwaad maken Kan de Bloedwet verzacht worden?
Is de formuul gevonden Ja, ja, ja.. M. Van Helleputte
heeft het gezegd Vrijwilligers aanwerven, volgens de
stelsels van Antwerpen, Gent, St-Nicolaas, Aalst; en NA-
MATE er Vrijwilligers bijkomen, de Bloedwet verzachten
Een vrije man is meer weerd dan 10 slaven... Er is hier
geen spraak van 't Land ongewapend te laten NAMATE
men Vrijwilligers heeft, den Slavendienst verzachten....
Is dat niet eenvoudig en natuurlijk?... En daartegen
Het
met 61 fel. tegen 13 en 15
stuurraad, aan 't hoofd
Hoogleeraar Willems van Leuven, UEd. klaagt over ver
mindering van Leden; gij roept Provinciale Vergaderingen
in'tleven. Heeren, uw pogingen zijn loffelijk; maar ten
eersten Davidsfonds verliest Leden door den bitteren Biech
ten tijd, veel menschen moeten er op zien; verbetert den
Landbouw; maakt van den Landbouw een goede broodwin
ning gelijk voorheèn, dan zal Davidsfonds ook aanwinnen; ten
tweeden Veel Afdeelingen zijn lauw in hun werkingen; waar
geen Vrijheid is, is geen en iever; luistert men wel genoeg
naar d'Afdeelingen Gaat het te Leuven nietWij schikken
en beridderen alles, inter nos; gelijk wij vaststellen moet het
zijn!.. Wordt Davidsfonds niet oud van jaren? Zijner geen
Bestuurleden, 20, 3o jaren aan't hoofd, en nog weinig naar
Davidsfonds omziende?. Wat waren ons Voorouders wijs van
alle jaren nieuwe Schepenen te willen In de bijzonderste
Kloosters, 't zijn alle 3 of 6 jaar ander Oversten; nieuws ver
blijdt; nieuwe mannen hebben nieuwen iever, nieuwe gedach
ten, nieuwe plans.. Davidsfonds is een goede Katholieke Va-
derlandsche macht.. Laat ons werken voor den bloei en'groei
van Davidsfonds.
OF
DE SCHOONSTE VROUW DER WERELD, DE RIJKSTE EN DE ONGELUKKIGSTE.
V.
Een rijke vrouw
In druk en rouw.
Van Juni 1791 begon 't gevang der Koninklijke Fami
lie.
Door die razende menigte in de Tuileriën terugge
bracht, wierd zij er bewaakt, als in een Prison dag en
nacht, van binnen en van buiten.
Zooverre ging het, zoo stoutmoedig waren reeds hunne
vijanden dat de Kamers der Koningin bewaakt wierden
door twee schildwachten.
Den 27 Juli kwamen 3 Volksmannen der Nationale
Vergadering de gevangenen ondervragende Koningin
bijzonderlijk wierd door smadelijke vragen lastig geval
len zij antwoordde met veel weerdigheid en zonder
iemand te willen beschuldigen:
Ik verklaar, zegde zij, dat vermits de Koning uit zijn
Land wilde vluchten met onze kinderen, niemand mij
beletten kon hem te volgen. We zijn getrouwd en we
willen te samen leven cn sterven.
Verscheide weken was het aan de Koninklijke Familie
verboden in de schoone Hovingen van 't Paleis te komen;
de Kinderen wierden bleek, verloren allen eetlust; de
Moeder smeekt om locht en vrijheid geen doens
Eerst moest de Koning de nieuwe Grondwet zweren
den 44 September 1791 en dan wierd het Gevang een
weinig verzacht.
De nieuwe Wetgeving steunde op 't gepeupelsel van
Parijs en alle gematigheid wierd er van de hand gewezen.
Gedurig wierd het handteeken van Lodewijk XVI af
geperst.
Welke les voor Ouders en Overheden die te zwak zfin
Welke les! Goed zijn, ja, maar zwak zijn, de Reglemen
ten laten overtreden, zijn gezag afstaan, neen!
Nu moest Lodewijk XVI als Ministers aannemen man
nen die hij in zijn hert verfoeide, omdat hij hun slechte
inzichten kende.
Zijn Broeders waren uit 't Land gevluchthij teekende
al hun rechten afzelfs verklaarde hij den oorlog aan
Oostenrijk, aan't Vaderland zijner Echtgenote... Welke
smart voor die Oostenrijksche Dochter
Th dien diepen druk, Lodewijk XVI, den afgrond voor
zijn oogen ziende, niet meer vrij zijnde, vreezende voor
't leven zijner kinderen, ze verzekeren dat hij alsdan ie
mand in 't geheim gezonden heeft naar. de Bondgenoten,
om te vragen dat ze zonder geweld in Frankrijk zouden
dringen, en eenen oproep doen tot al de brave lieden.om
aldus den Throon te herstellen en de orde te handhaven.
De KoniDg mocht dit doenhij was overmand door
een slechte sekte; hij leed geweld en onrecht; de Kuning
mocht dit doen, zekerlijkmaar als het uitkwam te Parijs,
als de Legers der Bondgenoten veld wonnen, dat Parijs
bedreigd was, dat de Nationale Vergadering 20,000 sol
daten uit de Provincie vroeg, dat de Koning alsdan zijn
handteeken weigerde, dat hij ook weigerde de vervolging
te bekrachtigen tegen den uitgeweken Eêldom en tegen
de Priesters
Dan ontstond er te Parijs een getier en gehuil gelijk in
een reDne van wilde dieren, die honger hebben en geen
eten krijgen.
Te Parijs, we willen zeggen, bij die menigte, die men
tegen God en zijn Gebod, tegen Zeden en Geloof had doen
opstaan,
Nü wierd volbracht de profetie van Voltaire: Een stad
zonder Godsdienst!.... bouwt een stad in de lucht, dat
is veel gemakkelijker
Den 20 Juni 1792 zijn rond de 20 duizend Brigands te
Parijs bijeengeraspt; gedurig komen er bij; ze gaan in de
Kamers der Wetgeving; ze worden er toegejuichd; ze
trekken naar de Tuileriën; ze verduiken hun iLzicht niet;
ze gaan er den Koning vermoorden en bijzonderlijk het
hoofd der Koningin moeten zij hebben; zij schrimen van
woede, bij den naam der Koninginne.
Alles wordt overrompeld en gelijk een woede.-de zee
zwermt die menigte in 't Koninklijk Paleis binnen;
Lodewijk XVI wordt daar omringd van de Jacobipen;
vier uren lang lijdt hij daar hoon en smaad; om de gi Oen
van 't gepeupelsel te voldoen, zet hij een roode mut; op,
drinkt een glas wijn uit hun handen, terwijl de Koni igin
hare twee kinderen aan het hert drukt; dat ze bij den
Koning wil loopen; dat ze roept: 't Is mijn plicht nevens
hem al de gevaren te deelen!... Dat men haar tegenhoudt;
dat Prinses Elisabeth, de zuster van Louis Seize, voor de
Koningin aanzien, bijna vermoord wordt;... Dat de Ko
ningin hoort huilen: Alles teekenen of de Dood!... Tiran,
bfeeft, uw laatste uur is gekomen!
Dan is er geen tegenhouden aan: Waar de Vader is,
moet do Moeder zijn met hun kinderen! Ten anderen,
men zoekt haar op; Marie Antoinette loopt dan bij haren
Echtgenoot en deel met hem die smartvolle uren! Ze ziet
de Jacobijnen voorbij trekken, in wreeden walgelijken
staat, hunne pieken in d'hoogte zwaaiende; z'hebben reeds
gemoord, veel Zwitsers hebben zij omgebracht; de pie
ken zijn nog rood van 't menschenbloed; zelfs zijn er
pieken waar een hert op steekt dat nog rookt; er zijn er
waarop men 't afbeeldsel van een schavot-heeft gebonden;
't klein Prinsken moet ook de roode muts op zijn hoofd
hebben;En dat blijft vier uren duren! eiken oogen-
blik vreest men dat de Koninklijke Familie gaat verscheurd
en omgebracht worden; maar de manhaftige houding der
gekroonde Slachtoffers, het zien dier twee schuldelooze
kinderen, doet de wangedrochten stil blijven; er komen
Vrienden des Konings bij; er zijn zelfs stemmen die roe
pen: Leve de Koning! Leve de Koningin! Leve de Kroon
prins
De moordende aanslag is mislukt en de Koninklijke Fa
milie ademt weêr vrij... Wie zal zeggen wat een Vrouw,
wat een Moeder afziet in zulke orastaudigheden Sedert
eeuwen en eeuwen, kan men tien Huishoudens noemen,
die uitgestaan hebben wat de rijkste, de schoonste en de
machtigste vrouw der wereld hier moest uitstaan
't Gepeupelsel móest achteruitwijken, doch keerde met
meer woede terug den 10 der Oogstmaand van 't zelfde
jaar.
Eenige dagen te voren was Koning Lodewijk op 't Mars-
veld de Grondwet gaan zweren; men wilde hem nog
eenen schijn van eerbied bewijzen; van nabij bewaakt
met zijn Familie, had men hem met zekeren luister om
ringd; 't was de laatste maal dat Frankrijk hem zag, de
laatste maal voor zijne dood De Koningin zag zoo bleek
dat men eiken oogenblik dachtZe gaat in onmacht val
len Overal zag de Koning verbolgene wezeDs; veel
vuisten waren tegen hem uitgesteken; thuis komende,
was 't éen gesnik en geween, een moedeloosheid zonder
einde; er wierd nog gesproken van te vluchten; ver
scheide plannen stelde men voor; maar de Koningin wilde
er niet meer van hooren en 't woord van Lodewijk XVI
was Ik heb op de aarde niets meer te verrichten; al
mijne gedachten moeten naar den Hemel gericht zijn.
Tien dagen na den eersten aanval op de Tuileriën
wierd er een tweede gereed gemaakt en barst los met
ontembare woede;
G'heel den omtrek, tot aan 't Paleis Royal was bezet
door de gewapende Jacobijnen, den 10 Oogst 1792; ze
wilden erbinnen; ze spraken van alles te vermoorden en
te vernielen; de 1G00 Zwitsers konden er niets aan doen;
ten anderen, de Koning wilde van geen bloedvergietin-
gen hooren; 50 stukken kanon stonden op de kaai aan
de Seine'50 stukken kanon der oproerlingen; na veel
geraas en getier en over- en weêr geloop naar de Nati
onale Vergadering kwam de Prokureur Ro^derer aan den
Koning zeggen dat hij met zijn Familie naar de Nationale
Vergadering een schuilplaats moest gaan zoeken, bij zijn
vijanden en vervolgers.. Marie Antoinette riep dat ze lie
ver aan de muren van de Tuileriën zou
worden-als zulke lafheid te bedrijven.
't Gevaar naderde bedreigelijk
Dan, als het 12 uren geduurd had, besloot de Koning
naar de Nationale Vergadering te gaan; en ten lure van
den Nacht, omringd van een aantal Edellieden en van
300 Zwitsers trok hij met Vrouw en Kinderen, door dit
gezwerm van zat en razig Volk;
Hoe de Vorstelijke Personen daar niet verpletterd, niet
vermoord zijn, daar verstaat niemand hem uit
't Was huilön en tieren stampen en drummen elitair
aanhitsen en opmaken; roepen Slaat ze dood la mort
la mortnu is zij, hier en daar, in ons handen
En ge zijt Moeder En uw twee Kinderen loopen al
krijscnende nevens u
In 't gedrang was de Koningin haar gouden horlogie ont
stolen Zoo-geraakten zij met veel pijn en schande in
de Vergadering en dan viel 't gepeupelsel in de Tuileriën
en vermoordde er al 't Mansvolk dat men vond; de Staats-
damen waren in een zaal gevlucht, ze zatep e$knield, de
dood afwachtende, die rijke, glorieuse StaatOTamen; hun
laatste uur ging slaan, toen een onbekende, met langen
baard en kloeke stem, uitriep Genade voorde Vrouwen,
Onteert de Natie niet door vrouwenmoorderij (t'Verv.
Rechter. Ontken het niet, gij hebt de misdaad bedre
ven. Gij ^terraadt u zeiven, gij wordt bleek.
Beschuldigde. Dat is juist het bewijs dat ik niet schul
dig ber, mijnheer de rechter, want wit is de klèur der on-
schulj.
