ilTOlIITT
9
Zondag 28 Februari 1892
33*1" Jaargang.
C\?V
ARTIKEL 23.
Walen en Vlamingen.
AALST.
II
GODSDIENST.
VADERLAND. VRIJHEID.
De Rechterzij.
Mr Woeste.
Loopende Nieuws.
20 Walen en 6 Vlamingen.
Grool» st«
ftëlijke Belangen.
BUREEL, ACHTERSTRAAT.
Gewone Anivmcen 20 centiemen per regel. Annoncen op de tweede bladsiide
50 centiemen den regel. Berichten onder 't Nienwe, 1 frank den kleinen regel.
HET LAID
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 Pr. 'b jaar?, vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op olie tijdstippen des jaar?
genomen, rechtstreeks bij ons cf door I'c st of Briefdragers.
YAM AE
AALST, 27 FEBRUARI 1892.
Ik Vlaanderen Vlaamsch.
Dat al de Bedienden in de Vlaamsche Provinciën de
Landstaal kennen en gebruiken;
Dat de Wetten in 't Viaamsch afgekondigd worden;
dat in de Miniseriën een Beoner van Vlaanderen met
zijn taal kan te rechte komen;
Is er iets redelijker, iets natuurlijker,
iets noodzakelijker?
Indien de Vlaamsche Bevolking vroeg
dat ook in de Walende groote Bedienden Vlaamsch moe
ten kenner, gelijk in de Vlaanderen Fiansch, zou dat te
veel gevraagd zijn
Als de Grondwet heizien wordt, als men denkt op den
Congo, op 't Huwelijk der Prinsen, op de jaarwedde der
Heeren Gekozenen, is het dan ook niet noodig van aan
de volgende Kamer dat groot vraagstuk der Landstaal
voorteleggen, om eindelijk gedaan te maken met dien
langen en pijnlijken twist, van een Vrij Volk, de Meer-
derheid des Landes uitmakende?
Te Biussel in de Konservatieve Vergadering is beslist
dat in die zaak de Stem van 't Volk zal aanhoord worden.
Welnu, de Stem van 't Volk is daar; ze vraagt [een
recht dat alle Volkeren in de wereld hebben, een recht
waarvoor de Polakken tegen den Rus worstelen; dat men
de Kiezers, dat men 't Volk aanhoore en laat uitspraak
doen in een vrije geheime stemming;
Er zullen wel eenige Landverraders zijn, doch klein in
getal, terwijl de groote meerderheid zal uitroepen: In
Vlaanderen Vlaamsch 1
Wie zal zich daartegen verzetten? WIE? EN V00R
WELKE REDE? Wij hooren eenige fanatieke liberale
Walen brommen en ronken, omdat zij de vernedering
van dë katholieke Vlamingen betrachten.
Maar de weldenkende Walen, wat zal, wat moet hun
wetórd zijn? Als onze Bevolkingen vragen: In Vlaanderen
Vlaamsch? Wat hebben zij zich te verzetten tegen iets
dat gevraagd wordt voor de Vlaamsche Provinciën? Zul
len de Walen gekrenkt wezen, als de Vlaming in zijn
eigen Land niet meer staat als een schooier, als hij te
Brussel eenige mannen vindt die hem verstaan, als hij
schrijft of als h:j spreekt?
Wij kunnen niet begrijpen dat iemand van goed recht
zinnig oordeel eenige moeielijkheid zou maken om het
recht der Vlaamsche Bevolking in de Grondwet te schrij-
begrepen word!;ten tweeden daar de Kiezers willen waie
Kiezers zijn; ten derden, dat het getal Kiezers van 1 op6
zal komen, op welk groot getal men zal moeten heerschen
door een goede vrijzinnige inrichting, door een rechtzin
nige streving naar Welvaart en Vrijheid.
De Geestelijkheid!
Veel van haren invloed heeft ze verloren in de groote
en kleine steden; op den Buiten blijft de Geestelijkheid
nog zeer machtig; doch zou de Geestelijkheid zo» geerne
zien dat de Stem van Vlaanderen versmacht wierde? Is
de Geestelijkheid niet in hert en ziel verkleefd aan Vader
land en aan Taal Is de Geestelijkheid gediend met die
verfransching, dat men niet meer thuis is in de Parochie
kerk; dat men geen Vlaamsch Sermoen verstaat, dat men
naar fransche Theaters loopt, al zijn het zeer gemeine;
dat men in de fransche zeden valt? Neen, neen, de Gees
telijkheid is daarmee niet gediend; de Kardinaal van >-
chelen verklaarde het nog onlangs openbaarlijk, op een
groote Zitting van Davidsfonds
Godsdienst, Moedertaal, Vaderland zijn drij groote
zaken, die een rechtschapen hert diep roeren, opbeu-
n ren en verheugen! Al te samen blijven wij daaraan (in
trouwe vast. Een Volk dat getrouw blijft aan die drij
duurbare panden, kent geene vrees voor de toekomst;
dat VOLK IS GERED
En al wilde de Geestelijkheid nog cp den Buiten tegen
't Vlaamsch Volk opkomen, haar invloed zou er door
verminderen...
De eerste woorden moeten nog gezegd worden over
dit artikel 23, verre van 't laatste gezegd te zijn... De
Vlaamsche Bevolking is gewoon aan strijd en geweld om
iets te bekomen. Zonder d'hevige mannen van Vlaande
ren, zou er éene Wet van Taalherstelling gestemd zijn?
Deze regels waren geschreven als wij vernemen dat te
Brussel de Rechterzij of de Katholieke Gekozenen zijn
vergaderd geweest, dijnsdag; dat er gesproken is over
artikel 23 door Mren Van Helleputte, Woeste en Core-
mans; dat de Rechterzij verklaard heeft die voorgestelde
verandering aan artikel 23 niet door te laten...
Ei,... men is daar zoo haastig geweest!,.. Zonder't
woord te laten aan de Kiezers en aan 't VolklÜ... Is 't
p\7nn d»t tnen naar d'uitbreiding van 't kiesrecht gaat???
Ket Referendum, een vermaledijdae zaak, een Loïgiji,
men spreekt en stemt er eerst tegen, Minister Beeraaert
houdt aan; men laat 't Referendum door, om onderzocht
te worden door de volgende algemeene Kamer.
Nog veel ander zaken worden doorgelaten... Maar de
Vlaamsche Bevolking, neen hare vraag mag zelfs niet
onderzocht worden UM1Ü1
En om welke rede? Wat heeft men
daar zoo al kunnen zeggen tegen de vraag
van Vlaanderen? Is 't misschien omdat
de etne of andere Minister wat prinsmuilde of sprak van
overdrevenheden
Tusschen dit en eenige weken zal veel water naar de
zee loopen en ongetwijfeld zal de Rechterzij, na alles
aanhoord te hebben, een beter besluit nemen.
De nieuwe Gedachten worden meester; cr moet ge
handeld worden in alle eerlijkheid en vrijheid, de minste
Kiezer zijn volle recht latende; het is niet genoeg als
Komiteit te zetelen, een Afgeveerdigdschap aaneen te
flansen, alles ondereen te schikken en te schotelen, den
kende: Als 't Kiezing is, wij staan linierecht onder de
Standaards van den Godsdienst; de Geestelijkheid zal
voor ons loopen en werken; en alleman volgt ons getrou
welijk op; wij kunnen geen kwaad!... Die tijden zijn
voorbij, ten eeisten door de geheime kiezing, die beter
Ge zult weêr iets hooren in de Vlaamsche Provinciën
te^en Mr Woeste; t'Antwerpen, te Gent, te Leuven, te
Brussel, t'Oudenaarde, te St Nikolaas... Mr Woeste zal
de boter geëeten hebben; op hem bijzonderlijk en op ons
Arrondissement gaat de schuld gelegd worden Zeker
lijk, 't is wreed alzoo behandeld te worden door Gekoze
nen van 't Vlaamsch Volk; in de zaak van 't Onderwijs,
M. Woeste was er tegen, omdat de Grondwet het niet
toeliet; men wil nude Grondwet verbeterd zien, en M.
Woeste vindt het ontijdig en onnoodig!... Dat is hert
zweer voor Vlamingen, voor Mannen uit den Lande van
Aalst; maar heeft M. Woeste alleen de schuld'? Is hij al
leen meester?.. Waar blijft Gent, Antwerpen, Leuven,
Hasselt, St Nikolaas, Brugge? Brugge? waar blijft Den-
dermonde, Oudenaarde, Thielt enz.?... In de Rechterzij
gaat het toch bij stemming; als men die'stemming vraagt,
de meerderheid wint toch!... Al de Vlaamsche Arrondis
sementen moeten op hun borst kloppen en zeggen We
zijn aardig vertegenwoordigd!... Maar wat is 't? De meeste
Gekozenen zijn vruchten van een verfranscht Onderwijs;
in hun huis is alles Fransch; voor hun Kiezers hangen ze
wel een vaantje naar den wind; maar een hert geschikt
naar't Vlaamsch hert van 't Volk: >en hert naar 't af
beeldsel van den Vlaamschen Leeuw, dat hebben zeniet!
Den Heere wille 't beteren: maas ai g lijk ijn droeve
zakt/j, S'.Sh'l'. VOQI G'. ivVf-CSt. Vo'V VrnVid
digd Prijs 6 fr. voor het talrijkste koppel Ge vindt
overal kiekens. Het St-Franciscus van Tinell is nu
ook uitgevoerd tot Aken, indekaiserlichestad, met over-
grooten bijval. De Gazetten van Antwerpen spreken
met buitengewonen lof over een Voordracht op 't Socia-
lismus aldaar gegeven door Pastoor Schcerlinckx, een
Vlaming uit 't Land van Aalst; zij drukken de hoop uit,
dat Antwerpen hem nog zal terugzien. In Argentina
zijn de Kiezingen afgeloopen, heel zacht en heel kalm,
tot algemeene Voldoening; geen enkel pistoolscheut is
gelost of geen enkel muilpeerken gegeven; de staat van
beleg is opgeheven door Uriberi; en een jonge, flinke,
krachtdadige, rechtschapene gast zal Voorzitter worden
der jonge, veelbelovende, maar bloedarmc Republiek.,
't Is niet genoeg van den naam, zei de kleermaker, als hij
de week voor Paschen een 011de broek te lappen kreeg.
In Duitschland werkt Keizer Wilhelm heldhaftig vcor
zijn nieuwe Schoolwet., 't Is van-de-bcest, zegt de Kei
zer, een Volk te willen opbrengen in haat of onverschil
ligheid aan den Godsdienst; [dat MOET uitkomen op
slijk en vuur, op schande en misdaad. Op een Banket
te Brandenburg heeft de Keizer gesproken tegen Wetge
vers die op hem preutelen of zijn goede inzichten dwars-
boomen.. Keizer Wilhelm heeft nog Russisch bloed en
kan niet veel Vrijheid dulden.. In België zou hij scheef
bezien worden. In Londen is de openbare gezond
heid teruggekeerd naar den Statequio Is 't waar dat
Sequah te Gecraardsbergen per Deurwaarder uit 'tLand
is gezegd Is 't voor zijn olie of wat zou hij misspik-
keld hebben Die olie is pari-gelijk aan alle andere olie,
maar de raasseering kan helpen, als 't lukt. Te TURN
HOUT, nu is 't niet meer ronken tegen M. Nothomb,
't is hem den zak opgegeven... Zijn herkiezing is er on
mogelijk Zonder M. Dienckx en de hooge Geestelijk
heid had hij er al lang 't gat van den Timmerman mogen
kiezen.. Men is in de Vlaanderen veel te goed voor de
Gekozenen die tegen den wil van hun Volk werken en
stemmen; nog ander lessen zouden moeten gegeven wor
den, willen de Kiezers in dc Voddemansstraat niet gebil-
ïctteerd iYijn... Mr Nothomb, Hoveling, Militarist, voor
'^Referendum, heeft nu zondag te Brussel verklaard dat
hij als Voorzitter der Katholieken. M. Janson niet kan
bestrijden in d'aanstaande kiezingen Ge ziet hoe de
spiegels *an 't Hof 'ne mensch kunnen blind maken...
't Was zondag Vergadering der Katholieken te Brussel;
Mr Nothomb, de Voorzitter, is rechtgestaan en heeft ge
zegd, dat hij na er lang op gepeisd te hebben, een ver
klaring moest doen; dat hij in twee groote punten, Alge
meen Stemrecht en Referendum óensgezind was met
Janson, 't kopstuk der Geuzen, dat hij bijgevolg Jans m
in de aanstaande kiezingen niet kan bevechten Dat
viel op de Vergadering gelijk een vestpanne door een
glazendak;.. met Janson doen 1!!!. En Voorzitter zijn
Er is daar ferm aan Nothomb zijn zaligheid gezegd, en
hij heeft zijn ontslag als Voorzitter ingediend; en te
Turnhout zal hij vervangen worden door iemand uit de
streek; dat is 't beste; elk op zijn erf Dit geval heeft
veel gerucht gemaakt en 't schoonste van al Janson zegt
dat hij met Nothomb op éenen lijst niet wil staan...
Arme Nothomb 1 zal 't Hof hem nu kunnen herstellen en
troosten
T'Aalst is hedendaags een Zwarte Zuster uit Frankrijk.
Men doet ons bemerken, en met veel rede, dat in die
zaak der Zusters en Gasthuisnonnen de Geestelijke Over
heid eerst en vooral zou moeten gekend zijn.. Zonder
de godsdienstige overtuiging, ge zoudt de Kiezingen 'ne
gerla zien gaan. Men moet dus eerlijk zijn en dankbaar.
T'Antwerpen komen nog 5 Notarissen bij, is dus 39...
Er kan daar nog al iets g'akteerd w >i den en getestamen-
teerd. T'Aalst is Mr Ed. Van den Bossche met het
Burgerkruis vereerd voor 35 jaren Bestuurdienst in
't Armbureel.. Ons hertelijkeGelukwenschen Vooruit
schrijft 200 serieus als 'ne pruimelaar die op 't verdroo-
gen staat, dat geen een katholieke gazet dees jaar artikels
geschreven heeft tegen de Loting Liegen is een deugd
bij dat rood Volk, is liegen een deugd. T'Antwerpen
op 't Bal-maské van zaterdag is doodgevallen zekeren
Carlo Denizzes, Italjaan. G'hebt daar bal-maskés in Ant
werpen. wa^rhfit gaat omeenen hond te doen blozen...
En z-t noetr.cn 'dat vermaak en bescliaving.. Dat is sui-
ke., zei de schippet, en hij wierp zand.
k lees ia ecc oud perkamenten boek Een Rentenier is
eta a:.ü Lca 1T\~.~-I noc y 8 CV, -—-'at men
hem M' den Abt heet. Een boos wijf is 't slechtste stuk
huisraad. Een vrouwen een gebroken been moeten "t huis
bewaren. Gelijke schotelen maken geene schele oogen.
Goed gezelschop maakt korte mijlen. Het hoogste recht
is 't hoogste onrecht. Boeven en dieven spreken altijd van
hun eer. Gekken grijzen niei. God behoede ons voor
groot geluk. Die zijn pap gestort heeft, kan ze niet al
weêr oprapen.
Ze komen slecht overeen; veel Walen aandien de
Vlamingen als achteruitkruipers en als vuiligheid; gelijk
deWaalsche serjeanten in de kasern, zoo handelende
Walen in de Burgerlijke zaken... Te Brussel, op 5 groote
plaatsen in't Ministerie, zijn er 4 aan de Walen; ja,
't is scherp uitgerekend; in een afdeeling van 't Ministerie
waar de jaarwedden zijn door den band 3450 fr., zijn 26
Walen, 6 Vlamingen, 2 Franschmans en l Duitscher.
Geen 6 maanden zouden de Walen verdragen wat de
Vlamingen al 60 jaren afzien; geen 6 maanden!... F.d
daarbij geregeerd worden in 't Fransch!... Dat mag niet
blijven duren.... D'overeenkomst is te slecht; Langs
veel kanten begint men te spreken van Bestuurlijke schei
ding... Do Walen, die alles overheerscheD, zijn daaren
boven eenen brandstok in ons Land; met de Vlaamsche
Provinciën hadden wij sedert lang een Leger van Vrijwil
ligers... De Bestuurlijke scheiding! Tot dien gewichtigen
stap zal er moeten overgegaan worden... Altijd verdrukt,
bespot en becadeeligd worden, dat kan of mag niet blij
ven duren I...
Dat d'IIeeren van 't Stadhuis toch gelieven
te waken op de Theaterzaal; dat zij bijzon
derlijk aan geen vreemde Sociëteiten de
Stadszaal geven, zonder de ernstigste waar
borgen. WANT, indien vreemde Tooneel-
speeiders van beide Geslacht n hier 't Gees
telijk moesten bespotten en de Katholieken in
't wezen spuwen, indien er verergernis was
in de Zaal en rond het Tooneel, wie zouden
de Medeplichtigen en de groote schuldigen
zijn
0
Twee zaken moeten wij in 1893 en vol
gendejaren ind'oog houden: De Verzekerin
gen tegen Brand aan de Stad nemen; 't is een
Goudmijn voor Aalst; nu gaat er 2 a 300,000 fr. jaarlijks
de Stad uit naar vreemde Sociëteiten. Is dat waar? JA.
JA...Kan de Stad die som behouden VOOR AL DE BUR
GERS, zonder onderscheid? ja en heel gemakkelijk.
Ten tweeden, de Stoomtrams en de Rechtbank; die steen
weg van Brussel op Gent, verwijderd van alle Statie;
sterk bewoond; met veel bouwgrond; legt eenen Stoom
tram op dien steenweg van Oordegem op Assche, met lijn
van aan de Nieuwstraatpoort naar de Statie en van de
Statie naar de Zeebergbrug, legt dien Stoomtram: en al
de gronden aan de steenwegen gelegen, vermeerderen in
weerde; 'tis gemak voor iedereen; de wekelijksche Markt
van Aalst zal er een derde bij winnen. NERGENS heeft
men spijt van Stoomtrams gelegd te hebben. Nergens!...
Hoeveel Aalstenaars die buiter. Pontstraatpoort en Nieuw
straatpoort wonen, zouden in den winter en bij slecht
weêr, op droogen voet en veel tijd winnende, aan de Sta
tie geraken en 's avonds van de statie naar huis!.. Wij
mogen niet onverschillig zijn aan die groote belangen van
onzen tijd. EN DE RECHTBANK Nu moet Aalst naar
Dendermonde, en Erembodegem, Haaltert en al 't omlig
gende naar Oudenaarde... Is een Rechtbank hier moge
lijk?... Hoe kunt ge dat vragen? Zou M. Woeste, zou M.
"an Wambeke d't anders aan de Kamer voorstellen?.. Nu
vraag gedaan, in Senaat en Kamer; en als Aalst sa
menwerkt, katholieken Ü&eraal, als men werkt en aan
houdt, in ïS'di ?iUpn wii ons Rechtbank hebben.
Onze Volksvertegenwoordiger Mr De Sadeleer, met
zoo veel rede geroemd wegens zijne krachtige werkin
gen voor de Wet op den Openbaren Bijstand, nu heeft
hij in de Kamer een welbedachte en sterke Redevoering
uitgesproken tegen de smousachtige handelwijze in
beurswaarden, in aktiën niet premiën, voor werkingen
of ondernemingen die nog niet begonnen zijn of die een
onzekere of twijfelbare weerde hebben,.. Zoo wierden
alle slach var. Mijnen in goud en andere aangekondigd
met groot be-lag, met ronkende beloften, terwijl zij zelfs
niet bestonden... De lieer Minister van 't Gerecht heeft
de woorden van MDe Sadeleer in ernstige aandacht
genomen en zal onderzoeken wat er onder dit opzicht
kanen moet gedaan worden. Zeker is het dat de Wet
niet genoeg gev apend is tege 1 zekere gepatenteerde en
arglistige bedriegerijen... M. De Sadeleer heelt ook ge
sproken over dc spekulatiën om d'eetwarcn te doen op
en afslaan, in 't voordeel van eenigen... Onze heer Volks
vertegenwoordiger bewijst een grooten dienst aan 't
gansche Land met d'aandacht op die zaken in te roepen.
OF
DE SCHOONSTE VROUW DER WERELD, DE RIJKSTE EN DE ONGELUKKIGSTE.
Elisabeth, de Zuster van Koning Lodewijk XVI
Ze was dan dood, wreedaardig vermoord, de goede en
liefdadige Marie Antoinette.
En wat gebeurde er met d'ander Leden der Koninklijke
Familie?
De kleine Lodewijk, 9 jaren oud, dat lieftallig en be
vallig kind, opgebracht te Versaillen in die teederste
zorg, nu was hij afgescheiden van zijne Tante en Zuster,
en overgeleverd aan den
schoenlapper Simon en zijne
weerdige wederhelft, een
geneverwijf, wier portret
ons door de Geschiedenis
is achtergelatenSimon
was de kajevan der Jaco-
bijnen te lui om te wer
ken, droeg hij den sleep
van Marat en van Robespeer
en was door deze twee hel
den van 't Rood Vaandel
uitgekozen, om 't klein Ko-
ningske te verderven en
dood te martelen, hetgene,
eilaasgeschiedde, tot
schande der Jacobijnen, want men moet tiendobbelen
schort zijn, lafaard en bandiet, om een schuldeloos en
weêrloos kind aan zijn Ouders te ontrukken en maanden
en maanden lang op de pijnbank te leggen. Niets droever
om lezen dan de Geschiedenis van dien kleinen Koning.
Den 2 Augusti 1793 ten 2 ure 's nachts had Elisabeth,
de Zuster des Konings een laatste maal de Koningin om
helsd; g'heei dien nacht en vele uren der volgende dagen
bleef zij bidden en weenen met de Koninklijke Dochter,
want Elisabeth was in den grooten zin van 't woord een
christelijke en godvruchtige ziel. Aan't Hof was zij zelden
te zien geweestde kerken bezoekenden Armen helpen
werken voor d'arme menschen, de schamele armen op
zoeken was haar eenigsle bezigheid geweestelk jaar
kreeg zij 30,000 fr. te verteeren en van d'eerste maand
was dit geld reeds verbruiktdan ging zij vragen en be
delen voor de noodlijdende menschen.
Den 21 September van 't zelfde wreed jaar 1793 kwa
men de Municipalen in den Tempel met allerstrengste
bevelen Elisabeth en hare Nicht hadden tot hiertoe
iemand gehad voor hunnen dienstnu moesten zij gansch
alleen blijven; erwierd een hol in denmuurgekapt, laDgs
waar zij hunne spijzen zouden ontvangen; de wreedaard
Henriot en andere van die soort zouden alleen verscheide
reizen daags het gevang binnentreden, alsmede een
dienstknecht, om water aan te brengen.
Dan begonnen die beschamelijke ondervragingen over
de deugd van Marie-Antoinettedan was 't eiken dag een
nieuwe smart, een meerdere vernedering dan hoorden
zij de tijdingen afroepen van de Moorderijen in Parijs
van de Veldslagen op de Vendejanen gewonnen van de
dekreten tegen al wat Katholiek was van de nieuwe Ja-
cobijnsche wetten van de dood der Koninginne
Dat de Vorstelijke Personen aan alle slach vaD onge
mak leden, dat zij, die gewoon waren alles t'hunnen
dienste te hebben, nu ziek wierden van den slechten op
pas, dat kon de Jacobijnen niet schillen in hun hert was
niets dan haat en wreedheid.
Tot in Mei 1794 duurde die wreede en strenge opslui
ting in welke Elisabeth de groote heiligheid harer zui
vere ziel vertoonde 's Morgends al heel vroeg deed zij
met hare Nicht verscheide uren Meditatie in hunnen
geest gingen zij den Kruisweg, om met den Zaligmaker,
de Koning der Koningen verduldig te lijden, nadat Zijn
geheel Leven een gedurige Armoede was geweestter
wijl zij in 't Gevang niets dan Haat en Boosheid zagen,
zij waren verslonden in een zachte overweging, vra
gende de verduldigheid, biddende voor hunne overledene
Vrienden, voor den kleinen Prins, voor hunne Beulen,
denkende op de Eeuwigheid die voor hen aanstaande
was. De vrijdagen en zaterdagen bleven zij liever zonder
eten, dan aan verbodene spijzen te raken. Als er geen
visch was of geen groensel, dan aten zij niets dan brood.
Er zijn geen Vastendagen niet meer, riepen de Jaco
bijnen, wij hebben de dagen veranderdin al uw kwe-
zelderij komen wij niet tusschenge moet eten, wat men
u brengt
Elisabeth nam g'heei den Vaste van 1794 niets dan
brood en kaffé voor haar noenmaal.
Zij trachtte van 't gevang voor hare Nichte een heilige
school te maken zij'legde haar het II. Schrift uit, zij
leerde haar, in alle omstandigheden de Voorzienigheid
Gods aanbidden zij stelde een gebed op, dat sindsdien
zoo dikwijls en met zooveel troost overwogen wierd
Wat zal er mij vandaag overkomen, 0 Heer Ik weet
het nietmaar wat ik weet, is dat er mij niets zal ge-
beuren, dan hetgene gij voorzien, geschikt en gewild
hebt van alle eeuwigheiddat is mij voldoende. Ik
aanbid uwe eeuwige en ondoorgrondbare inzichten
ik onderwerp er mij aan, uit liefde tot u; ik wil alles,
ik aanveerde alles, ik maak een sacrificie van alles, en
ik vereenig het met dit van mijnen goddelijken Zalig-
maker.. Ik vraagu, in zijnen naam en door zijn o'n-
eindige verdiensten, de verduldigheid in mijn lijden
en de volmaakste onderwerping voor alles wat gij wilt
of toelaat.
Alzoo bereid en geheiligd, schrijft de Kronijk, waren
al die donkere dagen helder en klaar voor die twee deugd
zame zielen, en in vrede maakten zij zich gereed voorde
stormen die opdaagden.
Den 9 Mei 1794 was Elisabeth op buitengewone wijze
teeder geweest, hartelijk en liefderijk voor 'hare Nichte
al de schatten harer reine ziel had zij opgeofferd om aan
die brave Koningsdochter hare liefde te bewijzen, om
die arme wees te troosten en op te beuren.Had zij een
voorgevoel van hetgeDe aanstaande was Na te samen
lang en godvruchtig hun avondgebed gedaan te hebben,
waren zij reeds ter ruste, toen eensklaps in 't laat van den
nacht een gerammelsel aan hun deur was en een hard ge
klop
Open 1 aanstonds 1 open
Gelief een oogenblik te wachten, zei Elisabeth, dat
ik mij aankleede
Aankleeden 1 open doen en rap
Elisabeth deed seffens haar kleed aan ze waren daar
reeds de Municipalen
Meegaan riepen zij.
Waar 1
beneden ge zult daar hooren wat er van is 1
i i'.u mijne Nicht?
j Daar zal men later aan denken
iv.h omhelsde hare Nicht en zegde haar van ge
rust te blijven dat ze ging weêrkoraen. Neen, burge-
resse, antwoordde men haar, gij zult niet weêrkeeren,
neem uw muts en ga meó
Daarop volgden de wreedste spotternijen.
Elisabeth sprak dan haar laatste vaarwel aan de Ko
ninklijke Dochter, zegde haar van altijd goeden moed te
houden, haar betrouwen te stellen op God, geen bitter
heid in haar hert te hebben, en altijd de laatste aanbeve
lingen harer Ouders indachtig te zijn.
Dan volgde zij de Municipalen, wierd onderzocht, grof
beschimpt en beleedigd en in een rijtuig naar de Con-
ciergerie gebracht, waar zij het overige van den nacht
verbleef.
Van 's anderdaags af verscheen zij voor den Bloedraad.
Haar doodvonnis was geteekend men wilde er zelfs
zooveel bestroei niet van maken als van d'ander Leden
der Koninklijke Familie eenige korte vraagskes van on
derzoek: waar zij was op de dagen der bloedige Revolu
tie, wat zij alsdan gedaan had, waarop zij met groote
kalmte antwoordde Ik was bij den Koning en de Ko
ninginne, om hen in die droeve oogenblikken bij te staan.
Een Verdediger wierd haar gegeven, Mr Claveau-La-
garde, die aanstonds moest spreken, zonder dat het hem
toegelaten was een enkel oogenblik met de Princes te
onderhandelen...
Hij volbracht nogtans zijne taak met buitengewonen
moed Hij deed zien en betoogde dat hier alles ge
schiedde tegen de gewone pleegvormen der Rechtban
ken geen onderzoek 1 geen getuigen 1 geen akt van be
schuldiging maar ook geen enkel schijn van plichtig-
heid in al die bloedige dagen had de Princes niets ge
toond dan de groote goedheid van haar hert en de held
haftigheid harer vriendschap.
Hij ging verder de moedige Franschman, en voor al
die bloeddorstige tiegers sprak hij de lofrede uit, van
princes Elisabeth, toonende hoe zij als een verheven
voorbeeld van Deugd, van Vroomheid, van Liefdadigheid
aan het Hof van Frankrijk had gepraald en bijgevolg
verre van de vijandinne te zijo van 't Fransche Volk, het
voorbeeld was van alle Burgerlijke en Godsdienstige
deugden.
Hier moest de verdediger eindigen, de Voorzitter van
den Bloedraad, zekere Dumassnabte hem toe dat hij een
oubeschoflerik was en hoe hij durfde spreken van de zoo
gezegde deugden der Beschuldigde, dat hij aldus de
openbare zedeleer schandvlekte...
Dit alles wierd gezegd met een woede en bedreiging
