Jaren 15
Zondag
Juli 1892
339te Jaargang.
AALST
27
GODSDIENST.
\AHERLAND.
VRIJHEID.
CECILIA
oopsnd- Nieuws.
Algemeene Belangen.
GENT. - Provincieraad.
Mengelingen.
DE SLAG VAN WATERLOO. (1)
BUREEL, ACHTERSTRAAT,
Gewone Anivmcen20 centiemen per regel. Annoocen op de tweede bladii.ide
60 centiemen den regel. - Berichten onder 't Nienws. 1 franli den kleinen regel.
HET LAND
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 Pr. 's jaars. vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstippen des jaar*
genomen, rechtstreeks by ons tf door Post of Briefdragers.
YAN AELS
AALST, i JULI 1892.
O
Aan alle Stadsgenoten een goede voor
deel ige en aangename Kermis Goed
weêr en. goede Vreugd!..Hoor tl de klok
ken luiden al, de Beiaard tingelt en
klingelt, speelt en zingtAalst was
een der eerste steden in Vlaanderen, die
een Belfort had, omdat de Burgers hier
vroeg hun vrij bestaan hadden; Aalst
heeft een uitzonderlijk -.choon Belfort,
thans meesterlijk hersteld en een Recht
bank verwachtende... Aalst heeft ook
een der eerste klokkenspelen gehad...
Welk treffelijk gedacht van daar in
d'hoogte van den Toren, boven al d'ander
huizen een Muziekspel te plaatsen, om
op al uren die Ons Heer verleent, een kort aria over
de stad te zenden, om op Feestelijke dagen en op Plech
tigheden de Volkeren met een Concert van klokken
spel te verlustigen.... Bartholomeus Coecke van Aalst
is een der eerste uitvinders geweest van 't Beiaard
spel; in 1457-3.8 wierden t'Aalst de klokken voor den
Beiaard gegoten en desaangaande lezen wij in de Kro-
nijken van Vlaanderen, dat de werklieden die best
blasen ende lanxt up de balghe staan -.ouden, omrae
tsmelten van der clocspize. dat die hebben sonde een
gans, weert syndo VI s. Item deghone daernaest best
syn devoir soude doen, dat die hebben soude II dozine
nastelinghe. Item ende naer tvoors blasen ende naer
dat de meeste clocke gegoten was, so gaven dontfan-
ohers den blasers tsavonds eene maeltyt, daertoe wa
ren XVII persone die alle geblasen ende gheaerbeyt
hadden int fornays.
Vroeger was er op Kermis-Aalst den eersten Zon
dag van Juli een luisterlijke Processie met kavalkade,
zeer beroemd in de Nederlanden, zoodat er hier van
daags tevoren veel Vreemdelingen toekwamen en de
stad van 's morgens af een Feestelijk aanzien had....
Ander tijden, ander gewoonten; nu zijn d'IJzeren-we-
gen daar en alles gaat met vlugheid en spoed...
KERMIS-AALST. - De gewone Feestelijkheden
Muziekgespel op de Groote Markt, Foor, Barakken,
P ijsschietingen, Verlichtingen, Vuurwerk, Loopstrijden
met drijwielen, Volksspelen, enz. enz. enz.... Voor de
liefhebbers van schoon Muziek zal er dees jaar een bui
tengewone kans zijn, een Muzikaal Morgendfeest op't
Stadhuis, maandag ten n ure voornoen, met de opvoe
ring van
ORATORIO IN 3 DEELEN
voor solo's en kooren, met begeleiding van piano en har
monium; een nieuw gewrocht van onzen beroemden Ka-
pe'l-rz tester M. Plc'er Mc!, cp woerd'ju vol v r, fco'- «n
gevoel en dichterlijken geestdrift; die woorden zijn reeds
voorgelezen in Vlaamsch Taalgilde; en zonder eenige
voorliefde wierd daar verklaard, dat het gedicht Cecilia
stoutweg nevens datgeen van Sint Franciscus mag ge
legd worden... De ware verdienste is dikwijls veel te ne
derig en wil niet gekend noch beroemd worden. Kaarten
voor dit buitengewoon Concert, kaarten van 2 fr. en van
1 fr. zijn te bekomen in 't Lokaal der Sociëteit Ste Ceci
lia, Eeiersch Hof en bij den Kamerbode van het Stad
huis... De muzikale wereld van Aalst heeft vee', tijd en
zorg besteed aan d'aanleering van dit Oratorio, in drij
deelen :^De Bruiloft, In de Catacomben, Voor de Vier
schaar.
SINTE CECILIA, de Patronersse der Zangers en
Muzikanten, jaarlijks zoo luisterlijk gevierd in alle ste
den en dorpen der Christenheid... In 't begin der derde
Eeuw leefde te Roomen een christene Dochter, van rijke
Ouders; hun huis was een Paleis; Cecilia, hun doch',er
groeide op als een reine lelie in den hof der Kerk; het
waren wreede tijden voor de Christene menschen; in 't
geheim moesten ae Kerkelijke Diensten geschieden; in
het diepste derCatacomben; de onderaardsche gangen en
plaatsen, die een Stad uitmaken onder de stad Roomen,
een stad van 5 stagiën, door Kardinaal Wiseman zoo
treffend beschreven in zijn boek Fabiola.dit moest* rvtufc
der Engelsche taal; Cecilia, de schatrijke Dochter, was
niet enkel de troost en de hulp der behoeftige bruten"
Huisgezinnen, maar ook de geleidster der Oudci ■•gon
en der Zieken in de Catacomben; met haar schcone ;;<evv
moet zij de Kerkelijke Diensten aldaar opgei uister*', en
verheven hebben; Kardinaal Wiseman, wat heeft h*j
prachtige bladzijden geschreven over die lieve Cet''~iat
zij had haar opgedragen aan den Dienst van God co ut
zijn lijdende Schepselen... Ze wordt jen huw.b r.
vraagd; men verstaat haren tegenstand niet; een mirakc:
opent d'oogen van haren verloofde Valeiianus; eftn M;;a-
kei, gelijk er in't begin der Kerk zoovele ges'-hiedoei
om 't Geloof te vestigen en gelijk er nu nog gebeuren om
't Geloof in stand te houden;... reeds was de Brui "li
aanstaande, reeds vierde men Feesten, als VaitTiam s
het licht des Geloofsherkent... Waar moet ikgaan, vraagt
hij aan Cecilia, om gedoopt te worden 'ij «ier
schop Urbanus Bij dien ouden Bisschop,
dikwijls veroordeeld en die inde diepte van den >,'c. i
is versteken? Als men hem vindt, hij zal vei brand w
den, en wij met hem. Maar Cecilia antwoordt 'n-
dien er geen ander leven ware dan het aardsche, wij zou
den de dood kunnen vreczcn; maar er is een ander, ren
eeuwig leven. Valerianus wordt gedoopt in de Cata
comben, zijn broeder Tuburcius ook;., ze worden vur.,"
Christenen: zij ondersteunen de armen en de ziekeer -.ij
begraven de Martelaars; Ze worden aangeklaagd, vi->r
den RechterAlmachius gebracht, gepijnigd en ontboei*#*
de vervolging klimt in hevigheid; Cecilia woidt ook als
Christene aangeklaagd Van welk geslacht zijt pj
vraagt de rechter, Ik ben van vrije en edele Facr',1
't Is over uwen Godsdienst dat ik u ondervang..,.
Cecilia belijdt kloekmoedig haar Geloof; ze wordt veroc:'
deeld om in het badhuis van haar huis versmaan te
worden; dooreen mirakel blijtt Cecilia in leven; de damp
kan haar niet dooden; Alatnchius zendt iemand om ha; r
't hoofd af te slaan; de beul g eft drij slagen cn luciu
weg; drij d"gen nog blijft Cecilia in leven; ze wordt iX*-*
zocht door veel Christenen, die zij opwekt tot standvas
tigheid; aan Paus Urbanus, die haar komt troosten,
zegt zij: Vader, ik heb aan den Heer gevraagd J.o,;ea
uitstel van 3 dagen, om in uwe handen mijnen schat te
geven; het zijn dcarme rnenschen die ik voedde; ai v.m'
ik heb, b'ijft voor den Armen; dit huis zal u ook gescQcn
ken worden, om er een Kerk te maken, ter eerc var
Christus onzen Heer en Verlosser. Dit waren bore
laatste woorden.
1700 Jaren zijn verloopen; en die Kerk staat daar nv.;.
te Roomen, aan de wijk Transtevera, bij de kaai Ripa
Grande; een prachtige en kunstrijke kerk; verscheid-;
Kardinaals hebben daar willen begraven worden; aan dim
ingang dier kerk rechts in de kapel van 't Kruisbeeld is
een dobbeldeur; ge gaat daarin; ge volgt een marmeren
gang, ge komt in een breede kamer; t is daar de bad
plaats, alwaar de lieve Maget Cecilia, de Zangster dër
Catacomben, de Dienares der Armen hare -i e,-i. ci
is gestorven En die roemrijke heldhaftige Mr.xg&t>
een; heeft een Vlaamsche Dichter uit het L and van G
denaarde, t'Aalst staande, drij zangen in v -ven.~fe>
opgesteld; die woorden zijn m toondicht g*->-< dc*<r
rTcnnjVs" meester P-'.tm Do Mo!, cn m ;j
ure liet. ft de uitvoering -van dit Oratorio plaats te* ices
zaal van het Stadhuis; maandag ten 11 ui voornoen
alles moet hier zwijgen voorde Heerlijkh-vl van 'ub
gedicht en de Uitmuntendheid der Uitvoering 1 De Lief
dadigheid, de Volksliefde, de blanke Reinheid, de man
haftige Standvastigheid, de Zelfsopoffering in den hoog-
sten graad, ziedaar wat op 't Aalstersch Stadhuis in de
schoonste taal van 't Menschdom gaat herinnerd en
verheerlijkt worden.... Wij wenschen grooten bijval aan
dit merkweerdig Feest.
Dit Muziekfeest is in 2 deelen. Het eerste deel: Faust
van Gounod, duet voor harmonium en piano, door MM.
K. Roels en Em. Scheerlinckx; Grand air dc Tabarin,
Pessard, M. De Sutter; Grand air d'Hérodiade, Masse
net, Mej. E. Micbaux; Romance, Svcndsen, 2dï Polo
naise, Wieniawski, M. De Poire* Het tweede deel: CE
CILIA,
KERMIS-AALST
Maandag, in-
hulding der nieu
we Vischmijn, 's
avonds Concert op
't Eiland Chipka,
Concert door 't
Muziek der Pompiers, Verlichting en Vuurwerk....
De Nieuwe Vischmarkt is een sterk en flink gebouw,
in Vlaamschen stijl, rooden en witten steen; het zal
mogen gezien worden door de liefhebbers; en daarbij
zeer geriefelijk; koel en frisch, buiten regen en wind
zal men daar zijn.... Doch wij hooren zoo weinig van
't nieuw Gasthuis De plans zijn toch opgemaakt
Men zit er toch achter om voor den winter d'aanbe-
teding te doen.
IvERMIS-AALST. 't Ls het Muziek van 't 9°
Linie dat zondag achternoen op de Groote Markt een
luisterlijk- Concert zal geven. De Liefhebbers zullen
l un ooren openzetten.
TENTOONSTELLING
VAN BLOEMEN.
I e Flora van Aalst, die
begint r.- _rkweerdig te
worden; dees jaar is 't de
tweede openbare Ten
toonstelling m de Feest
zaal van het Bisschop-
pi lijk College, Esplanade,
7 -udag, maandag en
•t. nsdag van 10 ure 's
voornoens tot G ure 's
avonds#: Er zijn voornamelijk veel Roozen en Orna-
m entplan ten. De eenige centiemen inkomgeld worden
•oegd bij de Prijskampen onder 't Werkvolk; want
behalve de Prijskampen voor Palmboomen, Bromélia-
t'5. Orchidées, bloeiende Planten Varia, Begonias,
Kuchia's, Pelargoniums, Geraniums, Coleüssen, Rui
kers, Bloemkorfjes, Rozen, behalve dit zijn er nog 2
II ijskampen voor 5 Planten van eigen teelt, geleverd
dn >r "Werklieden en aan de merkweerdigste Plant om
i:-* en groei en goede teelt; voor elk 10 Prijzen. In No-
v< iber zal er een Tentoonstelling zijn van Chrysan-
1 bomen.
r Vlaan-
Er zijn drij
's in ons
nderen
Lede bij Aalst, Lede bij Wannegem en Lede bij Meule-
i el.:. Er zijn twee Aalsten, een Aalst stad aan den
Dender en een Aalst dorp in Limburg. Zondag 26 Ju
ni, we komendaar uit d'Hoogmis 't Eerste woord dat
wij aan de deur hoorden, was De kerkbaljuw, Bert,
M. Albertus, wat ziet hij er goed uit Ce zoudt zeggen
een jonkheid van 3o jaar... Proficiat Te Brussel ko
men de Vaderlandsche Bieren meer in ophef in plaats
van droeven slechten wijn, men neem^ in de restauratiën
een goed glas bieren waren d'Aalsterschc bieren te
Brussel bekend, ze zouden den voorkeur hebben boven
ve<vreemde. -.2 eens 't klein sjtooreken betaald wor-
din. Goi.d. k gezond, zuiver, hoprijk Bier maken,
oerer. J3roiu._ipast er toch op, dat onze Bieren de
et de L» :;i overwinnenM. Nothomb, zal hij
•'••kV. oor de Kamers H^: kan toch wel ge-
bii vee! liet er o:* rijn plaats dan ir- cc
».;i.:j«ii dij ons j.-'óetei: Vtemn.g'ju ac.».»en c.i an'i
Miii.airistenw int
MEN WEZE HET WEL INDACHTIG
Gelijk d< toes.aid is, kan hij niet blijven; wij moeten
naar een VRIJE DEFTIG LEGER of 'tzal een ALG E-
MEENE SLAVERNIJ worden. Geen vrijkoopins? voor
niemand; dat staat al met 'ne voet in 't huis Opklim
men naar de Vrijheid of neerzakken in d'algemeene Sla
vernij. De klassen moeten nu toch binnen voor de
nieuwe geweeren.. Binnen voor 10 dagen.. Dat buiten
sporig Militarismus 't Begint te gaan gelijk in P.uiscn:
't Militair ziet met verachting naar 't civiel, denkende
Wij alleen zijn hier i.oodig In den tijd der Barbaren,
der Hunnen en Noordmannen ging het ook zoo. Te
St Denys-Westrem zijn op Sint Pietersdag twee Gulden
Bruiloften geweest o. w. eene van Jef Verdonck cn Se-
rafina De Schepper, die ze moester: vieren in de Nieuwe-
jaarsmaand, maar alsdan met d'Influenza lagen, ja alle
twee onder kerkcrechten.. Er is groote Feest geweest in
de Parochie Sint Denys-Westrcm boven Gent, onder
welke Parochie Maltebbrugge li;t. T'Antwerpen,
daar is 't iets een zekere madam Verhaegen die over
leden is, die 3 milliocn achterlaat, die in haar Testa
ment geschreven heeft, dat er mag gedeeld worden t<?t
in liet iae lid; en ze komen af d'Erfgenamen er zijn er
reeds 1600 en dagelijks ziet men er die komen bellen bij
den Advokaat, als Erfgenamen Er is drij maanden
tijd.. Al die komt en recht heeft, is willekom. Er ligt
t'Antwerpen een rcuzenschip uit Amerika, 5oo voet;
g'heel dc Werf het Eiland Chipka van Antwerpen ligt ge-
stapel vol met graan, vlas, met zink en blink, en hout en
smout uit de nieuwe wereld. Over Leuven is woens-
(iag een schrikkelijk onweer losgeborsten het waaide
om een kerk om te rukken; adjee dc vruchten en dc hoo
rnen adjeé, gelijk Fransken stamelt, adjeé. Te Flo-
rcncië, in die schoone, maar afgevallene stad, zijn wel
800 kamers te huren. Florenza la bclla, zegde men vroe
ger.
Goeden raad
Vermijdt zorgvuldig trokken van deuren on kleine rontWrkens,
want zij veroorzaken kivA koelen, diiksken»,tandpijn en unilere kwalen.
Te BRUSSEL gaat in Juli rond den 2oe een wc*
derlandsche kamping zijn voor Brandblusschers. Het
manhaftig Pompiersborps van Aalst trekt er naartoe...
'k Wil ze zien met den eersten prijs afkomen en dan moet
het Feestelijke inhaling zijn. - Te St-Gillis gaan ze
voorstellen om een ickrutcnschool te maken voor Cham
petters.. Ze zouden daar gaan leeren om Champetter te
worden.. John Stiei marek, in Jan Clerker, dit vermaarde
Boek van onzen Stadsgenoot M. Van der Gucht, de
vriend Silvain, Jan Clercker in Amerika overgenomen
cn vertaald, na in België de ronde gemaakt tc hebben
van bijna al dc gazetten. John Stiermarck is een vol
maakt voorbeeld van Policie-Ag nt en van Opspeurder
voor de Justicu Deze week is t'Aalst overleden
M Van Rillas bias van aan dc Groote Kerk, een ver
standig en kluchtig veatje; sedert veel jaren woonde hij
alleen cn hield herberg; somtijds deed hij zijn herberg
voor een of twee dagen tot:, om te rusten of z jn kennis
sen te gaan bezoeken; de boog kon toch niet altijd ge
spannen zijn. Het gebeurde tn-ermaals, als hij aan de
Vaart woonde, dat hij v or twee dagen bleef slapen en
als de goei kennissen belden, Lowie trok zijn boven*
veeisu-r open en riep Lowie is niet thuis 1 hij moet sla
pen In zijn Testament bepaalde hij,dat hij moest een
Dienst hebb;n van Eerste tweede klas, met uitdeeling
van 500 brooden; in welken soort van lichter hij moest
liggen, enz. enz. enz.. M. Ch. Lievens-zaliger, te Genua
gestorven, de brave ziel, had in zijn Testament gelega
teerd 100 fr. voor den Congreganisf, die eerst tot Staat
kwam. Ook, wetende hoe er geloopen wordt achter de
Doodbeeldekcns, had de vriend Charel bepaald dat ze
moesten gedrukt zijn op 't Eiland Chipka... Vieze man
nen, maar goede hertel ij ke zielen., 't Was bij Louis Van
Rillas de bijeenkomst der kluchtige mannen, maar tref
felijk. Wie zal 't overnemen
Telkens dat er t'Aalst gesproKcn wordt van de Stad die
moeilijk toekomt, van groote openbare werken en verbeterin
gen, van opslag voor kleine bedienden, dan wordt er door
velen gezegd Dat de Stad haar inrichte als Assurancie
regen brand daar is middel om Honderd Duizend, om Hon
derd Vijftig Duizend franken per jaar te winnen. En waar
zijn. tich'btm MedeburgersIn 1890 .hebben d'heeren
Volksvertegenwoordigers Van Wambeke en De Saedeleer te
St Lieve»? ÉLsche aan de Kiezers gezegd en verzekerd; «Uw
'i'.'.-Kist va er ia Wncn de aak .'s zt
zelfs onnbocig dat gij r.og veidere voetstappen doet..
We zijn 1832 en de Maüpost is er r.og niet...
Ja, Taalgilde van Aalst, benevens ander Vlaamsche
Maatschappijen hebben tot d'Heeren van dien Raad het
verzoek gericht van uitsluitelijk de Landstaal te willen
gebruiken, voor do Briefwisseling met den Staat en met
d'ander Provinciën.... In d'ander Eeuw waren de Vla
mingen trotsch op hun Taal; lfs in de stukken met
Frankrijk was 't Vlaamsch erbijDie zijn Taal niet
eerbiedigt en niet doet eerbiedigen, is hij weerdig van vrij
man te zijn?!... De Landsbond heeft daan vraag gedaan
dat de heer Gouverneur zijne jaarbjksche Aanspraak in
de Landstaal zou doen. Zij is immers beschamejijk voor
Oost-Vlaanderen, die fransche aanspraak... In Vlaande
ren Vlaamsch, of de kaart is misgeven.
Men wake op de Botermarkt van Aalst,
ia 't belang van geheel de Stad.
Zondag'10 Juli, ten 3 ure Voordracht te
Kerkxken, over de Maatschappijen van Onderlin-
gen Bijstand, door M. baron Leo Bethune.
ERFZONDE. Kerel, wat kunt gij
■wreed drinken 1 Ja, ziet ge wel. 't is een
erfzonde in ons Familie Zoo, hebben
uw Ouders dan ook zoo erg gedronken
Neen, maar een erfzonde moet toch een be
gin hebben.
Aardige vraag. Engelschman, op
d'Alpen aan een Herderin Wat kost die
hut Die is niet te koop, Mr; zij behooit
aan mijnen Vader. Engelschman. Zool
en wat kost die hut, met uw Vader erbij
Een dief wieid veroordeeld ;ot 5 jaren
gevang. Wel bedankt. Mr de President,
zegde hij. Ha, kerel, ge bedankt mij ge
zijt dus te vreden Ja Mr de President,
ik zou zelfs met nog minder te vrede zijn.
Brief van tent Motder aan etntn Onderwijzer.
Mijnheer de Meester; mijn zoon is heden
morgen niet naar school kunnen komen, om
dat hij zijne klak verloren had, waarmede
ik de eer heb u te groeten,
Vrouw Siska Van Pas.
Juffrouw—Hoe noemt uw Vader zijn land
goed aan den Rhijn
HtirvonCriff: Mijn grootvader noemde
het het kasteel van Scheindeiblitzensche-
nenberghenhausen.
Juffrouw. - Dank u Mr, ik zal 't goed ont
houden.
In een htrber%. Gar9on, breng mij, breng
mij een gazet, Welke verkiest gij. Mijn
heer De eerste de leste. Die gazet heb
ben wij niet, Mr.
Op een Begrafenis.
Een Vriend vergezelde 't lijk van zijnen
kameraad naar 't kerkhof. Aan 't Graf geko
men, zegde bij .naar de gewoonte een schup
aarde op de kist werpende: Troost u,
vriend wij gaan allen dien weg in wij
volgen u allemaal., als wij't geluk hebben
van blijven te leven.
Inde school
Meester. Kinderen, noemt eens een
mengesteld naamwoord, en wel een zulkda
nig dat gij allen kent En de kinderen
riepen in koor Oorveeger, meester
OF
VII. KEIZER NAPOLEON DEN EERSTEN.
Europa Europa sedert 15 jaren in Oorlog dat er stroomen
bloeds gestort waren in al uwe landstreken dat uw jongelingen
als weggemaaid wierden; sedert 1814. nauwelijks een jaar rust
en daar is hij weer Napoleon, de Geessel der Volkeren, die zoo
veel bloed heeft doen stroomen en die nogtans zoo verheerlijkt
wierd door zijn Volk.. Schrikkelijk raadsel
Europa gaat gij nu tot uw rust weèrkeeren of terug gedom
peld worden in den wreedaardigen Oorlog?. Want heeft Napoleon
de bovenhand, hij mag beloven zooveel hij wil, rustig kan hij
blijven zoo min als de wateren der zee..
Den 15 Juni, de dag was nog niet aangebroken, ten 3 ure bij
't eerste hanengekraai, Keizer Napoleon zat al te peerd; ten 3 ure
's morgends; en bijna ongeloofbaar maar 't is bevestigd door
ooggetuigen hij bleef te peerd zitten tot 9 ure 's avonds.
Napoleon klein van gestaltemaar 1,63 Nederlandsche el
zijn hoofd was betrekkelijk groot en met kastanjebruin hair be
dekt vroegtijds verloor hij zijn hair door de studie en de over
denkingzijn voorhoofd was hoog en breed, zijne oogen, eerst
somber en vurig, later koel van uitdrukking, waren licht blauw
zijn neus was fijn van^vorm, zijn mond fraai en zijn kin vooruit
stekend, zijn gelaat had een klassiet-italiaansch karakter; in zijn
jonkheid bleek en mager, werd hij later nog al ingezet. Hij on
derscheidde zich door matigheid en verdroeg met geduld honger
en dorst en velerlei vermoeienissen. Hij had een ongemeene
geestkracht; zijn wil was zijne wet; vertrouwelingen had bij
niet; elk moest hem volgen en gehoorzamen; t was waarlijk een
buitengewone man. Hij bezat een groote gave om de menschen
mee te slepen en te blinddoeken.
Den 15 Juni, nooit had men Napoleon zoo diepdenkende ge
zien; zijn groote zaak in de landen waar hij oorloogde, was van
de ligging der streek wel te kennente Versailjen ziet men het
nog dat zelfs op veel van zijn tafelblaren landkaarten geschilderd
waren of in den marmer gebracht; hij kende ons Land, gelijk
eenen Boer zijn Pachthofal de banen en wegen, al de waters en
hergen, al de dorpen en vlekken, van Namen tot Charleroi, van
Brussel tot Oudenaarde en Aalst stonden in zijn geheugen en hij
(i) Eigendom; verboden nadruk.
volgde met angst al de bewegingen zijner troepen.
Zijn plan, zijn oorlogsplan\vas't meesterstuk van zijn leven
1" Zoohaast mogelijk Charleroi nemen, den steenweg van Na
men op Brussel bezetten en aldus het Pruissischleger rechts hou
den, naar Namen toe, en het Engelsch leger linksnaar Brussel
toe. van een gescheiden.
2° Zijn verschillige legerkorpsen bijeen doen komen op éen
punt, zoodra mogelijk, om alsdus te zien wie men eerst zou aan
vallen Blucherof Wellington.
3" Die twee legers verslagen zijnde, terug naar Parijs trekken,
er nieuwe hulp doen komen en met een sterk vereenigd leger de
ander korpsen der g'Allieerden tegemoet vliegen.
Napoleon had onder zijn bevelen de Generaals Grouchy, Ney,
Van Damme.Pajol, Rogniat en Exelmans.
Dien 15 ten 3 ure begonnen de krijgsbewegingen, van welke
Wellington cf Blncher niet wisten dien avond moesten 130,000
Fransche soiuaten op eenen omtrek van 2 ure samengevoegd zijn
tusschen Namen en Brussel.
Generaal Van Damme, met 17,000 soldaten, moest tusschen 9
en 10 ure voor Charleroi zijn, om de brug te bezetten en die stad
open te houdenGeneraal Rogniat zou hem ondersteunen met de
genie en de zeemarienen en geholpen worden door Generaal Pa-
io1. met de lichte ruiterij. Generaal Grouchy zou van eenen anderen
kant komen, de Generaals Pajol en Exelmans eveneens en Maar
schalk Ne die dappere man had 40 duizend soldaten onder zijn
gebied om ^uatre-Bras te overmeesteren, kost wat kost; de red
ding van 't Leger hing er van af.
Naptleon, van zijnen kant, zou volgen en alles nazien met 4
skadroDS der Lijfwacht.
en ure wierden de soldaten dier verschillige legerkorpsen
wikt-geblazen, ten 3 ure waren zij op marsch, behalve Van
ine* zijn Volkde adjudant die hem moest verwittigen
v 1- v.n 7.;^ peerd gevallen, had zijn been gebroken ten 4 ure
k vam Generaal Rogniat aangereden, met bitsigheid vragende aan
Van ir.me, waarom hij niet slagveerdig was? Van Damme ant-
wocnide zeer amper dat hij geen bevelen had ontvangen nog-
ar eed hij aanstonds de reveilje blazen, maar het was reeds
- 3 ii- i 6 ure, toen hij zijn 17,000 man op de baan van
h;- *oi kon krijgeD.
Generaal Rogniat verwittigde Napoleon en kreeg voor ant-
woor: dat. hij met zijn lichte ruiterij naar Charleroi moest, dat
hij alles jii den weg zou ruimen, dat hij, Napoleon volgde met
ijn -vii ht.
j Napoleon had de groote gaat'van kalm te blijven in de hardste
I moeiei ijk heden. Zonder iets te laten blijken van den tegenslag,
aan t hoo.ó van zijn Lijfwacht en met al de snelheid hunner peer-
a 'v ïij naar Charleroi, te samen met de Generaals Rogniat
en Pajol. joeg hij de Pruissische voorposten weg, maakte 3 a
400 krijgsgevangenen, overmeesterde de brug van Charleroi,
voor dat de Vijand v kon vernielen, deed de poorten der stad
openspringen en hield de baan vrij voor d'ander troepen.
Dit gebeurde tusschen 10 a 11 ure; Charleroi wasaanNapoleon;
hij stelde er een sterke wacht en hij reed verder met zijn troepen
naar den steenweg van Namen op Brussel.
Generaal Van Da mme moest er eerst geweest zijn en was niet
weinig verwonderd toen hij 's middags voor Charleroi kwam en
zijn werk reeds afgedaan zag. Die Van Damme was maar 'ne
lomme Generaal, altijd op zijn gemak en de boonen tellende;
twee uren had hij noodig, om met zijn 17,000 man door de
smalle straten van Charleroi te trekken.
Den 15 Juni 1815 staat in de kronijken, voor de schrikkelijke
hitte't was een weêr gelijk nu, in 1892van tijd tot tijd een oo-
weê--, een zuivering van lucht, maar daartusschen een Afrikaan-
sche hitte en een brandende lucht, alsof er boven d'hoofden ge-
tnolten lood was.
De Soldaten die den slag overleefd hebben, vonden geen woor
den sterk genoeg om uit te drukken wat zij alsdan afgezien heb
ben. Een burger zou eronder blijven veel jonge rekruten vielen
tieêr van pijn en vermoeienis, en d'oude soldaten, geoefend tegen
hitteen afmatting, konden moeiel ijk stand houden; van 3 uren
op march zijnnu en dan een kwnrtierkeo rusten den zwaren
ransel op den rug; den heogen shako op't hoofd, het lomp ge
weer in d'hand dik opeen moeten gaan; en altijd 't kommando
der Oversten En avantmarch met gezwinden pas vooruit
Och er is cp die dagen iets afgezien
Napoleon trok dus Charleroi door, naar Gilly, terwijl een an
der Legerskorps onder 't bevel vaii Generaal Reille, uit Leers ver
trokken ten 3 ure, de Pruisschen te Montigny ontmoette, dezelve
achteruit sloegdan naar Marchienne, er de brug overmeestert,
te Jumet en Gosselies de troepen laten asem scheppen en dan
vooruit trok naar den steenweg van Namen op Brussel.
Te Gilly bleef Napoleon stil aan een keting van bosschen, nabij
het vermaarde plein van Fleurus en wierd daar vervoegd door de
troepen van Maarschalk Grouchy, die ook al vechtende met de
dragonders van Exelmans de Pruissische had achteruitgedreven,
waarbij een zijner beste generaals Lefort was gevallen.
Hier, zegde Napoleon, hier blijven wij stil; dat plein van
Fleurus laten wij open, want ongetwijfeld zullen de Pruissische
den steenweg van Namen afgesloten vindende, op dees plein ko
men en dan worden zij morgen door ons geklopt.. Is er geen
nieuws van Ney
Ney, de generaal van vlam en vuur, was ook ten 3 ure 's mor
gends met zijn Volk opgetrokken veel hinderpalen had hij ont
moet, de Pruissische voorwachten had hij achteruitgedreven
