Be Jaren 15
32
Zondag ugusti 1892
33ste Jaargang.
Loopende Nieuws.
Overweging.
AALST
JJrijBöfeltngen.
GODSDIENST.
IERLAND. VRIJHEID.
BOEKHANDEL
Hel kweeken der Vruchtboomen
Grondbeginselen van Groentenleelt
De Boomgaard of Fruitkweek
CA T ÉCI1 ISME de LA IT ERIE
DE SLAG VAN WATERLOO.
BUREEL. ACHTERSTRAAT.
Gewone Annoncen 20 centiemen per regel. Annoncen op de tweede bladzijde
50 centiemen den regel. Berichten onder 't Nieuwe, 1 frank den kleinen regel'
HET LAP
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 Pr. s ja&rs. vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstippen des jaar*
genomen, rechtstreeks bij one of door Post of Briefdragers.
YAM AELST
AALST, 6 OOGST 1892.
Het groot
Kneipp-Gesticht
te Genck, Lim
burg gaat eerlaDg geopend worden. De Stadsbiblio
theek van Aalst gaat over de 10 duizend Boeken hebben.
7" Te Londen, in de Collegiën beginnen de Vakantiën
den 24 Juli en eindigen rond 10 September. Te Mecb-
elen (is het te Brugge niet) gaat zekere Oskar naar Gent
komen deel nemen aan eenen Prijskamp om 24 uren op
het ijzeren Drijwiel te rijden... D... 0.. 1zot. Antwer
pen, daar is 't een leven en een beweging voor de Feesten
van 't Landjuweel, zegge een Praalstoet uit de jaren 1600.
Er worden schrikkelijke onkosten gedaan. Groote ge
beurtenis t'Hofstade Een zevende zoo*1 is gebr.-vp bij
M. D. De Kiddere, Handelaar. Zijne Majesteifde Koning
zou peter geweest zijn, waren er van de 7 zoons geen 2
gestorven... Desalniettemin is 't luisterrijk geweest in
Hofstade M. Schepene Possemiers is Peter geweest en
Juff. Coleta Van Mol, Meter. Er is geluid met 3 klokken
g'heel de Parochie was op de been, woensdag bij den
doop van den zevenden zoon... Hofstade, de waarheid
blijft de waarheid komt de Statie niet achter 't Gemeen
tehuis, op die deftige, hooge, welgelegen plaats, komt zij
daar, in die vernepene diepte, dan is de kaart misgeven
en men zal er eeuwig spijt in hebben. T'HERZELE, is
groote Feestviering geweest, treffend en hertel ijk, voor
Mr den Pastoor die Jubilé vierde van 50 jaren Priester en
25 jaren Pastoor. Er is een deeling geweest van Brood en
en van Bier... Het is echt en 'waarachtig, dat de Na
tuurkundige van Herzele vereerd is geworden met eenen
brief van Z M. Leopold II, Koning der Belgen en Souve-
rein van den Congo... Een groote eer, die onzen vriend
komt te geschieden... De Koning staat alle dagen niet ge
reed om aan Jan en Alleman te schrijven. Zoolang er
geen Poll bestaat, zijn de Kiezers zoo genomen maar sla
ven en slachtoffers hunner religieuse overtuiging. Over
twee jaar, als't Land van Aalst den wenk gaf de Burger
wacht op den maandag te stellen, dan waren er die rie
pen Onmogelijk dat en kan niê zijn En wat hoo-
ren wij nu In Antwerpen is 't al uitgevoerd en Luik
gaat Antwerpen navolgen. 't Word't wreed d'Echt-
scheidingen die er in Frankrijk komen. 't Is te St-
Nikolaas dat er den 4 en 5 September gaan groote Fees
ten zijn voor d'algemeene Vergadering' van Davidsfonds,
2 dagen van plechtigheden en feestvieringen. Die
iD 't Publiek spreekt, zingt, schildert, kasseidt, behangt
metselt, timmert, beeldhouwt, schrijft, rijdt, zaait,'
ploegt, iDoogst, enz. moet eenige tegenspraak 'konnen
Jijden of hij is de man niet. Z'hebben wel bemerkt op.
den Lijkdienst van onzen achtbaren Vriend De Cuyper,
dat de Getijden der Overleden zoo wreed rap afgezongen
wierdca Vroeger zong men meer in moderato.'k Zou
'igver een Pesalmke min doen zingen, dat de sAoon la-
/cerdei toeh ?:ct
knabbeld. Te Mechelen gaat de Beiaard e^rTgroote
herstelling ondergaan De Biêkes hebben een goed
jaar gehad.. Er zal lekkeren pomkoek of peperkoek of
zoetekoek konnen gemaakt worden. Te Londen stond
onlangs een vrouw voor den Tribunaal, die voor haren
249sten keer veroordeeld wierd als dronken lappinne.
In 't Arsenaal is een Vrijdenker, die 3500 fr.'s jaars trok,
bevonden als vuigen, ruigeu schurk en is zijn plaats
kwijt, in afwachting eener sententie. Te Chicago
moet het schrikkelijk heet zijn, want 21 personen zijn er
door zonnesteek overleden. Een groot aantal ligt in
't Gasthuis en 't getal der peerden, die doodvallen, is ont-
zachlijk groot. Te Parijs spreken de koetsiers weêr
van hiio werk te staken; dan zal men op de bargiën van
de Seine varen. Prins Albrecht is t'Antwerpen; men
zegt dat hij vier talen spreekt: Vlaamsch, Fransch,
Duitsch en Engelsch. Wie durft schrijven dat er t'Ant
werpen in den Dierentuin niet veel geestdrift was, omdat
men den Prins in een schitterend ofticiers-comstuum ver
wachtte en dat hij kwam in deftige stille burgerskleeding!
Ze moeten Antwerpen voor zoo ounoozel nief uitgeven!
Keizer Willem is in Engeland aangekomen, gekleed
als Britsch Admiraal; de Koningin heeft te zijner eere
groote tafel gehouden; 't waait in de Pruise. r 5
er wareu 20 genoodigden en de spijzen die dnai '.•ten
zijn, waren gekookt in gouden kastrollen, 't fs
anders geweest zijn als op de Bruilofslfees. s
bijgewoond. Ze zeggen dat Keizer Willem n \p - ,r
zal naar den Elzas gaan. in zijn veroverde al
de Pottentaten van Duitschland zouden daa- - -naar
in de plaats van den Keizer, 'k zou jlvoorzii r,?j. ït
vuur spelen is altijd gevaarlijk.. We kunne: maar n
raad geven. Bismarck is te lênd geweest; a- n
waren er te koud; Kanselier Caprivieiser van i-
vels om, maar Keizer Willem zegt dat men dit r-
bloemeken moet kunnen verdragen. In den - is
de fransche agent Poumav vermoord, waarover
sche gazetten moord en brand rneppn tef
Gouvernement van den Congo, op wiens gn
moord is gepleegd.. Zoodat de nieuwe kroon
doornkes heeft. Ze spreken van een scheidsgere
Donderdag heeft Keizer Willem te Cowes :1e i gec ^en
aan eenen kampstrijd, met groote schepen om't Hostie
varen.. Hij had een boot aangekocht voor 112,$ Mr.
Moesten de complementen er bij zijn gelijk te Br ssel
voor den prijs der Brandweêrmanuen Lippen/g ede
Vriend, alles is in orde met de karabien, maar de kri Ken
en de kersen zijn weg; maar wij hebben nog eenen troost
op d'haver, voorde musschen, en de loop is zaiver ge-
kuischt en er kan nog een potieken voor u bij zijn; ey zijt
een brave ziel en ge zult deelen in al 't wild dut Sivtus
zal schieten. Minister De Bruyn gaat naar St-Peiers-
burg voor een Congres van ijzeren-wegen, maar <-erst
moet hij met Minister Lejeune naar Arlon gaan, waar Ko
ning Leopold zal komen. In Saxen, wel, dat is ge
wonnen, dat ware eerste klas, in Saxen maken z" nu aas
van aardappels en hoe ouder die kaas wordt, hoe beter
hij is; te naaste week willen wij 'trecet geven.
De Tijd de Tijd Waar gaan wij naartoe Er ha-'gt
iets in de Locht Elk ziet en gevoelt het... Een losbar
sting is onvermijdelijk en waar zal meest geleden en af
gezien worden In de steden en dorpen waar meest si c.ht
Volk is... Slecht Volk, wat is dat Volk, dat slechi ge
kleed, slecht gehuisvest is Neen, de geest, 't hert, de
ziel dat is alles... In een arm Huizeken kan een Jonkheid
wonen, die meer weerd is dan een Koningskind... Slecht
Volk, dat is Volk met een s'echt, oproerig, wulpsch, ze
deloos hert... Van 't begin der wereld, hoe werd een olk
slecht Als het afviel van den Godsdienst.. D'Eg\ 'te-
naren werden een gelukkig en gerust Volk genoemd, m-
dat zij godsdienstig waren... Voltaire schreef in zijn u en
van gezond oordeel 't Ware gemakkelijker een staff in
de lucht te bouwen, dan goede orde te hebben zon ff er
Godsdienst... Rousseau riep uit a O we.ï ieen j i.k-
:eid schoon en heerlijk, als er een-zuiver en gedsdie: :.g
^srt in zit... -> Napoleon, dat groot 'vernuft, w k'a?
U-aai ct-ii üaUui 'aorp 20 jaar .ionuer GuCi:..-.eu- ,-n
fffhebt een wildernis Waar is diep zedel;: k ver- til
Waar is oproer Waar ontploft de Dinamiet Te Pa: lis,
bij de goddelooze soort. Ravachol verklaarde het
Nooit zou ik Moordenaar en Dinamietardist geworden
zijn, hadde ik mijn Geloof behouden Sedert dat ik niet
meer geloof, is mijne overtuiging dat men alle middelen
moet gebruiken, om hier zijne zinnen en lusten te kon
nen voldoen... In de Walen, waar roept het Volk Haat
aan de Rijken Oor.og aan 't Kapitaal Waar moet de
gewapende Macht met aanhoudenden dwang waakzaam
zijn Bij een Volk dat zijn Geloof verloren heeft. De
gasten der roode Vlag, die Robespeer en Marat vereereh,
die als Feestdagen vieren de bloedige dagen der Coin
mune, wat is hun eerste woord Wij willen de Kerk ver
nietigen In Aalst, wie volgt hier de roode Vlag, wie
leest Vooruit, wie verwenscht 't kapitaal, wie verwenscht
den Arbeid Stadsgenoten, afvallig van hun Geloof, die
naar de kerk niet meer gaan.. Hier kan niet genoeg her
haald worden Het zout der wereld, dat zijn de b;ave
godsdienstige menschen dat Bara, dat Janson of Frére
of Graux eens een dorp, een stad vormen uitsluit olijk
van Vrijdenkers, d'honden zullen er uit wegloopen...
Achtbare Landgenoten, zijn dat de groote gevaren niet
van ons Vaderland En wordt het niet hoogen tijd daar
eens rijpelijk op te denken Of moet eerst alles in vlam
en vuur staan Moet den Dinamiet spreken Moeten de
Meesters, de Rijken, de Rechters doodgeschoten wor
den gelijk te Parijs in 1870 of met hun schatten en goe
deren in de lucht springen Het Liberalismus is in de
jaren 40 opgekomen als een sekte van Vrijheid, zonder
haat tegen den Godsdienst... Velen zagen er geen kwaad
in De helderziende geesten die alarm riepen, wierden
uitgemaakt als overdrevene menschen, die tegen hun
Eeuw opstonden.. Het Liberalismus is nogtans de
loochening der Godsdienstige |waarheden; door 't Libe
ralismus is 't fenijn bij veel rijk volk gekomen; de libe
rale Hoogescholen hebben niets dan Vrijdenkers, ja zelfs
Godloochenaars geleverd in bijna alle Belgische Steden
is 't goed gezond bloed der Burgerij vergiftigd door de
Middelbare Scholen.. Wie is meest te bekla en, dan hij
menigte
t Werkvolk ingedrongen zijn Hu beleven wij die tij
den. Een de«l van 't Werkvolk is door Ongeloof naar
Socialismus en Anarchismus gestooten... Dat'd'oogen
toch opengaan 't Keersken brandt... Alle Belgen van
rust en orde zouden moeten samenspannen... Maar de
politiek verblindt.. Men ziet niets dan d'heerschappij
Meester zijn in de Kamers en meester op de Stadhuizen.
De politiek verblindt en vcrwardt, wij bekennen het. Er
zijn politieke Katholieken die ook de zwaarte van den toe
stand niet beseffen.. Met recht en rede zijn velen van ge
voelen dat de Minderheden den strijd der Politiek zou
den verzachten dc Minderheden, overal waar de tegen
partij de twee derden der stemmen heef;, bijgevolg niet
in het grootste getal der Parochiën.. Elk zijn recht, elk
zijn aandeel in't Bestuur, geen alleenheerschin^', bijge
volg geen tweegevecht om alleen Meester te zijn.. De
verzachtingdergeweldige Politiek,zou zij d'oogen niet
openen voor 't groot maatschappelijk gevaar Veel li
beralen zien de rampzaligheid in, van Socialismus en
Anarchismus, zij bemerken met grouwel de samenspan
ning van radikaal Liberaal en van rood Sociaal, maar ze
zitten gewikkeld in den politieken strijd.. Waar gaan wij
naartoe, als de menigte voortgedreven wordt op den weg
vau Ongeloof Naar Rooverij en Moorderij... Kan er
iemand anders spreken Wat is de eenige redplank Dc
oude Vlaamsche Godsdienstige geest. Zoo oordeelde
men er over, in Frankrijk, na de bloedige jaren g3, na
die helsche moorderij, zoo ook na de wreede jaren 1870
als te Parijs zooveel groote rijke huizen in brand hadden
gestaan.. Laat ons toch, om ons plicht te kwijten, om
zulke wreedheid te voorkomen, laat ons d'handen ineen
slaan voor Rust, Orde en Welvaart.
Goed Heil en Geluk -•enschl
aan een achtbare Burgers-
familie onzer stad komt een
dubbele en welverdiende eer te geschieden, namelijk aan
weduwe Van Caelenbergh-Van der Maelen uit de Katte-
straat: een harer Zoons, M. Robert wierd zondag te Gent
op de Prijsdeéling der St Luk -^school uitgo/.'.epcn a's
Primus met de medaiije in de klas der Kunstteekeumg
TOr,r de Meubelmakerij, die St Luka^ School van Gen:,
600 Eeeriingen, 15 itecrenüsagvj beiueiud ais ëeii uer bests
Scholen voor Schilder- Beeldhouwen Tcekenkunde vac
gansch Europa; te Parijs op :en groote Prijskamp be
haalde ëen harer oud-Leerlingen den Eerepalm;) het is
dus een eer voor Aalst dat een Stadsgenoot aldaar een
der Eerste Prijzen weghaalt; te Leuven stond den 13
Juli een ander Aalstenaar in d'Hoogeschool voor een ge
leerd en uitgelezen Publiek, de heer Seminarist Joseph
Van Caelenbergh en na een lang exaam over dc groote
Godsgeleetde vraagstukken is hij er uitgeroepen als Bac-
chalaureus in de Theologia.... Nogmaals ons hartelijke
Gelukwenschen! Wij vernemen met genoegen dat Mr
Van Varenbergh veel beter is en buiten 't gevaar: het
Parket is geen onderzoek komen doen over die misda
dige en laffe euveldaad. De Zwemplaats is wreed op
den achternoen, omdat ergeen Komiteit is, omdat d'uren
voor Burgerlijk en Militair niet bepaald zijn; omdat de
grond te slibberig is; er zullen eens ongelukken zijn; ook
zijn er velen die willen hebben dat men veel beter zaken
zou doen aan 10 of T 5 centiemen. Al wie naar de
Vischmarkt komt zien, roept uit: 't Is het schoonste Ge
bouwken dat in deze Eeuw binnen Aalst is gezet. Nog
circa een maand en't zal gereed zijn. Welke schande
voor Aalst, dat er op de schoonste wandelingen van den
Tragel en op 't Eiland Elba tusschen de twee Statie
poorten, gezwommen wordt gelijk bij de Kaffers van
Afrika.... Straks zal de schoone wandeling der Ghee-
raardslaan geschuwd en gevlucht worden... Wat heeft
men al in Aalst kwaad berokkend met de Stadswetten 'e
laten overtreden, tot nadeel der fraaie manieren en der
goede Zeden!.. Hoe zal dit beklaagd wordeD, als het te
laat is... D'Heeren Schepenen, d'Hccren van den Raad
klagen gelijk wij; doch 't is van farniënte en van noncha-
lansie.. Waren wij in den Raad, wij stelden een blaam
voor aan d'Opperhoofden der Policie. Het blijkt meer
en meer dat ons Pompierskorps te Brussel onrechtveer-
dig is behandeld; ons Mannen waren de rapste geweest
om te redden; hun kwam de eerste Prijs toe; daar valt
niets tegen te zeggen. Ooggetuigen verzekeren ons dat de
Beslissing van den Jury op een algemeen GEMOR
wierd onthaald, en dat dc toejuichingen losberstten toen
AaNt de Eervolle Melding weigerde... Recht is recht!
gc vaische gewichten! Gij opeut eenen Prijskamp om
ten spoedigste eene redding tc doen; Aalst werkt het uit
op 2 minuten 45 sekonden; Kortrijk op 3 minuten 5 se-
konden; Frankrijk op i5 minuten... Hier komen geen
tantcwannekes te pas; de Eerste Prijs is aan Aalst... Weg
met de konkoursen van Machiavelisterij en van den
krommen Elleboog I ONS WERKVOLKONS
WERKVOLK! de droeve tijd is aangebroken! Maar 3
dagen per week werken! Do Magazijnen steken propvol;
dc verkoop gaat niet... Wie zal die menigte spijzen? Met
6 fr. in de week, d'huishuur af, den brand, er blijft nog
3 fr.... Een jongman alleen kan daarmee op verre na niet
leven, en er zijn er die Vrouw en Kinderen hebben...
Wie zal die menigte spijzen? Zullen 't de Socialisten van
Gent zijn?... Wie heeft er al 'ne eens gezien van dien rij
ken Bond? Als de Socialisten overjaar met hun roode
muts op de Fabrieken, een menigte menschen van hun
werk hadden beroofd, welke hulp gaven zij? Bij middel
van die menschen wilden zij de Bakkers van Aalst ten
onderen brengen... Wie zal die menigte spijzen?... Zullen
't d'Orgelbazen zijn, die zooveel geld, zooveel gezond
bloed uit de werkmansklas hebben geput, die zooveel
schande en verdriet hebben berokkend? Zullen zij nu een
deel van dit verbrast geld weêrgeven?... Arme Werklie
den, in welken wrecdcn toestand gaat gij komen? Wij
beklagen die menschen, wij hopen dat zij in hunnen nood
zuilen geholpen worden en dat de droeve toestand van
geenen langen duur zal zijn!... De Nijverheden de Nij
verheden!... De middelen om brood te geven aan de
Huishoudens! Dat men die zaak onderzoeke; dat elk
zooveel mogelijk alles in Aalst doe maken; want als de
Menigte lijdt, de Burgers hebben 't ook kwaad; zij ont
vangen weinig en ze moeten veel geven... Het Magis
traat van Aalst staat voor heete vuren; die deer heeft,
heeft ook 't seer... Dat men den toestand onderzoeke en
er 't beste meê doe... En die geen werk hebben, dat ze de
plaats niet vergeten, het Godshuis, ook het Volkshuis,
van waar altijd de beste troost en de zekerste redding
moet komen...
VAM 'T F.ILAJXD CIIIPKA.
N. 7>. Om 'Iui. j :i 10 vret ,t 77"
PASTOOR KNEIPP zijn wonde vbpar leven en rljna
manier van te genezen en tc. ver kloeken-doe.- het Water
gebrocheerd 0,70 c. gekartonneerd o,85
Ma cure d'eau 3,5o
Vivez ainsi 3,5o
Mijne waterkuur, sinds 3o jaren toegepast en goed be
vonden. Geschreven tot genezing der ziekten en tot be
houd der gezondheid, door S. Kneipp 3,5o
De bezorging van het kind 2,00
Baden, wasschingen, begietingen 1,00
Cures pittoresques 2,00
Kneipplied met muziek o,25
Krachtmeel, 't pak o,65
Malzdrank of gezondheids-kaffé o,65
aaa de Gevels en Muren, door F. Burvenich. Prijs0,60.
door Burvenich. Prijs i,a5.
in betrekkiDg met den Landbonw door F. Burvenich. z,25 fr.
par le comte Oswald de Kerchove de Dcntergem. Prix: i,5o.
f T'Aalst in 't Collegie van St Josef,
dijnsdag 9 Oogst ten half negen ure.
Te Gysegem in 't Collegie St Aloysius,
dijnsdag 9 Oogst ten 9 ure. De Vlaam
sche Studenten zullen er in't Fransch
spreken; de Waalsche in 't Vlaamsch; de
Turksche in 't Fransch en de Congolee-
zen in 't Vlaamsch en in 't Fransch. Men
zegt dat de Studenten uit den Congo in
St Aloysius-Collegie op eenige maanden
zulken rassen vooruitgang hebben ge
daan in de twee Talen van ons Land,
alsmede in Zang en Muziek.
o
Donderdag 11 Oogst ten half 9, Prijs-
deeling in St Martinus-Collegie t'Aalst,
ter feestzale van dit uitmuntend Aalster-
sche Gesticht.
- o
Vrijdag 12 Oogst, in St Jorisschool,
bestuurd door de Broeders der Christe
lijke Scholen; vrijdag ten 9 ure, in de
Groote Zaal van Werkmanskring.
Rechier (tot een veroordeelde Dit is
nu al de zevende maal, dat ge veroordeeld
wordt. In plaats van tot inkeer te komen en
verbeterd de gevangenis te verlaten, blijft ge
hardnekkig dezelfde.
Gevangene Dat pleit niet voor uw met
hode, mijnheer
Kleermaker Maar als mijnheer mij nu
nog niet betalen kan, zou Mijnheer mij dan
niet kunnen zeggen, wanneer ik geld kan
krijgen, ik ben er zoo erg om verlegen
Acteur (in theatrale houding Man, denk
ge soms, da'k een profeet ben
Kunt gij de tafel van vermenigvuldiging!
Ja, heel goed! Hoeveel is dan twee
maal één o, zóóver ben ik nog niet
o
Een Luikerwaal had te Antwerpen bij
een zijner vrienden eenige dagen door
gebracht.Toen hij vertrok, toonde hij zijn
oprecht gemeende dankbaarheid in de
volgende woorden: Mijn vriend, ik ken
u niet zek ma réconnaissance; als kij komt
Liège, ik zal u ontvang en u wijs de
best hotel van die stad.
OF
XI. DE GROOTE VEL: HAG NADERT.
We zijn den avond voor den slag va Waterloo, 17 Juni 1815.
De Fransche Soldaten liggen te ruster jn bivak; de dag is las-
tig geweestmorgen zal 't nog erger w nNapoleon heeft de
Kurassiers van Milhaud doen opengaan op en zeer breede linie
hij heeft ze doen vuren; daarop heeft 't Engelsch Leger door 50
vuurmonden geantwoord het is dus hunne voorwacht niet
het Leger der Engelschmans ligt daar, achter die heuvelen..
Napoleon zegt aan generaal Milhaud van zijn Kurassiers bijeen
te roepenhun peil is af voor vandaag;., ze mogen ook gaan
rus^enWat hem aangaat, hij stapt van zijn peerd,en alleenlijk
gevolgd van 2 d 3 officiers, gaat hij te voet in 't vette slijk, ter
wijl de kogels en de bommen vliegen, gaat hij te voet in verken
ning tot dicht bij 't vijandelijk Legerhij wist dat zijn uur nog
niet gekomen was en vreesde niets.. Zoo ging hij voort, in den
donkeren avond, en weldra op d'hoogte geraakt zijnde, zag hij
rond Soniënbosch de kampementen der Engelschmans; duizende
vuren met hout uit den bosch, duizende vuren waren aansteken,
want d'Engelschmans moesten ook hun kleêren droogen en de
soep maken voor 's anderdaags...
Nu wist hij genoeg..
Morgen zou de groote slag geleverd worden; Napoleon vreesde
altijd dat d'Engelschen langs het Soniënbosch het Pruisische Le
ger zouden vervoegd hebben langs Wavre, om samen den slag te
leveren of d'Oostenrijkers en de Russen af te wachten, die te
viervoet afkwamen en maar 50 mijlen van Waterloo verwijderd
waren Nu was hij gerust gesteld en terug in zijn kamp komende,
riep hij al -:jn Generaals en deelde meê wat hij gezien had en dat
zij zich tot den grooten veldslag zouden gereed maken.
Ten J0 ure 's avonds schreef hij aan Grouchynu was 't Ney
niet meer, maar Grouchy, die de kaart moest geven. Grouchy
was 5 uren vandaar op jacht achter de Pruisische; Napoleon had
hem gezegd Vluchten ze naar den Rhyn, laat ze vluchten 't is
genoeg van 1000 Ruiters er achter te zenden om te zien of ze
waarlijk vluchten. Komen ze langs Wavre op Brussel, laat ze
gaan. Doch blijven zij stil achter het Soniën-bosch, dan moet gij
u tusschen de Pruisische zetten en tusschen d'Engelsche,en vech
ten leven om leven, tot den laatstenman; het Pruisisch Leger
(1) Eigendom; verboden, nadruk.
mag geec hulp brengen aan Wellingtonde koerier moest ten
11 ure v-rlrekken, ten 2 ure bij Grouchy zijn, en dan had de
Generaal al den tijd die bevelen stipt uit te voeren.
Grouchy had dien 17 Juni in twijfelachtigheid geweest, niet
wetende langs welke baan het Pruisisch Leger vervolgenmaar
2 mijlen en half wegs had hij afgelegdhet kwam hieruit dat
d'Engelschmans ook op hun ooren niet geslapen haddener wa
ren knappe Generaals bij; aan Quatre-Bras had men den goeden
uitslag to danken aan den Prins van Oranje, die na JG jaren bal
lingschap in Engeland was teruggekeerd en die later Willem-de-
koppige wierd hier toonde Wellington dat hij iets meer in zijn
hoofd had dau hopperankskc-s
WELLINGTON Arthur, geboren in 1769 te Duncar-Castle in
Ierland, had de krijgskunst geleerd in Frankrijk, te Angers, was
in 1787 als Vrijwilliger in 't Engelsch Leger getreden' had de
veiutouiTLm van Holland en van Iodic gedaan en wierd er Gene-
raal-Majoor. In 1805 keerde hij terug naar Europa, wierd lid van
t Parlement, Staatssekretaris van Ierland; van 1808 tot 1814
vocht hij als Generaal in Porlugaal en Spanje, en dikwijls met
zulk goed gevolg te Burgos, Salamanka, te Torras, te Vetras, dat
Engeland hem verscheide malen een geschenk zond van 100,000
ponden èterling. Na 1814 wierd hij Hertog uitgeroepen, kreeg
een geschenk van 400,000 pond sterling. Zoodra men hoorde
dat Napoleon in 1815 andermaal Europa bedreigde, wierd Wel
lington tegen hem afgestuurd met een groote volmacht namens
de Engelsche Natie. Wellington was van middelmatige leDgte,
mager, beenderig, met een langwerpig gelaat en eenen grooten
romeinschen neus. Volgens zijn portretten trekt hij wonderwel op
'ne Pater uit ons Collegiehij onderscheidde zich niet door groot
vernuft, door stoute denkbeelden, maar door buitengewone
schranderheid, door een ijzeren wil, koele beradenheid eu een
onbuigbaar plichtbesefin 1846 ging hij rusten en overleed op
zijn kasteel te Walmer Castle bij Dover in 1853.
Wellington, de Fransche Soldaten zegden van hem, dat hij Ge
neraals en Maarschalken van Frankrijk verslagen had, maar nog
nooit tegenover Napoleon had gestaan.
En nu stond hij vlak voor den grootsten Veldoverste, die mis
schien ooit geleefd heeft
Wellington had zijnen tijd niet verloren. Hij ook had de land
kaarten goed en lang gestudeerdhij ook kende den grond waarop
er giüg gevochten worden; hij ook was in verkenning gegaan,
hij had zijn er\. .vt At-.- Officiers uitgezonden en terwijl de Fran
sche Soldaten ;t>'1 mod-v. plonsden en dat ze 's avonds ten 9
ure nog moest-oep naken en een korte rust genieten, wa
ren zijne manscluij t r jds twee uren goed gebivakkeerd tegen
het Soniën-hof -'.b add wel hunnen nooddruft om goed bestand
te zijn tegen ssen van den volgenden dag.
Want Wellington was vast besloten den slag tegen Napoleon
te wagen, oomiddelijk, zonderde Russen en d'Oostenrijkers af
te wachten. Trek ik achteruit, zoo had Wellington gezegd, ten
eersten, mijn eer is gekrenkt, ten tweeden, mijn soldaten zijn
hunnen moed half verloren ten derden, Napoleon bezetde groote
stad Brussel, en zal misschien wraak nemen over die stad; ten
vierden, te Brussel zijnde, is hij meester van Belgen landhij lijft
dit Land wederom in hij Frankrijk; hij doet eenen oproep tot
't Volkd'oude Napoleonnisten vervoegen zich bij zijn leger; en
dan krijgt hij wederom een krijgsmacht, in staat om al de macht
der g'Allieerden te verslaan.
Nadat Wellington dezen morgend (17 Juni) de nederlaag der
Pruisische te Ligny had vernomen, en hun aftocht naar Wavre,
rukte hij ten 10 uren van Quatre-Bras voorwaarts en bracht zijn
troepen tusschen het Stadje Brain-laleud en het aloud gekend
Pachthof Papelotte. Hij had nog 98,000 soldaten, Britscbe, Ha-
noversche, Nederlandsche en Brunswijkschevan dit getal stelde
hij 15,000 man te Hal, om aan Napoleon te beletten van te doen
wat hij tegen Blücher had gedaan, 't is te zeggen hem op zij of
van achter aanvallen; Wellington nam zijn hoofdkwartier te Wa
terloo en rangschikte van daar zijn Volk De Mont-Sain-Jean, een
reeks van heuvelen, was .een allerbeste plaats om den vijand af te
wachten; want Wellington kende zijn Volk d'Engelschesoldaten
zijn zwak om aan te vallen, maar kloek en hardnekkig om te we-
derstaan.
Achter dien Berg-St-Jan stelde Wellington 't gros van zijn Le
ger; van daar konden zij op den vijand vuren en waren vrij tegen
't grof geschut der Franschmansdaar ook waren zij meester
van den steenweg Charleroi-Brussel; een weinig vooruit, aan zijn
rechterhand was 't kasteel van Goumont, met verscheide groote
gebouwen, een boomgaard en een boschje. Daar stelde Welling
ton 1800 van zijn kloekste mannen; in't raidd-n lai An
steenweg van Brussel en haltwege 't fransch kamp wa: i*-.\ 700
Pachthof genoemd IJaye-Sainte, met een sterk gebouw en een
groote boomgaarddaar plaatste Wellington een duizem'"!.!
daten, van zijn beste scherpschutters; aan zijn linkerzijde en ie.
d'afdaling van den heuvel, waren de groote Pachthoven La liaye
en Papelotte, welke Wellington ook deed bezetten door ervarene
soldaten.
Daar zat Wellington op Mont-Saint-Jean, ontzachlijk versterkt;
rechts, links, in 't midden, een felle verschansing, niet gemak
kelijk om in te nemen, want de stukken kanon waren er niet ver
geten verder tusschen de heuvelen,rechts en links den steenweg
van Brussel, een macht van voetvolk en ruiterij, en achter dit al
les het gros van 't Leger, beveiligd langs achter door het Soniën
bosch, van voren door de heuvelen; daar zou Wellington staan
met 50 a 60,000 soldaten, die hij kon sturen naar de plaatsen
