CHULDIG
49
Zondag 4 December 1892
33"' Jaargang.
Politiek Overzicht.
De Kamer
ter dood veroordeeld.
GODSDIENST.
VADERLAND. VRIJHEID.
'W\
Loopende Nieuws.
Kerkelijk Nieuws.
Iwein van Aalst,
Vlaamsch Taalgilde.
BUREEL. ACHTERSTRAAT.
Gewone Annoncen 20 centiemen per regel. Annoncen op de tweede bladzijde
50 centiemen den regel. Berichten onder 't Nienws, 1 frank den kleinen regel.
HET LAK
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 Fr. *8 jaars, vooraf betaalbaar. Inschry vingen worden op alle tydatippen dee jaar*
genomen, rechtstreeks bij ons cf door Post of Briefdragers.
YAK AEI
gevoerd worden te Luik, te Berlijn en te New-York...
Welke eer voor ons Vlaanderen De Bien Public
heeft geschreven en't is een vaste waarheid dat de geë-
venredigde Vertegenwoordiging noodzakelijk is, zoodra
men 't Algemeen Stemrecht nadert Het gevaar van
een Algemeen Stemrecht wordt merkelijk verzacht, als
de Minderheden moeten vertegenwoordigd zijn... Men
weze niet bevreesd voor de Parochiën, vermits een
derde der stemmen zou noodig zijn in de Gemeente-
kiezingen, om een vertegenwoordiging te hebben.. De
rede, die men uitstak, als eenen Huisbrand, valt dus in
't water. - Dat is den loon betalen Dendergalm zou
aan Stadsbouwmeester 1800 fr. willen toekennen voor
't Gasthuis deplans opmaken, teek enen of doen teeke
nen, de bestekken, de aanbestedingen,a jaar min of meer
de werken nazien, enz. enz. Er staat daar 'ne vasten taks
op- oris Gemeentebestuur zal den welverdiende loon
niet aftrekken: maar om wijnpottcrij te vinden en slor-
digen schoeffelachtigen handel moet Dendergalm bij zijn
vrienden gaan, de Franschc Vrijdenkers van 't Panama-
kanaal; Dendergalm is veel te fanatiek goddeloos, om
rechtveeTdig te konnen oordeelen. Ei, Janson heeft
zijnen zoon naar Antwerpen gezonden, om er zijn sta-
giën te doen bij M. Van Ryswyck en aldus de Vlaamsche
Taal te leeren. Die in België geen Vlaamsch kent, is
maar half-Belg. Ei, welke glorie voor de Werf, voor
Chipka, voor den Khijn t'Aalst, voor de voorgeborgten
van Mijlbeek M. Kelders, bijgenaamd Den Belg is
expert-keurmeester benoemd der Veemarkt, door den
Gemeenteraad ber oemd met éenparige stemmen Ik
zou willen 2ien dat al wie er iets kan aan meêhelpen,
zonder opzicht van partijschap, den bloei der Veemarkt
/ou behertigen 't Is door de Markten dat den q uoniam
boni der stad komt. Is dat niet waar? dat elkantwoorde.
De Red Star-Line of de groote Duitsche Maatschappij
der Reizen naar Amerika zal in Antwerpen blijven, op
voorwaarde dat men de Schelde verdiepe aan Bath,
dat men drooge dokken bouwe, groot genoeg voor zee
schepenvan 5a i voet lengte en 63 voet breedte; dat
men rech'.streeksche treins inrichce voor Parijs Basel
en Keulen dat men hangars bouwe voor de landverhui
zers. Die meester is, heeft veel te zeggen en Antwerpen
vraagt de medehulp van den Staat... Men kan bijna niet
weigeren. In den militairen kring.de ijzeren Waag,
heefteen kaporaalken solo-slim gespeeld t'Aalst in't
(i Gulden Vlies, M. deDExpert, maandag, miserie met
volle glorife, maar 't en was geen viktorie klaveren 5
wierd uitgespeeld; M. den Expert had de 4 en de 2, doch
hij pinkte eens, zeide in zijn eigen Ik ga slim zijn; hij
legde zijn klaveren 7 op. Betalen, zei den Witten, elk 2
eens en half... Een sober expertiese Te Madrid zijn
veel brieven gevonden van Christoffel Colombus, den
grooten held van Genua, ontdekker van Amerikaop
zijn landkaarten had hij vermoedens gekregen van die
streek elk bleef ongeloovig hij alleen hield voet bij
stek een Pater Recollet ondersteunde hem; hij kreeg
Vu' in 't Hof vajn Spanje er. noo ontdekte hij de Nieuwe
1 Co lom Pus w:'.s ee- -noote j-#oinper, zoo men
„iet. De Wereldtentoonstelling van Antwerpen voor
1894 ligt met een Ortophmie. =Te Bergen zijn ook twee
chenapans aangehouden, die valsche bankbriefkes van
20 fr. uitgaven in een herberg, om te wisselen... Vette
kalanten.
10 D'Inschrijvingen. Men gelieve een klein propagande-
ken te maken, dees Nr voort te geven; wij herhalen
nog het 't begin van ons nieuw Verhaal, om alsdan spoedig
voort te eaan in een Drama, waarin elk veel zal leeren en
o. a. de Rechtspleging van d'ander Eeuw zal te voorschijn
komen, weerdig; van nu af worden er opzoekingen gedaan
om ln 1893 te kunnen voor oogen stellen
Thomas Mor us,
de groote Katholieke held en Martelaar der i6do eeuw, die
in Engeland opperminister was gelijk Mr Beernaert het nu in
Belgenland is; Thomas Morus, een Borger van uitgelezene
manhaftigheid. Thomas Morus en zijn vrieUd de Bisschop
van Rochester.
20 Onze Premiën voor al degeen die reeds ons blad lezen
en die er nog bijkomen Schoone boeken, die den
geest verrijken en 't hert verkloeken, 't Kasteel de: Verdoe
menis aan 1,00, Gaston Blankaert r,oo; Doktor Gorus 1,00;
Jan De Licht ;.25 franko I,s5; Marie-Antoinette o,2S franko
3o: Parijs o,25 franko 3o; Baron Van Muinkhuizen o,5o; (De
Reis naar Roomen en de Kroon des Hemels zijn uitverkocht).
FRANKRIJK Er is nieuws in de Republiek. 1; 11
om raden.... Het ministerie Loubet is om zeep; 't w
overigens zijnen tijd, het leefde bijna al tien maan''
Sedert 1873 heeft de Fransche Republiek het ge:u -
gehad van 26 Ministeriën te zien defileeren, 17, .sedert
1879. Het kortste was 't groot ministerie van Garr.-
betta, dat drie maanden beleefde. Het laatste min s-
terie, dat van Loubet, scheen nogal wel te pas het
maakte geen gedruis, het scheen matig te willen z ,n
en rechtveerdig. en plotseling wordt het op straat ge
smeten. En dit om een onnoozele reden het enkwr- t
over de Panamazaak was beslist,-en de minister zeil
had de vraag van onderzoek in 't Parlement voorge
dragen maar de Joodsche bankier Reinach, die 70
millioen fr. voor wijnpotten had gekregen of iiitgedeè-ü
komt schielijk te sterven. Hij wordt begraven ma*
aaardige geruchten loopen men zegt dat hij verg:t-
tigd is. Daarom wordt in 't Parlement de lijkontgn
*»ing gevraagd, de minister weigert, de Kamer hou.it.
voet bij stek en gansch het ministerie trekt ervan
door. 't Is een zekere radikaal. Brisson, reeds elfmaan-
dige minister in 1886, die de netelachtige taak krijgt
van een nieuw ministerie in 't leven te brengen.
PANAMAZAAK: Er is ruzie tusschen de onder
zoekscommissie en het Parket.
De beruchte Procurenr de Beauxpaire heeft eenen
bitsigen brief geschreven aan den Voorzitter der Com
missie, hij Leeft de zegels niet willen leggen in het
sterfhuis van Reinach, en daarmeê zijn al de zorge
lijke stukken verdwenen of vernield, om die reden
zal waarschijnlijk de hooge Procureur zijn pasport
krijgen.
De Jakobijn Brisson, een soort van ijskouden Hu
guenot, staat aan 't hoofd van de Kamerkommissie
maar de eerste rol, in 't omverwerpen van 't Ministe
rie, wordt achter de gordijn gespeeld door den oud-
minister Constans, doodsvijand van Carnot en Loubet,
en die sedert lang op loer ligt om President der Repu
bliek te worden.
Constans, die het meest aandringt om het schan
daal van Panama in 't licht te brengeu, zegt om zijn
reden, dat hij ook sedert 10 jaren genoeg bemodderd
is.
DUITSCHLAND De Reichstag is verslonden in
het opmaken van het keizerrijksbudjet. De progres
sisten, en zij hebben gelijk, willen van geen verzwaring
van 't oorlogsbudjet hun leider Richter verwijt aan
kanselier Caprivi dat hij den toestand van Europa met
zwarte verf schildert om de legerskosten nog te ver
meerderen. De nationaal-liberalen zullen het budjet
stemmen, maar de nieuwe militaire wetten niet. De
houding van 't katholieke Centrum duister n aar
dig men zegt dat zij de verzwaring van 't oorlog;-»
builjer /«nu*.-:: - tsnyaaa ves-vo-vd: J.f 'z
ten in Duitsohldnd mogen terugkeervn Men beg. ijpt
niet licht de verhouding tut s hen 'die twee /.aken
SPANJE: Minister Canovas gaat het kwaad krij
gen hij heeft 500 millioen van noode om vlot te ge
raken maar de partijen, republikeinen, liberalen,
weigeren met de hoop van 't katholiek ministerie te
doen neêrtuimelen. De liberale Sagasta gaat toonen
dat Canovas een gevaar oplevert voor het land en het
koningdom De minister zal moeten schrap staan.
Fourchambault kan 1
Parijs een der beste thea
terstukken zijn; de eerlijke Vlaamsche Bevolking houdt van
zulke gemeine toestanden niet; van alles wat erin voortkomt,
in welk Vlaamsch Huisgezin hoort men er van spreken? Wat
men beschaamd is aan zijn Zoons en Dochteus te verhalen,
moet ook op het Tooneel niet afgebeeld worden... En wat
ziet men in België de verfranschtte wereld die naar zulke
Parijsische avonturen snelt gelijk de vliegen naar den siroop
Zelis een groot deel der verfranschtte Katholieke wereld...
De strijd voor ons ei gen Taal is een heilige strijd en de ver
fransching der kinderen en der jonkheid is een heiligschen*
dende Misdaad tegen God, tegen de goede Zeden en tegen
de vrijheid, de weerdigheid en de onafhankelijkheid van ons
Volk.
sJr st generaal Brialmont daarom van den Bosfoor
»r hij forten timmerde) naar Brussel afkomen? Hij
H t'i deirlijk van zijn pluimen gelaten. De generaal had
xi -11 brusselschc kiekens groote beloften gedaan»; hij
aile sluiers opheffeu, de schande en 't gevaar vaD
1 militaire inrichting openbaren en sito den persoon-
ip u dienst met vermeerdering van soldaten en opbou-
'>A van nieuwe forten doordrijven... Eu nu zwijgt de
traal gelijk een muis. En als Woeste hem zijn klin-
V tr ,1c beloften herinnert, en hem praamt om den mond
(V-panen en het land te verlichten, de groote generaal
i toten woord en hij stamelt dat hij zal spreken op tijd
c injr,
W lijk. de generaal komt er slecht af van zijn eerste
zijn zeer verduldig maar de tentatie wordt geweldig; en
eens dat zij in hun hoofd zouden krijgen van naar de
Kiezing niet meer te gaan of ander Mannen te zoeken,
wie krijgt het eruit
.liAxs heeft nog eens en m^t veel klem 'de buiten-
onkosten van onze Soldaterij over den hekel ge-
iv i.j; maar 't is al boter aan de galg. Koning Leopold
ft..:;-1: a:.n een groot leger gelijk aan zijn ziel; en zoolang
èwrs niet krachtig zullen doorwerken, gelijk zij ge-
1 hebben met het ongelukkig Referendum, dat nu
f. .it M begraven is, zal 't altijd meer en meer te duimen
9\ .j 'ooi' nieuwe forten en geweren en officieren en ka-
r \-.n. De militarische Moloch heeft eenen onverzadelij-
i I balg-
I ;Wai het Vlaamsch in 't Leger aangaat,minister Pontus
geloofd ermeê bekommerd te zijn en te zorgen dat
ai '<j officieren het Vlaamsch kennen, verstaan en spre
ken; immers, gelijk Coremans het zegt, 't is de officier
~A.' den soldaat moet verstaan, en niet de soldaat den of-
tif.u iAnder misbruik ooze Vlaamsche soldateD, als ze
zijn, worden dikwijls bezorgd door geneesheeren die
mj woord vlaamsch verstaan! De dieren worden men-
v:' dijker behandeld.
Is de heer Woeste die, met zijn onweerstaanbare lo-
b-, den generaal Brialmont en deszelfs bewonderaars
dén rooster heeft gelegd en gedraaid. Zij waren er
ei :ve)s om.Graux, DeMot enz, maar'ten kon niet helpen.
>V<>,\stc heeft zonder medelijden het masker afgerukt van
di liberale huichelaars die nu het Ministerie pramen om
j.' a persoonlijken dienst in te voeren, om de legeronkos-
ti'if merkelijk te vermeerderen, en die, aan't roer zijnde,
nirerroerden om ods land te verzekeren.
Wat de sterkte van Dendermonde betreft, Pontus heeft
vc klaard dat er daaromtrent gaa' gestudeerd worden
in /ijoeoorlogsbureelen.... Hum!... dat beduidt niets dat
ff- '4 is.... 't zal weêr uitkomen op afbreken, herbouwen
•V" luizende fr. afdokken.
T FITR IN DE Walen.
Schrikkelijke tijdingen
itiking aan den koolput van H orlop; Werksta-
In zijnen Btioi' vocrr de Werklieden raadt de
Wn dn v-ovxaknvi der Werkstakingen weg te
k l "1»"»-" 1
,r Was >r 'irlcop - v Volk hè! tkg -f ttri.-igf
u de Burgemccs er gebood dat elk zou uiteen;,,*an; op
't odgenblik dat hij dit 'oevei deed uitplakkefd -werd er
met steenen geworpen; een steen trof den Burgeüieester
in zijn wezen; dan deed de Commissaris een laatste ma
ring; de Gendarms kwamen vooruit; revolverscheuten
wierden van uit het Volk gelost cnl steenen geworpen,
zonder iemand te treffen; deGendarms schietenin 't Volk:
een werkstaker was dood, een vr-.uw erg gekwetst, als
ook verscheide jonge koolmijners. Daarop volgde een
paniek en algemeene vlucht.
Tillpiir Een der gekwetsten is dood; een manneken
van 12 i3 j. Nestor Michel. Een dochter
van 20 j. Marie Threse, jong maar in huishouden, had
haren vent gevolgd en is erg gekwetst.. Een droeve
zaak maar de Wet moet toch geëerbiedigd worden.
W7~ i 1 m De Boeren klagen weêr
AUCHl6schrikkelijk over de keu
ring van 't Vee; dat hun
Koebeesten afgekeurd worden, ingedolven op hun kosten,
zonder een censken schadeloosstelling. Heden hoorden
wij daarop in ons Bureel schrikkelijk ronken. Dat alle
Heeren Gekozenen er toch aandacht op nemen de Boeren
Morgen, Zondag, 't Evangelie van Joannes in de Ge
vangenis. Verzuchtingen naar de komst van den Mes
sias. Morgen Zondag, in St Martenskerk, plechtige
Feestviering 'van St Barbaradag, Patronersse tegen de
onvoorziene en subiete dood. De Rederijksgilde van St
Barbara bekleedt een heerlijke plaats in de Geschiedenis
van Aalst. Even als de Catbarinislen ieverden de Barbe-
risten voor de eer, de macht en 't belang der stad, voor
deftig vermaak en voor de opluistering van Godsdienstige
en Borgerlijkc Peesten. In 1772 vierden de Barberisten
met veel luister het Gulden Jubelfeest van huDnen gilde-
broêr M. Frans Felix Van deu Hende, gewezen stadhou
der van den hoogbaljuwdes Landesvan Aalst enSchepene
van de Stad. Den 4 oct. 1772 wierd hij Koning-Jubilaris
uitgeroepen. Simoen-LukasCuarilé maakte voor het Feest
een groot Rijmdicht, in Alexaadrijmen en een liedje dat
begon alsvolgt
Maakt nu geschallen
Cyters, cvmballen
Schallen vol vreugd door 't Aalstersche pleyn,
Komt, muzen-scharen
Wilt ook verklaren
De prael des groenen Roosemarijn.
Ziet triomphéeren,
En Jubileeren
Ons Jongheyds Koning Heer Van den Hend,
Die vijftig jaren
Godt kwam bewaren
Waerdoor zijn Lof op hem wordt bekent....
Het Gildehuis der Barbgristen was op den hoek der
Groote Markten Nieuwstralt.Het wierd door de solda
ten van Lodewyk X.IV in brand gestoken en brandde an
dermaal af - in 1744 zekeren nacht dat er een compagnie
Eagelsche soldaten logeerde. De Stad gaf 1750 gulden
voor d'herstelling. De laatste Prins der Gilde is geweest
M. Karei Van Wambeke 1829-1844, de laatste Deken M.
Joost Boone, in 1844.
Morgen zondag wordt in Aalst gevierd St-Franciscus-
Xaverius; Dijnsdag St-Nikolaas, de Sinte Marten van
't GeDtsche. Woensdag St-Ambrosius; Donderdag
Grooten Devotiedag, D'ÖNBEVLEKTE ONTVANGENIS,
met allergrootsten luister gevierd in St-Martenskerk
t'Aalst, alwaar het Broederschap is ingericht en verbon
den met het Aartsbroederschap van d'Hoofdkerk der stad
Brussel en verders met den Pauzelijken Stoel. De
groote Franschï Kardinaal Lavigerie is overleden, 't Is
een algeraeenenrouw voor dien geleerdeo en heldhaftigen
Prelaat.
I.,,,, In Vlaanderen Vlaamsch
RT5RICH1 J3.1ST* daarin ligt onze eer en
laat onder de Vuetco rekélen, wordt bespot en gepluimd
Rijke menschen en Burgers, vergeet het toen Diet
Klimmen wij niet op tot Niemand gedwongen Soldaat»
wij vallen in d'algemeene slavernij Elk gedwongen
Soldaat Wij moeten die militaire buitensporigheden
kortvleugelen; die Generaals roepen: De Zonen der goede
Burgerij moeten ook onder ons bedwang; d'antwoord
moet zijn: Niemand zultgij voortaan tot slaaf hebben! Een
Vrij Leger Dit gedacht wint veld: M. Coremans riep
het onlangs uit in de Kamers en wierd dapper toege-
juichd.. De liberale gazet van Aalst durfde spotten met
BETAALDE soldaten; doch is men beter met gedwongene
soldaten? En Z. M. de Koning, zijn Generaals, zijn Kor-
nels, zijn Adjudanten en g'heel deD kwispeldewinkel,
worden zij niet betaald?.... Is't een schande te leven door
zijn ambt en werk?
DE DOOLHOF DER POLITIEKE WERELD.
of het
NIEUW MASKER DEB WERELD
afgetrokken door J. Pasco. Prijs 1 fr. 50.
Oude West Vlaamsche VOLKSVERHALEN lijecnvcYzameld door
door A. J. Witteryck. Prijs 0,50
AT C'T' Laat ons allen, zonder
orderscheid, zorgen en
werken voor de welvaart en den bloei
van on^e Stad. De Plans van 't nieuw
Gasthuis zijn goedgekeurd. Aalst heeft
de gezondste en hoogste plaats uitgeko
zen voor het nieuw Hospitaal; hetwelk
groot van uitgestrektheid zal zijn.. Och,
menschen, in November 1880, als wij
ons boekje schreven voor een nieuw
Hospitaal, wat zijn er armen omhoog
gesteken, wat is er gespot, ja zelfs ge
dreigd! Dat Land van Aalst met zijn
nieuwigheden.. En nu, 't Gasthuis gaat
er komen met den algemeenen wensch
en in't hooge Noorden der stad.. Zoo
zal 't ook gaan met de Stoomtrams, met
ds Verzekering tegen den brand. Wes
halve wij heel geerne een zwansken kun
nen verdragen, 't doet deugd eens te
lachen, er komen treurige dagen genoeg;
lachen is gezond en 't roept des te meer
de aandacht op de groote en belangrijke
zaak Dat er jaarlijks uit Aalst rond de
25o,000 fr. gaan naar vreemde Sociëtei
ten... Een Weekblad moet dikwijls doen
wachten; er komen groote gebeurtenis
sen; er zijn belangrijke zittingen; doch
er wordt geen plaatsgeld gevraagd.
Zondag, Groote Avondfeest in Werk
manskring, ten half zes, luisterrijke Ver
tooningen voor 't Werkvolk.
melodrama door onzen Stadsgenoot en
Vriend Doktor Bauwens, dit Vaderlandsche
stuk is zondag opgevoerd, luisterlijk, mees
terlijk en met grooten toeloop. Personen
van groot gezag in de Muzikale wereld ver
zekeren ons da' indien M. Gustaaf De Pape
geen ander Muziek schreef, zijn Iwein hem
een merkweerdige plaats in de Toonkunde
zou verwerven.. Gelijk wij op de plakschrif
ten lezen, zal er Zondag n December een
tweede opvoering zijn van onzen Aalster
scben Iwein- Grooten bijval zij hartlijk ge
wensch'!
Morgen 4 Dec., 't kwaart na 10 ure. Zit
ting: Lezing van M. G. M. over Broederliefde,
aannemen van nieuwe Leden; belangrijke
Mededeelingen.
0
DRAMATIEK VERHAAL UIT D'ANDER EEUW.
I. EEN JESABELLE.
Gaat gij nu zwijgen, met uw tong zoo groot als een koolblad!
gi slangevel Wat recht hebt gij hem hier te verdedigen
Gij vergeet zeker, dat ik, u matant, u hier heb ingebrachtZonder
mij zoudet gij op straat loopen of in een Weezenhuis zitten!...
Hoort gij dat Aan mij moet gij gehoorzamen, aan mij zijt gij
uw dagelijksch brood verschuldigd en niet aan Fridus, den wrek
van mijnen man... Met al zijn fortuin zou hij u niet opgebracht
hebben... Hoort gij dat En als gij dat weet, past dan op van
wel te werken en in mijn tegenwoordigheid niet meer te zeggen
dat het zijn fout niet is, als hij zoo lang wegblijft.
Maar, tante Joanna, zoo sprak de jonge dochter die dees
stuur replement ontving, tante Joanna. Ge weet toch dat ik alles
doe wat u belieft; een ondankbaar hert ben ik niet. Ik meinde u
niet te mishagen met te zeggen datnonkel Fridus nog nietweerom
is, omdat over de Bergen de wegen zoo moeielijk zijn. En als ik
nog iets mag zeggen.
Welnu, wat is 't
- Ik zou er bijvoegen dat de wagen met oogst hier zal 2ijn
voor den regen. Ten anderen mijn onkel Petrus is erbij en als ge
wilt, ik zal ze met grootmoeder tegengaan
Ja, om op straat te loopen in plaats van te werkeD... Nenni,
zoo niet geboerd En 'k hoor aardige dingen van u pas maar op
van niemand aan te spreken zonder dat ik het weet; ge zijt nu
verwittigd
Maar tante
Niet te maren uwen bek te houden Ik weet al genoeg
En zwijgen en gehoorzaam zijn en wel weten dat ik hier de
baas ben en als ik u zegge de deur uitdat gij hier nimmer zult
terugkomen al waren al de boomen galgen, hoort ge dat fransch
Die woordenwisseling had plaats op een groot en schoon Pacht
hof van het Prinsdom Luik, in den laatsten cikkel der verledene
eeuw.
Alles was vreugd en lach de Boomen, de Velden, de lucht m
de schilderachtige Natuur der rijke Landstreek; maar dat wijf, die
I Jesabelle wie was zij Joanna Deine, een Pachtersse van 30 ja
ren, dus nog jong, daarbij kloek, gezond, onder geen opzichten
misdeeld; maar een hooveerdig, hebzuchtig, ikzuchtig, wraak
gierig menscb, een Zantippa, een Jakkelina van Beieren, een Sara,
die haren braven man wreed ongelukkig maakte; zij droeg in die
hofsteê den scepter en de kroon, niet gelijk de vrouw waarvan
't Boek der Wijsheid spreekt, de Huisvrouw die goed is voor haar
Huisgenoten, voor de Geburen, voor de Armen, die let op de
wenschen van haren man, die met verduldigheid de v.agen en de
plagen afweert, die aldus omringd is van genegenheid eneerbied.
Neen, zoo niet!.-.. Pacbteresse Joanna was stuur en zuur, bot en
trotsch voor haren man en voor elk; zij heerschtte door grilligheid
en door geweld; bij niemand der Geburen was zij goed gezien,
omdat zij geen hulpveerdigheid had voor de kleine Pachthoeven
en haar eigen veel hooger achtte dan de gewone BoereD... Die
Vrouw was bovennieid geweest op 't naburig Kasteel; daar was
zij uitgetrouwd hoewel van arm afkomste, meiöde zij een ba
ronnes te zijij. *?)k had zij geen hert voor d'arme menschen en
dat gaf aan haar Hotstee een akelige naam; in de wintersche da
gen. de noodlijdende liedeD die om hun Godsdeel gingen, durfden
aan die groote hofstee niet gaan kloppen, wetende dat zij hunnen
kop vol zottigheid zouden gekregen hebben... D'aalmoesis zegen
en vrede; al wordt er soms gegeven aan die het niet verdienen, het
is toch altijd d'aalmoes.. Als Ons Heer die 3000 menschen spijsde,
bij sloot er niemand uit... En niet zonder rede wordt de II. Mar-
tinus in zijne Litanie genoemd de zeer zachtmoedige Vader der
Armen.
Orde hebben, spaarzaam zijn op een groot Pachthof en overal,
't is nuttig en noodig; maar gierig zijn! den neus afbijten van
d'arme menschen! niet willen wetenfïdat er in de Gebuurte wordt
afgezien, dat is hatelijk en grouwelijk!... Pachtersse Joanna, er
wierd van haar verteld dat zij zekeren avond tegen eenen armen
ouderling die kwam bedelen, een der schapershonden had losge
laten, dat de arme man gevlucht was en 's anderdaags dood ge
vonden in ?t bo- el dood op de sneeuw.
Hare mohte V.reinie Deine, 20 jaren oud, was uaar lichaam het
evenbeeld barer tante, ook fel van gestalte en van vorm, kloek en
gezond, 1 ïaar gans .-.h anders in hare zielZacht en teeder, vrien
delijk en gediend g, nederig en verduldig; sedert vele jaren had
zij haar idors ve loren en ";.s opgenomen door hare tante, van
welke z.j raat v reedheid wit d behandeld.
Want, om terug te keerer naai dit ongelukkig schepsel, die
later zoo schrikkeiij» wreed 'irde. van joDgsaf was zij ikzuchtig,
hooveerdig en koppig gewe alles moest voor haar buigen;
dikwijls wierd ij daarvoor 's door hare Meesters, de Kas-
teelheeren, doo dieostbodei aar al lang wonende en menschen
van onderviudi maar n ats van haar te beteren, had zij
met die Serrnot zoozi ze. pot en gelachen; zij had het
gezelschap gevlucht der brave dienstboden; zij was te schoon,
dacht zij en'te geleerd; in haar vrije uren had zij romans gelezen,
lichte en wuftige boeken, die d'imaginatie doen spelen en op hol
brengen, bijzooverre dat 't gezond oordeel krank wordt, dat men
behagen schept in valsche en hevige tooneelen, ja bekropen wordt
door den lust om zulke tooneelen te verwekken en daarvoor intri
geert, liegt, bedriegt, ja valschelijk beschuldigt. Nog op 't Kasteel
wonende had Joanna Deine meer dan eens op valsche wijze, brave
dienstboden doen betichten en wegjagen; eD als't uitkwam, had
zij geschreid en geweend, was in onmacht gevallen, gelijk een
heldinne der slechte romans, had beloofd en gesmeekt, om korts
nadien weêr te herbeginnen.
Getrouwd zijnde, had zij hetzelfde spel voortgezet; door slimme
valsche trokken had zij al de willen en grillen van haar driftig en
slecht hert kunnen uitvoeren; als het te ver ging en dat hij soms
weigerde, dan wierd zij ziek, kon niet eten, sprak van te sterven
en zoo was hij haren ootmoedigen slaaf gewordeD.
Haren ootmoedigen slaaf
Wie is hij, de ongelukkige
Godefrides IlaDskenoet is zijn naam
In de wandeling Fridus genoemd
Zijn Vader en Grootvader hadden gediend op 't kasteel van ba
ron de Wal te Condroz, in de provincie Luik, waar dit wreed dra
ma plaats grijpt.
D'Ouders van Fridus waren vroeg gestorven de Baron, veel
genegenheid hebbende voor dien jongen, omdewille van zijn
brave Ouders en van zijn goeden aanleg, de Baron had hem een
verzorgde opvoeding doen geven en nadien aangezeten de middels
verschaft, om handel te drijven in de schapen de schapen van
Condroz zijn vermaard, gelijk die der Ardennen.
Godefridus dreef den haodel op zijn eigen, met zulk goed ge
volg dat hij, 24 jaren oud zijnde, reeds het groot pachthof van
Torlumont had aaugekocht met het bijliggende bosch, met schoo
ne weilandeD en verscheide dagwanden land.
't Was een welstellende jongelingdaarbij eerlijk, deftig,
spraakzaam, zich geerne vermakende, maar nooit in buitenspo
righeid, altijd op tijd thuis veel Ouders en veel jonkheden zagen
naar hem met begeerige oogen Fridus, het troetelkind van den
Kasteelheer, die daarbij namens den Prins 't recht uitoefende;
Fridus, de fraaie brave jonkheid, reeds zoo welstellende en aan 't
hoofd van zulken schoonen handel, elk zegde Dat gaat een der
rijkste mannen worden van de streekwie weet hoe hoog hij nog
kan klimmen...
Fridus was alleen in de wereld hij had voor niemand te zor
gen hij begon te snakken naar huishoudelijk leven en 't zou te
lang duren, moesten wij alles verhalen de bovenmeid van 't kas
teel, Joaüna Deine, wist haar zoo te schikken en te gedragen.
