i
ONSCHULDIG
50
Zondag 11 December 1892
33"u Jaargang.
AALST.
ter dood veroordeeld
GODSDIENST.
VADERLAND. VRIJHEID.
Een Rechtbank t'Aalst.
Vlaamsch Taalgilde
IV
POLITIEK OVERZICHT.
BUREEL, ACHTERSTRAAT.
Gewone Anaancen 20 centiemen per regel. Annoncen op de tweede bladxyde
50 centiemen <fen regel. Berichten onder 't Nieuws, 1 frank den kleinen regel
HET LAP
ABONNEMENTS-PRIJS.
5 Pr. s jaara, vooraf betaalbaar. Inschryvingen worden op alle tijdstippen des jaar»
genomen, rechtstreeks bij ons of door Poet of Briefdragers
VAN AELST
Zondag x i December, ten 5 ure
stipt, tweede opvoering van
IWEIN van AELST. geschied
kundig Melodrama, in 3 bedr. door Doktor Is. Bauwens,
Eere-Voorzitter, Muziek van Toondichter M. G. Pape, Be
stuurder der Maatschappij. Voorbeh. gen. plaatsen 2,So\ be-
pedenpl. 2.oo; bovenplaatsen x.oo; kaarten te bekomen ten
lokale des Gezelscbaps, bij M. B. Hermans, Albert-Liénart
straat, tot den dag der vertooning om 3 ure namiddag. Te
koop in onze Bureelen De lijkbehandeling bij de Christene
Volken door L»rIs. Bauwens, groot schoon boekdeel 3,00
AP/wl Hiiio Met Nieuwjaar zal er een derde win
FUSfOUIa. kelken zijn. 't Was dringend noodig;
de Stad groeit aan, de Handel vermeerdert; en elk is geerne
besteld; lang moeten wachten is veel tijd verliezen... De Aal
stersche Post wordt algemeen door 't Publiek geprezen. Wij,
die veel verzenden en dikwijls op late uren, wij moeten onze
uiterste voldoening bekend maken,- doch wordt in de Stad de
Dienst niet te lastig voor 't'klein getal Postboden? altijd nieuwe
straten en meerdere huizen, en al dat geld ontvangen, het
Pos'.bureel wordt een Bank.
Zondag is er een schoon Feest geweest in den Werk
manskring; een zee van Volk; moeten wij het uitleg
gen? 700 Leden van Werkmanskring, de leden hunnerFamilie,
Huishoudens van 5 a 6 personen, de Leden van Burgerskring
g'hebt daar aanstonds 2 d 3ooo personen. De Maatschappij
van Onderlingen Bijstand der gewezen Weesjongens heeft
ook een deftig en verzettelijk Avondfeest gegeven in haar
Lokaal op den Dam. Zondag was 't Feestelijke Vergade
ring van 't Genootschap voorden Patroon.Deken Raemdonck
deed een treffende Aanspraak over 't Leven van St Xaverius,
met toepassing op de Werklieden; en de Zangers onze Vrien
den zongen een schoon Lofhun Pater Noster was danig
lief, bijz. de woorden En verlos ons van den Kwade.
T|0 Vïc/»Vimïin staan boomkes rond.
-UC V I5U1HI1JU. accasia's; 't zal lief zijn, als ze
gerust gelaten worden. Dat elk er op wake. DieBoomen staan
daar tot luister der stad en tot vreugd van 't Volk... Te Parijs
te Brussel. >e Gent, 't is het een driesken en dreefken Doo
rnen achter '1 ander. BERICHT alle dagen is er in de
Vischmijn scho nen verschen visch te bekomen. Men gelieve
't voort te zeggeD, alom en tom, aan eenieder.
Nu de groote zaak
De Hoofdstad van 't Graven Aalst was van in de vroeg
ste eeuwen de zetelplaats eener hooge Rechtbank; Jan De
Lichte en zijn Bende verschenen t'Aalst voor de Vier
schaar; het Proces begon den 12 October 1748 en duurde
een maand. De doodvonnissen wierden uitgevoerd den
13 november 1748 op de Groote Markt van Aalst. De
laatste doodstraf in Aalst uitgesproken was tegen zekeren
Pieter Hasselaer, van Erembodegem, die in 1760 eenen
soldaat van het Regiment van Saksen-Gotha had doodge
slagen. Het vonnis meldde dat hij aan een dweershout
zou gehangen worden en al zijn goed verbeurd.
In 1787 voegde Keizer Josef II bij de Vierschaar van
Aalst een Burgerlijke Rechtbank, maar onder de Fransche
Regering verloren wij alles. In 1858 wierd hier een
Koophandelsrechtbank ingesteld, en sedert veel jaren is
de verzuchting en de betrachting ons oud Recht gedeelte
lijk terug te krijgen en hier een Rechtbank te hebben van
derdp klas... Reeds van 1873 schreven de Heeren De
Potter en Broeckaert in hunne Gescnreücuis vau Aalst
Zoodat de Stad sedert lang de zetel niet meer is eener
Rechtbank, waartoe zij nogtans ten aanzien van hare
werkingen en nog voortdurende ontwikkeling, aau-
spraak zou mogen maken. Gelijk met alle zaken, men
moet er lang van spreken, sterk aandringen en gedurig
aanhouden, omzijn recht te bekomen.
Een Rechtbank in Aalst
Vermits wij toch de tweede stad van Oost-Vlaanderen
zijn; dat de rechterlijke zaken gedurig vermeerderen,
alhoewel de Boeren geen geld hebben om te procedeeren;
dat Oudenaarde, overlast zijnde van werk, een Tweede
Kamer van Rechters bij vraagt; dat men uit 't aanpa
lende van Aalst door een lange en moeielijke reis, veel
geld, en tijd verliest; vermits Aalst altijd een Rechtbank
heeft gehad; ingezien de vraag sedert jaren en jaren
in de Kamers wordt gedaan en door de Drukpers onder
steund
Zoo is er beslist de stellige en krachtige aanvraag te
doen bij de aanstaande bespreking der Begrooting van
't Rechtswezen.
Een Komiteit is gevormd; de heeren Senateurs
Volksvertegenwoordigers stellen zich aan't hoofd; de stad
Aalst en al d'oraliggende Gemeenten hebbeu verzoek
schriften gestuurd; er gaan openbare Vergaderingen
gehouden worden om op d'uitdrukkelijkste wijze onze
Belangen te doen gelden en de !gevraagde Rechtbank hier
te hebben.... Eendracht, kracht en aanhoudenheid zullen
de overhand behalen... Men beeft uitgerekend dat de
Kantons van Aalst, Geeraardsbergen, Herzele en Ninove
een bevolking hebben van 145,043 zielen; terwijl Turn
hout met 120,909 zielen haar Rechtbank heeft; Veurne
met 83,225; Yper, Hoei,Hasselt, Tongeren met 112,802,
Arlon met 81,614; Marche met 62,925;... veel van die
Plaatsen vragen een Rechtbank van tweede klas
AALST, stad en omliggende!.... Een Rechtbank!... bat
groot belang en voordeelAllen éen woord gesproken!
Allen aan éen zeel getrokken!... Geen liberalen of w^o-
lieken, niets dan Aalstenaars!... De Liberalen kunnen ods
veel hulp bijbrengen doorde Gekozenen van Brussel, Luik
en elders... Daarbij, lukken wij nu niet, de strijd moet
voortgezet worden onder alle Ministeriën!... Aalst!... Dat
elk zijn uiterste beste doe!... Teekenenen spreken!...
Overal zeggen en herhalen dat wij ons Rechtbank willen
hebben... Een bestendig Komiteit noemen uit de twee
Partijen... DEN AANHOUDER WINT, zegde men'ons
deze week en dat is de groote waarheid voor alle recht-
veerdige zaken!... Meermaals hebben wij het ondervon
den... Den aanhouder wint
Raad, can Werk-en Nijverheid.
Te Gent is werkstaking in een Fabriek en zondag
komt de Raad van Werk- en Nijverheid daarvoor eer
tweede maal bijeen.. Die Raad is volgens d'inzichten
van den Pauzelijken BriefDe klachten aanhooren,
onderzoeken en de Werkstakingen beletten of ver
korten. Op lange werkstakingen volgen botsingen ei.
dikwijls wordt er bloed vergoten.. T'Aalst heeft de
Raad van Werk-en Nijverheid een groote Zending:
Ons Fabriekvolk is te beklagen... Sedert eenige jaren
is een nieuwe last bijgebracht, zonder vermeerderin
van Daghuur In den Winter moeten de Workmen-
schen komen van 6 ure, 't is dan nog 2 uren donkei
thuis moet er af 5 ure licht en vuur zijn.. Is dat Ynen-
schelijk Ach, wat zijn wij verwijderd van den Pau-i
zelijken Brief waarin gezegd wordtHet lot de*
Werklieden moet verdragelijk zijn...Ze moeten een
Huiselijk geluk hebben... Werkvrieiden van Aalst;
laat ons met dit punt beginnen in den Raad van
Werk- en Nijverheid Dit lichtwerk van 's morgendii
afgeschaft Nog iets .- Veel menschen wonen ver va;.,
hun Fabriek éen uur 's middags is voor die mensoheu
te weinig... Wij moeten ons Stadsbestuur prijzen, om -
dat het een groote verwarmde zaal ter beschikking
heeft gesteld van Werklieden, die anders in reger
wind en koft hun betjen eten moesten veroi beren.
""E GENT is thans groote beweging ar> bekom"-*-
uOi ue i_ulö oeii 1 nuitiuV v
ben ingericht en als dusdanignaar isdoru t Goi./er
nement en Stadhuis hunnen nood gaan kiageU.,.,. Ai
de gazetten zonder onderscheid ondersteinen de
Werkeloozen.
daagsche Vergadering; na verscheide belangrijke z;cen voor
Verdediging der Taalrechten behandeld te hebben, (if M.H.
lezing van een opstel over den MAANDAG, en toode hoe
het maandagslempen de beste werkmanslevens v rwoest,
onheil, ramp en twist in de Familie brengt en het ged orde
der werkhuizen stoort. Met ernstige aandacht wierd d; knap
Vlaamsch opstel aanhoord Daarna las M. V. £h. een
dichtstukje voor,getiteld DE SNEEUW, de vreugd va d'eer-
ste sneeuwvlokjes, maar tevens de vrees in veel stamele
huizen voor meerder lijden en ontbeering.
Te Koop op 't eiland Chipka
ALMANAKKEN van x8g3 De Maria-Almoak,
schoon boekdeel 5o c. franko <4 Almanak va De
Werkman, 0,10 Almanak van 't Land van Waas cca
Almanak voor het Vlaamsche Volk Almanak van H.
Hert, Scheurkalender 0,80 franko 0,90
OOPENDE
I E U W S
Elk den vriendelijken goeden dag en de blijde tijding:
Dat wij ons Proces gewonnen hebben. Proficiat! Pro
ficiatl - Danke, menschen, voor uw hertelijke genegen
heid.... 't Land van Aelst, de Gazet der Bijvoegsels en
De Werkman waren betrokken door de Naamlooze
Maatschappij der Fabrieken van Vaart en Tragel; men
vroeg 5o,ooo fr. of een jaar gevang, wegens ons artikels
over Daghuur en Zedelijken toestand, twee Hoofdarti
kels van de Werkmanswereld; de Maatschappij zou wil
len, ja eischt dat de katholieke gazetten daarover zouden
zwijgen; Vooruit mag de klachten opnemen en 't Volk
onder zijn roode vlag in optocht brengen; de Katholieke
Drukpers zou moeten hooren, zien en zwijgen Er
waren er van ons Vrienden, die ons aanraadden naar Gent
°f_Brussel te gaan bij eenen vermaarden Advokaat... We
rijn in Aalst gebleven, (in dat bekrompen en dom Aalst!)
en wij hebben er ons van te beloven... Geliefde Men-
van Stad en Omliggende, moestet gij komen in
processen, zelfs in allerzwaarste, gaat uit uw stad niet;
g'hebt hier eenen keus van ieverige en schrandere Advo-
katen. M. Callewaert heeft zich zoo behendig van zijn
taak gekweten, dat de Rechtbank van Dendermonde in
een sterk gestaafd Vonnis, de eisschen der Naamlooze
Maatschappij heeft van der hand gewezen en haar tot de
kosten veroordeeld.... Zoodra de tijding gekend was,
heerschtte er in Aalst een onbeschrijfelijke vreugd, bij al
de standen der Bevolking... De zaak van 't Werkvolk is
hier de zaak van elk... En inderdaad, {indien Aalst zulke
zware lasten draagt van Armwezen, indien de Burgers
die het reeds zoo kwaad hebben, gestadig overvallen
worden om Hulp en Bijstand, het is door den akeligen
toestand der werkende klas... Wij bedanken hier allen
die ons in deze zaak hun genegenheid hebben betoond;
ze mogen verzekerd zijn der dienstveerdigheid en erken
telijkheid van Land van Aelst en Werkman. Onze brave
en ongelukkige Werklieden zullen wij bedanken in een
bijzonder Nr van de Gazet der Bijvoegsels. De 1 ieuwe
Post van Brussel, menschen, ge moet dat gaan zien, de
Primus van Europa,en al de opschriften in'tVlaamsch
en in 't Franscb... In alles en overal de twee Landstalen
op gelijken voet, daar moeten wij komen. Klokke
Roeland blijft ieverig werken voer de Trams langs Ninove
en Sottegem; de Trams worden een noodzakelijkheid...
Dat Aalst toch ernstig denke op den Tram van Oordegem
naar Assche; zoo zal Aalst meer cn meer een middenpunt
worden voor Oost-Vlaanderen en Brabant. TAalst zal
de Post kunnen vergroot worden, als de Muziekschool
naar de lokalen van 't oud-Hospitaal gaat. T'Antwer-
pen slabbakte de Wereld-Tentoonstelling, omdat Brussel
als 'ne k ledden in den weg ligt; maar nu heeft Antwerpen
krakafbeslist dat erin 1894 een Tentoonstelling zal zijn;
't huis van Burgemeester De Wael is verkocht voor 84
duizend fr. 't En moet geen hutteken zijn! In Duitsch
land trekt de schrijver der gazetten van de Socialisten
9000 fr. 's jaars... Ook al 'ne kalant die niet zal spreken
van te verdoelen. In de Gazet van Eekloo schrijft onze
stadsgenoot E. H. Bonner, onderp. tc Gent, merkweer
dige Hoofdartikels over de krisis van den Landbouw en
de redmiddelen voor het distrikt Eekloo. Terwijl de
..-ti pqa» te Brupee de ziekte is ingekomen door 't
.1 v:^u.o:i icvaefc. -**>.-«» -
ien strengs maatregels genomen over de leuring en keu
ring van visch... Want bederf in maag en in geest, dat
is altijd van de beest. Terwijl in Hamburg Protestant
en Jood den lof uitgalmt der Katholieke Religieusen, die
men er aan 't werk heeft gezien, meer dan honderd in
getal, in de besmette Hospitalen; terwijl men daar met
tranen in d'oogen aanhoort, van genezene Zieken, met
welke teederheid de Zusters het gevaar trotseerden, ter
wijl men overal in Hospitalen, in Weezenhuizan, in On
geneesbaarhuizen, in Volksscholen de zelfsopoffering der
Zusters bestatigt, de liberale gazet van Aalst komt de
Kloosterzusterrbespotten en beleedigenl... Laat ons hier
n et; men sprak al van diefte door de personen die de
Overledene verzorgd hadden; maar nu is alles uitgeko
men: t geld stak in een blikken doos en was begraven in
den kelder... 't Kondaar nogal lang verborgen geweest
zijn. God weet hoeveel schatten liggen er alzoo niet,
grondwaarts in.
FRANKRIJK. De Republiek is nog eeos uit de klod
den,'t heeft een ministerie; maar'tis een simpel her-
plaatstering, een ander uithangbord. In plaats van 't mi
nisterie Loubet, die toch minister blijft, is 't nu 't mini
sterie Riuor. Overigens zal alles blijven gelijk het was;
de nationale eer of liever de gril der kamerlenon is toch
voldaan.
In zijn program zegt Ribot dat de schandalen van Pa
nama zullen toegelicht worden, maar dat de Parlements
commissie geen inbreuk mag maken op de rechterlijke
macht. Schoone woorden, maar de uitvoering zal moeie-
lijk zijn.. Ribot beweert ook dat de veldtocht tegen de
Panamisten inderdaad gericht is tegen de republikeinsche
instellingen... Gevaarlijk gezegd; want men zal doen ge-
looven dat de Republiek en de Panamazaak hetzelfde zijn.
De ministereèele verklaring is goedgekeurd met 306
st. tegen 104; maar die meerderheid zal weldra smelten
gelijk de eerste sneeuw.
SPANJE ziet ook zijn ministerie tuimelen of liever met
eer heengaan. Sedert eenigen tijd waren er in de Conser
vatieve partij schokkiügen en scheuringen; twee minis
ters spanden met de misnoegden samen.
Ca novas zegt dat hij met zulke matrozen niet meer
varen kou, en vroeg aan zijn manschap of hij nog hun
vertrouwen bezat. Het antwoord was twijfelachtig en Ca-
novas ging op staanden voet zijn commando afleggen bij
de Koningin Regentes, 't Is de leider der liberalen, Sa-
gastadie het roer van 't politiek schip gaat in handen
krijgen. Canovas schijnt een zeer begaafd man, poïeet,
filosoof, redenaar van 1ste klas, maar vrijdenker. Waarom
moeten de katholieken toch zoo dikwijls onverschilligen
en vrijdenkers aan hun hoofd stellen
uitroepen Ondankbaarheid en Onrechtveerdigheid! -
Te Gent is een ieverige werking voor het St Niklaas-
Feest der arme kinderen... Eere en dank, met vuur en
klaak. Te Moorsel leert men een drama aan, uit de
Geschiedenis der Gemeente... Een deftig Feest verkwikt
hert en geest. De stoomtram van Lier op Boom met
vertakking op Mechelen is vast besloten. Boom komt er
tusschen voor 65,000 fr. Duffel voor 66,000 Lier
111,000; Mechelen 200,000; Rumpst 80,000; Terhagen
3o,ooo; Waelhem 21,000. Te Bergen wierd 41,000 fr.
gemist in 't sterfhuis van dame wed. Ëlariaux; M. Tho
mas van Brussel moest daar erven; men vond die som
DUITSCHLAND. Groot gerucht om 't proces van den
AntisemietAhlwardt en zijDkiestrioraf voorden Reichstag.
Hij bad een vlugschrift Joodsche geweren uitgege
ven, en den Jood Lcewe beschuldigd aan 't Goevernement
wapens te hebben uitgeleverd die moesten springen. De
Joodsche Docteurs beweren dat Ahlwardt zot is en willen
hem doen onderzoeken. Daarop grepen er in het tribu
naal onstuimige tooneelen plaats. Een getuige kwam ver
klaren dat de Joden straffeloos alle schelmstukken be
drijven, ja dat de Czar Alexauder vermoord is op bevel
der Synagoog.
De advokaat van Ahlwardt verklaart dat men hem beiet
te spreken, en eina; at van door. met aijo panieren
Do Tthx-oideot boet 'Eern op staanden voet. Eu intus-
schen wordt de betichte Ahlwardt met een meerderheid
tot lid van den Reichstag gekozen. De Antise n:\eten Ya;
den Reichstag vragen de opschorsing van 't proces en
de liberalen de veruieling der kiezing.
't Is op bevel van Keizer Wilhelm, die 't volle licht be
geert, dat groote personagiën als getuigen optreden.
In t leger zijn er tegenwoordig 400,000 geweren La-we
fin in de stad Wezel beeft men bestatigd dat op 960 van
die geweren er 590 slechte waren.
De roervinken Janson en consoorten uit de Belgische Ka
mer hebben veel verloren met te willen de Gendarms aanval
len voor de zaak van Tilleur. Het is waar, er worden wille-
keurige vreede Reglementen gemaakt, b. v. t'Aalst, van de
Werkmenschen seffens a la minute te mogen buiten werpen
als honden, zonder te vragen Hebt gij en uw kinders dezen
noen of avond eten Maar in dit geval, 't Werk volk mag niet
schieten naar de Gendarms. Reklameeren bij d'Overheid bij
M' den Gouverneur, enz. Frére en O' vlogen razig op, tegen
Janson en zijn Volk. Men hoopt voor de Herziening een
overeenkomst met de liberalen.
Men LEZE op bladzijde 4 de Rechterlijke Kro-
nijk over de Zwarte Bende.
DE KEELZIEKTE
of Croupe bij de Kinderen, die erge ziekie;
Pastoor Kneipp zegt Aanstonds om den
Doktoor, maar in afwachting raadt hij aan
een grove doek in warm water met azijn
doppen, daarmee den hals omwinden, een
drooge doek daarover en alle 3 kwartieren
ververschen. Na 6 uren den hals losmaken
en lichtekes dekken.. In tijden van keelziekte
raadt men aan verscheide malen in de week
gakookten ajuin te eten, in soep,bij vleesch,
of met d'aardappels.
o—
Een brave Vrouw wilde haren Zoon zien
zanger worden; de zoon was er ook erg meê
ingenomen en zekeren dag ging de eenvou
dige vrouw bij eenen vermaarden Zangmees
ter en steit haar vraag.
Ja, moederken, spreekt de Leermeester
maar wat is de jongen? is't een soprano? een
alto? conter al to? een tenoi?... bariton? bas?..
Och neen, mijnheer, zei de moeder, 't is
'nen bakkersgast
Raadsel:
Mijn eerste en tweede vloeien,
(Mijn eerste in de keel,
Mijn tweede langs den grond)
En 't heele is een steê
Van Holland, zeer gezond.
Onmiddelijk Man. Is 't middageten nog
niet haast klaar
Vrouw. Onmiddelijk, man, de stoof brandt
al.
EEN GELIJKEND PORTRET.
Een slachter ging bij eenen schilder een uithang
bord bestellenSchilder, bij mijnen .naain een
groot verken, regde hij, dan zien de menschen aan
stonds wie ik ben.»
DOET DAN AL PRESENTEN
Voor eenen pas opgerichten dierentuin geven
verscheidene leden een dierten'geschenke. Dankbaar
voor deze bewijzen van belangstelling, laat het be'
stuur do namen der gevers boven de hokken der
door hen geschonkene diere» schilderen. Zoo las
men boven het hok van den leeuw Mijnheer de
Burgemeester; van den ourang outaog: Mijnheer de
Ontvanger; van den beer: Mijnheer de Commissaris
van Policie, enz. Doet dan al presenten
MOND VOL. Een vader gaf zijnen zoon, die 't
fel mispeuterd had, eea ferme rammeling; de deug
niet schreeuwde gelijk een fis. Een voorbijganger
die 't zag en hoorde Maar vader, zegde hij, ik
begrijp niet waarom gij uwenjoDgen zoo kunt slagen.
Ais gij 't niet begrijpt, antwoordde de vader,
waarom bemoeit g'er u dan meê?
0
DRAMATIEK VERHAAL UIT D'ANDER EEUW.
II. NA 10 JAREN.
Niet zonder rede wordt het verblijf van de Boeren en het verblijf
der Koningen en Keizers met denzelf'den naam betiteld Een IIol
Meester zijn, zegt men gewoonlijk, gelijk een Boer op zijn Hof...
Daar §taan, vrij en vrank, gelijk een Boer aan zijn Hofgat... Ook
is er niets dat de Volkeren meer tergt dan moeialerij en dwinge
landij op eigen erf en hof... Keizer Karei zegde het altijd aan zijn
Staatsmannen Wilt gij geerne gezien zijn op den Buiten, legt
nooit Belastingen op, waarvoor een onderzoek moet gedaan wor
den op 't Hof van de Boeren.
Fridus, de held van ons verhaal, had een der schoonste Hof
steden van de Provincie Luik sterk opgebouwd, in steen, met
groot woonhuis, een keuken als een halle, waar g'heel den dag
koperen ketels over 't vuur hingen, eene groote zaal voor de da
gen van kermis en van Feestelijke ODtvangst, ruime geriefelijke
stallen, hooge sterke schuren, een hofplein als een markt, waar
eenden, kiekens, duiven, verscheide malen daags hun voedsel
kwamen pikken; groot en sterk was die hofsteê en daarbij schil
derachtig gelegen op de zachte helling van eenen berg; boven
uw hoofd zaagt gij het weelderig groen van eenen rijken bosch,
onder uw voeten de frissche waters der rivier de Ourthe. In de
verte, in het verschiet werd uw oog verrukt door een panorama
van vruchtbare velden, dikke 7)osschen,kasteelen en pachthoeven.
Nieuwe bessems veegen wel.. In 't begin van zijn huwelijk was
Fridus een gelukkig manhet eene feest volgde op 't andereer
was daar weelde en overvloed, op die hofsteê; in d'ander eeuw,
er kwam ook eens een slecht boeren jaar, dat de Oogst mislukte;
meermaals was men geplaagd door de menigvuldige oorlogen tus
schen al die kleine Staatjes, dat de krijgsbenden het platte Land
afliepen, alles te vuur en te zweerd vernielende; dat gebeurde in
Luik, in Brabant, in Vlaanderen, ge moet maar de Geschiedenis
van Affligem in handen nemen; hoe dikwijls gebeurde het niet
dat de Fransche soldaten op Affligem vielen als wreede roovers
Eetwaren, geld, gouden zilver, zooveel of uw Abdij staat in
I brand Zekeren dag, onder Koning Lodewijk XV van Frankrijk,
dit dwaiiaevel was aan Affligem gegeven 2000 kronen, dezen
achternoeten 5 ure of d'Abdij afgebrand De Paters zochten
alles bijee liepen naar oost en west, gingen naar hun Pachters
om iets olVat te ontvangen; de som was er bijna, de Fransch-
mannen vtrokken, maar eenige uren nadien zagen de Paters
van uit huhooge bovenpanden 4 dorpen in brand staan
Anders vren het in d'aoder eeuw goede boerenjaren en tel
kens was d'ichade spoedig hersteld.
Godefridi had gedachtIk zal mijne vrouw zóó gelukkig ma
ken, zoo go zal ik voor haar zijn, dat ze mij geen leed zal willen
aandoen
En de ma werkte met iever op zijn Hot en in zijn Stallen, hij
won geld me.ijo landijen, zijn bosschen en door zijn schapen;
hij wierd naian als de gelukkigste mensch der wereld; en nog
tans wierd zij'even vergald en verbitterd
De kas eel hr had het hem zoowel gezegd; «Die slecht is
V°jF V cr^en en voor d'arme menschen, zal ook slecht en
oankb; u- ?J voor haren man. De hooveerdige Joanna wilde
alles best ?ret)lgens baar willen en grillen; zij sprak op bitsi-
§eD Tl z'-!^e geiend zijn als een princes; voor Fridus zou
den de di nsojen door een vuur geloopen hebbenvan Joanna
liepen zij we c|e een achter de anderen; wellustig en gulzig voor
haar eigt 1
'teten r
sprong h
1 ------- - uuv,ul "-"J "WlUOHg 6U V uui
s zij gierig op't eten der dienstboden... Gierig op
idus dat hoorde, hij, zoo goed en zoo edelmoedig,
k L 's 'ne leeuw» brieschtte en tierde, maar zijn vrouw
bad bet 1« itSAvoord en wat zij wilde, moest uitgevoerd worden.
Gelijk zij jpkasteel had gedaan, deed zij nu ook ze ging zelfs
zoover v; 1 (beste dienstboden valschelijk te beschuldigen van
dief ten ei zetoo schandig te konnen buiten werpen.
Drij ja: en hun huwelijk had de Boer van 't Hof al zijn gezag
verloren én t groot deel van zijnen moed; dikwijls hoorde men
hem pijnlijk ihten. 't Was met groote moeite dat men nog kon
dienstboden jgen en daarom had de Boerinne, gelijk men haar
noemde in't iksche, een knecht genomen die haar ging, ze
kere Jan Pon een slecht valsch karakter, sluw en arglistig,
die de grillenr Boerin volgde, maar van den anderen kant haar
wist te wede an. Tegen den Meester sprak hij botsweg, wei
gerde zelfs b(te gehoorzamen; wreede spektakels waren op
'thof geweestn de wille van dien knecht; Fridus sloeg met zijn
vuist op tafel iep dat hij moest verhuizende knecht ging al
grimmende v>5n de knecht bleef...
Niet genoeiarmeê Omgansch meester te zijn, had Joanna
g heel haren s op 't hof gebracht; hare moeder, een gierige
en haatdrageifrouw, genaamd Franciska Lebora, weduwe
van Jean Deinaren oom'Jaak Deine, ook van 't zelfde sop over
goten, die das» d'Hofsteê kwamen wonen, die met de Boerinne
deden, in alle; altijd tegen den braven Godfried, maar die op
den duur ook jegens haar een soort van dwingelandij uitoefenden.
Zoo gaat het Die de vrijheid zoekt langs slechte wegen en
door verkeerde middelen, valt weldra in een scbandige en pijn
lijke Slavernij; de vriendschap van slechte menschen en boos
wichten is aaneengesnoerd door schakels met scherpe pinnen om
zet.
En hadden er daar nog kinderen geweest, om door hun hel
dere oogskes en hun zoet gelach de vrouw te bedaren en den
man te vertroosten!
Maar, neen geen enkel goed woord, geen enkele streling,
geen enkel welwillend woord ontving Fridus de kloeke man; Da
niël zat in eenen kuil van leeuwen; maar hij was gestadig omringd
van tiegers en krokkediljen. Ge kunt denken wat de man daar af
zag...
Geen enkel goed woord, zeggen wij.
Neen, zoo is 'i niet Er was daar een kind gekomen, een doch
terken, een nichteken van de Boerinne, Virgenie Deine, in dit
Hof opgenomen uit hoogmoed en uit medelijden. Van den eenen
kant zou de rijke en schoone Joanna nooit gewild hebben dat men
zegde Uw nichte, een weezekind, is aanbesteed door den Armen;
van den anderen kant het was toch haar nichteken en zij had er
compassie meê.
Maar eens in huis, dat nichteken was hare slavin en hare scho
telvod; des te meer dat Fridus zich getrokken voelde naar dit
braaf weesken en van haar veel troost en genegenheid ontving
Natuurlijk bewees hij haar ook veel vriendschap en dat viel als zie
dende lood op 't hert van den stam der Deine's
Op het oogenblik van ons verhaal is het 10 jaren dat Fridus op
de tortuur ligt; altijd had hij beternis verwacht; maar kon zijn
vrouw nog tot beter gedachten komen, nu dat zij ondersteund en
opgehitst was door hare Moeder en haren Oom! ze was nu niet
meer meester van haar gedrag. Meermaals had de Boer gemeind
zijn hofsteê te verlaten; maar altijd aarzelde hij; 't was zoo wreed!
't zou van elk geweten zijn Ea wat ging er van dat braaf Wee
zekind geworden, van Virginie, die nu reeds de 20 jaren had be
reikt en nu bijzonderlijk moest beschermd worden! Daarbij, Fri
dus beminde nog altijd zijn vrouw; 't was 'ne man, met een braaf
en eerlijk hert.
£3We zijn op den valavond in d'Oogstmaand, als de Boerinne te
gen 't Weezekind aan 't snabben en aan 't bijten was.
Nu zweeg ze en vierde hare woede bot tegen tafels en stoelen,
die haar toch niets misdaan hadden. Korts daarna, ziende dat
het nijg begon te regenen Toe, riep zij tot de Dochter, ge
moet daar niet staan te luierikken; ga zien waar ze blijven en zeg
wel aan den wrek van mijnen man dat ik hem dezen avond wil
spreken, de gierige prij.. Hij steekt zijn geld weg, voor ons
Watmeinthij wel! Dat ik met eenen beestenkoopman zou getrouwd
