De Wees van Batavia.
ZEESCHUIMER
r r V w
21
Zondag 26 Mei 1895
36,M Jaargang
Oostenrijk- lï eenen.
VREDE!
i Aalst
GODSDIENST. - VADERLAND. - VRIJHEID.
BRUSSEL. Groot Nieuws.
nogTovem de
Klimmende Belasting.
TE DOORNIJa
Belangrijk artikel op de 4de bl.
Verscheidenheden.
Een Vrouwke van 102 jaar.
DE VERVROZEN
f.
BUREEL: EILAND CHIPKA, WERF
Gewone Annoncen:20 centiemen per regel; Annoncen op de tweede bladzijde 50 c.
den regel; Berichtenouder 't Nieuws, 4 frank den kleinen regel.
HET LAND
ABONNEMENTSPRIJS.
5 Fr. 's.jaars, vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstip
aars genomen, rechtstreeks bij ons ofor Post of Briefdragers.
A E L S T
PRIESTER DAENS TE ROOMEN.
Heden, zaterdag, zal onze Broeder heel waarschijnlijk to Stad
Roomen vorlaten.. Hij heeft er op die 14 dagen nuttig werk afge
legd.. Een wondere zaak Over eenigo maanden, Priester Daeus
zegde aan zijn Vrienden Ik zou wel eens willen to Roomen zijn,
om er de Christene Volkspartij te verdedigen... Maar do Zittingen
der Kamer 't inrichten der Partij Eu dc groote kosten!.. Dit.
was gezegd en reeds vergeten; en eensklaps dc Paus ontbiedt den
Vertegenwoordiger der Christene Volkspartij... En d'omstandig-
heden komen dusdanig voor, dat hij 14 dagen te Roomen ver
blijft.. Er waren daar veel valsche geruchten uitgestrooid.. D'eer-
ste dagen had onze Broeder al zijnen tijd noodig om die donkere
wolkeu te verdrijven.. Met veel Kardinalen en Bisschoppen heef!
hij gesproken en onderhandeld,en door echte stukken getoond hoe
men de Christene Volkspartij beliegt, belastert en vervolgt.. Eens
dat de lucht gezuiverd was, dan heeft Priester Daens te Roomen
een betoogschrift opgestold, in do Iatijnsche taal, over den too-
stand van 't Volk in Vlaanderen, van de Boereu en dc Steêmans
en over 't plan en dc werkingen der Christene Volkspartij.. Bij
ons zijn do personen niets, d'algemeene Welvaart is alles... Maan
dag is een afschrift van dit stuk behandigd aan Kardinaal di Pietro
en onze Broeder is naar 't Vatikaan een tweede afschrift gaan
dragen bij Z. II. den Paus.. God dank, schrijft hij ons, op dato
maandag 1(> Mei Alles is wel afgcloopen... De Paus wijkt geen
voet van zijne Encycliek... De toekomst is aan de Christene
Volkspartij... Veel Bewaarders zullen hun oogen openen... We
verwachten verder nieuws uit Roomen, vrijdag of zaterdag... De
gazetten der Bewaarders slaan er naar,gelijk den bliudo naaf 't ei,
of wel ze strooien moedwillige leugens en schandige valschheden
uit... Priester Daens ontvangt te Roomen geen enkele gazetschrij
ver... Dat is't voorzichtigste.. Chipka alleen ontvangt zijn Meè-
deelingen..
VRIJDAG NOEN Geen nieuws uit Roomen.. Misschien dezen
achternoen ten 4 ure of morgen zaterdag na den noen. Dan komt
den Expres uit Italië... lu aueigeval, men weze verzekerd dat al
les daar wel gaat.Deuderbodé"heeft doen afroepen donderdag aan
de kerken Nieuws over M. Daens.. Maar 't was ouden buclil uit
den Courrier de Bruxellos.. Dien Courricr, mot zijn schijnhei
lig gezicht, steekt hemin'ne zak.metDeudorbodc, met Standaard-
zaliger, mot Klepel-zaliger, met Stad Ninovo-zaliger, met Gazet
van Aalst-zaliger, en pakt maar blindelings, ge zult altijd 'no leu
genaar optrekken. De Bien du Peuplk beeft vei'scheide hoofdar
tikels geschreven op de kap van den Coubbier met den titel
Un infame mensonge Een eeblooze deugen
IVinnvn Op a Sinxendag, na den noen, Groote Bijeenkomst
IKIIIUVt?. der Christene Volkspartij te Ninove.. Een soort
van Landdag.. De Vlag der Broederlijke Werkers zal daar ingehul
digd worden.. Men verwacht veel Volk uit alle steden van de Vlaaude»
ren en zelfs uit de Walen... Aalst vertrekt ten half 3..
M. De Landtsheer en M. Woeste hebben gesproken tegen d'ON-
MIDDELIJKE overneming; M. Woeste bijz. zou de 'aarlijksche toe.
lagen willen vermeerderen en na 1900 zien (wat zal 1 dan zijn Er
zitten reeds 90 millioen van ons geld in den Congo wij MOETEN
hem overnemen; neen, neen, we zijn voor een nauwkeurig onderzoek,
aanstonds en om te kaatsen of van 't plein te gaan); nu, Minister de
Merode, die meest van al was, om aanstonds blindelings den Congo
over te nemen, die Eèlman heelt zijn on'slag gegeven.. Er is geen
verlies bij\lenscben; t was een v'jar^ e. Christene Demokraten..
- Er is f'psrr- v;.-o V--"e Landt ihee- opvolger, van den Hertog f
l°rBC vi: m» Man van t E- inre.
a.g ie.Wij /.ouden tie.st ar*. - "ssens zieranders zou 't gaan
een recht worden aan den EAidom van een Minister der Buitenland-
sche zaken te leveren... vfen verzekertons uit goede bron dat men i
't Hot zeer ontevreden is over de Christene Volkspartijomdat zm
gen den Congo is, tegen de Bloedwet, tegen die forten en kaser- •cc°"
Hoort! is men kwaad in 't Hof, we kmnen wij dat niet gebr
moet voor 't Volk gezorgd worden., 't Is de Wil van Dieu le
veut riep Pater Monsabré te Clermont, in de Kerk w -f aiJ preêkte,
terwijl ze vol Volk was met 35 B:sschoppen en Prelr -n aan hoofd..
Groot nieuws!Er zal op gepru'in(^ worden.Te Wee-
nen, d'Hoofdstad van Oostenrijk, in de Gemeentekiezing
de rijke financiers, Catholiek- Bewaarders deden met de
liberalen en met de joden, Lgen de Christene Demokraten.
't Is een hevige strijd geveest; de Christene Demokraten
zijn moedig opgetreden met een echt Volksprogramma,
volgens den PauzelijkénBrief; z'en hadden geen geld, gee-
nen invloed; veel >an hun Kiezers moesten zwijgen en
zelfs gebaren van voor de heerschende klas te stemmen,
en wat is de uitslag geweest?De Christene Volksps^ij heeft
66 van haar mannen in den Gemeenteraad te Wenen en
de dienstdoende Burgemeester is een Christen De mkraat.
Zijn eerste woord op 't Stadhuis is geweest: - Uit al
mijn machten kracht zal ik werken voor d'ar! idendc
klassen. Nooit zal ik vergeten dat ik eei k.nd t Volk
ben. Mijn betrouwen is gesteld op de Bev il-.i.g v.Wee-
nen en op God-Almachtig die nooit ziji hii&u.u Volk
verlaat.
W'hebben 't lujd *egd
Vrede zelf- ir. 'l heetste
vuur van den strijd V -ede
met Ulieden, zegde Ons Heer aan zijn Apostelen. Lu. 10
dagen na d'Hemelvaart, op Sinxen,ze preekten ige-
lie op de Groote Markt van Jerusalem.. F. Itiv.
van dien tijd waren woedend ze riepen T ze- 'ur
makers ze stoken 't Volk op!.. D'Apostelen v - ge
vangen, gegeesseld, bedreigd met ergere straffe: n:aar
nauwelijks uit 't gevang, ze begonnen met meer ,u vei te
spreken in 't openbaar, gevolgd van de scharen Vol
keren.. O Paus Leo XIII, gij ook roept t ii ei oen
Zonder uitstel aan't werk om den toestand dei verkende
Volkeren te beteren en den Arbeid te verheffen-. In de
maand Mei 1893 was de Bisschop van Luik te RoUm n hij
den Paus, en toen de Bisschop hem zegde dat Rijke
Bewaarders zijn, die met vergramde oogen rieri, lat" de
Werklieden, onder eigene Aanvoerders, hun li-langen
verdedigen,dan riep de oude Paus uit, metvercntv.'u'rdigde
driftigheid Wilt men dan al de Werklieden la', n naar
't Socialismus gaan en naar de Revolutie? Veut-or laisser
aller les Ouvriers au Socialisme et a la Révolution ..Is de
Wereldhrief verschenen om eens afgelezen t< worden en
dan in den vergeethoek te blijven?.. Veel Bewaarders
meenden het in 1893 waren wij bij eenen Fabr.jan in
Aalst; in zijn Fabriek waren schreeuwende Misbaken te
gen de Broodwinning en tegen de Zeden van 't W krolk
wij vragen hem Maar hebt gij den Pauselijken B .ei niet
gelezen Och, zeide hij, ik ken dien Brief niet
Een andere schatrijke Fabrikant van Aalst, kop tuk der
oude Bewaarders, riep uitWat weet de Paus van V, erk-
volk! Hij is geen Fabrikant!... De Bewaarders m alle
slach meinden dien Brief dood te zwijgen; ma. >1 fo
ren hebben gelezen in dien BriefLandbestuunl Ri j
ken, Meesters en Werklieden MOETEN zonder e u i de
hand aan't werk slaan en het hunne bijbrengt' rde
hedendaagsche moeielijkheden op te lossen en d.add
op vaste grondzuilen te zetten van Rechtveer.,g; iet
Vrede tusschen Kapitaal en Arbeid... De Kerk zaF-ieêhel-
per. Uit die woorden is de Christene Volksp.' i e»it-
struin, als u;t h"+ van den Vader A r W-|r' .er in
men aan die Volkspartij haar aandeel geve in
't Bestier der Gemeenten;en de Gemeentekiezingen
zullen vrolijk en stil afloopen, terwijl er met meer
orde, voordeel en gespaarzaamheid zal bestierd
worden.. De twist is pijnlijk; de Eendracht is zoet.
Om Eendracht te hebben, er moet toegegeven
worden; en wie moet toegeven? De Arbeider die
niets bezit, geen kapitaal, geen plaats inwelkdanig
Bestier? of zij die in den overvloed zijn en tot hier
toe alle plaatsen en alle ambten bekleedden Deze
vraag beantwoordt haar zeiven en 't is daarom dat
de naam van BEWAARDER zoo akelig klinkt in
d'ooren van 't Volk. De tegenwoordige toestand
KAN niet bewaard worden de Kardinaal van
Mechelen heeft het verklaard Groote veranderiv
gen of vreesdijkc omwentelingen
Over tijd wierd in onze Kamer ecu voorstel gedaan van
in ons Laud, ons" belastingstelsel wat te verandor.cn, er
eene Klimmende Belasting op liet inkomen in te brengen.
De voorstel wierd geoaan door den heer Dénys, Socialist;
wij zagen hem bestrijden van onze Katholieken, en in
hunnen naam zeker hoorden wij Ml de Smet- dc Na&yor
uitroepen is collectivismuf> Natuurlijk de voorstel
was voor de mande. Dit gebeurde eenvoudig weg in onze
Kamer, en sedertdieu er- wierd daar niet veel meer van
gesproken. E11 uogtans, ik en kan niet laten yan het te
schrijven, 't is eene gebeurtenis die mij hard heeft gesla
gen Klimmende Belasting op het, iukomen, colleeti-
vismus Ik heb daar veel op gepcisd, dc zake gewikt
en gewogen, 't onderste te boven gekeerd, en waarlijk ik
qn kan het in den kop niet krijgen van daar collectivis-
mus in to vinden, integendeel, hue meer ik zoeke, hoe
meer ik vinde, dat M. Denys, hij mag zijn wie hij wil,
niet anders heeft voorgesteld dat wat recht en. rechtveer-
digis... j
Collectivism us misschien omdat die wet door eeneïV
Socialist wordt voorgesteld, of dat zij ons zeggen, ouzo
keeren bewaarders, in name van welke katholieke leer
stelsel zij dat gedacht bevechten V Nu, 't is ook mogplijk.
wij' en mogen hierin ons België van geen klein geruchte
meer verschieten, want waarlijk, wij hebben in de laatste
tijden al aardigheden genoeg nooren uitkramen, en dat
al... in naam der katholieke princiepen!.. Ik kan het niet
helpen; maar ik moet het openbertig getuigen, ik heb
geheel andere gedachten, en nogthans...ik ben Priester,
on maar rechtuit gezeid 't is uit Christenzin dat ik
M. Denys toeroepe gij hebt gelijk Ik geve mijne gedach
ten -daarover, niet om die groote mannen tegen te spreken
of te bekeuren, dat ware wat stout voor mij en vermetel,
maar alleenlijk omdat ik wil rocèdoen met al diestrijden
J, -«ui htfia-iii. 5 -vvlijt wie en 't is gelijk
(legale) roclitveerdighoid, zegt de geleerde wijsgeer
1Cathreiii, vereischt dat ieifereen zou bijdragen tot het
algemeoüe welzijn in evenredigheid vau zijne krachten n
en liijgevolge. mijn beslliit ligt daar open, ook in zake
vau lasten zal iedereen dragen volgens zijne krachten.
Nog oen stap verder en als Priester wil ik mij geern be
roepen op de Godsgelcordhcid. Ik neme den eersten haud-
bock den gereedsteu, en ik vinde overal dat de Staat de
lasten o|> vlo seliouders der ifKnrgers moet verdoelen vol
gens dat zij ze vermogen te dragen (junta vires vol
gens buune krachten.)
En do^ Christene ijsbegeerte, wat leert zij V Zij die
met de GodsgefoeTdhoiu toch .wol altijd onze geleidster
mag Vltjjd elfdi ro,-;. Volgons de
'i< Uivr' riuleutlaa1!, als wij in de persoonlijke ftelasüngen
de Werklieden zien vrij latonzooals het behoort, is het
uiet omdat de armu menscnen nieten kunnen betalen?
Lu zoo moet bet zijn Alle Burgers moeten meewerken
om het doel van den Staat te bereiken, elk volgens zijne
krachten, dus ook lasten dragen, volgens dat hij kan..
Waar Vinden wij lm dio leoringe iu ons belastingstelsel
('t Vervolgt.)
Wat heeft Aalst noodlr
Eec nieuwe Stadshorlo»
gle, een nieuwe Statie,
er*n Nijverheidsschool; 'ne Gemeenteraad, bestaande uit
MaDnen van al do Partijenzulke Gemeenteraad zal
machteloos zijn voor akten van Partijschap, maar sterk
voor alles wat d'openbare Welvaart aangaat... Een Ge
meenteraad volgens t Evenredig Stelsel zal voor Nijver»
heden en Ambachten zorgen; zal het Armbureel hervor
men; zal elk het zijne geven; zal zorgen voor de rust, den
bloei en de welvaart der Stad; zal dadelijk d'band aan 't
werk slaan voor de Brandverzekering door de Stad; een
der voornaamste Mannen der tegenwoordige Regentle
verzekerde ons dat er uit Aalst eUc jaar a5o.ooo fr. gaat
naar de Sociëteiten van Brandverzekering... En de Brand,
rampen zijn hier niet te tellen.
Weg alle Gemeenteraden van AUeenheersching I
Leve het E/enredig Stelsel I...
Wie zijn tegen het Evenredig Stelsel
D'AUeenheerschers, de gasten van Slokop en van Kon
kelfoes.
Kluut
hot inkui
,'Cwijl de Socu
rek! bestormenuat i:-
aL
schen verderfelijker! VredeNiets zonder arbejjii, ruim
sine labore...Door 'tlijden en de vervolging tot dèa Vrede,
De hoogere standen, de rijke menschen zullen dei, zoeten
Vrede verwerven, in hun hert én in de wereld,,d - i; d or
een groote toegevendheid en een ware Christene L :fde de
werkende klas in het Geloof en in de Hoop <p (hul
behouden.... De Godsdienstige Week van Gent h cft het
meermaals geschreven: De rijke menschen van de n tijd
zijn verantwoordelijk voor de zielen hunner Medebt >edei
De arbeidende stand gevoelt dat hij door deWetgev: ag zijn
hard lot moet verbeteren... 't Gaat nu Gemeente iezing
worden; M. Plancquaert schreef het over 14 dage. .1 zijn
gazet HET RECHT: Die Gemeentetwisten wcfnien allicht
persoonlijke, familietwisten en moeten vermeden v. orden.
Hoe kan dat zijn?Met toe te gevenjgeen Alleenheer ching;
samen bestieren treffelijk en Vaderlijk.. Er is nu overal
een Christene Volkspartij; voor de arbeidende klassen; dat
-ièö ,i.tav - ju.ë'ia zijn. In dun ouden tijd,
alp stuat cu s'&at.'reticle hog weinig ontwikkeld waren;
giiiu men daar nor al ruw dfturr; waren de inkomsten van
den Staat, uit zyneu hijzoudèren eigendom niet meer vol
doende 0111 de kusten van het bestier te dekken, men nam
eenvoudiglijk een deel vau 't goed der Burgers in beslag
en 't was gedaan. Maar allengskcns wierd men in die zake
ook klaarder en klaarder tc zien, en men wierd geware
dat het niet goed en is,do hen te doodendie gouden eieren
logt, en men begon overal meer en meer dc lasten to leg
gen op de vermoedelijke opbrengsten van vermogen en
arbeid..
Eindelijk, op onzen tijd, zien wij overal bij de vooruit
strevende Volkeren de belastingstelsels eene laatste ont
wikkeling oudergaau en zooveel mogelijk overgaan tot «le
rechtstreekscho belasting van het wezentlijk iukomen der
Burgers. Ik kome nu ter zake en ik beweer dat die be-
lastingeop het inkomen moet eene klimmende ziju.
Voor mij dat schijnt eenvoudig klaar. Ik zegge mij
de Staat heeft het recht van zijne Burgers te eischen de
middels die noodig zijn om zijn doel te bereiken; ik zegge
mij nog meer Dc Staat heeft het recht van zijne burgers
die middels te eischen van elk volgens zijno krachten; do
weest der veifranschte Cercles Catholiques.. 's Morgend» is
or lanj gesproken en redelijk krachtig.Men heeft er. o. a. ge-
z gd dat er moet gezorgd worden voor de Werklieden, dat d«
Boerderij op sterven ligt; de regeling der Pachten en d'af-
sch fiiag van d'Erfenis in rechte lijn is daar te pas gekomea
en niet afgekrurd; men ziet, ze worden Demokraten in hua
woorden.. Want als er moesten besluiten genomen worden is
't mi imum van daghuur verworpen alsmede de regeling der
werkuren voor de groote Nijverheid... 's Namiddags was er
groot Banket voor 280 Menheeren... Een tafel g-lijk in't Hof
van Oostenrijk; 't mag zijn... Die 'tlang heeft, laat het
hangen en de fijn spijzen en dranken zijn voor de ganzen niet
gescoapo-.; miar de tijd is gekomendat elk. volgens staat,
-l--' 'r fe p dh ^a^dsrhe Ie-.--—--Nn
gen... Na dat er daar wel geêetca en steil: gedronken was,
is M. Woen e,President der Cercles Catholiques recht gestaas
en heeft in schoone en machtige woorden gesproker van
(i'Ei ndracht, door den Paus gevraagd eu die noodzakelijk is..
M. Woeste gaf duidelijk te verstaan dat al de Catholieken on
der é?n Opperhoofd moeten optrekken, en zijn adjudanten
riepen M. Woeste moet de Aanvoerder zijn der Belgische
Citho'iekenl... Door dees woorden nog opgewekt, heeft
M. Wo- ste verklaard dat elke Christene mensch de Circles
Catholiques en de Comités Catholiques moet volgen; hij heeft
den banvloek geworpen tegen de nieuwe catholieke gazetten,
die onder zijn voogdij niet staan en dan riep M. Woeste uit
«Men moet vluch en als de pest de mannen die(gelijk Pastoor
Daens) die te Brussel op de Meetingen door Socialisten wor
den toegejuichd. Welke bittere, droeve en onrechtveerdif*
woorden! Wat de gazetten aangaat,is de wereld niet open voor
elk M. Woeste heeft ook een nieuwe gazet willen sticht#*,
die gevallen is gelijk Standaard, Klepel, Stad Ninove, Gazetto
van Aalst.. Laat 't Volk oordeelen... En volgens M. Woest©
moet Priester Da~ns gevlucht worden als de Pest 1. Schoon
woorden van Vrede Eerlijk duurt langst, zei Araebeth en
ze betaalde niemand.. Stelt M. Woeste als Aanvoerder der
Belgische Catholieken; en wat zult gij hebben na korten tijd
Een verfranschtte Partij, zonder Volk..
In 1580, als Alexander Farnesa, Prins van
Parma, met'zijn leger voor Antwerpen lag, moest
hij daar een brug over de Schelde werpen en deed
daarvoor uit de Bosschen van Afflighem 500 van
de grootste eiken komen... 't Moest daar een
boschkou zijn in den tijd^
T'Erpe in de Sterre zagen wij zondag op veel
plaatsen buiten bollen en in d'hcrbergen kaarten.
In dc Sterre 0. a. leerden wij eenen krijgslist;
Sixtus zegt dat hij hem ook somtijds gcbnv.ktIn
't Whiesspel, 'ne vent ging solo; hij had 8 klein
troeven, daarbij herten aas, herten vrouw en her
ten 4; na dat de trqeveu afgehaald waren, wat
doet hij V in plaats van herten aas uit to spelen,
Lij speelt zijn herten vier uit; er wordt herten
gespeeld, den heer komt er op; hij heeft 2 slagen
fn zijn herten».... 8slagen; oollepeesI elk tweo
eens en half; in de Sterre waar men eersteklas
heeft van Reisduiven, die hun prcuven hebben
gedaan, op groote afstanden.
Een der schoonste en nuttigste werken
voor Aalst en 't omliggende is de Stoomtram
vanOordegem op Assche.Met dien Stoom
tram wordt Aalst een hoofdstad van Nijver
heid, Handel en Landbouw.Op de Zonda
gen, 'tis ongeloofelijk welk leven en welke
beweging die Stoomtram za engen in
Aalst en in al d'omliggendv - ZAL
brengen ja; want die S 1 L niter
't is vastgesteld; er valt enk- -a ''ter
wie deze weldaad aan Aalsthaffen
AALST, In de Nieuwe "Worek
voormiddag een jongeling, die kloog ov
de hand, zoodat hij bijna niet werken kou:
gaf zich bij eenen Geneesheer om zich te
verzorgen, daar gekomen wist den lijder niet i>
te zeggen aan welke hand de kwaal zat. De hec
Doctor stelde hem uit tot 's namiddags. De jonge
ling was zoodanig getroffen over hetgeen hem
kwam to gebeuren, dat hij 's middags bij Mr Six
tus binnentrok om zijn noenmaal to nemen, in
plaats van in het huis waar hij woont.
't Is't eerste dat wij ervan vernemen... Een
Meeken van ioa jaar... Ze heet Mad. Sanne en
woont te Peer. Haar gezondheid is uitngmende
wel en voorspelt nog een langen 'evensloor-,
als er geen verwikkelingen komfu
week viert zij haren verjaardag;. ciat
XXV. ELK IIET ZIJNE.
Mijn Nichtmijn Nichtzuchtte Oom-
Jan en bij dacht op al de lasten en zwa
righeden die hem overgekomen waren
sedert de dood van zijnen Broeder in Ba
tavia en d'aankomst van die eenige Nichte.
De rijke koopman wierd droef van on
rust.
Doca zekeren dag ontving hij eeu be
zoek en hoorde woorden die hem in 't be
gin eenige verwondering baarden, maar
hem weldra gerust stelden en verheug
den.
Er was grooten ov r- en weerloop in
't Hotel waar Oom-Jan logeerde; bij deed
veel reizen naar Brussel en naar Antwer
pen.... Wat mag er gaande zijn?... Het moet toch goed nieuws
zijn, want elk is verheugd eu verblijd, al de personen die in ons
Verhaal zijn gekomen, behalve, behalve de Familie Platsteen.
Daar is droefheid te huren en te koop. Men wist er alles wat
kwam te gebeuren; en de rijke Oom Jan bleef zwijgende t'hunnen
opzichte, ja, had op de Brieven zijner Zuster geweigerd te ant
woorden.
M. Platsteen dronk meer en meer en wierd
een oprechte zatte plodde. Zekeren dag, 't
was juist na den noen, er komt een brief;
't zal van mijn broêr z jn, zegt madam Plat
steen... En Laurentius kijkt op; 't is inderdaad
van Oom-Jan... M. Platsteen trekt hem open;
doch zijn oogen zijn bedwelmd door den
drank lees luidop, zegt hij, en zijn Vrouw
begint te lezen
ScTioonbroedivZuster, Nu t
om U aanmelder, het huwelijk onzer
de Wees van Batavia met iemand die
er wel bekend if, namelijk Jonkheer
a i ei ju-.vfeest is vastgesteld
ri: an lieden,ge ziji er op uit
en het genoepeu te hebben U dien dag te ontvangen,
oteen staatgansch verbabbereerd.dcch wat gebeurt
i begiot te beven als een riet, zijn oogen komeu vol
spreekt een wreede verwensching uit en valt dood ten
gronde etrotlen door een schielijke geraakt' eid
-en, had Oom Jan gezegd tot de Wees van Batavia en
haren 7crl- ide, kinderen, ge zult gelukkig zijn, omdat gij door
pen -vu. v. n medelijden tot elkaar zijl gekomen.... Kinderen, na
lijaeu komt erblijdcn...
Au veduwe Platsteen en baren Zoon bleef Oom-Jan edel-
"OP'3n treffelijk jaargeld schenken, zoodat ze wel konden
1. EINDE.
Nichte,
Ucd. zc
er? Haai
bloed; i
VI KHAAL VAN EENEN SCHIPBREUKELING.
-CO-
Ware ik van bedrijf een romanschrijver, en wel een van
die romanschrijvers die de kunst verstaan om des te meer
te boeien dat de feiten die zij verdichten, vreemder, ja,on
waarschijnlijker zijn, ongetvvijfd zou het verhaal van den
Verkozen Zeeschuimer een buitengewonen bijval ge
niete^
Zen is het echter niet met mij gelegen ik ben maar een
zeen/an; ik kan enkel in allen eenvoud vertellen wat mij
is voorgevallen, en sommige mijner gevaamissen zijn zoo
zonderling en strijden zoo zeer met hetgeen doorgaans als
natuurwet wordt aanschouwd, dat ik wellicht, juist ter»
wille mijner oprechtheid, voor eenen leugenaar zal door-
gaani.
U:t vrees voor spot wil ik echter niet verzwijgen, hoe
Godqin zijne oneindige goedheid, mij eens langswondere
wegep uit eenen hopeloozen toestand heeft gered.
L ,Hij dan niet Almachtig
K.jn Hij dan niet, zooals in dit^verhaal zal voorkomen,
aan t graf gebieden na lange jaren zijne prooi levend te
rug te geven Kan Hij niet rijkdommen nederleggen daar
waai'mets dan ellende en dood voorhanden scheen te zijn
I. DE SCHIPBREUK.
T, :a o 1801 was ik Stuurman aan boord van de Vhoolijke
i V licht koopvaardijschip dat, cp 't einde der maand Mei,
ODgt Leu van Callao naar Cape-Town (Zuid-Afrika) zeilde.
fi erste deel onzer reis was zeer voorspoedig geweest en
wij i. pten dat de Stille-Oceaan, waarop wij vaarden, eens te
men '.ïjn naam zou blijken te verdienen.
D K Mei echter, omtrent 2 ure in den namiddag begonnen
zi h het noordoosten loodkleurige wolken te vertooven die
wel l samenpakten. De wind stak op, bij korte, hevige buien
eD v begrepen dat de Vroolijkb Jan met eenen storm zou te
kaui u hebben..
"i. heb ik er een zoo schielijk weten opkomeD, en zoo ras
-*m woede stijgen..
ofuge liksems, een donderslag vier of vijf, en het spel was
voloj "in gang.
L 1 L'verschrikkelijk onweér niet trachten te beschrijven
m c-h n wanuopige pogingen die wij aanwendden om meester te
blij ove' nsichip.
Drie dagen lang worstelden wij onverpoosd. Rondom ons was
en bleef het, ook in vollen dag, zoo donker als onder de aarde en
wij waren verplicht naar het touwwerk te tasten.. Er woei een
'ge noordoostwind die ons de regenvlagen, als zooveel mea-
89D, door de huid van handen en aangezicht dreef.
De Vroolijke Jan rolde en stampte als een bezetene. Soms lag
het schip gansch op de zijde, zoodat zijn masten de golven geesel-
den, dan weêr sprong het recht en danste eenen dollen dans over
de holle, huilende wateren.
Na eenige uren had het opgehouden te regenen, zonder dat de
storm daarom in iets wa3 bedaard. Nu was eene bijtende koude
ingetreden die snel toenam, en wel in zulke mate, dat onze door
weekte kleederen ons weldra aan 't lijf begonnen te bevriezen.
Gedurig sloeg de zee mot razend geweld over het dek en 't was
daarboven nog bezwaarlijk uit te houden..
Aan 't sturen van het schip viel daarbij nie' langer te denken.
Reeds op den tweeden dag had het 't bovendeel van zijn fokke
raas! verloren, de voorbramsteug was weggerukt; de ballast om
geslagen, het touwwerk onhandelbaar geworden door de vorst
Er bleef ons niets moerover dan, op Gods genade. >»®t aiHft -»•«
den storm af te wachten en ons beneden, in de ka.uiten, op te
sluiten..
Met wat benepen gevoel wij daartoe besloten, boei ik nauwe
lijks te zeggen immers wij voelden ons hopeloos, machteloos
door stroom en wind meê/esleept naar de ijzige, verlatene, dood-
sche streken van het zuidwesten, naar den zuidpool benen, na^r
de onherbergzaamste oorden van gansch den Aardbol
In den nacht na den vierden dag gebeurde er iets dat ons vree-
selijk lot besliste.
Ik bevond mij met den Kapitein en den Timmerman in eens
kajuit, waar wij het bijna zoo gem ikkelijk hadden als lieden die
in eene rollende ton zouden opgesloten zitten.
Eensklaps, dwars door het schuifelen van den wind en 't men
van de zee, klonk ons een wild en woest angstgeschreeuw in het
oor..
Een man over boord brulde de Timmerman.
Wij sprongen recht, de ladder op, naar het dek.
Daar hoorden wij weêr dienzelfden ijselijken noodkreet...
Hij kwam van het voorschip.
Ik herkende de stem van een onzer manschappen en duidelijk
vernam ik nu de woorden die hij uitstiet
Om Gods wille, allen aan dek, eer dat wij er op zitten l
Waarop wat ziet ge schreeuwde ik uit al mijne kncht,
mijne handen trompetgewijs aan mijn mond brengend.
Doch nu vatte de Timmerman mij bij den arm.
Kijk, zei hij... daar daar
Ik staarde voor mij uit.
Etrst ontwaarde ik niets.
Maar, na eenige oogenblikken, toen mijne oogen aan den pik-
doukeren nacht wat gewend waren, zag ik... dichtbij ons schip.,
boegwaarts, een weinig aan stuurboordzijde.... een soort vin
bleekheid schenrren,uitgaf" van een reusachtig gevaarte dit,