Moordenaarsbende
SP
m
Zondag eb i aa
39
ZONDAG 27 S
GODSDIENST.
ORGAAN DER CHE
DE AANSLUITING
der Chrïsleue Volkspartij van het
Laud van Aalst
bij den Belgischen Volksbond.
In een merkweerdig schrijve»
VAD1
BER 1896
57"" Jaargang.
AND. VRIJHEID,
TENE VOLKSPARTIJ
X
Gswichtige Bemerkingen.
Bij Diderik hartens.
auvwr»
BERICHTEN.
DE GROOTE
AFFLIGEM-BOSCH.
BUREEL EILAND CHIPKA, WERF.
Gewone Annoncen 20 centiemen per regel; Annoncen op de 2dc bladzijde 0,50
den regel; Berichtenonder 't Nieuws 1 frank den kleinen regel.
HET LAND
Die aansluiting is ca rijp overleg en met eenparig
heid van stemmen beslist geworden.
't Is eene gelukkige gebeurtenis, waaraan al de
katholieken van België, die het welzijn van Land en
Godsdienst stellen boven persoonlijke ikzucht of wrok,
met geestdrift juichen.
't Is het einde van eenen betreurlijken en ramp-
vollen broedertwist.
't Is ook het einde van de miskenning en van de
lasterlijke betichtingen die aan de Christene Demo-
kraten van Aalst niet gespaard zijn geweest.
Waarin bestaat die aansluiting
Is 't de VERSMELTING met do Bewarende Partij,
gelijk sommige vijanden uitstrooien Is 't de beken
tenis dat wij zouden gedwaald hebben en de katho
lieke Partij verscheurd, volgens 't versleten deuntje
van belanghebbende personen
Zekerlijk neen.
De Christene Volkspartij van Aalst blijft heel en
gansch wat zij was, met haar Volksprogramma, met
hare vrijheid an handelen, en met haar edel doelwit
naar 't welk zij streeft
Welk is dat Programma en dat Doelwit
Onze Christene Volkspartij heeft voor einddoel, de
Zedelijke en Stoffelijke Opbeuring van ons
Vlaamsch Volk, de verbetering van 't ellendig lot
onzer Wenslieden.
Dat doelwit staat geschreven op 't eerste program
ma dat wij in Juli 1893 uitgaven en aan dit pro
gramma moeten wij geen letter, geen stipje veran
deren.
Dat programma was niets anders dan de toepassing
van den Pauselijken Brief Rerüm Novarum, op po
litiek, zedelijk en stoffelijk gebied.
En indien er te Aalst geen akkoord tot stand is
gekomen, elkeen weet het, en is de fout niet geweest
der Christene Demokraten. Tot het laatste oogenblik,
tot na de eerste kiezing zijn ze gegaan tot de uiterste,
ja zelfs overdreven palen van toegeving.
Elkeen weet dat, en het Volk van Gent, orgaan
van den Belgischen Volksbond, heeft verklaard dat,
hadden de katholieke Bewaarders van Gent gehandeld
gelijk die van Aalst, dezelfde Scheuring zou ge
beurd zijn...
D&t zijt feiten, onomstootbare feiten en al wat
•men daartegen -inbrengf. zyn niets anders dan uit-
vluchtsels en drogredenen.
En och die reden moesten .wj _s.tr ijdöA_Qa J-vileü. w,ij..
blijven strijden.
De Christene Volkspartij kan wel voor een oogen
blik door eene samenspanning van machten overwon
nen worden maar dat men het niet vergete, hetgeen
de Volksvertegenwoordiger Ren.sin, Zondag laatst,
zeide op de groote Vergadering der Demokraten in het
Walenland Alle Zegepraal der Bewaarders op
de Christene Demokraten is een Aanwinst voor
't SociALlSMUS. d En moesten door de hardnekkige
pogingen der Bewarende Partij de Christene Demo-
kralen verpletterd worden, op dien dag zal 't leger
dér Socialisten met duizende en duizende soldaten
aangroeien...
Ik weet wel dat zulk gevaar zekere kortzichtige
mannen niet zal tegenhouden maar de leiders der
katholieke Partij in België denken er anders over, en
gelooven niet dat het algemeen belang moet geslacht
offerd worden aan de eerzucht of den on verzoenbaren
wrok van sommige personen.
De Christene Demokraten van Aalst treden dus in
den Belgischen Volksbond, als vrije en eerlijke
mannen, met gansch hun programma zij wordën er
niet naartoe gesleurd, volgens't zeggen van eeu Be
warend b'ad van Aalst, gelijk de Genteoaars onder
Keizer Karei u.et het strop aan den hals ook niet
als wolven die den schaapstal willen overrompelen
zij komen er in als Christene Demokraten zij ver-
eeoigen zich met al de Christene Demokraten van
't Land, om spoediger en zekerder tot de zegepraal te
komen, te weten, tot de hervorming der Maatschappij
en de verbetering van 't lot onzer Werklieden.
Ziedaar op welke wijze en met wat doel de Volks
partij van Aalst zich aansluit bij den Belgischen
Volksbond.
De Dexderbode vraagt zich af met angst en innige
bekommernis wat de Liberalen nn gaan doeD, ot zij
zich ook gaan aansluiten bij den Belgischen Yolks-
bond
Men moet waarachtig kortzichtig zijn of liever
stekeblind om zulke vraag te stellen.
De Liberale Partij van Aalst zal blijven wat zij was,
met haar programma, hare regels en haar doelwit
dat gaat de Christene Volkspartij niet aan maar
hetgeen onze Christene Volkspartij zal blijven verde
digen, als Hoofdartikel van haar Programma, op
politieken grond, dat is de Evenredige Vertegen
woordiging, voor de Liberalen zoowel als voor ande
ren hetgeen de Christene Volkspartij zal blijven be
strijden als een rampzalig en revolutionnair kiesstel
sel, dat is het dom en dwaas en brutaal kiesstelsel
At. of niet, waaraan de mannen van Slokop En Kon
kelfoes zoo hardnekkig houden, maar dat strijdt met
de eenvoudigste begrippen van Rechtvaardigheid on
Maatschappelijken Vrede.
Ziedaar ons hoofdartikel op politiek gebied en
moest de Denderbode ervan bersten, dat hoofdpunt, de
Evenredige Vertegenwoordiging zullen wij blijven
verdedigen met de wijste Staatsmannen van België,
met al de Hoogleeraars van Leuven, met al de Bis
schoppen van België.
Ons Volksprogramma blijft dus onveranderd en
't is om dat programma ZEKERDER en SPOEDIGER uit to
voeren, dat al de Christene Demokraten van België
zich vereenigen in den Belgischen Voldsbond,
PRIESTER DAENS,
Volksvertegenwoordiger.
aan 't Fondsenblad, bewijst HoogléeVÜat De Cètilfineér Dat
de meerderheid van 70 stemmen heel wankelbaar is. (Wij
hebben ze, dank aan Brussel en Anjfwerpen) Dat geen Partij
eeuwig kan aan'tbestuur blijven... 'Dat in dezen staat van
zakeneen Radikaal en Socialistisch Ministerie een gevaar
zou zijn voor ons bestaan ais vrij Volk, alsook voor 't Kc-
uinkdom.-. Dat de Evenredige Vertegenwoordiging het eenig
ste middel is om dien neteligen en geva jUjkeu^toestand^
ien... Er
w o'
uiu osren der Evenredige vegenwoordiging p..4 on moge-
lijjrheid gewerden rijn- P, talme dus r-let lv.njr schrijft
He Hoogleeraar zulks zou 'noodlottig kunnen women.
Na de Kamerkiezing van g5 was de algemeene roep Het
Evenredig Stelsel Het moet er komen Doch onwillige
en ongelukkige tegenstrevers zijn in de Catholieke Partij aan
't werk gevallen, sprekende van verdeeldheid, van verscheu
ring.
Volgens den Vadrons Geef ons heden ons
daaglijksch brood, moeten alle christene menschen
ieverige demokraten zijn eiken dag werken voor
de Democratie. Weg de bloedwet Een leger
van vrijwilligers !....De 30 fr. per maand mogen
de bloedwet niet versterken, maar moeten ons bren
gen tot een leger van vrijwilligersEr zijn er
die roepen Weg de bloedwet en elk gedwongen
soldaat Zoo niet, weg de loting en niemand
gedwongen Soldaat Een klein leger van vrijwil
ligers Dat is de wil van 't volk Geen re
den kunnen hiertegen gelden.De keuring VOOR
de Loting iseenenuttelooze en volkstergende zaak..
In veel opzichten is het beter na de loting de jon
gens die moeten soldaat worden al d' ander niet.
ABONNEMENTSPRIJS.
5 Fr. 'sjaars, vooraf betaalbaar. Inschrijvingen worden op alle tijdstippen
des jaars genomen, rechtstreeks bij ons of aoor Post of Briefdrag'ers.
VAN AELST
Ons 'Vork volk vraagt rechtzinnigheid, eerlijkheid, vrijheid
en guod hartigheid... Dat zijn de vier kardinalo deugden van
dozen t- araJfat bij den Belgischen Volksbond te komen, ver-
liy-en d «fChristene Demokreten niets van hunne Vrijheid of
van hiH 'y# kracht, integendeel... Veel menschen verstonden
dat n?c' *t l>egin... Als dat uitgelegd wordt en verstaan,
z»l elk coggea Een gelukkige gebeurtenis een eerste beloo-
r.ing vc W heldhaftig strijden e manmoedig lijden... Er is al
iets kzifn'voor onze Christene Volkspartij.. Weinige eden
o;e etTS of zo wierden vervolgd... Dat houdt de Partij
zuivery jffl'imfc-akt haar sterk. Dat lichtwerk 's morgends,
t'Anla®, jrdoh Winter ten 5 ure moeten opstaan, ten half 5,
zelfs no A.jftóeger... Dat lichtwerk kraakt de gezondheid, be
nevelt, «o. gfcast, schendt het Huishouden... Men verliest meer
ixr 't H •Éfjttniden, als men op die anderhalf uur wint... Hoort,
niedebri jfd«rs Pater Liberatore, de geleerdste Jesuiet van
dezen fci L :n October 1892 overleden, in geur van heiligheid,
cywl zijti jaren opzijn sterfbed was bij zoo gerust als een
gezond'; ,«'0(ïe':en in zijn wieg*ken... Och hij had gewerkt en
gs>s~hrè tfw voor God en Volk, als ware Christene Demokraat,
js ais df tanÜnaal Manning van Itaalje... Die in dezen lasti-
gt-n tiff UJT 't Christene Volk strijden en lijden, zullen zien
lijk beè£ jl'"worden in hun hert, in hunnen persoon, in hun
Htiishd
b'wKem
Piter
uren
Volks
mins
S 'U
Gei
Verte
ton. li,
kratis
Wij
eer cn
het sdj
in hun nageslacht... De Geschiedenis zal aan-
i, zonder de Christene Demokraten het Christen
«hu vernietigd geweest zijn door het Socialismus.
ore, zeggen wij. de roem van het Orde der Je-
hij t'Aalst op dezen oogenblik, hij zon schrijven,
Heek en om, eerst en vooral dat wreed lichtwerk
'krijgen, daarna den werkdag gebracht op 10
dors het Programma uitgevoerd der Christene
:ondag
Volkspartij is een werk der Voorzienigheid;
et catholiek gedacht terugbrengen de massa der
j) welke de verstandigste Bewaarders geen het
hebben. Dat M. Woeste eens de proef doe voor
e Kamers in een onzer groote Arrondissementen
er de Kandidaten naar zijnen keus te onder-
M. Woeste dat eens doe en dadelijk zal hij over-
t er een Christene Demokratie moet bestaan.
tb.ik rust zullen wij hebben, of de Evenredige
'diging moet gestemd zijn. (Woorden van M.Car-
Igespr, teHoudeng in de Walen, op een Demo-
•gadoring.)
krachtig vooruit op do demok^atische baan en
•ito bezorgdheden is het Evenredig Stelsel. Elk
(Woorden van M\Renkin.)
kosten o. d'. 'H M/, jü i artiKOi. act co. w
daar staat... Ën die ut et af en schrompelt...
of itvvhsi'drrs-ij-diar i... -
dirk Ann troJn Donderdag zaten wij op T con vol met 4
v' |t HL II 11(7111» beestenkoopmans en verschelde t»oeren..
Men sprak van 't merken der koeibeesten... De koopmans trokken hun
schouders op... Een der Boeren uit een groote Dendermondsche Paro
chie zegde Bij ons wil men de medailjen niet laien in d ooren steken...
De Boeren hebben genoeg van die complimenten... Als een beest ver
schrikt «tf in sommige positiën aan een malheur - komt, zullen d agenten
ons betalen Op ons Parochie is d'oppositie algemeen en de katholiek-
ste Boeren zijn d'ergste.
aI?1V rAVrA Neen, neen,'t en gaat daar niet goed.
ArJCjJ.ll \>Jl_r 't Eu is daar niet pluis...' Men maakt
daar geen Beschaving, men zaait er haat en wrok, door wreedheid en
door geweld... Hoe dieper in den CoDgo, boe meer in ons ongeluk...
Spanje en Itaalje zijn nu een school, die ons moet doen nadenken
Wij moeten oppassen, en wel uit d'oogcn zien. Bisschop Fenelon
schreef het zoowel De vleiers der KoniDgen zijn t verderf der Volke
ren... Och, de Koningen weten zoo weinig de waarheid... Z. M Leo
pold II is nog altijd van g dacht dat de Belgen den Congo tusschen
twee offerkeerscn zetten... Te Gent zag Zijn Majesteit bij M. De Hemp-
tinne eenige balen licht stoffen goed voor den Congo bestemd en onze
Souverein zegde met voldoening Zie, de zwarten uit den Congo doea
de Belgen leven... Voor eenige krapkes goed, laat het nog groote balen
zijn Hoe geraken wij verlost van den Congo Als de Kiezers zijn
gelijk de Christene Volkspartij het voorstelt KIEZERS METTER
DAAD, anders niet.
Meester, Moester Dirk.
Land van Aelst
Meester, ge ziet er zoo diepzinnig uit!
Diepzinnig 1?
Ja en zoo droefgeestig, elk bemerkt
het....
Och ja, Land, ik zou willen uit de stad
Aalst weggaan...
Eu uw Volk, uw Stadsgeuoten verla
ten, die zoo trotsch op U zijn; aan al do
Vreemdelingen die komen, zè zeggen Ge
moet naar de Groote Markt gaan, naar ons
Stadhuis zien, don Beiaard booren en onzen
Dirk Martens eens groeten, den eersten
Boekdrukker der Nederlanden, die naar
Duitscbland is gegaan, uaar Venetia, om
daar met eigen hand het boekdrukken aan
te leeren.... Och meester Dirk, 't is zeker
nog altijd de Gcmeentekiezing die op uw
hert ligt?
Land, die Gemeentckiezing is een
schande geweest: een bedriegerij,kolossaal;
een schelmstuk TEGEN Aalst... Land, als
er Oen stad in de wereld noodig had, dat alle partijdigheid vergeten
werd, dat alle Burgers van goeden wil samenspanden en sauieu-
werkten op 't Stadhuis voor d'algemeeno welvaart, dan is het .wol
Aalst: Aalst met zijn ontelbare arme Werklieden, met. zijn brave
klein Burgerij die kwijnt en vervalt, terwijl op de Marktdagen
bijna geen ontvangst meer is.... Die kiezing, Land, die rampzalige
'czing, ze pijnigt cd ze grouwelt.... Maarmaar
Wat is er, meester Dirk
Och, als ik overweeg wat er nu gebeurtAalst, mijn Geboor
testad, die aloude eerlijke Stad, heeft eenen Primus, gaDsch bui
tengewoon, Primus over al d'Hoogescbolen des Landes; de Ca
tholieke Regeering, het Staatsbestuur en de gemengde Gemeente
raad van Gent vereeren hem; ze benijden aan Aalst die groote eer;
zelfs in vreemde Landen is do naam van M.Jan De Windt,
AALSTENAAR, met eere vermeld; ten allen tijde, bij alle Vol
keren, Primussen in Kunst en Wetenschap, in Geleerdheid, in
Muziek, in Schilder- en Beeldhouwkunst werden vereerd en ge
huldigd, zonder aanzien van Stand of Rang of van Gezindheid;
als Lutherschen of Russischen of Joden in St Martenskcrk komen
en ze zien do schilderij van St Rochus, zeggen ze Rubens was 'ne
catholiek, 'ne congreganist! neen neen zo roepen Eere en lof
aan den kuustenaar Eu Aalst, Aalst, het diepgevallen Aalst
heeft den Eersten Prijs; Brugge met den tweeden af derden,
Brugge is eenparig om den Laureaat plechtig te ontvangen; ou
Aalst weigert het allerminste Eerebewijs. Ach, wat zal Priester-
IIoogleeraar Renard daarvan zeggen, hij die zijnen uitgolezen
Aalsterscben Leerling met zulke verhevene vreugd aanschouwt
En met eenparige Hulde te brengen aan wie Hulde verdient, er
zou verdraagzaamheid komen, toenadering tot Vrede.In gedurigen
Burgeroorlog leven, 't is toch zoo wreed!
Meester Dirk, er zijn er die den oorlog bogeoren en den oor
log willen.. L
InderdaatL Land, zoo is 't
1)E\ OORLOG ZOEKEN ii
er Wcaxiof~
zal komen
tijden, hoe z:jn zo gekomen
over G jaar M. De Sadeleer willen uit de namers neo
heeft gecomplotteerd tegen ander Hecren uit de Kamers Wie
heeft dit schoon akkoord voor dc ballotteering verworpen En
wie loopt er nu weeral, zou bleek als de dood van lepereu, tegen
Kortrijk Ach, Land, alle welmeenende Aalstenaars zouden daar
ecus moeten bun aandacht op vestigen.. Want de stad Aalst is
droef, droef gesteld... En dc toekomst is zwart.. Gelukkig, geluk
kig dat de Demokraten daar zijn.. Eiken keer dat ik hier eenen
Demokraat zie voorbijgaan, hij mag in eeu kielken steken en met
holleblokken aan zijn voeten, ik groet hem in mijn hert en 'k roep
hem toe Goeden moed, Vriend, goedeu Moed Hoe meer striia,
hoe grooteren zegepraal Later, later, het zal zoo zoet zijn op die 5,1
Dagen van lijden en strijden te denken.. Laud van Aalst, mijne'
hertelijke groetenissen aan alle Christene Democraten.
Zonder mankeeren, Meester Dirk en tot wederziens. Ja, v
als 't u believen zal, hoe eerder hoe liever D
Rocnnlliiuvnn We zijn somtijds verwonderd over het-
UI Illl^t7l gene er in Aalst gebeurd is.. Maar wat
is er gebeurd met Paus Martious V, die in 1417 Paus van Roo uen
was en tegen ongeregelde voorrechten opkwam?. Drij jar-vL bleef hij
uit Roomen gebannen en meermaals werd hij in de straten van Flo-
renciê achterna geroepen door gramins. opgestookte kwade jongens
die hem zelfs vergezelden met spotliedekens..
Zondag, te Niaove, terug
komst van den koenen, moedi
gen Strijdmakker JAN BOIT-
SELIËR, die 3 maanden gevang
t'Oudenaarde, 3 maanden celgevang heeft uitgedaan;
Terugkomst van den Vriend, Ontvangst en Huldebe-
tuich... Hij verdient het... Zalig die vervolgd worden
voorde Rechtveerdighei-i... Er staat geschreven:
het oir^eel van God is dikwerf heel anders dan het
oord-«1 der menschen... Aalst vertrekt om half 3...
De Boi selier komt te Ninoveaan, rond 5 ure. Het
Syodikaat der Steenbakkers van Brussel verzoekt
vriendelijk hare Leden van te willen vergaderen, ten
balf 5, ter herberg van Frans Carlier, nevens Klokke
Roelandt. om vandaar, staetsgewijze. de vlag aan
't hoofd, naar de statie te trekken. Met deze gelegen
heid wordt aan de Leden bekend gemaakt dat in
zitting van 10 September besloten is zooveel mogelijk
deel te nemen aan alle openbare Feesten der Chris
tene Volkspartij, officieel vergezeld van het Vaandel.
Zondag, t'Aalst. inhuldiging van Vlag en Lokaal
der Maatschappij De IJzeren Hand. alsmede 6o jang
Jubelfeest van den Muziekmeester M. Rogghé...
Banket, Feestoptocht, Festival, Huldebetooch. Opla
ting var Luchtballen... Men vergadert ten hali 3. op
't Statie lein. AALST Ticht een onpartijdige Be-
tooging in, ter eere van deD jeugdigen Stadsgenoot
M. Jan De Windt, die in den Prijskamp dor Hooge
scholen, de Primus der Primussen is geweest, 19
punten op so... De Staat vereert dien Aalstenaar. de
stad Gent vereert hem eveneens, in alle geleerde tijd
schriften wordt zijn naam met bewondering vermeld;
en de stad Aalst zou gansch onverschillig blijven!...
Het verwondert ons dat in den Gemeenteraad slechts
3 katholieke Hecren, M. Bauwens, M. VanGysegem
en M. Somers door hun stemming het verheffend ge
dacht hebben gehandhaafd dat Handel. Kunsten en
Wetenschap aan geen politiek mogen vastgekluisterd
blijven... Het Huldebewijs zal pla. ts hebben ten
dage der plechtige aflevering van de Diploma s...
te Charleroi de Vergadering van den Belgischen
Volksbond voor Sociale Werken.
Men zal bijzonderlijk handelen over de I en-
sioenkassen en de Vakverecnigingeu; vroeger was
M. Planckaert aangesloten bij dien Bond; doch
heeft h'em verlaten, omdat er tc weinig leven in
was Op de Vergadering van Zondag riep de moe
dige M. Levi van CharleroiDe Volksbond heeft
uren van angst doorleefd; thans is hij weêr op
vasten voet.. Men heeft gevoeld in Belgenland dat
het uur geslagen was om al onze verzuchtingen en
onze wilskracht samen te voegen voor de alge
meene Wol vaart.
VAN
gen, valt zoo diep als iemand vallen kan.. De kleinzoon karakter van allcenheersching kunnen niet verdragen dat
I van Lodewijk Veertien, Lodevvijk Zestien is het slacht- hij alzoo behandeld wordt, inde Vlaanderen die hij over-
offer geweest van den Hoogmoed.. wonnen en onder zijne hand heeft.. Er moet toch iets
Daar zat nu de trotsche Vorst in 't Klooster-Affligem.. meêgedaan worden... Hij komt buiten de spreekplaatsin
Welke schrikkelijke waarheden had hij niet moeten hooren den pand... Op den koer, boven hoort hij groot gewoel en
van den armen Kluizenaar Nooit, nooit had hem ie- lawijt; in den pand is niemand..Eindelijk toch ziet hij een
Historiek-dramatiek Verhaal uit de jaren 1680.
15
XV. ROND EEN STERFBED.
Daar zat Lodewijk Veertien in een spreekplaats van
't Klooster-Affligem, bij het vale licht van een groote roet-
kaars, dit was te dien tijde het avondlichtlampen van
vette olie, kaarsen en fakkels..
De machtige Fransche Vorst, alsdan 52 jaren oud, was
waarlijk den Napoleon van zijnen tijd..
Hij werd door geheel Europa als de machtigste Vorst
gevreesd en had 'tVolk door onderdrukking,schranderheid
en oorlogsroem gewend aan eerbiedige bewondering en
slaafsche gehoorzaamheid. Hij, die zijn eigen niet kon
meester worden om te leven als Christen mensch, als def-
en een ver-
1 mand op zulken toon aangesproken.. Hadde het moeten
gebeuren in Frankrijk; voorwaar, vlammende oogen wa-
ren er opgevolgd, gevangzitting, ophanging
woesting van de gansche streek.
Nu zit hij daar paf ge
slagen.. Wellicht omdat
hij uit den glans van zijn
Hof was, of ook wegens
de kalme, krachtige hou
ding van den Kluizenaar,
met d'hand ten hemel ge
heven en hem toeroe
pende
Majesteit, Koning
van Frankrijk, God al
leen is grootDenk dat
gij zult sterven en rekening geven aan iemand die alles
ziet, die alles weet en die almachtig is.. Alle wereldsche
tig Echtgenoot, hij kon bij anderen geen vrijheid ge- j glorie is ïjdelheid.
doogen en hield met millioenen menschen onder zijn sla- ^Sinte Bernardus zegdej De lucht t Affligem zendtjjoede
vemij... Alle staatkundige leven was bij de Fransche Na- A
tie uitgedoofd.. Onder zijne Regeering wierden nooit
Rijksstanden of Provinciale Raden bijeengeroepen. Ze be
stonden, maar mochten niet vergaderen.. De stedelijke
besturen zelfs mochten hunne Ambtenaars niet meer kie
zen; de Meyers en Schepenen wierden door het Hof ge
zonden. De Provinciën wierden beheerd door intendenten,
aan de Ministers onderworpen en de Ministers hadden
christene gevoelens in d'herten.. Doch we moeten er bij
voegen dat uit den grond van Vlaanderen een gevoel van
Vrijheidszucht opstijgt, onbekend bij alle andere Volke
ren... De Vlaming verdraagt geen slavernij.
Lodewijk Veertien zit daar in diepdenkende houding...
Hij, die zóó groot wilde worden en zich zoo hoog verhe-
•yen waande, was hij inderdaad gezonken benevens den
Turk Pleegde men laffe gruweldaden in zijnen naam
niets, niets te zeggen Zij ontvingen hunne bevelen van Was hij een booswichtPachthoven in brand steken,
den Koning.. Zelfs over de Rechtbanken wilde Lodewijk I Ouderlingen, Vrouwen en Kinderen doen lijden, Kerken
tt 1-i. 1.:: i^1,. fn ï^lnoot-pre nntpprpn was nit hpf werk van Zitn Legers
Veertien een oppermacht hebben; ofwel hij benoemde
Rechters met welke hij deed wat hij wilde, ofwel hij ver
anderde de vonnissen, deed veroordeelen of vrijspreken
wie hij wilde... De Justicie, 't Gerecht bedorven Het is
't grootste ongeluk voor een Volk.
Lodewijk Veertien zegde De Staat, dat ben ik Zelfs
tegen den Paus stond hij op, en wilde een Fransche Kerk
inrichten...
Het is in zijnen tijd dat het diep verval van Frankrijk is
begonnen; door zijn Alleenheersching, door zijn slechte
voorbeelden.. Een Slaven volk wordt een slecht oproerig
en Kloosters onteeren, was dit het werk van zijn Legers
Stond hij op denzelfden rang als den Sultan, het opper
hoofd der Sarrazijnen Dat zou en dat wilde hij weten.
Zoo vervloog een half uur van den rusteloozen en on-
verbiddelijken Tijd... Een Koning van Frankrijk, een Lo
dewijk Veertien daar laten schilderen!.. Zou men hem
vergeten hebben
Nog eenige minuten verloopen..
Niemand komt De Fransche Vorst klopt optafel, gaat
op de deur kloppen.. Geen antwoord... Hij is vast beslo
ten onbekend te blijven, om aldus beterhaan de waarheid
Volk; die zich verheft dooreen Volk in slavernij te bren- J te geruken; maar zijn ingeboren trots van Bourbon en zijn
oude Broeder in allerhaast komen geloopen, een jonge
boer meêslijpende. Arrêtez zegt de Fiansche Vorst.
Laat mij gaan, antwoordt Broeder Jan.. Ik ben hier
met den stom-dooven. Le Prélat je vous dis, l'abbé
du Couvent. Je veux le voir, de suite.. (Den Prelaat, ik
wil hem zien, aanstonds, seffens). Mijnheer, laat mij
gaan! de stom-doove, ik heb hem gevonden in den Dui-
velsput... Hij zat daar verkerkerd en was bijna dood van
den honger De schelmen Een braven jongen die nie
mand misdoet, zoo behandelen ze wilden hem gebrui
ken als machien, om overal te stelen.. Veel zaken zijn
ontdekt.. Vader Abt moet het dadelijk weten..
Daarmee trok Broeder Jan den pand door, den breeden
trap op, naar boven.
De machtige vreemdeling, gewoon geen hinderpalen te
ontmoeten voor zijnen wil,volgde hem,schier onvrijwillig,
den pand door, naar boven, dan in eenen zelfden breeden
langen pand, hij ziet hem een kamer intreden waar de
deur half open stond...
Lodewijk Veertien volgt hem..
Wat ziet hij daar wat ziet hij daar Welk tafereelj!
Een manskerel, de Roovers-Kapitein daar liggende op zijn
uiterste, de gewijde keers in d'hand; in strijd met de dood!
Zijn laatste oogenblikken zijn gekomen... Reeds zijn| de
oogen gesloten.. De ademhaling gaat moeielijk... JDie
ziel gaat voor haren eeuwigen Rechter verschijnen.. jHet
is ter nauwernood dat zij nog hoort, ziet en gevoelt..^Een
kloosterling, bleek als een gewitten muur, ligt gebogen
ovee den stervende, brengt aan zijn lippen het beeld van
den Gekruisten God, de eenige machtige Troost in zulke
pijnlijke en laatste artikel, spreekt in zijn ooren eenige
woorden... De stervende verstaat ze, ja, men ziet het aan
zijn wezen... Rondom zitten verscheide Monnikken ge
knield en bidden met innige gemoedsaandoening.. Broe
der Jan valt ook op zijn twee kniën en aanroept de God
delijke Almacht voor deze ziel in haren laatsten harden
strijd... Lodewijk Veertien, in zijnen mantel gehuld, blijft
recht staan, als aan den grond genageld... De woorden
van den Eremijt komen hem te binnen Uw laatste uur
zal eens komen Machtige Vorst, uw laatste uur Maar
wat gebeurt er met den Doof-stomme Daareven kon hij