i§i=Ii!iiiilliIÉlftil?ili
Karoly
Lsn
|c
HhJ
s
JmSSmÊÈÊ m
1
co
Z3
A
«D
16 Nieuwe Gazet van Aalst 4 maart 1983
Als Aalst zich met,één cirkus verbonden voelt, dan is het wel cir-
kus Jhony, en omgekeerd. Gedurende de laatste twintigtal jaren
zocht de artiestenfamilie Van Lissum steeds onze stede op om er
te overwinteren, en er het volgende seizoenprogramma uit te dok
teren. Vorig seizoen bleef het cirkus echter ter plaatse in de
August-Marcelstraat (genoemd naar een clown wegens ziekte
van de 84-jarige moeder Van Lissum, rond wie het allemaal
begon. En weldra wordt beslist of de tenten rond Pasen opnieuw
in andere Belgische oorden worden opgeslagen voor de toernee.
Niet panikeren dus Het laatste echt Belgische cirkus leeft nog
Mevr. Van Lissum met zonen Anaré, Theo, René en Marcel met kleine Frans Van
Den Bergh. (1971).
Historiek
Maria Leschampstwerd in een cirkus
geboren. Niet zomaar eentje; wel het
éérste van België: cirkus Libot, dat
haar grootouders zelf hadden opge
richt. Toen Jhony Van Lissum zich
daar als artiest kwam verhuren, vond
hij er niet alleen werk,' maar ook zijn
toekomstige vrouw, in de persoon van
Maria. Het echtpaar zou later, na de
eerste wereldoorlog, in 1921 cirkus
Jhony tot het leven roepen. Op een
enigszins andere manier schonk hun
huwelijk ook het leven aan liefst tien
kinderen, waarvan er momenteel nog
3 zoons en 4 dochters in het cirkus
aktief zijn... En er is nu zelfs al een 3-
jarige telg, die aanspraak maakt op de
titel «jongste amateurclown ter
wereld»KarolyJe kan in feite stellen
dat het familiale cirkusbloed in één lijn
de totale Belgische cirkusgeschiede-
nis meemaakte... Een taai volkje, die
Van Lissums 't Zijn dan ook-Vlamin-
gen, hé; hun originele heimat is Bon
heiden Maar de jongste spruiten zijn
Aalstenaars, en in feite heeft de meer
derheid van de familieleden 't meeste
tijd doorgebracht in Aalst zelf. Hoe je
het draait of keert: Aalst heeft reden
om fier te zijn op «zijn» cirkus, dat een
atlas én een geschiedenis van Belgiè
zou kunnen schrijven...
Het laatste Belgische cirkus
Belgische cirkussen zijn er indertijd
genoeg geweest, doch in de jaren '57-
'58 verdween het ene na het andere.
«De fiskus maakt het cirkus kapot»,
blokletterde men toen. Het enige dat
ongeschonden uit die veldslag kwam,
was dat van Jhony VanLissum.De
opkomst van televisie, betekende die
dan geen doodssteek voor het cirkus-
wezen Josée Van Lissum, trapeze
artieste, denkt van niet. «Nee, 'k zou
nog zeggen dat het eerder de auto is
die de mensen weerhoudt om nog in
massa naar ons te komen kijken. Eens
de mensen allemaal een auto hadden
Sar
1 JHÜ
- «H
n|ï*WlFiMiD °aDDDaDDDDannnnnciD
UITIC IJS ml |1U ItlJ DanaaannDDaDoaDoaD
p u u
n
n
c
c
G
wilden ze in hun vrije tijd steeds ver
weg rijden, naar zee, de Ardennen,
hun buitenverblijf... De auto stond er,
dus moesten ze hem gebruiken. Tele
visie Ach ja, maar dat is geen echte
konkurrentie, hé. De cirkussfeer von
den ze toch alleen maar bij ons. Voor
de TV blijven weinig mensen thuis.
Enkel voor voetbal of Dallas mis
schien, maar verder...».
Eén familie; de suksesformule
Nu zijn er wel nog Duitse, Franse en
Nederlandse cirkussen in België
aktief. En o wonder, juist nu zo'n 13
eigen Belgische cirkussen over de
kop gingen, blijkt de staaf nu wel sub
sidies te willen uitkeren. Hoe het komt
dat cirkus Jhony als laatste der Mohi
kanen een weg vond doorheen* die
moeilijke tijden De eertijdse konkur-
renten voorspelden dit vroeger reeds,
en waren niet voor niets jaloers op de
mooie uitgangspositie van Jhonymet
zijn 10 kinderen in de show zag zijn
toekomst er veel zonniger uit. Een
familiebedrijf is het steeds gebleven.
En waar anderen beroep dienden te
doen op 15 «vreemde» artiesten van
een verhuuragentschap, kon Jhony
uitpakken met volk uit eigen stal, plus
nog een tweetal ingehuurde num
mers. Zo was de familie beter bestand
tegen een minder verkopend weekje...
Maar niet alleen de shownummers
werden een familiezaak. Ook moesten
er geen werkmannen, geen chauf
feurs, geen kassiers, enz. aangewor
ven worden
De clownsgevestigde waarden
In feite zijn alle broers Van Lissum
clowns, wat voordelen biedt wanneer
één van de specifieke clown broers
«Titi en Toto» niet kan optreden. Dat
zit hen zo in het bloed. Wat is er eigen
lijk een mooier beroep dan mensen te
laten lachen En eigenlijk is het voor
hen meer een hobby, meer «een graag
doen»Op die manier wimpelen ze
dan ook het sprookje af van «achter
het masker van een clown schuilt vaak
veel verdriet, en dus is het te bewon
deren dat ze steeds een lach
toveren Ach ja, iedereen heeft wel
eens zo'n droeviger dagen, maar 't
voordeel bij Titi en Toto is dan juist dat
ze zo van hun eigen «stommiteiten»
houden dat het hen juist oppept als ze
zich wat minder happy voelen. Het
ware clownsideaal dus.
Het mag dan ook geen wonder heten
dat Titi en Toto graag geziene gasten
zijn bij de BRT, op feesten en op lief-
dadigheidsfestivals. Ze brengen krea-
tieve humor van eigen makelij, en
geen afgezaagde nummertjes waar
mee sommige clowns hun publiek
voor de gek houden. En dat ze voor de
naam van de familie werden, en zo het
blazoen kunnen oppoetsen, draagt
zeker tot hun enthousiasme bij. Ter
wijl een ingehuurde clown vaak te vlug
tevreden is van zijn prestatie
Ongeëvenaard palmares
Hoeveel voorstellingen cirkus Jhony
er in haar carrière reeds heeft opzit
ten. is niet meer bij te houden Vader
Jhony was een idealist, die vaak bene
fietoptredens gaf, zonder zelfs een
onkostenrekening voor te leggen. Nu,
zo'n 25 jaar na zijn plotse overlijden,
heeft de familie deze mentaliteit nog
niet verleerd. Bij akties voor schoolge
bouwen, nieuwe kerken, gehandicap
ten, zieken, enz., overal kwam het cir
kus met plezier haar steentje bijdra
gen om wat geld voor de projekten in
te zamelen. In Aalst traden de Van Lis
sums o.a. op voor het St. Jozefscol
lege, de paters Kapucijnen, de
ambachtsmarkt, en niet te vergeten de
Prinsencaemere Ct.v.v. gehandicapte
kinderen). Wie daar van de partij was,
herinnert zich misschien nog hoe Mar
cel De Bisschop er door een olifant bij
een quasi-scheerbeurt flink ingezeept
werd. Ook konden en kunnen er nog
steeds goedkoper dan elders tenten
gehuurd worden (in alle maten, klop
maar eens aan in de August-Marcel
straat), wat vele verenigingen (o.a.
scouts) toeliet om hun festiviteitsprij-
zen te drukken...
Suksesnummers
Als we vragen naar de attrakties die de
mensen zich nog het langst herinne
ren, luidt het antwoord«Ja, da's
moeilijk, er is zoveel geweest...». Wel
wordt algauw «De Amerikaanse wed
strijd» aangehaald, waarin twee zus
jes Van Lissum moesten vechten om 't
eerst op een rondcirkelend paard te
raken. In vele plaatsen in België wordt
nog steeds gevraagd of ze dat cirkus
zijn «met die twee meiskes...». Ook
het kunstpaardrijden van Marcello en
Suzanne, en het «Aap en Apeke» sloe
gen bij de toeschouwers in met het
zelfde resultaat, zelfs jaren later. En
dan de clowns natuurlijk Tja, niet te
vergeten zijn ook de trapezenummers,
die steeds ongelooflijker werden.
Josée en Marcel maakten er ooit een
val van 9 meter mee, zonder noemens
waardige verwondingen. Maar ze vin
den toch nog steeds dat het reglemen
teren van een netbeveiliging het
schouwspel wat schaadt. Het geeft
dan niet zoveel meer op, nietwaar
Maar 't is een feit dat het publiek
steeds gewaagder nummers' gaat
eisen ook...
Waar bleef cirkus Caroli
In het gesprek kwam ook naar voor
dat er ooit nog, na W.O. I heel kort
stondig een echt Aalsters cirkus heeft
bestaan. «Eentje zo mooi Nu ja, i
eentje, nee, een heel groot, zoals en
kind het zich eigenlijk voorstelt in zijn
dromen, zo was cirkus Caroli Doch
de man die het initiatief ooit startte,
kreeg privéproblemen en verdween
voorgoed van het toneel, spoorloos. Al
vragen de mensen van cirkus Jhony
soms nog naar hem in Aalst. (Wie
weet er meer van
Toekomst
Intussen zijn ook voor cirkus Jhony de
gouden tijden voorbij dat ze bijv. in
Antwerpen de bioskoop leeg lieten blij
ven op een avond dat ze optraden
Zeker nu iedereen begint te klagen en
te besparen, zal de artiest met eerlijk
amusement er niet veel rijker op wor
den. Ook stelt men zich soms vragen
over wat men de mensen nog moet
brengen om op te vallen. Een eenvou
dig voorbeeld is de kledijnu iedereen
er om 't gekst gekleed en geschminkt
bijloopt (met enkel met karnaval is
het moeilijk om nog echt wat af te ste
ken als artiest(e). «Moeten we non-
nenkleren of helemaal niets meer aan
trekken misschien En zoals
gezegd is het publiek ook veeleisen
der geworden wat betreft nummers en
ook komfort. Wat het in de toekomst
wordt, valt net als voor iedereen af te
wachten. Toch zouden de Van Lis
sums hun leven niet willen ruilen met
anderen. En dat niet alleen omdat je
zo heel het land wat kent... Gewoon
omdat de sfeer zo uniek is, zo eigen
aan het cirkus, of moeten we schrijven
«aan de Van Lissums»
Intussen duimen we voor hun verdere
carrière. Niet enkel voor deze sympa
thieke familie persoonlijk, maar ook
voor onze eigen toekomst. Want een
erg hoopgevend teken zal het wel met
zijn als de wereld van het videospel-
letjsgeblieb en Dallas het zou halen op
de wereld van het menselijk amu
sement, dat van het cirkus... (LDC)
In de goede ouwetijdakrobatie en dressure te paard.
f. \J/
Toto en Titi, de klowns van circus Jhony
