De Boon-Business
op volle toeren
Frans Fransaer,
nog een bekende Moorselaar
Oude foto's
op dia's gezet
8 Nieuwe Gazet van Aalst 22 juni 1984
Ik heb een boontje voor jou
zei de minnaar tegen zijn geliefde
en hij kocht haar
- weliswaar in pocket uitgave -
De Kapellekensbaan
Fil Hantko
De laatste maand is er neer druk gepraat en geschreven over Louis-Paul
Boon. Niet toevallig: op 10 mei richtte het LP Boongenootschap een
herdenkingsplechtigheid in ter gelegenheid v an hel vijfjarig overlijden van
de man die de Kapellekensbaan tot ver buiten onze grenzen beroemd
maakte.
Op 1 juni, in het Kultureel Centrum van Affligem, stelde .los Verdoodt
zijn bibliografisch werk over Boon voor aan het publiek en de pers en
pakte Raakpunt-Kruispunt, bij monde van Romain John Van de Maele,
uit met zijn speciaal Boonnummer.
Vast staat dat er hier belangrijk voor het nageslacht en interessant
opzoekingswerk is verricht, en dat deze lang ondergewaardeerde schrijver
het meer dan verdient om opnieuw, zij het dan postuum, in de bloemetjes
gezet te worden. Maar..., zoals er aan elke medaille een keerzijde is,
bestaat er ook dat soort mensen, de zogenaamde lijkenpikkers, bij wie
vooral het financieel profijt primeert om de naam Boon tot aan het bot af
te kluiven en zelfs meer. die er niet voor terugschrikken om vervalsingen
op de markt te gooien
Over deze toestanden en meer
hadden wij een "openhartig,, gesprek
met J o en L u c i e n n e Boon.
respectievelijk zoon en schoondoch
ter van Louis zaliger.
Eerlijk ge/egd. wij vinden gans dat
kommercieel gerotzooi rond Louis-
Paul Boon wel enigszins immoreel.
Maar, laten we duidelijk zijn, hiermee
bedoelen wij niet de mensen die
onbaatzuchtig de naam Boon uit de
vergetelheid willen houden, maar
diegenen die kost wat kost en zonder
toelating werken van uw vader willen
ten gelde maken, om nog niet te
spreken over de pogingen om
vervalsingen te kommercialiseren.
JoKun ji j namen noemen van
mensen die dat proberen?
Dat valt buiten onze bevoegdheid om
hier namen op te plakken, maar U
ontkent toch niet dat er dergelijke
pogingen ondernomen zijn
JoNee. er zijn natuurlijk altijd
mensen die "vanalles.. proberen, en
niet altijd te kwader trouw. Het is wel
zo dat, waar wij het wisten, wij wel
ingegrepen hebben, maar je weet het
niet altijd bijtijds...
LucienneEn wi j kennen ook niet
alles wat hij ooit geschreven heeft.
Bijvoorbeeld, die herdenkingsmap
over Pieter Daens met brieven van
papa. daar wisten wij het bestaan niet
van af.
En zo zijn er dan teksten gepubliceerd
zonder toelating?
LucienneJa. dat is gebeurd kort na
zijn dood en die mensen hebben dat
zeker niet te kwader trouw gedaan.
Maar als er dan zijn wie je er op
gewezen hebt dat zij dat niet mogen
en zij doen datzelfde dan nogmaals
zonder toelating, dan kunnen wij dat
toch niet zo laten...?
Dan. dat tijdschrift dat brieven van
papa heeft gepubliceerd, brieven
waarvan wij ook geen eksemplaren
van bezitten; zij hebben dat
uitgegeven als een blijk van
eerbetoon. Natuurlijk zal het feit dat
zij er een cent kunnen aan verdienen,
wel een rol spelen.
Maar zoals er in de muziekwereld na
het overlijden van een zanger of
muzikant plots een resem "The best
ofwordt uitgebracht en zij zelfs zo
ver gaan om oude studio-opnamen te
remixeren 0111 toch maarte verkopen...
dergelijke toestanden doen zich
blijkbaar toch ook voor in de wereld
van de literatuur?
Jo: Ik moet zeggen dat dit in het
geval van Louis met zo erg is geweest.
Er zijn een paar sluikpublikaties
geweest en een vervalsing, soit, maar
die hebben wij dan ook ontdekt.
Maar de werken die postuum zijn
verschenen, dat waren werken die af
waren en waarvan de verschijning
voorzien was in een normaal
programma.
Het "Geuzenboek,, was reeds lang
naar de drukkerij, van "Eros,, moest
enkel nog een gedeelte worden
overgetypt en de "Verzamelde
Gedichten,, waren ook op weg. Daar
mag dus niemand over zeggen dat zij
postuum zijn uitgegeven om daar
geld uit te slaan Dat was het lopend
programma.
En die vervalsing waarover U het zo
net had?
JoDat was een tekening van iemand
anders waar men de handtekening
van Louis heeft onder gezet, maar
dan op zo een flagrant slechte manier
dat het onmogelijk die van mijn
vader kon geweest zijn.
Dan is er iemand die een map heeft
gepubliceerd met een tekening en een
gedicht. Oorspronkelijk was het de
bedoeling dat Louis het gedicht zou
schrijven en de persoon in kwestie
zou een tekening van mijn vader
maken. Maar pa sterft en die persoon
heeft dan maar zelf een gedicht
geschreven.
Toen wij dan naar zo'n eksemplaar
vroegen, antwoordde hij ons dat als
Louis nog had geleefd, hij er hem
zeker één had gebracht, maar nu
vond hij dat niet meer nodig... Dat
deed mij toch iets..., ik vond dat niet
heel korrekt.
Maar meestal gebeuren zo een dingen
uit onwetendheid. Met die tekening
ook, de meeste mensen weten
gewoon niet dat zij zoiets niet mogen
eksposeren noch verkopen zonder
medeweten en toelating van de
persoon in kwestie of. bij overlijden,
van de erfgenamen. Dat is klaar en
duidelijk al schijnen de kunstenaars
zelf dat niet te weten
Lucienne: Wij hebben daar ook
nooit iets op tegen gehad als zij
vroegen om te mogen eksposeren of
verkopen en zoveel rechten vroegen
wij ook niet.
JoNee, dat is juist, maar het is toch
een minimum dat als je iets maakt, je
de betrokkene hiervan zou
verwittigen en ook als je iets wil
eksposeren...
Dat is inderdaad zo, maar hoe dikwijls
gebeurt het niet dat, te goeder trouw,
onwettig wordt gehandeld?
Jo: Ja, nu als zij zo een tekening of
"brons,, gaan verkopen voor 400 of
40.000 fr„ dan is dat toch geld slaan
uit die persoon of uit iemands
populariteit.
Precies wat wij reeds van bij het begin
af aan bedoelden.
Nu, in verband met het LP Boonge
nootschap, bent U daar van bij het
begin bij betrokken geweest?
Jo: Ja, dat wel... Dat bleek
veelbelovend te zijn maar er zijn een
hoop dingen gebeurd of lieverNIET
gebeurd...
Lucienne: Ja, wij waren daat van in
het begin bij betrokken maar het lag
toch niet aan ons om initiatieven te
nemen? Dat gaat toch niet! Er
gebeurde gewoon niets. Tot op het
ogenblik dat wij tegen de voorzitter.
Willem Roggeman, gezegd hebben
"Kijk, in zo een situatie kunnen wij
daar niet blijven toe behoren
Onze relaties en vrienden, wij waren
beschaamd voor hen omdat er niets
uit de bus kwam want die mensen
waren dan lid en kregen niets in ruil.
Nu is er daar een heel stuk
verandering in gekomen, sinds er
enkele nieuwe leden zijn bijgekomen.
Er is een nieuwe schatbewaarder, een
nieuwe sekretaris en nu is er bijna een
tweede nummer van "Tijdingen.,
verschenen, terwijl er in die eerste vijf
jaar niets was verschenen of gebeurd.
En nu is er ook die herdendingsplech-
tigheid geweest.
Er is nog geen sprake \an een grote
tentoonstelling of iets dergelijks?
Jo: Er zijn verschillende plannen. Ik
had gedacht om na een jaar of tien
een uitgebreide retrospektieve in te
richten, moest dat kunnen. Maar die
organizatie is zo groot om alles bij
mekaar te krijgen en zal ook veel geld
kosten... Okee. moest het muzeum
van Gent. bijvoorbeeld, de
financiering op zich nemen, dan zijn
wij onmiddellijk akkoord. Dat
hebben zij trouwens indertijd al
gedaan voor Raveel, als ik mij niet
bedrieg, en ook voor Van Landuyt.
In Aalst is zoiets uitgesloten!
Ja, wij hebben de indruk dat de stad
Aalst weinig interesse voelt voor LP
Boon.
Lucienne: Ja. het was opvallend dat
er op de plechtigheid van 10 mei
niemand van het stadsbestuur
aanwezig was.
JoEr is daar iemand geweest die een
serieus voorstel deed aan de stad
Aalst om iets te doen aan het lokaal
toerisme, burgemeester Uyttersprot
antwoordde "vlakaf., dat zoiets hem
niet interesseerde!
Nu over die tentoonstellingen. Van
hier en daar worden er wel eens
werken opgevraagd, maar wij laten
heel weinig naar buiten gaan. behalve
dan de "Karboontjes,, die o.a. in
Temse zijn tentoongesteld.
Hoeveel werken bestaan er zo van uw
vader?
JoIk ben een hele tijd bezig geweest
met het katalogiseren van al zijn
werken en ik ben van plan om daar
mee voort te doen. Ik heb, geloof ik,
reeds een vijfhonderdtal werken
gekatalogiseerd en ik schat dat dat
ongeveer een derde zal zijn van wat er
bestaat. Maar in dat aantal heb ik wel
zijn schetsen opgenomen, gewoon
alles wat ik heb teruggevonden.
Van de meeste reeksen heb ik ook
foto's, maar er zijn er toch,
hoogstwaarschijnlijk, buiten gegaan
waarvan ik het bestaan niet ken of
niet herinner.
LucienneJa, het gaat ook over een
periode van meer dan twintig jaar.
Jo: Daarom kan het ook interessant
zijn om later via de vereniging een
oproep te doen tot de mensen die in
het bezit zijn van werken van Louis.
Zijn er ook werken naar het buitenland
gegaan
Jo: Ja. veel naar Nederland, denk ik
toch.
Niet verder dan Nederland?
JoIk denk niet dat er ergens anders
werken van hem zijn.
Er zijn ook geen professionele
opkopers geweest?
Jo: Niet bij mijn weten. Als er
opkopers waren dan was het om er
direkt geld van te maken.
Hangen er werken in musea?
Jo: Nee. niet dat ik weet.
LucienneOp een paar tekeningen na
die in het Letterkundig Muzeum
hangen en misschien in Den Haag.
Maar om terug te komen op die
vervalsingen en ongepubliceerde
manuskripten. Weet U hier meer
over
Wij hebben wel dingen opgevangen die
in die richting zouden wijzen.
Lucienne: Het is wel toevallig dat U
ons komt interviewen kort nadat wij
te weten zijn gekomen dat er opnieuw
iemand een tekst van Louis heeft
gepubliceerd waarvan wij het bestaan
niet afwisten en waarvan wij niet
zeker zijn of het hier wel degelijk een
tekst van zijn hand betreft.
Jo: Ja. dat moet nog onderzocht
worden.
Lucienne: Het is wel dezelfde stijl,
maar ik twijfel toch...
Tot daar ons kort interview dat
eindigt rond zijn beginthema. Of deze
laatste tekst inderdaad een
authentieke Boon is. dat is nog niet
bekend... Dat zoon en schoondoch
ter van Boon-zaliger soms op hun
hoede waren, zal wel iets te maken
hebben met het tamelijk hard artikel
dat reeds verscheen in een andere
krant en waarin ook, en op dat
ogenblik niet ten onrechte, de
passiviteit van het LP Boongenoot
schap werd gelaakt.
In hoeverre postuum eerbetoon hand
in hand kan gaan met "cool big
business,, daar moet de lezer maar
over oordelen.
Roet D'Haese
zat men in Aalst
niet Lichte vergeten
Fit Hantko
Het is moeilijk iets over Fransaer
te schrijven. De man is te veelzij
dig en heeft een ongewoon
boeiend verleden.
Op 4 oktober 1934 werd hij
geboren in Moorsel. Hij was een
vlijtige, verstandige leerling en
deed zijn humaniora op het St.-
Maartensinstituut te Aalst.
Nadien studeerde hij filosofie in
Drongen en een paar jaar theolo
gie in Gent. Hij stond toen trou
wens op het punt priester te wor
den. De gehuchten Steven en het
Kruis waren trouwens al serieus
denkwerk aan het verrichten om
van zijn eerste misviering in 't
Stevenkapel een even groot feest
te maken als van de eerste mis
viering van E.H. Van Driessche.
Frans Fransaer werd toen nog
regent Nederlands-Geschiedenis,
vakken die hem zeer goed lagen.
Na enkele faren gaf hij de brui
aan het les geven om zeeman te
worden bij de Belgische koop
vaardij. Uit die periode kan hij
veel verhalen vertellen.
Zijn wedervaren, het harde leven
op zee, het leven in de havens,
daarover vertelt hij in het zeer
boeiende boek M.S. Karibu. Het
eerste dat ik ineens totaal uit las
sinds «Ik ben maar een neger»
van Jef Geeraerts.
Het boek leert ook zeer veel over
Fransaer zelf, een man met een
zeer gevoelig interpretatievermo
gen.
Onlangs verscheen een tweede
roman van hem «Thanatos en de
zee». In dat verband nemen we
hier graag een stuk beschrijving
over van de «Clauwaert nieuws
post».
Het is méér dan een roman over
de zee, zegl Fransaer.
In tien jaar tijds verloor ik drie
goede maats-zeelui. Francisco
kwam om samen met twaalf
anderen bij een aanvaring van
de Esso Brussels met een Ameri
kaans container'schip. Ik vernam
het drama aan boord van de
Mokaria in Oost-Afrika.
lil 1980 verloor Joaquin het
leven bij een ontploffing op een
Spaanse supertanker. Vermisi.
Zijn vader stuurde mij het ont
hutsende bericht.
In juli 1983 woonde ik de begra
fenis bij van Maurice, een
vriend, tweede machinist, gestor
ven in een Duits hopitaal in Bue
nos Aires. Zijn vrouw kwam drie
uur te laat in het hospitaal. Ik las
het schokkende relaas uit haar
brief.
De zee blijft haar tol eisen.
Hoeveel schepen vergaan er jaar
lijks Hel anonieme zeemans
graf is niet zomaar een tatoeage
op de huid van een nieuwbakken
lichtmatrooshet is een werke
lijkheid. En hoevelen gaan over
de eindstreep door ziekten, door
ongevallen in havens en op wer-
Thanatos en de Zee wil een boek
zijn over dood en leven, in waa
rheid én verbeelding geschreven
rondom een ik-persoon.
Thanatos staat voor Dood. Met
kapitalen. Het is het Griekse
antieke begrip voor de dood,
maar het blijft over de eeuwen
heen in merg en bot bijten. Met
Thanatos en de Zee wou ik be
scheiden peilen naar zin en onzin
van leven en sterven. Moge het
bovendien een soort In Memo-
riam zijn voor mijn vrienden-
zeelui en de vele anderen, verlo
ren en vergaan tussen plankton
en wier».
Van Fransaer verscheen verleden
jaar ook een eerste poëziebun
del «Gebed zonder goed
einde».
Op literair gebied kunnen we nog
heel wal verwachten van deze
man.
Sinds geruime tijd interesseerde
Roger HIEL en zijn vrouw Angele
VAN DRIESSCHE zich voor het
op dia zetten van oude foto's van
Moorsel.
Wat begon met enkele foto's werd
weldra een passie, een bijna full-time
vrijetijdsbesteding en Roger en
Angele geraakten dank zij de
medewerking van zeer veel mensen
aan een zeer uitgebreide reeks dia's
over het Moorsel van vroeger.
Het nemen van dergelijke dia's werd
nadien uitgebreid en ook over
Herdersem en Baardegem werden
reeds meer dan 1000 dia's gemaakt.
In Moorsel zijn er reeds een paar dia
montages geweest met telkens een
enorm grote belangstelling. Weldra
zal er waarschijnlijk een dergelijke
aktiviteit gepland worden in
Herdersem. Daar horen we later nog
meer over.
Door een dergelijke aktie hebben de
bovenvermelden eigenlijk een der
kompleetste inventarissen gemaakt
van het leven in de Faluintjesdorpen
der laatste 150 jaar. Een geschiedenis
geschreven met foto's. Deze zijn
dikwijls veel sprekender en interes
santer dan wat men in boeken kan
vinden.
