Y zergedenkteeken
Vlaanderen's
I
I V
ONS LAND IN WOORD EN BEELD
51
[Hier lij jen hun lijken
all jade* int jand
iHoop op den 0031c
0 Vla a neerland
waarmede
ment
teren de graven onzer gesneuvelden dreigden meer en
meer verlaten de zerkjes van Heldenhulde ver
vangen te worden.
Om zulks te verhoeden en den band tusschen levenden
en dooden te verinnigen en te verstevigen, werd door het
bestendig Komiteit der Bedevaarten van den Ijzer de
herinnering aan de gevallen IJzerjongens hoog gehouden
en ieder jaar een algemeene Vlaamsche verbroederings
bedevaart naar hun graven ingericht.
Ieder jaar kwamen nieuwe ingetogen scharen de oud
bedevaarders vervoegen, zoodat heel het Vlaamsche
Volk de bedevaartsdag als een gewijde gewetensdag
beschouwt, als de groote jaarlijksche gebeurtenis.
Zes bedevaarten werden tot heden gehouden
De eerste herdacht, in 1920, te Veurne-Steenkerke.
den kunstenaar Joe English op zijn graf werd een
gedenkteeken ingehuldigd;
De tweede toog in 1921 naar het slagveld te Steen-
strate, om een roerende hulde te Drengen aan de Ge
broeders Van Raemdonck, op de plaats zelf waar ze
in elkanders armen sneuvelden;
De derde bracht, in 1922 te West-Vleteren, een
liefdevolle hulde aan den heilige van den Ijzer Rengat
De Rudder;
De vierde voor het eerst door de groote bede-
vaartsvlag voorop gegaan trok in- 1923 naar het
soldatenkerkhof te Oeren-Alveringe.n, om openlijk eer
herstel te brengen aan 36 tijdens den oorlog geschonden
Heldenhulde-zerkjes
Zerk «HELDENHULDE»
ontworpen door Joe Englisch.
Brokstukken der Heldenhulde-zerkjes. Makadam-
weg Krijgskerkhol Adinkerke.
STRIJDKREET"
Wie Vlaanderen wil redden, verspille geen tijd
Die wachte niet langer, die snelle ten strijd
Die droomt niet.
Die schroomt niet.
Die treurt niet.
Die zeurt niet.
Maar steekt nu strijdvaardig de hand uit de mouw.
Zoo dapper als trouw
Die vreest geen geweld, en die bukt voor geen macht
Die blijft steeds onwrikbaar, lijk Vlaanderen verwacht!
Die ligt niet.
Die zwicht niet.
Die draalt niet,
Die dwaalt niet.
Maar staat in 't gelid als de rotsen zoo vast.
Lijk 't Vlamingen past
los. WEYTS.
Wie toog al niet naar de roode dooden velden en'
doolde tusschen de ontelbare grafheuvelkens en knielde
neer in de aarde die zooveel leed verbergt En wie
vond er, in uren van droefheid, twijfel en eenzaamheid
geen troost, ziele vriendschap en zelfverdieping Zoo
ontstond gaandeweg een innige band tusschen levenden
en dooden. Hebben wij ons nieuw leven op hun offer,
op hun dood niet gebouwd, hebben wij uit hun idealisme
geen veerkracht geput
Een tijdlang groeide de volkstceloop machtig aan en
met voorliefde schaarden, wij ons rondom de graven
waarop geplant stond het eenvoudige zerkje van
Heldenhulde met den vliegenden blauwvoet en 'de
A.
leus V. V. K., omdat wij meevoelend daar alles beter
V.
begrepen. Die symbolische zerkjes immers spraken zoo
luide in al hun eenvoud. Daar liefdevol opgericht met
de schaarsche spaarcenten der makkers van de gesneu
velden, droegen zij in hun kroon het ideaal van de
dooden geprent. Wie las dit testament van liefde zonder
diepe ontroering Wie prentte zich dat ideaal niet vast
in de ziel bij het luisteren naar de laatste zucht dier
duizenden die alles gegeven hadden voor Vlaanderen 7
De dooden stonden in het middenpunt aller vereering;
zij waren ons houvast in moeilijke en droevige dagen.
iEchter kwamen verwaande toeristen welhaast de
ingetogen stilte storen en de vrome pelgrims verjagen;
trouwens, in den naoorlogschen strijd om allerlei stof
felijke vergoedingen ging het getij snel aan het ken-
2e BEDEVAART, Steenstraete, September 1921.
In eikaars armen gesneuveld
Gebroeders Van Raamdonck
3* BEDEVAART, West-Vleteren, Oogst 1922.
Renaat De Rudder.
van het ideaal van Vlaanderen's gesneuvelden
A.
V. V. K.
V.
Dit openbare en duurzame eerherstel zijn wij hun
verschuldigd na al de onverschilligheid en den haat
ze bejegend werden.
Aan den oever van den Ijzer geplant, zal dit monu-
hoog oprijzen tot een hulde aan de gevallenen.
Torenhoog rijze dit kruis, symbool tevens van den
zwaren kalvarie onzer Vlaamsche IJzerjongens, die hun
dubbel kruis én van Vlaamsch- én van stoffelijk lijden
met zich sleepten tot het bloedige einde.
Eenieder brenge onverwijld zijn steen tot den bouw
bij er zal niet meer gerust worden vooraleer het
Vlaamsche IJzergedenkteeken er staat
Het Monument van Heldenhulde dat door de zor
gen van het Komiteit der Bedevaarten naar den
Yzer en met den steun van alle Vlamingen, te
Diksmuide zal opgericht worden.
In 1924 had, na een intense voorbereiding bij middel
,van voordrachten, de eerste gecentraliseerde Bedevaart
plaats op het Diksmuidsche Doodenveld, alwaar, dank
zij het plaatsen van eere-aandeelen. een stuk grond
aangekocht werd tot samenbrenging en redding van de
bedreigde Heldenhuldezerkjes.
En ten slotte overtrof de overweldigend-grootsche
zesde Bedevaart in 1925 al de voorgaanden in betee-
kenis. Zij was Vlaanderen's klare antwoord cp den
officieelen wcesten aanslag op de zerkjes.
Op den vrijgekochten grond, waar onze jongens
vielen, kwamen meer dan 30,000 Bedevaarders bijeen
en als woordvoerders van de 30,000 dooden legden zij
er plechtig en eensgezind den Eed van Trouw aan
Vlaanderen af. Op dit onvergetelijk uur werd tevens
het eindbesluit genomen tot oprichten van het Vlaam
sche IJzergedenkteeken (bekroonde ontwerp der Ge
broeders van Averbeke. Antwerpen).
Dit reusachtig Heldenhulde-Kruis zal eens de kroon
zetten op het machtig werk der Vlaamsche Bedevaarten
naar den Ijzer en het ocgenbiik is gekomen cm onze
belofte gestand te deen.
Vlamingen
Laten we met vereende krach inspanning arbeiden aan
de vervulling dezer heilige taak haalde men onze ge
liefde kruisjes spijts laatste wilsbeschikkingen neer en
verbrijzelde men ze tot het aanleggen van een grintweg,
wij zullen het symbolisch Heldeniiulde-Kruis indruk-
wekkend-grootsch en onvergankelijk weer oprichten; wij
zullen het opbouwen tot de zuil der bestendige getuigenis
