lle Jaar. Nr 19.
Pip per nummer 5 centiemen.
7 Mei 191 f.
Weekblad voor bet Arrondissement Aalst.
De grootte van ons oud formaat is hieronder met vette lijnen afgebakend.
ONS VERGROOT BLAD.
L
Wat is Socialism?
i le Jaar. N° 18 Prijs per nummer 2 centiemen. CO April 1911.
Weekblad voor het Arrondissement Aalst.
II III ME1A13®
Recht en
ANNONCEN
Rechterlijke i fr. per regel.
Reklameo 20 centiemen per rogel.
Annoneen dikwijls herhaald 10 cent. per regel.
Andere annonce* worden opgenomen met
akkoord
Alle briefwisselingen of strijdpenning moe
ten elke week vóór Woensdag avond om 8 ure,
Ingezonden werden.
REDAKTIE EN ADMINISTRATIE
Maan straat, 18, AALST.
Ongeleekende brieven worden niet opgenomen.
Berichten over werksrakingen en grieven meeten
door de Vakvereenigi«gen gestempeld zijn.
ABONNEMENTSPRIJS
3 maanden tr. o 6
6 1 29
Een jaar 2 o
5üiten Belgie
Een jaar 5>0o
Men abonneert zich op alle postburt.«len.
RECHT EN VRIJHEID
i
Vriend lezer, wij zijn er hiermee.
Wij zijn zoo gelukkig U ons blad
Rechten Vrijheid - in vergroot, for
maat te kunnen aanbieden, omdat
wij nu toch sedert jaren en jaren,
met een klein bladje hebben moeten
voortsukkelen.
Maar wanneer wij zeggen gelukkig
te zijn, ons blad te hebben kunnen
vergrooten, dan is dit, omdat zulks
weeral een grooten vooruitgang be-
teekent.
Inderdaad, waar is de tijd dat de
Aalstersche socialisten over geen
bladje beschikten en dus in de gele
genheid niet waren, bij middel van
de pers, onze Socialistische beginse
len en gedachten over te planten
aan andere vrienden en kennissen.
Hoe jammerlijk viel het on* Socia
listen 'niet, gedurig aangevallen te
worden, door de vijandige bladen der
kapitalisten, belogen en belasterd te
worden, door de rijke-menschen-
klasse die gevaar ziende voor hunne
voorrechten voor niets terugdeinsden
om de socialisten in de oogen van
't volk bespottelijk te maken.
Volgens de omstandigheden w aren
wij dieven, moordenaars ol' bedrie
gers, brandstichters, droomers, uit
buiters van 't volk, vernietigers van
den godsdienst en wat weet ik al.
En die lastertaal moesten wij on
beantwoord laten, omdat wijle arm
^zijnde, geene inrichtingen bezittende
die ons konden steunen, de noodige
geldmiddelen niet bezaten, om een
bladje uit ie geven.
Wij voelden dus behoefte voor een
blad, en middelen w ierden er gezocht
0111 het te kunnen tot stand brengen.
r En ons eerste blad Recht en Vrij
heid verscheen, maar zonder vas-
I ten datum. Het moest verschijnen
«op tijd en stond volgons er zout
was in 't baksken.
DOOR
OTTO ROQUETTE.
Op eenen sc.hoonen lenteavond
liep een bleeke jonge vrouw langs
het kanaal, dat de siad in een halven
circel omgaf. Zij droeg een kind op
den arm, terwijl een driejarig knaap
je zich aan hare rokken vasthield en
naast haar mede trippelde. Zachtjes
neuriede zij een weemoedige nielo-
dio, üachte haar kleinste kind vrien
delijk toe, en gat' den grootsie ant
woord opzijn vragen. Netjes aange-
kleede wandelaars liepen haar voor
bij, allen genoten de zoete Meilucht
en gavca op luiden toon hunne ver
rukking te kennen over het frissehe
jonge groen van hagonboomen. De
jonge moeder had heden geene
oogen voor al de bekoorlijkheden
der ontwakende natuur, evenmin als
voor al de prachtige kleederen, die
langs haar gingen, eti waarbij haar
afgedragen donkere japon
Later konden w ij het maandelijks
éénmaal laten verschijnen en einde
lijk op 30 December 1900 ver
scheen Recht en Vrijheid voor de eer-
ste maal wekelijks,
j Maar de Socialisten van Aalst,
Ninove en Geeraards hergen beschik-
ten samen maar over de derde blad
zijde, 't is te zeggen, dat w ij enkel
voor die dry steden maar copij moch
ten leveren voldoende om de derde
bladzijde te vullen.
Dat zulks niet voldeed! is gemak
kelijk om te begrijpen, maar liet kon
niet anders, omdat Recht en Vrijheid
in Gent wierd gedrukt, en de eerste
en tweede bladzijde voor al de vlaatn-
sche socialistische weekbladen den
zelfden tekst was.
Wij sukkelden dan zoo naar drie
jaren voort, en eindelijk wierd do
noodzakelijkheid ingezien en wij
moesten een weekblad hebben, waar
over wij Socialisten van j arrondis
sement Aalst geheel alleen konden
beschikken.
Oj) :i Januari 1904, verscheen voor
de eerste maal ons w eekblad Recht
en Vrijheid, geheel en al door de
Socialisten van 't Arrondissement
Aalst, opgestefd, maar toch waren
wij bevreesd daar die taak moeiëlijk
en lastig was, zulks te kunnen vol
houden.
Wij waren toch immers maar arme
werklieden, weinig geleerd, wij dach
ten ons niet bekwaam genoeg en wij
schrikten vooral voor de uitgaven.
Maar wij waren overtuigd de goede
zaak te pleiten, wij wisten op te tre
den, ten voordeele van de verdrukte
en uitgebuitcne werkcrsklasse, en
wie de rechtvaardigheid voorstaat
heeft niet te vreezèn, en wij traden
dus maar heel stout vooruil.
En zoo groeiden en bloeiden w ij
op, midden al den laster ei het venijn
dat men ons naar 't hoofd slingerde,
omdat wij liet vertrouwen hadden
van de werklieden, wiens belangen
sterk afstakzij keek slechts met
vorschen blik naar dien éénen uit,
die haar alles was. Maar nog altijd
was hij maar niet te zien. De kleine
jongen naast haar, had haar wel
reeds twaalfmaal gevraagd, ol'zijn
vader nog niet kwam, en toen hij nu
nogmaals bedroefd zijne vraag her
haalde, zuchtte zij en scheen zij onze
ker te zijn, of zij maarniet liever
naar huis zou gaan en haar kinderen
naar bed brengen.
Ja, hij blijft wel lang weg
zei de zij tot zichzelven. «Veel langer
dan in vroeger tijd, en komt hij ein
delijk, dan is hij in veel mindergoede
stemming, die mij toen armoede en
gebrek deden vergeten. Hij heeft
iets op zijn hart, een geheim, dat mij
ongerust en ongelukkig maakt. Waar
is die vroegere aangename openhar
tigheid gebleven Vervreemd hij van
mij, omdat ik ouder wordt. Kw ellen
hem de zorgen voor zijn huisgezin
Is zijn hart o God, bewaar mij voor
argw aan en slechte gedachten
Zij voelde tin, dat haar kind zijn
ons waren toevertrouwd.
En in plaats van te verdwijnen zoo
als de burgerspers zich in den be
ginne had voorgesteld (want ze noem
de ons immers Een doodgeboren
kind -) gevoelden wij van dag tot dag
meer behoefte, onze plaatsruimte
wjerd te klein, ons blad voldeedt niet
meer aan de lezers,- omdat, wij geen
feuilleton konden afkondigen, geen
nieuw s konden geven, maar ons altijd
moesten benalen bij drooge politieke
artikelen, bij liet bekend maken der
grieven van do werkmenschen, liet
eischen van meer loon, betere werk-
voorwaarden en meer rechten.
Nu wij over een groot weekblad
beschikken, nu zullen wij dii alles
kunnen verhelpen en henevens poli
tieke artikelen, zullen wij nu ook
allerhande nieuwstijdingen kunnen
geven, rampen, misdaden en onge
lukken kunnen afkondigen.
Wij van onzen kant, zullen hot
mogelijke doen, om onze lezers te
bevredigen, maar de partijgenoot en
moeten ®ns hel pen, eerstens door zich
te verplichten elk een nieuw en lezer
aan te werven Iweedens, dooi
den strijdpenning indachtig ie zijn.
en derdens. door ons regelmatig
hunne grieven te laten kennen.
Partijgenooteti
De last die wij door 't vergrooten
van ons blad ons op den hals halen
is groot en nogt.hans hot is noodza
kelijk.
Het werk van de Redactie ver
groot, de uitgaven dor Administratie
stijgen, maar dit alles zal licht 0111
dragen zijn. wanneer wij op don
goeden wil en de standvastigheid
van U allen mogen rekenen.
Ons blad moet nu verkocht worden
aan 3 CENTIEMEN per week in
plaats van 2 centiemen. Een centiem
meer, voor zulk een groot blad zal
niemand weigeren te betalen, omdat
hoofdje op haar schouder liet rusten,
en zachtjes insliep. Dadelijk besloot
zij om te keeren, doch liet haar blik
nogmaals over den weg gaan, waar
bij haar gelaat plotseling door een
straal van vreugde verhelderd werd.
- Daar komt hij riep zij uit, en
zich tor haar jongentje wendende,
loop hem maar te gemoetDe
knaap huppelde vooruit en liep op
een jongen man toe, die met snelle
schreden naderbij kwam. Het was
iemand mot een lange edele gestalte,
zijn hoofd flink omhoog dragende.
De uitdrukking van zijn jeugdig,
mannelijk schoon gelaat moest ieder
in het oogvallen. Hij was, alhoewel
niet fattig, toch met zorg gekleed,
en groette verschillende heeren en
dames met bedaarde achteloosheid.
Op eens wordt zijne hand gegrepen,
en hoort hij een kinderstemmetje
roepen: Vader, vader Moeder is
hier ook De ontroering zoo on
verwacht zijn zoontje voor zich te
zien, is duidelijk op zijn gelaat te
zien. Haastig ziet hij rond, als om
zulks noodig is voor ons bestaan, e-n
omdat de kapitalisten hunne bladen B
van de zelfde grootte aan 5 centiw-
men het nummer verkoopen.
Wij komen das in v« die vertrouwen
tot U, verzekerd zijnde, op uw aller
steun en hulp ie mogen rekenen.
DE REDACTIE.
- Leert hel kennen
en ge zult het liefhebben r
Het Socialism is loeli al zoo menig
maal verkeerdelijk uitgelegd, zoodat
wij nli eens bijzonder de aandacht
van onze lezers wp dit artikel roepen,
want do kapitalistische pers heeft het
reeds zoo vuil, zoo zwart, zoo walge
lijk voorgesteld, dat dezen die het
niet kennen er van schrikken als van
de pest.
Voor de ryken beteekent het
Socialisme DEELEN.
Niets is dommer. Deelt heden al de
rijkdommen, laai de maatschappij
berusten op dezelfde basis van heden
en morgen bestaat reeds de ongelijk
heid.
Maar de rijken zeggen dat w ij doo
iers zijn, omdat wij willen dat de
groote nijverheidstakken bestuurd
worden door den STAAT, en dat de
winsten die deze nijverheden opleve
ren,niet zouden ten goede komen van
enkelen maar van 't algemeen.
Heden is de Staat - meester, de
eigenaar van de ijzeren w egen,
posten, telegrafen en telefoon
en de millioenen .winsten die er door
verwezentlijkt worden, komen len
goede van de Staatskas en ontlasten
voor die zelfde som, de lasten beta
lers, rechtstreeksche en onrechl-
streeksche.
De werklieden er aan gebezigd
hebben een verzekerd beslaan, en
hebben zij nog te klagen over lage
looneh en lange werkdagen, over
geen voldoende rust, over groote
tyrannic, 't is dat de mannen van het
bestuur ons katholiek gouverne-
mentnog geen bezorgdheid genoeg
j aan den dag legt, voor de werklieden
I aan Staatsuilhatingen gebezigd, die
I verbetering in hunnen toestand zul-
I len bekomen, w anneer zij zullen
I medehelpen werkmansvrienden (dus
I socialisten) aan 't bewind te helpen.
Do Socialisten w illen dcNationale
Bank bestuurd door den Slaat, dus
door 'i land;nu wordt dit gedaan
door ecnigc rijke kapitalisten, en
die geldmannen winnen jaarlijks
minstens oen 25 millioentjos, die zij
broederlijk ondereen deelen.
Ge ziet dat die mannen niet tegen
liet DEELEN zijn, wanneer het" in
hunnen zak terecht komt.
Do Socialisten willen ook dat de
koolmijnen, Staatseigendommen zou
den zijn, maar de kapitalistenklasse
wil daar nier van.
Die winsten zijn te schromelijk
hoog, en alhoewel zij heel goed we
ten, dat de koolmijnen, dus de rijk
dommen van den ondergrond, aan
ons allen zouden moeten toêbelioo-
ren, (want niemand heeft daar iets
voor gedaan) strijken zij toch jaar
lijks de overgrootc winsten op, die
in 1900, de bagatelle van 50 millioen
beliepen.
En enkele jaren geleden wierden
de koolmijnen in de Kempen ont
dekt. en de socialisien stelden in de
Kamer voor, die koolmijnen aan den
Staat te houden, ze door den Staat te
doen uitbaten, de winsten ervan voor
i algemeen ie laten dienen, maar
liberale en katholieke kapitalisten
die daar zetelden, wilden er niet van
en ze schonken die koolmijnen, dus
den eigendom van 't belgisehe volk,
weg, aan hunne vriendjes en kozijn
tjes.
Maar wat wilt ge de wolven eten
elkander niet op, zegt hot spreek
woord, en dit is zoo met de kapitalis
ten, al wezen zij blauw of geel.
De suikerfabrieken gaven in 190o
eene winst aan de eigenaars van 24
millioen franken 't Suiker is een
gezond en voedzaam levensmiddel,
dat door den Slaat zou moeten gefa
briceerd w orden, waardoor hel mer
kelijk in prijs zou dalen en de over
blijvende winsten zouden ten goede,
komen van 'i algemeen.
En zoo is in>t met alle groote
nijverheden. De patroons betalen
maar een gedeelte van de voort-
brengsi aan hunne werklieden, en
meermalen gebeurt hei, darde eige
naars der fabrieken, de aandeelhou
ders per dag meer winnen, dan ze
hunne werklieden aan dagloonen be
talen.
zich te verzekeren, dat niemand
deze begroeting gehoord heeft. Daar
op neemt li ij het knaapje bij de hand,
gaat naar zijne vrouw toe en zegt.
zonder vorder eenigen groet te wis
solen: - Maar lieve Agues, nog zoö"
laat in den avond met de kinde
ren -
- Het is zoo zoel, - antwoordde zij.
Ik wilde u een genoegen doen,
Leonard.
Maar hier op den publieken
weg! zei de hij. terwijl hij eene
kleur kreeg en kennelijk verlegen
was.
Kom naar den anderen kant van
den weg - N giaaais zag hij om
zich heen, en nok zijn zoontje n
zich mede.
Dat sneed de jonve viuuw als
mes door de ziel.
- Hij schaamt zich óver ons -
klonk het in haar binnenste. - Jlij
schaamt zich over zijne vrouw en
kinderen
Mei knikkende knieën volgde zij
hem. Hij begreep wol, wat er in haar
hart omging en drukte zijne lippen
krampachtig te zamen, om zijne
smart te helleer.sclien. Waarom
vraagt zij mij de reden van mijn laat
thuiskomen niet (dacht hij. Waar
om heeft zij-niet, oven als vroeger
een w oord van beklag,, over mijn
langdurig ingespannen werk O, als
zij mij maar verw ijten deed Maar
altijd dat zwijgen, die vorsehende
blikken, die veel meer verwijlen en
aanklagen dan een uitgesproken
w oord van beschuldigingZij ver
touw! mij niet meer, zij kan geen
geheim eerbiedigen, dat ik haar
nooit kan mud» deden. Zij zal geene
medeschuldige worden, ik wil het
alleen dragen. Maar ach, a's «-ens al
les aan hei licht kwam Als dan het
misverstand roods zoo diep wortel
geschoten had, dal er slechts nieuwe
onheilen uil voori konden komen
En toch, ik durf niet spreken, nu
nog niet. mdaag ten minste nog
niet, Zoo dacht Leonard, terwijl
Agnes ontroerd on zu iigeml «naai
hemven-tjfmya (Wordt vowtgezet).
