I
Socialistisch weekblad voor het Arrondissement Aalst.
Redevoering in de Kamer
Arbeiders Betoogt op 1 Mei.
19e Jaar N0 17.
Prijs per nummer 15 centiemen
23 JApril 1922.
DE WONINGNOOD.
Voor het behoud van den 8 urendag
Tegen de afschaffing van het Krisisfonds!
Tegen de aanslag der Patroons op de loonen
Voor den Wereldvrede!
ïïfciflusn
En tegen het Militarisme
RECHT EN VRIJHEID
ANNONCEN
Rechterlijke 4 fr. per regel.
Reklamen 0,25 fr. per regel.
Vermindering van prijs voor annoncen die meer
maals verschijnen.
Alle briefwisselingen moeten elke week vóór
Woensdag avotld, 8 ure, ingezonden worden.
De strijdpenning die dezelfde week moet ver
schijnen, moet ingediend zjjn, vóór Dinsdag
middag.
REDACTIE EN ADMINISTRATIE
Weidestraat, 14, GENT
Verantwoordelijke uitgever,
J. BEKAERT, Weidestraat, 14, GENT.
Ongeteekende brieven worden niet opgenomen.
Berichten over werkstakingen en grieven moe
ten door de Vakbonden gestempeld zUn.
uitgesproken door Gezel ALFRED NICHELS,
tjjdens de Interpellatie van Gezel Melckmans aan M. Moyersoen over
Gezel NICHELS. Mijne heeren,
eenieder is er van overtuigd er is
woningnood, woningnood in de hoog
ste mate.
Vóór den oorlog was er, om zoo te
zeggen in onze streek één huisje
voor ieder gezin, en naarmate er
behoefte was aan woningen werden
er ook bijgebouwd, want het was
een openbaar geheim de gelden in
woningen omgezet brachten eenen
grooten intrest op.
Gedurende den oorlog zijn er veel
woningen afgebroken, vernield, en
geene zijn er bijgebouwd.
Reeds ziin er drie jaren verloopen,
meer dan drie jaar is den oorlog ach
ter den rug, en van 't bouwen van
woningen komt er heel weinig in
huis.
Noch'thans.in ditzelfde tijdstip, zijn
er vele nieuwe.buwelijken gesloten,
nieuwe huisgezinnen *dus gevormd
en naarmate er meer huwelijken ko
men, vergroot ook de woningnood.
Het spreekt van zelf dat ik niet
zinnens ben eene lans te breken om
de nieuwe huwelijken het Vormen
van nieuwe gezinnen te beletten,
integendeel maar die aanhaling
was noodig om de redenen te doen
kennen waarom er meer en meer
woningnood komt en om U te'bewij-
zen op het onzedelijke van dergelij-
ken toestand.
Eenieder kan in zyne eigene om
geving bestatigen hoe en op welke
wijze de huisgezinnen tegenwoordig
zijn gehuisvest.
Ik vertegenwoordig het arrondis-
ïnent Aalst, waar ieder gezin vóór
den oorlog zijn huisje betrok, dat
weet ook de heer minister Moyersoen,
die insgelyks Aalst, als geboortestad
heeft.
Hoe is het thans gesteld
Droevig, erbarmelijk, mijne heeren!
Het is geene zeldzaamheid in een
gewoon werkmanshuis niet twee,
maar drie en zelfs vlpr huisgezinnen
geherbergd te vinden.
Myne Heeren, ik vraag het U welk
peil van zedelijkheid moet daar heer-
schen
Verbeeldt U op ééne en .dezelfde
kamer slapen twee jonggehuwde
gezinnen, omdat ze nergens anders
"kunnen.
Broeders en zusters, volwassen
•urenschen, by gebrek aan plaats,
hebben hunue legersteè op dezelfde
kamer als hunne ouders.
Heüspreekt van zelf dat de zucht
naar eigen woning hier alles over-
heerscht en kost wat kost, men zal
er aan geraken.
En hier begint men, -myne heeren,
het spel te spelen der eigenaars, der
ryke menschen. Men biedt zich aan
bij een eigenaar, men vraagt een zij
ner huizen te koopen en men betaalt
zotte prijzen, ofwel de eigenaar
maakt gebruik van dit aanbod, ver
wittigt den inwoner, en dezen, met
den eeuwigen schrik op't lijf. ge
vaar te loopen op de straat te wor-
- den gezet, verhoogt het aanbod en
hot huis wordt verkocht soms twee
en driemaal de wezenlijke waarde
van vóór den oorlog.
Andere eigenaars stellen hunne
eigendommen, hunne woonhuizen
in openbare verkooping, en het kan
niet anders, de wet van vraag en
aanbod speelt haar rolweinige hui
zen voor vele koopers, dus duur,
zeer duren koop.
Komt het in mijn brein te vragen
dat er eene wet zou gestemd worden,
de verkoop van woonhuizen verbie
dend?
,Gee.nszins, want het ware eene
idiote vraag naar mijne bèkrömpene
meening, zoii de Staat, wiens gelde-
lijken toestand zoo slecht is, zich het
grootste gedeelte van die meerwaar
de, 't is te zeggen, van het verschil
tusschen den prijs van 1914 en den
hedendaagsohen verkoopprijs moe
ten toeëigenen.
Is zulks gerechtvaardigd
Ik denk ja. Die eigendommen be
stonden vóór den oorlog de meer
waarde die aan die eigendommen
wordt gegeven is het rechtstreek-
sché gevolg van den oorlog, waar
voor den eigenaar niets heeft ge
daan.
En gezien de Staat door den oorlog
zelf, zijne schulden met miljarden
franken heeft zien aangroeien, zoo
zou de opbrengst van die meerwaar
de kunnen dienen om die Staats
schuldwat te verminderen.
Laat me toe u te zeggen, mij,ne
heeren, dat ik van de opbrengst van
dié meerwaarde ten voordeele van
den Staat niet al te veel verwacht
aangezien de eigenaars zullen op
houden to verkoopen, en hier is juist
wel niet het eigenlijke doel, maar
wel, wat moet ten goede komen tot
't bouwen van werkmanswoningen.
Inderdaad, de zucht naar eigen
woning blijft bestaan de mogelijk
heid om eene te koopen vermindert
en men is gedwongen te bouwen.
Het stichten van maatschappijen
tot het bouwen van werkmanswo
ningen moet meer om meer aange
moedigd worden en er dient zelfs on
derzoent of de nalatige gemeenten,
voor wien het lothunner ingezetenen
de gemeenteraden weinig bekom
mert, of die gemeenten niet moeten
verplicht worden.
Inderdaad, woningnood heerscht
overal, en zelfs in de kleinste ge
meente, zelfs in deze die van pen
oorlog niets hebben geleden en waar
geene woningen zijn vernield, zelfs
daar heerscht woningnood omdat er
gehuwd wordt en niet gebouwd.
Al de bezorgdheid der regeering
moet dus eerst en vooral gaan naar
de stichting van maatschappijen tot
liet bouwen van goedkoope werk
manswoningen.
Maar wanneer dienverplichtingen
zijn volbracht, en de werkingen dier
maatschappijen zich volledig kunnen
ontwikkelen, dan Vind- ik eraiet het
minste bezwaar in, dat de regeering
ook het privaat initiatief zou aan
moedigen en subsidiën toekennen
aan deze werklieden en kleine bur
gers die zich een eigen woon wen-
schen te bouwen.
De heer minister is dit gedacht
toegedaan, heeft hy ons gezegd, en
alhoewel er Kamerleden zijn, tot
mijne politieke.partij behooreride,
die dit gedacht niet deelen, kan ik
persoorilyk my ten vólle bij dit ge
dacht aansluiten, altijd onder voorbe
houd, dat de samenwerkende maat
schappijen in niets worden tegenge
werkt.
Schenkt dus eene tegemoet
koming
aan werklieden en kleine burgers,
die een eigen woonst bouwen, eene
tegemoetkoming van minstens een
vierde der waarde van de gebouwde
woning. Men leene geld aan een niet
al te noogen intrest, en 't bouwen
van werkmanswoningen zal een stap
hebben vooruitgedaan. Zoodoende,
is er ten minste hoop uit die groote
moeilijkheden te geraken, en dat de
woningnood een eindo nemen zal.
En wanneer de regeering het ern
stig meent met het bouwen van goed
koope werkmanswoningen, dan
weze het me ook toegelaten van nu
af hare aandacht te trékken op het
feit, dat er maatregelen moeten ge
troffen worden, om te beletten dat
de bouwgronden een te hóogen
vlucht in prys nemen.
Thans is de prijs der bouwgronden
niet in zoo hooge mate gestegen als
de prijs der woningen zelf, om de ge
zonde reden dat er weinig bouw
gronden gekocht worden. Maar den
dag dat men ernstig met het bouwen
zal beginnen, ook dien dag zal de
"geldzucht der eigenaars zich doen
gevoelén, en het is noodig dat er van
nu af naar maatregelen gezocht wor
den opdat ook dit geen ..beletsel weze
tot het oprichten van nieuwe wonin
gen, iets wat we allen ten zeerste
moeten betrachten,
Het mogelyke moet gedaan wor
den, opdat we weldra ten minste zoo
haast mogelijk tot den toestand van
vóói den oorlog terugkeeren. 't Is te
zeggen naar den toestand dat elk ge
zin zijne woning alleen kan be
trekken.
Zulks is vooral noodig om den
huisvader en de huismoeder toe te
laten aan hunne kinderen eene ze
delijke, krachtige en gezonde opvoe
ding te geven.
Gaat de statistieken na der ver
waarloosde of misdadige jeugd in
betrek met de wantoestanden, en
wees er van overtuigd, U zult zien
den invloed van het samenwonen in
te beperkte woonruimte van ouders
en kinderen.
Het ware wel belangrijk te weten
hoeveel personen per bed slapen
hoeveel zolders als nachtverblijf
dienen voor personen van beiderlei
geslacht zonder eenige afscheiding
tusschen de slaapplaatsen het ver
band tusschen ae cyfers over kin
dersterfte, over de .tuberculose en
woningnood of woningen slecht ver
lucht en onvoldoende verlicht.
Moesten we dergelijke
statistiek bezitten
wees er van overtuigd, er zou een
kreet opgaan gansch het land door,
en meer dan ooit zou|het gebleken
zijn, dat alles in 't werk moet worden
gesteld om woningen en nog wonin
gen te bouwen in t belang der open
bare gezondheid en in 't belang der
zedelijkheid zelf.
En terwyl we dergelijken toestand
bestatigen, terwyl we zien dat er
gansche werkersgezinnen zich moe
ten tevreden stellen met één kamer
tje, dat zelfs moet dienen tót keuken
en slaapkamer te Igelijk, zien we dat
er veie rjjke menschen niet alleenlijk
een prachtig groot huis bewonen,
waarvan vele kamers onbenuttigd
zijn, maar die dan ook nog een bui
tengoed bezitten dat ze slechts
enkele zomermaanden betrekken.
Nu er zooveel woningnood heerscht
nu er zoovele onzer helden, die ons
Vaderland hebben vrijgevochten,
over geono woonst beschikken, en
er zoovele opgeëischten, wiens held
haftigheid niet genoeg kan herin
nerd worden,.te vergeefs naar eene
woning zoeken, nu ware het toch
niet te veel gevraagd aan die rijke
menschen, die zoo graag met hunne
vaderlandsliefde pronken, een hun-
nor woningen tijaelijk te missen, ze
te laten bewonen door een dezer aan
wien zij hunne vrijheid hebben te
danken.
En wanneer zulks niet vrywillig
gebeurd, dan ware het maar billijk
dat er maatregelen getroffen werden,
om hen er te kunnen toe dwingen.
Met spijt zien we dat, in dezen on-
gelukkigcn tijd van woningnood, er
nog werkmanswoningen afgebroken
worden, omdat die werkmanswonin
gen eene andere bestemming hebben
gekregen.
Ik verklaar me nader.
Een n ij veraar wenscht zijne fa
briek te vergrooton, koopt de werk
manswoningen er rond gelegen,
ABONNEMENTSPRIJS
3 maanden fr. 1,95
6 3,75
1 jaar
1 jaar
BUITEN BELGIE.
7,50
fr. 15,00
vindt de eeneof andere reden om de
inwoners te verdrijven en 't spel is
gespeeld. Er zijn zoov°el werkmans
woningen min, en de woningnood is
vergroot.
Het is natuurlijk mijne meening
niet te vragen dat een nijveraar zou
belet worden zich uit te breiden,
zijne fabriek te vergrooten.Maar wat
toch wenschelijk ware, is dat die
nijveraar zou belet worden wonin
gen af te breken alvorens hij voor
nieuwe heeft gezorgd. Hij zou dus
moeten verplicht worden zooveel
nieuwe woningen te bouwen als hij
er zinnens is af te breken, tot ver
grooting van zyne fabriek.
Veel hooren we gewagen, dat er
voor de groöte huisgezinnen eerst
en vooral zou moeten gezorgd wor
den, want alhoewel de meeste rijke
menschen den schyn willen hebben
dezen te loven die een talryk gezin
hebben, zien weeral dat de eigenaars
veel moeilijker eene woning zullen
verhuren aan een gezin met vele
personen, dan aan een klein.
Vele kinderen is ook veelal een
beletsel om aan eene woonst te ge
raken en zelfs de wet kykt er naar
om.
Hoe dikwyls hebben we reeds niet
moeten bestatigen dat een talrijk
gezin, de straat word opgezet, niet
wetende waarin of waaruit, om hunne
woning te zien betrekken, door een
pas gevormd gezin
Zoo hebben we meermalen zien
gebeuren, dat een gezin van twee
personen een andergezin van acht en
meer, het recht bekwamen, dit tal
rijk gezin te verdringen.
Is zulks betamelijk, is zulks
aanneembaar
Neen, en nochtans dit gebeurd en
de wet geeft er het recht toe.
En hier, mijne heeren, meen ik
uwe aandacht te moeten trekken óp
het innig verband dat er bestaat met
de kwestie van den woningnood en
de huishuurwet.
We zullen in 't kort de gelegen
heid hebben hierover grondig on9
gedacht te zeggen, gezien we na het
verlof de nieuwe huishuurwet zullen
te bespreken hebben," maar van nu
af wil iker bijvoegen dat de heden-
daagsche huurwet te veel vrij'spel
laat aan de heeren vrederechters.
Hun rol .zou moeten meer en beter
afgebakend worden* want nu. zyn
hunne vonnissen tot uitdrijving veel
te veel verschillend «n uitloopend.
Ten andere de wet zelf werkt het
bedrog in de hand.
Ziehier een dier feiten die niet zel
den gebeuren.
De wet van 14 Oogst 1920 zegt dat
wanneer de eigendomsoverdracht
geschiedt ter uitvoering van eene
beslissing van het gereent, de duur
der huurverlenging wordt vermin
derd tot zes maand vanaf den dag
waarop de eigendomsoverdracht aau
den bewoner wordt beteékend.
Waarom die bepaling Om de
eigendommen van weezen niet ge
vaar te doen loopen in waarde te
doen verminderen, is er aangevoerd
geworden.
Welnu, ik maag u verzekeren dat
ook degenen die wenschen uit de
onverdeeldheid te scheiden zich
wenden tot het gerecht oni' Tiunne
eigendommen by rechtswege të kun
nen verkoopen en aldus de baarde
hunner eigendommen in grooté mate
vermeerderen.
In Aalst, hebben we 't vol
gende zien gebeuren.
Zuster en broeder erven de .eigen
dommen lulsner overledene moeder,
waarondereen groot aantal burgers-
en werkmanswoningen.
Die woningen worden te koop ge
steld, en enkele worden uit tör hand
verkocht.
OORLOG Aftootn OORLOG
