Socialistisch weekblad voor het Arrondissement Aalst.
Woningcrisis.
De Internationale
20u Jaar
Prijs per Hummer '15 centiemen.
30 December 1023.
Annoncen
Rdevoering uitgesproken door Gezel Alfred
NC HELS, in de Kamer van Volksvertegen
woordigers, op Woensdag 1-9 December 1923
MIJNHEEREN
Parlijgenooten.
RECHT EN VRIJHEID
«hteriyke annoncen 4 Ir. per regel op 1» en
bladzijde, 2 fr. op 2" en 4e bladzijde,
e.klamen volgens overeenkomst,
l'lè brielv issrln.gen moeten elke week voor
Woensdag avond, 8 ure, ingezonden worden,
jngeleekende brieven-worden niet opgenomun.
Berichten over werkstakingen en grieven moe
ten door de Vakbonden goedgekeurd z«n.
UITGEEFSTER SAM. MAATSCHAPPIJ
-HET RECHT-
Lokaal HAND IN HAND-, Molendries, Aalst.
BEHEERDER-AFGEVAARDIGDE
JAN BEKAERT.
Postcheckrekening N' 8568S Telefoon N' 128
REDACTIE ADMINISTRATIE
Lokaal Hand in Hand-, Molendries, 11, AALST
ABONNEMENTSPRIJS
8 maanden
6
1 jaar
jaar
fr.
2,20
4,00
7,60
BUITEN BELGIE.
fr. 16,00
Men abonneert zich op alle postbureelen.
Gezel Nichels. - "Wanneer ik
een oogslag werp op den heerschen- i
den woningnood in mijne eigene
stad, dan mag ik gerust zeggen dat
ik een oogslag heb geworpen op den
woningnood in gansch België.
Dat hij nijpend en onrustwekkend
is, wordt 'door niemand ontkend,
maar of de heer minister wel op de
hoogte is hoe en op welke wijze zijne
eigene stadsgenooten, de Aalste-
naars wonen, kan ik niet verzeke
ren, en hierom wil ik eenige cijfers
aan halen.
Hoe ons volk woont
Te Aalst zijn de huizen niet ge
bouwd om meer dan een gezin te
herbergen. Wij waren vóór den oor
log zoo gelukkig dat ieder gezin een
huis betrok. Hoe is het nu
Een onderzoek gedaan in Maart
1922 gaf ons den volgenden uitslag
904 woningen waren betrokken
met 2 gezinnen 09 met .0 17 met 4
5 rnet 5 1 met 0 en 1 rnetTgezinnen.
Die cijfers zeggen ons dat we, om
in den tóestand van vóór den oorlog
t.e geraken, we alsdan een. tekort
hadden van 1,124 huizen.
Bewoonden eene enkele kamer
151 gezinnen zonder kinderen; 117
met, i kind 17 met 2 kinderen 5
met 3 kinderen.
Waren op twee kamers gevestigd
276 gezinnen zonder kinderen 249
met,. 1 kind 23 met. 2 kinderen 5
met 4 kinderen 1 met 0 kinderen
1 met 7 kinderen 1 met 8 kinderen.
Wij hebben to Aalst sedert don
wapenstilstand 2,300 huwelijken, en
er zijn sedertdien nog geen 300 nifu
we woningen gebouwd.
Twee duizend gezinnen meer, dan
er nieuwe huizen zijn voltrokken.
Wat zegt ons zulks? Dat de wo
ningnood op schrikbarende wijze
toeneemt, dat de jacht voor het. be
machtigen eener woning gedurig
stijgt, en wanneer er om de een of
andere reden- een huisje of een ka
mer te huren is, er opbod gebeurt in
den huurprijs om ze te bemachtigen.
Dit jaar zijn er-te Aalst, sedert het
stemmen van denieuwehuishuurwet
reeds 210 vonnissen tot uitdrijving
uitgesproken.
Al die huisgezinnen wisten niet
waar naar toe Woningen waren er
niet te huren. De stad moet ze her
bergen, een onderkomen verschaffen.
En toen de heer minister ons giste
ren in zijn rede zegde dat al de von
nissen niet uitgevoerd worden, aldus
willende doen "uitschijnen dat de uit
drijvingen van famiiiën niet talrijk
zijn, dan ben ik me beginnen af te
vragon of al degenen die modehel
pen om het schandaal van uitdrij
ving te beletten, wel den goeden weg
bewandelen.
T>> Aalst alleen zeg ik dat er reeds
210 vonnissen zijn geveld de uitdrij
ving loelatende. Moeten zij hierom
uitgezet worden
Alhoewel het overgroot getal» om
niet te zeggen allen, niet weten waar
henen, toch zeggen wij Jien dat hun
zaak, hun toestand in niets verbeterd
doorben en hunne meubels de straat
te laten opzetten, want dat de kosten
van 't beteekenen van 't vonnis, van
de uitzetting zelf, ten laste zijn van
de uitgedrevenen,
En meestal moeten de vonnissen
niet uitgevoerd worden, omdat de
menschen verhuizen vóór den dag
dat de uitzetting moest plaats heb
ben.
Hoe men het familieleven
vernietigd
Hebben zij een woning gevonden
Wel neen Zij nemen intrek, de man
hier, do vrouw daar, de kinderen el
ders, en het gezin is in stukken ge
scheurd, het familieleven gansch
Vernietigd.
Dit lot staat ook uw vroegoren
nachtwaker te wachten man en
vrouw, beidon meer dan 80 jaar oud,
hebben een vonnis tegen hen, de
uitdrijving toelatende.
En onlangs was gansch
Sottegem
in rep en roer. Bij slecht weder werd
is er een gezin de «straat opgezet,
met verscheidene kinderen, waarvan
demoeder,ziek zijnde, Diet.kon gaan
en in een zetel de straat is opge
bracht.
Een mijnwerker kwam mij on
langs vinden hij heeft vijf kinderen
en sedert zeven maanden woont
zijne vrouw met de vijf kinderen
bij hare ouders en familieleden, en
hij moet in het Walenland verblij
ven omdat er geen plaats is voor
hem.
Dit zegt ons welk familieleven
velen onzer werklieden genieten.
Wij hebben te Aalst hoogstens een
vyf-en-twintigtal houten barakken
van het/Albertfonds kunnen beko
men.
Huizen gebouwd door de maat
schappij van goedkoope woningen
wierden niet tor beschikking van do
uitgedrevenen gesteld. De heer mi
nister Moyersoen die er voorzitter
van is, heeft bevel gegeven dat ze
moeten verkocht worden, en zelfs
de kroostrijkste gezinnen kunnen
geen meer huren.
De zedelijke toestand-
De stad heeft een oud magazijn
gehuurd en er veertien gezinnen ge
herbergd. Hoe wonen die menschen
daar? Voor ieder gezin twee kleine
kamertjes, degenen die boven wo
nen slapen onder de niet afgedekte
pannen. Al die gezinnen zijn van
elkander gescheiden door afslu»itin
gen van emballage
Hoe moet het aldaar met de zede
lijkheid zijn gesteld
En vergeet dan niet dat die men
schen, in dergelijke krotten, eene
maandelijkse!)©, huur to betalen heb
ben van 30 frank
Verhooging van huishuur.
En sprekende van hoog© huishuur
moetik I' zeggen, heer minister,dat
de huurders'der huizen van do
maatschappij van goed koope werk
manswoningen te Aalst erg miste
vreden zijn over U, omdat ge over
enkele maanden hunne maandelijk
sche huur van 55 op 70 frank hebt
gebracht.
Met het stelsel van uw voorgan
ger, minister Wauters, bleven die
menschen wonen tegen 55 fr. per
maand. Met het uwe betalen zij jaar
lijks 180 frank meer. Het spreekt
van zelf dat dio menschen erg knor
ren en met reden.
Daarbij, al die inwoners, al wonen
zij in eene woning, waar zij meen
den nu toch eindelijk gerust te kun
nen blijven, ondanks hunne ver
hoogde huur, leven gedurig met den
schrik op het lijf dat hunne woning
te koop is gesteld en zij do straat op
moeten wanneer het huis wordt
verkocht.
Waartoe zal ons zulks leiden Tot
nieuwe uitdrijvingen, soins van
groote gezinnen, dio zullen moeten
plaats maken voor kleine famiiiën,
soms voor pas gehuwden die over
wat geld beschikken en aldus, door
uwen maatregel, in de gelegenheid
gesteld zijn gezinnen meteen talrijk
kroost de straat op te jagen, zonder
te weten waarheen.
En opnieuw zullen wij moeten be-
statigen, wat reeds dikwijls is ge
beurd bij vroegere uitdrijvingeu.dat
de mau hier. de vrouw daar, de kin
deren elders zullen worden i ngeno
men, aldus gansch bun familieleven
vernietigende, zooals ik daareven
zegde,
Onlangs was ik fe Minove
en men toonde me desvoning van
een gezin, bestaande uit man, vrouw
en een kind, en een tweede wierd
dagelijks verwacht.
Wat was die woning Een klein
steekkarretje, overdekt met karton
en emballage.
Het moet 3 m. 40 lengte hebben op
1 meter breedte en 1 in. 10 hoog.
Ziedaar de woning van een gezin
van drie personen en waar men een
vierde verwachtte.
Gelukkiglijk is het bestuur van
Ninove er eindelijk in gelukt die
menschen eene andere woning te
verschaffen.
In een woord, de huisvesting van
ons volk is in 't algemeen erbarme
lijk en zij verdient de bijzondere
aandacht van 's lands bestuur.
Waf zijn uwe middelen om
en uxt te geraken
Gü hebt uwe toevlucht genomen
tot het premiestelsel, 'k Ben over
tuigd dat ge reeds ondervonden hebt
dat hotgeeno redding zal brenger..
Overigens, van den beginne af heb
ik mij aangesloten bij het verleenen
eener aanmeodingspremie op de uit
drukkelijke voorwaarde dat zulks in
niets de belemmering mocht teweeg
brengen van do werking van de Na
tionale Maatschappij voorgoedkoope
werkmanswoningen.
Ik erken dat liet premiestelsel het
zijne kan bijbrengen om het privaat
initiatief aan te moedigen, bedoel),
het helpt in geonen deele de arme
werklieden die niet over een zeker
kapitaal beschikken om te kunnen
bouwen.
Eigen Haard in onze stad
heeft zijne geldleeningen moeten
beperken tot tien duizend frank per
aanvraag, gezien zijnen geldnood.
Wie een huis wil bouwen dat
17.00018,000 frank kost, zal dus
reeds over een mooi sommekor. moe
ten beschikken wil hij geraken aan
uwe uitgeloofde premie.
Zulks om te bewijzen dat de arme
gezinnen er niet aan te denken heb
ben zich op dergelijke manier eene
woonst te verzekeren, en nochtans
dat die belangwekkende massa niet
uit het oog mag verloren worden.
Wij, socialisten,
zouden er tegen opkomen dat een
werkman zijn eigen woning hebbe
Hoe kleingeestig
Wat kan een werkman nu tocli
minder bezitten, of, wat hy ten min
ste zou moeten bobben, is toch zijne
eigen woning.
Maar duidt het ons nietten kwade,
wanneer we nu op tdezen oogenblik
er niet erg voor to vinden zijn, aan
de werklieden te zeggen, koopt nu
eene woning, die zoo schrikkelijk
duur kost. Wij zouden hen moeten
aanraden eene verbintenis aan te
gaar. van vijftien twintig jaar, om
jaarlijks 1,300 al,400 frank huishuur
en afkortingen te betalen.
Zulks is gewaagd, want indien de
loonen verminderen zal dien werk
man zijne verbintenis niet kunnen
volbrengen, en wat dan
't Verlies van al zijn spaarpennin
gen en de woning zelf, zal door dit
feit in prijs veel zijn verminderd.
Ziedaar eene groote verantwoor
delijkheid tegenover den werkman,
die iy ons vertrouwen stelt.
Maar besluit daar toch niet uit dat
de socialisten er tegen zijn dat de
werklieden over eene eigen woning
zouden beschikken, en vooral tracht
daar geene politieke munt uit te
slaan, zooals men overigens in uwe
bladen doet.
Wij zijn dus een weinig terughou
dend in het aanraden van huizen te
bouwen door de werklieden, omdat
we meenen dat het leven niet zoo
duur zal blijven, wat voor gevolg
zou hebben do loonen to doen dalen.
Moyersoen, minister
van hei duur leven.
En toen ik gisteren uit uwen
mond, heer minister, vernam dat,
volgens uw oordeel, onze frank nog
niet zoo haastig zal stijgen, dus het
leven nietgoedkooperzal worden dan
dacht ik aan dio vuile politiek die
door mwe bladen, en door uw eigen
blad. gevoerd isereworden. wanneer
ze dadelijks schreven dat Wauters
de minister van het duur leven was.
En die woorden bisteren door U
uitgesproken zullen vélen ontgoo
cheld hebben, omdat gii het waart
die het leven ging goedkooper ma
ken.
Moesten wij uwe politiek van
vroeger volgen, we zouden zeggen
Moyersoen is de minister van het
duur leven.
Wij doen het niet, ondanks dat het
leven nu veel duurder is geworden
dan ten tijde dat Wauters minister
was.
En ook met spijt heb ik U gisteren
hooren verklaren dat de regeering
niet voor to vinden is om ons
voorstel te aanvaarden, namelijk
1 milliard te ontleenen en desnoods
met verplichtende inschrijvingen
Gedenkt uit den woningcrisis uit
te geraken met uw stelsel.
Het krediet der Nationale Maat
schappij voorvgoedkoope werkmans
woningen voor 1924 is van nu reeds
geheel en al onderschreven. Meer
dan haar toegekend wordt kan z e
niet uitgeven. Dus, al wie nog wil
bouwen met de Nationale Maat
schappij zal maar toelating kunnen
bekomen voor 1925.
Er is dus geen hoop, zelfs niet met
uw premiestelsel, ooit den woning
nood te kunnen beheerschen, want
het getal nieuwe gezinnen overtreft
jaarlijks de nieuwe woningen die
gebouwd worden.
En terwijl het voor den armen
werkman eene onmogelijk beid zal
zijn zich eene woning aan te schaf
fen, zullen wij de ryke menschen
zien beschikken over een aantal ka
mers die ze nooit betrekken, over
een Zomerverblijf, en zij dio zich
dergelijke weelde kunnen getroos
ten wilt ge niet treffen, wilt ge niet
doen betalen om te bouwen voor
dezen die zonder woonst zyn.
Die politiek zal door de werkende
klasse niet gunstig onthaald worden,
en ik betreur haar zooveel te moer
omdat de heer minister onmachtig
is om te bewijzen dat er op eene an
dere manier zal gebouwd worden om
ous van de woniagcrisis te redden.
Een laatste woord.
De gemeenteraad van Aalst heeft
eene. leoning uitgeschreven van
500,000 frnnk tot liet bouwen van
werkmanswoningen.
Lk hoop dat de bogoede bevolking
mild zal inschrijven, alhoewel er
maar oen intrest wordt verleend van
5 t. h., omdat ook de huur niet te'
hoog zou wezen. Wij zijn zinnens die
woningen niet geheel ën ai af te
werken, weeral om den prys niët
hoog to moeten stellen en eohige
woningen meer te kunnen bouwen.
En wanneer er dan werkersgézin-
nen zullen ziin die één dier huizen
willen koopen, dan reken ik er op
dat ge hen ook welwillend do pre
mie zult willen toekennen, alhoewel
die woningen misschien niet zullen
voldoen aan al de vereischten door
de Nationale Maatschappij voorge
schreven. (Zeer wel aan de uiter
ste LINKERZIJDE.)
te Gent is oen huldebetoon.
De reden van dezo stoutmoedige
onderneming is eon verheerlijking
van het denkbeeld der Coöperatie.
De gelegenheid werd geboden
door de 50* verjaring van Vooruit,
dit voorbeeld van Samenwerking.
50 Jaren van krachtinspanning en
strijd.
Strijd tegen ongehoorde moeilijk
heden, dag voor dag de verbrijze
ling van een hinderpaal bracht een
ander te voorschijn en lokte nieu
wen stryd die telkenmale eindigde
met een overwinning.
Het leger der Gentsche samen wer
kers was bewonderenswaardig van
volharding en heldenmoed de on
verpoosde aanmoediging van een
staf van onvermoeide voorkampers
die nieuwe krachten schepten
in elke overwinning kon niet anders
dan alle hinderpalen wegvagen die
aan het'denkbeeld tegenstand bo
den.
De Gentsche samenwerkers heb
ben zich (le koopcratie gedienstig
gemaakt en hebben ten andere nóóit
aan de komst barer heerschappij ge
twijfeld.
De Tentoonstelling van 1924 zal
wezen als een verheerlijking van dit
denkbeeld en van de mannen die
samenwerkten om het tot een goed
einde te brengen. Al de Belgische
samenwerkeis zullen hunne per
soonlijke bijtreding verleenen aan
deze internationale begroeting, de
bewondering en de erkentelijkheid
uitdrukkende van de hedöndaagsche
demokratie aan de eerste pioniers
van het tegenwoordige reuzenwerk
l)e reis naar Gent dringt zich aan
elkeen op. Dertig weken houden ons
nog van de Tentoonstelling verwij
derd. Dat men overal reiskassen in-
richte. Men kan op dit tijdverloop
zonder groote opofferingen de noo
dige somme vergaren voor een ver
blijf van twee of drie dagen in Arte
voldo's stad. Dat elk zyn echtge
noote, deze minister van huishoud
kunde in elk gezin, meebreng© en
ook zyuo kinderen, deze samenwer
kers van de toekomst. J. B.
Leest en verspreidt Recht en
Vrijheid het eenigste blad van
het Arrondissement Aalst, die de
belangen der werklieden verdédigt.