ACTIE.
ubelstoet
Socialistisch weekblad voor het Arrondissement Aalst.
Dertig jaren Socialistische
Een hooge onderscheiding.
Feestelijkheden
J ubelcantate
Mijn Hoekje.
PUIK KUNSTGONCERT
22* Jaar N° 35.
Prijs per nummer 20 centiemen
30 Oogst 1925
Annoncen
DE PROVINCIEVERKlEZINGEiX.
in 's.
1875 Het 50jarig Jubelfeest 1925
Soc. Vlasbewerkersvereeniging
van Gent.
UITYOEJMHG
2)<? massa vergeef niet
Partijgenooten.
Rechterlijke annoncen 4 fr. per regel op Is en
2° bladzijde, 2 fr. op 3" en 4e bladzijde.
Reklarneii volgens overeenkomst.
Alle briol'wisselingon moeten elke week vóór
Woensdagavond, 8 ure, ingezonden worden.
Ongeteokonde brieven worden niet opgenomen.
Berichten over werkstakingen en grieven moe
ten door de Vakbonden goedgekeurd zijn.
UITGEEFSTER SAM. MAATSCHAPPIJ
«HET RECHT.
l.okaal IIAND IN IIAND», Molendries, Aalst.
BEHEERDER-AFGEVAARDIGDE
JAM BEKAERT.
PostcheckrokeningN' 85S8B Telefoon N' 133
REDACTIE ADMINISTRATIE
Lokaal» Hand iulland», Molendries, 11,AALST
A BONN FM F.NTSPB IJS
3 maanden 'r. 2,60
6 5,20
1 jaar 10,00
BUITEN HELGIK.
jaar fr, 15,00
Men abonneert zich op alle poslbureeleu.
Onder het oogpunt der volksgezond- 5
heid ging het socialistische Henegou
wen verder dan de bestrijding van de
longtering, waarover wij in een vorig
artikel spraken. Het richtte daarenbo-
ven dispensaria in tegen de syphilis,
die verschrikkelijke ziekte die ten ge-
j volge van den oorlog zooveel nieuwe
j slaclitoffers heeft gemaakt. Het nam
II" een actief deel aan den strijd tegen
den kanker en het inzicht bestaat over
11 i korten tijdeen instituut van den kanker
tot stand te brengen. In 1504 reeds
werd te Bergen een dispensarium inge-
i richt tot verzorging der ankylosto-
'S masie de doodènde beroepsziekte die
de mijnwerkers kwelt.
11 Henegouwen heeft dit alles willen
bekronen door de oprichting van een
werk, dat niet alleen eenig is in België
en in Frankrijk, maar zelfs, als alge-
meene organisatie, eenig is in Europa.
Wij bedoelen het Gezondheidsmu
seum en het Bacteriologisch Instituut,
't Is daar dat in groote, prachtige labo
ratoria, voorzien van de toestellen die
1 beantwoorden aan de strengste ver-
eischten van de hedendaagsclie weten-
j schap, al de vraagstukken ingestudeerd
worden met betrek tot één strijd tegen
de besmettelijke ziekten en alles wat
verband houdt met de gevallen van
ongezondheid die bestaan in de pro
vincie. 't Is daar dat men zicli bezig
houdt met de kontrool over de ont-
18
met de gezondheid der woningen, met
het nazicht der bouwmaterialen, enz.
Onze vrienden van Henegouwen
zijn fier op die instelling. Zij hebben
meer dan gelijk. Waar ontmoet gij in
onze provincieraden van Vlaanderen,
waar de klerikalen steeds het goed en
het slecht weder maakten, die onop
houdende bezorgdheid om de volksge
zondheid anders dan in woorden Wij
aarzelen niet te verklaren, dat erin
j Oost- en West-Vlaanderen op dat ge-
I bied van provinciale zijde zoo goed als
1 niets gedaan werd. Waar er wat ern
stigs tot stand kwam geschiedde het 11a
i den oorlog, 't is te zeggen als het zui ver
algemeen stemrecht eene belangrijke
socialistische vertegenwoordiging in de
provincieraden bracht. In het domein
der volksgezondheid, evenals in zoo
veel anderen,zijn de katholieke provin
ciebesturen beneden haar taak geble
ven
1 en
ll'ij-
ier-
lan
alle
alle
Als wij zeggen dat onze vrienden
van Henegouwen eene bijzondere
krachtsinspanning gedaan hebben op
eel- het gebied van het onderwijs beweren
wij iets dat van zelf spreekt. Het kan
niet anders of met een socialistisch be-
i stuur moet het onderwijs bevorderd
I worden. Want wie de werkende klasse
1 wil verheften, wie haar wil maken tot
de draagster van een nieuw maatschap
pelijk tijdperk kan het slechts met eene
1 werkende klasse die goed onderwezen
J" Wie zegt socialisme,zegt beschaving.
En wie zegt beschaving, zegt onder,
wijs. Geen wonder dus dat onze Waal-
j sche partijgenooten de woorden van
1 EmielVanderveldetot de hunne heb
i ben gemaakt Er moet niet alleen
PÜ voor ons gestemd worden, maar met
ons gedacht worden. Wij vinden die
IT 7
schoone spreuk terug aan het hoofd van
de brochuur, waarin gehandeld wordt
overwat.de Henegouwsche socialisten
in het domein van het onderwijs ver-
wezenlijktjiebben.Eiulat is niet weinig.
Het lager onderwijs behoort niet tot
de bevoegdheid van de provinciebe
sturen. Hadden wij erin kunnen door
dringen, zeggen|de socialisten van He
negouwen, onze provincie ware deze
met de meeste onderwezen lieden.
Welk een edele ambitie Maar zij heb
ben hunne schade ingehaald voor wat
het technisch onderwijs betreft.
Voor liet lager volksonderricht heb
ben zij nochtans gedaan wat de finan-
tieele middelen maakten. Terwijl in
1894 slechts 130,000 fr. uitgegeven
werd voor het bouwen van schoolloka
len, besteedt het socialistisch provin
ciebestuur daar nu gemiddeld i,iioo,ooo
frank per jaar aan,
In Henegouwen werden de eerste
normaalleergangen ingericht om den
handenarbeid aan te leeren in de scho
len. Daar werden ook, vóórdat de wet
er zich mede bemoeide, het eerst de
vierde graden ingesteld. Maar wij spra
ken, onlangs nog, ter gelegenheid van
het jubileum van Paul Pastur reeds
zoo dikwijls over de uitbreiding van
het technisch onderwijs in Henegou
wen, waarvan de Hoogeschool van den
Arbeid den schoonsten perel is, dat wij
ons van het aanhalen van bijzoaderhe-
den kunnen ontslaan. Een paar verge
lijkende cijfers nochtans, die
de dertigjarige vruchtbare provinciale
actie der socialisten uit Henegouwen
bewijzen, dienen vermeld.
In 1895, als onze partijgenooten een
deel van het Bestuur uit de handen der
klerikalen rukten, bestonden ar in
gansch de provincie slechts 16 scholen
voor nijverheidsonderwijs er zijn cr
1*1 68. In 1895 bedroeg het getal leer-
lingen 5,365 nu 18,106.
Op het gebied der algemeene volks
opvoeding werd dezelfde vlucht geno
men. 't Is in Henegouwen dat liet eer
ste provinciale werk van den vrijen
tijd werd gesticht, werk dat de Oost-
Vlaamsche katholieken stelselmatig
weigeren op te richten. In 1924 werden
doorheen gansch de provincie meer
dan twee duizend volksvoordrachten
over allerlei onderwerpen gehouden.
Van 1895 tot 1904, dus in nog geen
tien jaren, groeide het getal boeken in
de bibliotheken aan van9,7io tot 22,277.
Men mag genist beweren, dat in He
negouwen de meeste geschoolde arbei
ders wonen. Ziedaar wat meehelpt aan
de verheffing van de werkende klasse,
aan den bloei van de nijverheid en aan
den welstand van het land
Wij weten wel dat de katholieken
onze vrienden uit Henegouwen beschul
digen van geldverspilling. Wij stellen
echter vast dat in het klerikale Oost-
Vlaanderen de begrooting van 1925
bijna NEGEN MAAL en in het kleri
kale West-Vlaanderen bijna ZES
MAAL grooter is dan in 1913 tegen on
geveer vijf maal in het socialistische
Henegouwen.
Maar dat is eene andere historie
waarover wij van nu tot aan de provin
ciale verkiezingen nog het een en ander
zullen te zeggen hebben.
Gust. BALTHAZAR.
Menigeen zal vreemd opgekeken
hebben bij al de herrie welke rond de
benoeming van Stijn Streuvels tot Offi
cier in de Leopoldsorde is ontstaan, en
wij niet het minst.
Wij gelooven wel te mogen veron
derstellen dat het niet noodig is over
Streuvels' verdiensten als schrijver in
een ellelang artikel uit te wijden,
dat laten wij aan meer bevoegden over,
maar dat liet zal volstaan onze lezers
zijn naam onder oogen te brengen, op
dat zij begrijpen dat het hier een van
Vlaanderens grootste kunstenaars geldt.
Streuvels heeft toch kunstgewrochten
voortgebracht. In al zijne werken komt
de zHivere Vlaamsche ziel tot uiting.
Met een ongeëvenaard talent weet hij
er in de fijnste gewaarwordingen van
weer te geven, en dit doet in een kern
achtige taal welke door haar kleur en
haar rijkdom een kostbare perel wordt.
Wie las niet met onuitsprekelijk ge
noegen en soms diepen weemoed
Streuvels' heerlijke bladzijden waarin
hij tot de arme menschkens gaat, hen
met een ongekend psychologisch door
zicht ontleedt als hij hun arm ellendig
leven, hun schrijnende smart en hun
luttele vreugde onder woorden brengt.
Daarom alleen al, om zijn diep men-
schelijke gedachten, zijn diep gevoeld
mededoogen en zijn onmiskenbaar leed
hebben wij hem lief, want daar heelt
hij onze gevoeligste snaar aangeraakt.
En de kortzichtige keffertjes der
Fransschrijvende pers die het noodig
achtten 'van de gelegenheid gebruik te
maken, om nog eens al hun haat voor
al wat Vlaamsch is te verkonden, wek
ken slechts ons misprijzen op. Zij be
weerden namelijk dat het onwaardig
was zoo'n hooge onderscheiding toe te
kennen aan iemand die in zijn schrif
ten van binst den oorlog een levendige
sympathie voor de Duitsche kuituur
had te kennen gegeven, en haalden tot
staving daarvan geheel uit het verband
gerukte volzinnen aan uit zijn Oor
logsdagboek
In de Ylaamsche kranten werd er
daarentegen op gewezen hoe Streuvels
in datzelfde boek, alsook in verschei
dene Hollandsche kranten, zich in on
gunstigen zin over de Duitschers en
over de gevolgen voor ons van eene
door hen mogelijkerwijze behaalde
overwinning uitliet.
Dit volstaat voor ons.
Wij juichen partijgenoot Kamiel
Huysmans, minister van Kunsten en
Wetenschappen, volmondig toe om
zijn kloek besluit. En wij vermeenen
dat alle weldenkende en onbevooroor
deelde lieden, zelfs al spreken zij een
andere taal, het met ons eens zullen
zijn. Voor een genie buigen wij het
hoofd..
Het weze tevens een vingerwijzing
voor degenen die de Vlaanïschgezind-
heid meenen in pachtte hebben.
Ook de socialistische arbeiders, en
vooral degenen onder hen die denken,
weten aan den strijd om de Vlaamsche
rechten het noodige belang te hechten
en hem de plaats te geven welke hem
toekomt in hun eerlijken en onover
troffen strijd om het recht op een
menschwaardig bestaan.
STON STORKEN.
der
der
ZONDAG 6 SEPTEMBER 1925
O111 10 uur 's morgens,PLECHTIGE
FE EST VE RG A D E RIN G in het Feest-
lokaal Vooruit, St. l'ietersnieuwstraat.
Toespraken door de afgevaardigden
der verschillende syndikaten en partij-
groepen.
Om 4 uur
GROOTE
Bijeenkomst op de Vrijdagmarkt,0111
3 t[2 uur.
Om 6 uur
in de Groote Hall van het Feestpaleis
(Park), de leden der vakvereenigingen
en partij KOSTELOOS aangeboden.
(10,000 zitjilaatsen).
Medewerking van gekende Kunst-
zangers, der Harmonie Vooruit het
Soc. Mannenkoor De Marxkring
eener
(IOOO uitvoerders)
Woorden van DAAN BOENS. Muziek
van JEF VANDER MEULEN.
Menige strijder is dikwijls ontmoe
digd, wanneer zijn werk zoo zeer niet
geacht wordt dan dat van anderen,
door zijne strijdmakkerswanneer men
hem zoekt in de schaduw te stellen en
belet vooruit te gaan wanneer men,
achter zijn rug en 111 't geniep, scliunni
gen praat vertelt en lastert....
Edoch de massa, algemeen genomen,
oordeelt rechtvaardig over het voor
haar gedane werk. Menigen vooraan
staanden zou het allicht niet volgehou
den hebben ook Anseeie wankelde
een oogenblik en gaf eens zijn ontslag
in de partij (men leze Terugblik
ware het niet dat de leiders telkens de
genegenheid, de verkleefdheid en den
dank hadden der massa, waarvoor ze
kampten.
Neen, het volk vergeet niet
Doe wel en ziet niet om 1 Dat
blijft steeds de beste levensrichting.
VERITAS.
Leest en verspreidt Recht en
Vrijheid hot eonigste blad vaD
het Arrondissement Aalst, die de
belangon der werklieden verdedigt.
Ze was nog zoo jong, in den
vollen bloei van haar leven, verla
ten van haar man, die ze zoo teêr
beminde, en die haar de zorg der
twee kinderen had gelaten.
Ze vertelde 111e
Driejaren leefden we gelukkig
hij was werkzaam, oppasseud, be
minde me en zijn kinderen tot op
zekeren dag. dat hij met een ander
vrouw kennis maakte.
Zijn loon ontving ik niet meer
als vroeger; regelmatig blei f hij
uit, en toen ik hem zijn gedrag van
vroeger herinnerde en het verge
leek bij dit van den oogenblik,
wierd hij woedend en brutaal.
Toen ik vernam dat hij betrek
kingen had met eene andere vrouw,
verweet ik hem zijne ontrouw, en
dan ging zijne brutaliteit zoo ver,
dat hij me sloeg
Later is hij met die vrouw ver-
trokken, mij en mijne kinderen in
de grootste armoede latende.
Ik heb een proces tot echtschei
ding ingespannen het duurt nu
reeds verschillige maanden en tr
komt geen einde aan
Kunt gij mijnheer, en niet een
stootje aangeven, 0111 het wat voor
uit te helpen
Ja, vrouwken, was mijn ant
woord, onze wetten zijn nu zoo
gemaakt, dat de echtscheidingen
van langen duur moeten zijn.
Na eene eerste bijeenroeping
van man en vrouw, om tot eene
minnelijke overeenkomst te ge
raken, en wanneer zulks niet lukt,
dan wordt het proces voor zes
maanden in de kartons gedoken.
De meeste processen tot echt
scheidingen van werklieden, ge
beuren pro-deo, 't is te zeggen,
zonder kosten, en den pleitbezor
ger en den advokaat, die er mede
gelast worden, ONTVANGEN
GEEN VERGOEDING.
Kosteloos werken, is niet zeer
aangi naam voor die heeren, en
T spreekt van zelf, dat ze dan ook
er niet veel spoed bij zetten, om
die niets opbrengende zaken af te
handelen.
Ten andere, onze wetten, zijn
nog doordrongen van den kerkelij-
ken geest, die geene echtscheidin
gen duldt.
Begrijpt dus die lamlendigheid,
van wege dezen die kosteloos
moeten werken en van de Heeren
rechters zelf, die meestal tegen de
echtscheidingen zijn gekant.
Me dunkt, dat hier ook verande
ring dient aangebracht, want ik
ben van gevoelen, dat men de
echtscheidingen niet moet aanmoe
digen, ruaar als het bewezen is, dat
een gezin dagelijks leeft in ruzie
en onmin, men beter doet dit hu
welijk te ontbinden
Het is in dien zin, dat er dient
gehandeld te worden, zoo meent
toch FRIEDERIK.
