Voor 'tVolk
Geofferd
Het Debat over de Vervlaamsehing
der Gentsche Hoogeschool
in denJSenaat
EEN MEI
HET PENSIOEN DER OUDEN
27e Jaargang N° 15
Prijs per nummer 50 centiemen
15 April 1050
Socialistisch Weekblad
voor hst Arrondissement Aalst
Redevoering van Gezel DE BRÜYJV PROSPER
De Democratie in aantocht
Tot de Katholieken
Van de Liberalen
De heeren Fronters
hulde brengen aaa onze
Waalsche klasgenoolen
losprijs spreken of van geeu
waarborg.
het Vlaamsche volk richteu
eu zeggen
W, G, Nestor Schaltin
25 lAEI© BESTAAK
Een goed Punt aan den
Minister van Arbeid
Geen rechten zonder plichten
Geen plichten zonder rechten
POSTCHECK-REtfClMkC
Belgische Werk 1 iaden- Part(j
Ariosdiasements-Federatie Aalst
Nr. 8 8 68 6. Telefoon5 7 2
In Zitting van I 1930
Mevrouw, Mijnheer en,
Door de beperking van de spreekbeurt ben
ik verplicht in «enige woorden de reden aan
te geven waarvoor ik het ontwerp verdedig.
Ik bevestig hier dat de strijd voor de ver
vlaamsehing van de Gentsche hoogeschool
een sociale strijd is.
Gent bekomen is het doel van alle bewuste
Vlamingen. Gent is steeds de burcht ge
weest van het frankiljonisme, en wij mogen
hier zeggen dat het meestal gepaard ging met
reactionnaire drijverijtn. Wat heeft Vlaande
ren gehad aan al wat uit Gent is gekomen
Niets. Wat heeft het gehad van zijn inge
nieurs, zijn dokters, zijn advocaten, dio gin
der in Gent met de Vlaamsche centen van ons
Vlaamsche volk hun geleerdheid hebben op
gedaan Wat heeft het Vlaamsche volk daar
van terug gekregen Dat Vlaamsche volk is
gebleven een onwetend volk, met 3o tot 40
t. h. ongeletterden dat volk lag in een poel
van ellende.
Er is verandering gekomen, en wij willen
hier onderzoeken door wien. Zeker zijn er
links en rechts mannen opgestaan aan wie wij
hier in het voorbijgaan hulde brengen, en ik
begroet hier voornamelijk de drie kraaiende
hanen Van Cauwelaert, Franck en Kami el
Huysmans, die heel zeker er veel toe hebben
bijgedragen om het Vlaamsche volk wakker
te schudden.
zeg ik Gij hebt altijd uwe kracht geput in
Vlaanderen gij hebt lange jaren de volstrek
te meerderheid gehad, en toen hebt gij niet
gedacht aan het herstel der rechten van
Vlaanderen. Maar wij stellen vast dat bij
iedere kiezing er een heole hoop gra
ven en baronnen thuis blijven en veivangen
wonden doormenschen gesproten uit het volk.
De democratie is er binnen gedrongen.
is er niets te verwachten. £n iets wonder
baars In de Kamer werd het ontwerp be
vochten door de heeren Amelot en Carpen-
tier, en allebei hebben zij hunne vorkiezing
te danken aan de hulp van andere arrondisse
menten, waar de liberale partij zich Vlaamseh-
gezind heeft moeten aanstellen. Ik bedoel
hier Lokeren,Sint Niklaas, waar do campagne
destijds werd gevoerd door den Vlaamschen
dokter Persoons ik bedoel Dendermonde,
aangevoerd door den Vlaamschen dokter Ver-
cauteren ik bedoel nog Aalst, waar de dokter
Behn bij de laatste verkiezing nog verplicht
is geweest manifesten te verspreiden en plak
brieven uit te hangen, waarbij hij plechtig
zwoer te strijden voor het volledig rechtsher
stel der Vlamingen.
Het is door de hulp van die stemmen dat de
heeren Amelot en Carpentier verkozen zijn
geworden; en uit dank voor die Vlaamsche
hulp, bevechten zij het rechtsherstel voor het
Vlaamsche volk.
zullen het mij vergeven zij ziin heel zeker
niet akkoord met het ontwerp. Ik versta dat.
De frontpartij voert een negatieve politiek;
2ij wil de wonde openhouden.
Zij wil teren op mistoestanden. De regee
ring heeft heel zeker op sommige oogenblik-
ken in uw kaarten gespeeld ik herinner hier,
bij voorbeeld, heel de beweging die gij rond
voel gevaarlijker wasin het gevang dan er bui"
ten. En als gij met Berms hebt kunuon scher
men, ©p de ministerbank zit de man die daar
door verantwoordelijk is.
Ma&r welke is uw oplossing? Gij hebt er
geen voorgesteld. Ik heb nergens gezien wat
de frontpartij zou willen. Het zou u misschien
moeilijk vallen om u t'akkoord te stellen,
evenals, bij vooibeeld, uw toekomststaat. In
West-Viaanderen zijt gij aanhangers van
Groot Nederland. Daar wilt gij Vlaanderen
hechten aan Holland. Maar gij stelt u niet de
vraag of Holland u zou willen.
In andereplaatsen zijt gij voorstanders van
eenen federatieve vorm.
Ik b«sluit en ik zeg dat gij op dit gebied
geene bepaalde voorstellen doet.
De heer Lindekens. Al onze mandata
rissen zijn het eens over federalisme.
Gezel De Bruyn. Ket bewijs dat u er
nevens slaat is wel de stemming die plaats
had in de Kamer van volksvertegenwoordi
gers, waar de heer Vindovogel, van uwe groep
het wetsontwerp heeft gestemd.
De heer Lindekens. Dat is esne persoon
lijke opvatting over het hoogeschool vraag
stuk.
Gezel Do Bruyn. Dan moet u niet zeg»
gen dat heel uwe groep het eens is.
De heer Lindekens. lk herhaal dat
onze groep akkoord gaat over federalisme.
Gezel De Bruyn. Wat er ook van zij het
is de democratie die de zaak heeft doen zege
vieren.
Zonder de socialisten ware de democratie er
nooit gekomen. Het socialisme heeft het volk
uit zijne ellende bevrijd.
Hier wil ik in het voorbijgaan
die destijds hebben toegelaten een Vlaming
voor de eerste maal in het parlement te bren
gen die er de taal sprak van zijn volk.
Onze vrienden van Luik hebben gezel An*
seele hun eerste volksvertegenwoordiger go-
maakt. Nu geldt bij ©us de spreuk <- Wie zijn
taal niet kent, zijn volk niet kent Ous volk
in zijn geheel eischt de volledige vervlaam
sehing van Geut, maar terzelfder tijd ook dat
het niet langer zou verstoken blijven van zijn
rechten op ander gebied. Lapmiddelen heb
ben wij niet meer Doodig, wij moeten volle
dige voldoening hebbenniet alleen op gebied
van hoogsr onderwijs, maar ook in zake ge
recht, in zake leger, in zake bestuur, overal-
Er komt ons nu cm de liefde Gods tcch van
geen
Wij, die honderd jaar verdrukt zijn geweest»
hebben volstrokt geen losprijs te betalen»
maar als men ons spieekt vau waarborgen den
besten dien wij kuDner» geven is wel dezen die
ons wordt ingegeven door wat wij aan het lijf
hebben gevoeld. Wij woten bij oudervinding
wat het is verdrukt te zijn, en daarem willen
wij anderen niet aandoen het onrecht waar
onder wij gebakt gingen.
Gij hebt de vrees uitgedrukt dat Vlaandi-
ren's rechtsherstel voor gevolg zal hebben dat
de Fransche taal uit Vlaanderen zal geban
nen worden. Dat is ongegrond. De Fransclte
taal verdedigt zich zelve. Bij ons geldt de
de persoon van Borms hebt kunnen maken, spreuk:* Zooveel talen, als men kan, zooveel
die, wij hebben het honderden malen gezegd, maal is men man
Op het oogenblik nochtans dat wij die eer
ste voldoening mogen boeken wil ik mij bij
zonder tot
Zorgt er voor dat gij overal goede lagere
scholen hebt, zorgt er voor dat gij overal goed
middelbaar onderwijs hebt, zorgt voorname
lijk dat gij een degelijk, goed ingericht vak
onderwijs krijgt. Dan zal in ons land het
Vlaamsche volk niet laoger verplicht zijn
overal koelieswerk te verrichten.
Om te sluiten doe ik etn beroep,als jongen ge
sproten uit het werkende volk,die leeft mid
den in zijn volk, die de eer of de kans niet ge
had heeft hoogere studiën op te doen, maar
die aan den lijve zelf heeft gevoeld hoe onge
lukkig het toch is geweest, dat wij niet von
den bij ons wat iedar volk heeft, namelijk
kunnen groeien, van laag tot hoog, inzijD taal
in zijne moedertaal die ons toch boven alles
liefis.
Verleden week was ik in Dixmuide. Ik ging
daar voorbij het kruis dat men opricht ter na
gedachtenis van de duizenden van onze
Vlaamsche jongens die aan den IJzer gevallen
zijn, bij de gedachte dat ook eindelijk zouden
krijgen gelijkheid in rechte en in feite. Op
dat monument staat gebeiteld Hier liggen
bunie lijken als zaden in 'tzand. Hoop in
dan oogst, O Vlaanderenland
Het is met dien kreet dat ik mij richt tot
mijne partijgenoten om hun te vragen, zoo
veel bet in hunne macht is, eene jastemming
uit te brengen teu «inde alzoo van dezen taal
strijd verlost te zijn «n daa, in het land, onze
algemeeDen strijd voor het socialisme te kun
nen voortzetten. Toejuichingen aan de uiterste
linkerzijde.)
lokaal bij Bombeeck L. Geeraardsbergschestr.
ingerichtter gelegenheid der herdenking van
het
harer Wijkclub, alsmede de viering van nog
Zeven in l«va« xijnde Stichiers
PROGRAMMA
Zaterdag 2ö April, om 8 ure 's avonds
Vpienden-Banket
voor de leden der Wijkclub, en
HULDIGING DER STICHTERS
Zondag 27 April, om iü ure voormiddag
GEZELLIG SAMENZIJN
Om 2 ure namiddag, aankomst der vreemde
groepen.
Om 3 ure, vorming van de
Feeststoet
welke de wijk zal doorkruisen.
Daarna
FEESTREDEN
uit te spreken door do gezellen Nichels Alfred
Volksvertegenwoordiger en De Brayn Pros
per, Senator.
Om 5 ure
Ballon-Wedstrijd
voor de kinderen, naar schoone en waarde
volle prijzen.
's Avonds
WANDEL-CONCERT
in de wijk.
Maandag 28 April, om 7 1/2 ure 's avonds
Gerrfebollifrig veot* de Vrouwen
naar mooie prijzen.
Daarna
KOSTKLOOZEN TOMBOLA
voor al de leden.
Gedurende deze feestelijkheden zal het lo
kaal prachtig versierd en verlicht zijn.
Allo! arbeiders en vrouwen, houd die da
gen vrij l
Voor het Feestkomiteit
Frans AmantJulien SchollaertGeorges
De Schryireren Berghman Alfons.
Op het jongste congres der Socialistische
vrouwen, sprak gezellin Leonet over de huis
vesting der werklieden en deed vooral de
moeilijkheden uitschijnen die de gecinnen
met talrijke kinderen ondergaan bij het opzoe
ken van een woning.
Het is schanaelijk en het gebeurt heel te
dikwijls dat eigenaars, opzettelijk eiken huur
der met kinderen weigeren. Waar willen zij
dat die arme kleinen onderdak komen Of is
het slechts toegelaten kinderen te hebben als
men bet voordeel geniet eigenaar te zijn
Men zoo eigenlijk de propaganda ten bate
van het aanwerven door de werklieden, van
goedkoope woningen maar moeten uitbreiden
dan tot hiertoe gedaan werd. Voor zekere ar
beiders die wegens hun vak dikwijls verplicht
zijn van verblijfplaats te veranderen is dit
ongetwijfeld weinig praktisch. Vele proleta
riërs, belast met kinderen zullen ook op hun
loon de vereischte groote jaarkortingen gedu
rende IB of 20 jaren niet kunnen voorafnemen
om hub huis gansch af te betalen. Doch er zijn
er anderen in meer loonende beroepen, die
door wat zuiniger te zijn, wat minder de her
bergen te bezoeken, die noodige sommen zou
den kunnen uitsparen, gezien de gemakke
lijke middelen aangeboden doorhit Woning
fonds der Groote Gezinnon. Wat oen
vreugde voor een vader of voor een moeder
te denken dat dankzij hunne krachtuitspan
ning de kleuters zullen kunnen groeien en
bloeien in een gezond woning, in stode
van verstooten te worden als vorworpelingen
door een harteloozen eigenaar.
Da Bond der öreote Gezinnen, had reeds
een stelsel voorzien een voordeelig voor de
weinig bemiddelde gezinnen; toen onlangs
de Heer Minister van Arbeid en Maatschap-
pelijken Voorzorg, Mr. Heyman, ter Kamer
van volksvertegenwoordigeis het openen aan
kondigde van kredieten die de hulp van het
Woningfonds zullen verzekeren aan vele
werklieden die er tot hiertoe geen aanspraak
zouden hebben kunnen op maken.
Men hoopt dat, dank zij de in overweging
genomen maatregelen, de groote gezinnen de
gansche som in leening zullen kunnen beko
men noodig om zich een woning aan te schaf
fen en dit tegen het zeer gering bedrag van
3 o/o per jaar. (Da Maatschappijen van Goed
koope Woningen voederen 5 3/4, soms 5 1/2
o/o en zou ion op lageren voet niet kunnen
handelen. Het is de staat die het verschil
dragen zal tusschen het procent toegestaan
aan het woningfonds en dit waartegen hij het
bedrag der verleende toelagen zal moeten
ontleenen. Dat zal misschien niet naar den
smaak zijn van heel de schatplulstigen, doch
wij vinden het volkomen billijk dat de min
vermogende gezinnen, die den moed hebben
veel kinderen groot te brengen, aldus on
rechtstreeks de hulp verkrijgen van de onge-
huwden en de kinderloozen wier begrooting
veel gemakkelijker kan gesloten worden.
Deze groote vermindering van interesten op
het ontleende kapitaal (van 5 3/4 r>p 3 0/0) zal
de jaarkortiDgen te betalen door de huisvaders
aanwervers van een goedkoope woning mer
kelijk kleiner maken. Wij wenschen dat dit
aangenaam vooruitzicht ze aanspore om de
poging te doen, uit liefde voor hunne kinde
ren.
Aan de Arbeiders
Op hetzelfde oogenblik dat tcij de arbei
ders uitnoodigen op Een Mei het werk stil
te leggen om te betoogen, bereidt het officieel
Belgic zich voor om met luister en praal de
Honderdste Verjaring van 's Lands politieke
Onafhankelijkheid te vieren
Voor de proletaren, die zich slechts met
eigen inspanning van zekere dienstbaar'
heid hebben bevrijddie nog slechts gedeel
telijk het kapitalistisch juk hebben afge
schud, en die nog in tal van gevallen als
bastaards en paria's behandeld worden
bestaat natuurlijk niet dezelfde aanleiding
a/s voor de burgerij en de bezitters om zich
bij de vaderlandsche feesten aan te sluiten.
De georganiseerde arbeidersklasse denkt
aan de rechten die men haar halsstarrig
betwist, en in de eerste plaats aan
DE BETAALDE ARBE1 DERSVAKANTIES
DE MAATSCHAPPELIJKE VERZEKERIN
GEN
DE OUDERDOMSPENSIOENEN.
Zij plaatst de betoogingen van Een Mei
1930 in het tecken dier eischen, wier billy k-
heid niet ernstig meer kan betwist worden.
Dc vakantiesIn Belgié, zooals overal
eldersgeniet iedereen er van, behalve jdist
de arbeiders die de hoofdbewerkers van
's lands bloei en rijkdom zijn
De maatschappelijke verzekeringen
Wie zou durven beweren dat de gemeen
schap, die baal heeft bij den arbeid en de
voortbrenging van alle kategorieén van
loontrekkenden, niets nan dezen verschul
digd is wanneer zij door ziekte of onbe
kwaamheid tot werken worden getroffen
Het ouderdomspensioen! Is het niet er
gerlijk dat, na honderd jaar onafhankelijk
heid, de ouderlingen, die gansch een leven
van arbeid aan het land hebben geschonken,
noch volledig van den nood bevrijd, noch
zeker zijn eiken dag hun honger te kunnen
stillen
Die staat van zaken mag niet blijven du
ren.
hn dan. zou het. geen al te wreed e spotter
nij zijn, dat de burgermeerderheid van het
Parlement, juist op 't oogenblik dat zij zich
gereedmaakt om,onder vorm van belastings
verminderingen, aan 2,400 rijken, die niet
weten u-at doen met hun geld, 360 milltoen
ten geschenke te geven, zou zeggen er is
geen geld meer voor de hervormingen, de
armen moeten betere tijden afwachten
Dat zullen de arbeiders niet toelaten.
Zij hebben plichten dat weten ze. en zj
vervullen ze nauwgezet om op de voordee
ligste wijze voort te brengen.
Zij hebben ook rechten wat is er natuur
lijker dan dal zij ze opeischen
't Is daarom dat al de hand en yeestes-
arbeiders on Een Mei, door te betoogen, aan
hun wil zullen uiting geven tot hel bekomen
van
DE BETAALDE VAKANTIES
DE MAATSCHAPPELIJKE VERZEKERIN
GEN
DE OUDERDOMSPENSIOENEN
De Socialisten stelden voer het ouderdomspensioen met 50 0/0 te verhoeden.
Da Kristen-demokraten met den vurigen wensch de liberale en klerikale
bourgeoisie geen verdriet aan te doen, stemden tegen het socialistisch voetstel.
Voor hen is het lot onzer oude arbeiders dus van geen belang.
GELOOVIGE ARBEIDERS!
De Kristen-demokratjsche leiders verzaken aan hun beloften tijdens de ver
kiezingen gedaan. Zij buigen gedurig vóór den wil der kapitalistische bourgeoisie.
Gaat gij voortdurend toelaten dat zij de arbeiderszaak verraden
De Socialisten alleen verdedigen Uw rechten.
Schenkt hun Uw vertrouwen.
4*oman door Ed. Anaenla
De brief was lomp.De heer Verbeest ont
zegde aan Emiel den toegang tot z\jn huis,
en gebood hem alle betrekkingen met zijne
dochter af te breken, wanneer hij van zijne
zinnelooze gedachten niet afzag. Hü, de
heer Verbeest, had te veel gedaan voor het
geluk van zijn kind, om het te laten vernie
tigen door de buitensporigheden van een
demagoog. Wat er ook mocht gebeuren,
nooit zou hij toestemmen in het huwelijk
zijner dochter met iemand, die haar en zij
nen stand zou onteeren, door zijn schuldige
gemeenzaamheid met het lage volk. Zijne
dochter zou hem niet ongehoorzaam zijn.
Zijn besluit stond onveranderlijk vast; hij
wilde zelfs Emiel niet meer zien noch spre
ken, vooraleer hij van zijne uitzinnigo ge
dachten was genezeD, waarna hij met de
zelfde genegenheid als vroeger in zijne
woning zou onthaald worden.
Dat was dc ichoud des briefs. Dc fijngevoë-
I
lige Emiel was er door getroffen, als had hij
een slag im het aangezicht gekregen. Zijne
aandoening onderdrukkend, richtte hij zich
tot den bediende, die steeds was blijven staan
als wachtte hij op een antwoord, en zeide
Paul, is mijnheer Verbeest te huis
Neen, mijnheer Emiel, hij is zoo even
uitgegaan, antwoordde de bediende.
En mevrouw En Elise
Zii zijn een toertje met het rijtuig gaan
doeD, aoor het schoone weder aangelokt,
mijnheer.
Dat zonderling samenloopen der omstan
digheden, waarvan Emiel noch derede, noch
de oorzaak kon gissen, maakten op hem een
levendigen indruk.
Zijn hart werd gedrukt, geprangd hij slik
te bijna in die woning, die vroeger voor hem
een oord van zulke reine genoegens was ge
weest hij was gekwetst, ontgoochcnd. en on
der den indruk van allerlei tegen elbaDder
strijdende gevoelets, die zijn reeds opgewon
den toestand nog verergerden; hijstak den
brief in den zak, nam zijn hoed en verliet het
huis, merkelijk koortsachtig, hoe hij zich ook
beijverde zijne aandoening te bedwingeD, om
het schouwspel zijner smarten aan aien be-
te verbergen, die hem door zijne LUV-
ken en tegenwoordigheid getroffen engepij-l
nigd had, en hem wantrouwen had doen op-
vatten.
De deur sloot, met een zwaren slag, achter
hem dicht. Die slag trof hem hij luisterde er
Daar, ving, om zoo te zeggen, zijn echo op, j
om hem in zich te bewaren, als vreesde hij
dien slag, dat voorheen zoo zoet geluid, nooit
meer te zullen hooren.
Eens buiten de sterke vrije lucht inademend,
werd het hem duidelijk wat er gebeurd
was, on door drift en gejaagdheid voortgedre
ven, stapt hij snel voon, zich niet bekommé-
merd waarheen hij zich richtte.
Wat was er dan in de woning van den heer
Verbeest geschied
Toonde oude heer Moysonziju zoon zoo
vastberaden de ouderlijke woning zag veria
ten. alles offerend voor zijne denkbeelden,
werd zijn hart geroerd; hij kreeg eerbied voor
zijn kind en betreurde wat was geschied.
ln de ziel overtuigd dat Emiel met het aan
kleven der volkszaak zijne toekomst veroie-
tigde, had hij den strijd aangegaan,doorge
j dreven, in de verzekering voor het geluk zijns
i kinds te werken.
Hij beminde zijn zoon, maar hij begreep
I rit»*- bii navoelde r»iet als hii. en van
daar kwataen de twisten die hen verdeelden
en de rampen die er uit volgden.
Hij was reeds geneigd te herstellen wat hij
misdaan had, doch zijn vaderlijke trots, zijn
persoonlijke hoogmoed verzetten zich daar
tegen en bij deed het niet.
Echter was hij zijn zoon gevolgd.Toen hij be
merkte dat Emiel de weg naar Elise's woning
insloeg, ongetwijfeld om met haar over het
voorgevallene te spreken, werd hij door een
gedacht getroffen. Met vreugde zag hij dat
Emiel met opzet een langen weg koos en hij
spoedde zich naar het huis van zijn vriend
Verbeest, om het vóór zijn zoon te bereiken,
te verlaten, en wel zóó dat het mogelijk was
zijn gedacht uit te voeren.
Hij wist dat het nuttoloos was te hopen dat
Elise, op zijn of op haar vader's aandringen,
Emiel van zijn gedacht zou trachten af te
brengen daarom stelde hij aan den heer Ver
beest voor, aan Emiel alle betrekking met zijn
dochter te verbieden, wanneer hij de volks
zaak niet verliet.
De heer Moyson kende den grenzeloozen
hartstocht, die zijn zoon voor de fabriktDts-
dochter en deze voor hem keesterde, en hij
twijfelde geen oogenblik, of voor die opoffe
ring. voor het vernietigen van ziin hart. zijner
droomen, voor het verlaten zijner bemiDde,
zou hij, de dweeper, zijn teruggedeinsd en
hebben toegegeven.
Hij meende dat hij de zwakke en schoone
Elise nooit offeren zcu aan zijne denkbeelden,
en dat zij, door het noodlottig vooruitzicht
haren Emiel, haren god te verliezen, hem zen
hebben gebeden te blijven en aan alles te ver
zaken.
De fabrikant, wien het tegen de borst stuit
te dat Emiel in zijne redevoeringen zoo
streng, zoo bijtend en zoo waar was geweest
tegenover de kapitalisten, die volksuitbuiters,
had zich nooit met hem in open strijd ge
waagd, maar wachtte slechts naar e«ne ge
legenheid om zijn haat te koelen en Emiel te
treffen.
Toen de heer Moyson hem dus Zelf die lang
gezochte gelegenheid kwam aanbieden, nam
hij ze grietig aan en besloot er zich van te be
dienen, niet om Emiel tot andere gevoelens
te overhalen,maar om hem totaal uit zijn hnis,
uit nijne omgeving te verwijderen, en hem een
erge slag toe to brengen.
(Woril voorlgtsitji
