KERSTDAG
Nationalisme en Socialisme
ARBEIDERS,
De Wereld moet arm zijn
Soc, Weekblad voor het Arr. Aalst.
Onder Werkmakkers
Photo-Wauter s
De heer Herman Vos, Leider van de Fronlpar-
lij, ziet ia het Vlaamsch Nationalisme niets
anders dan een Kultuurbeweging n wettigt de
Aktie van het Socialisme voor den ekonomi-
schen Nood van de Arbeiders
Sluit u aan bij de Socialistische Vakbonden 1
Ongesyndikeerden, allen in den Vakbond
27 Jaargang N« 51
Prijs per nummer 30 centiemen
21 December 1930
RECHT EN VRIJHEID
Verantwoordelijke Uitgever
ALFONS BERGHMAN
Lokaal Volkshuis'», Molendries, 11, Aalst
I Post, iikc.k -Rkkenino 85686. Tf.i.efoon 572.
ZKTKL B. W. P.
Arr.- Federatie Volkshuis AALST.
Het is dus Donderdag aanstaande
(zijode 1' Kerstdag,) 1930 jaren geleden,
dat het .Kindeken .lezus is geboren, te
Bethélem, uit de Onbevlekte Maagd Ma
ria, in een stalleken, op wat strooi, in
eene'krib, voor de verlossing van het
•nenschdom, en om Vrede te stichten
onder alle volkeren.
Helaas het menschdom is nog niet ver
lost en de Vrede is verre van te heer-
schen
i Christus is aan het Kruis gestorven,
omdat Hij den strijd heeft opgenomen
tegen de Grooten en voor de Kleinen.
Christus was de vijand der bezitters,
want hij joeg ze uit den tempel.
Christus was de vriend van het volk,
iie vijand van de mannen van het goud.
i Daarom ook was zijn Calvarieberg
groot.,
De leering van Christus was edel en
schoon, en al wie zich christen noemt,
zou moeten leven volgens die leerling en
streven naar hare verwezenlijking.
Helaas Helaas 1 wat zijn we daar
verre af.
Christus predikte Vrede aan de vol
keren die van goeden wil zijn en dc
|wiststokers enoorlogsgezindenzal men
meest onder de Christenen aantreffen.
Het Christendom is machtig en sterk
genoeg, in de gansche wereld, om wan
neer het ernstig wil, alle oorlogen on
mógelijk te maken.
In 1314, bij den wereldbrand, onke-
,tend in Duitschland. een door en door
(christelijk laDd, hebben wij kur nen be-
jstatigen dat de Geestelijkheid de wa
toen s zegende, waarmede zij naar den
porlog trokken.
I Nochtans, Christus predikte
Gij zult niet dooden
En nooit is er een grooter, een wree-
der bloedbad geweest, dan gedurende
'dien wereldkrijg.
Door de wreede barbaarschheid, der
invallende soldaten, zijn er hier in Bel
gië ook in Aalst en omliggende
mannen en vrouwen, burgers, dus geen
soldaten, laffelijk vermoord geworden.
Bij het einde van den oorlog hadden
wij te boeken
10 millioen dooden.
12 millioen invalieden.
19 millioen gekwetsten.
Moest nu het bilan gemaakt worden
12 jaar na den oorlog hoeveel
7,ieke en invaliede soldaten, zouden
reeds het leger dooden van 10 millioen
hebben vergroot
En hoeveel van die sukkelaars zullen
er nog vóór hun tijd de pijp aan Merten
geven
Wat een schrikkelijk, wat een wreed
bilan, zonder natuurlijk dan nog te re
kenen de geldelijke verliezen, de ver
arming van al de volkeren, zoowel van
0 ver win naars als van overwonnenen.
Wie het woord oorlog uitspreekt»
met kwade bedoeling, is een hieldf ugd,
neen, is een monster.
Wie den oorlog mogelijk maakt, ver
dient het Schavot
Wie geld geeft om den oorlog voor
«te bereiden, is een misdadiger.
Allen moeten wij medehelpen om den
IVrede te prediken, te bewaren, maar
geene ntittelooze geldverspillingen
MOEDERS OPGEPAST
1 Het zijn uwe kinderen, het zijn uwe
zonen, die men als kanonnenvleesch
gebruikt.
Zult Ge ze nog afstaan, zult ge ze nog
laten marcheeren
Is het daarom dat Ge ze met zooveel
jiefdeen zorgen omringt?
Heeft uw kind pijn in liet hoofd, gij
moeder hebt pijn aan het hart.
Neen, om uw kinderen inden dood'te
/.enden, daarom baart Ge ze niet in pijn
en smart.
Helpt dus degenen die een eeuwigen
strijd voeren tegen den oorlog, voor
den Vrede, en dit zijn de Socialisten.
Onze huidige regeering vraagt rene
onmiddelijke opoffering aan het laud
van 300 millioen, om onze forten langs
heen de Maas te herstellen.
Nutteloos geld zeggen de Socialisten,
want onze soldaten hebben in 1914 on
dervonden, dat de forten hun min veilig
heid bezorgden, dan de loopgraven die
ze zelf in der haast tot hun bescherming
hadden gemaakt.
Ten andere, men is te ver gevorderd
in de vliegkunst.
Moester nog ooit een oorlog uitbre
ken, hij werd niet meer gevoerd op den
grond, aiaar wel van uit de lucht.
De forten kunnen dus geen nut meer
opleveren, en het geld er aan verspeeld,
is geld weg geworpen.
En toch vraagt onze Katholieke-Libe-
rale regeering, 300 millioen, oei de for
ten te herstellen.
Kan het dwazer
Waarom die 300 millioen niet ge
bruikt om nuttige werken uit te voe
ren, om onze werkeloozen werk en
hulp te verschaffen
Daarbij die 300 millioen zijn niet in de
Staatskas. Ze moeten ze leenen, nadat ze
de Supertaks hebben afgeschaft, die en
kel ten goede komt aan 2400 rijke men-
scheD, die jaarlijks 360 millioen binnen
brachten in de staatskas.
Nu moeten ze gaan leenen, en nieuwe
taksen hellen.
Ge begint het reeds te gevoelen niet
waar
De genever isme(. 4 franken per liter
in prijs gestegen, en het suiker met
0,20 fr. per kilo verhoogd.
En dit gebeurt terwijl er zooveel wer
keloosheid is en bet inkomen in de ge
zinnen gedurig vermindert.
Maar in alle geval, het geeft ons een
gedacht, waar onze huidige regeering
heen wil.
Duitschland is ontwapend; we hebben
het dus niet te vreezen en in al onze ar
moede vraagt men ons 300 millioen, om
aan Duitschland den schijn te geven dat
wij ons meer wapenen en in dit land de
bevolkiüg te doen opstaan, om zich ook
opnieuw te bewapenen.
Onze plicht is alles in het werk te
stellen om de Vredesgedachten meer
en meer ingang te doen vinden.
Hoe zulks kan
Door de Socialistische partij te steu
nen in haar pogen door ze overal te
versterken en te trachten dat de Socia
listen-de regeeringen in handen nemen,
en dan komt er ontwapening, overal.
Dan eerst zal er stevig gewerkt worden
aan den Vrede, door de verbroedering
aller volkeren, het ideaal der Socialisti
sche partij.
Moeders, vaders, jonge makkers, wij
rekenen op U, on nu vooruit voor den
Vrede en nooit geen oorlog meer
NICIIELS Alkrkd.'
Een christen arbeider is geen vijand
van een socialistisch arbeider. Zij zijn
beiden arbeider en misschien beiden
christen. Geen vijandschap. Twee slacht
offers van het kapitalistisch regiem
twee slachtoffers van de kapitalistische
uitbuiting. Twee getrapten Maar waar
om blijft de christen-demokraat vast-
liaugen aardde reakt'ie van de klerikale
partij Waarom denkt hij niet na over
het volgende
1) De christen demokralen beloven
den zes maanden diensttijd. Zij stemmen
voor 8, 12 en 11 maanden, plus 0 weken
kamp.
2) Zij beloven Ylaamsche en Waal-
sclie regimenten. Zij stemmen er tegen.
3) Zij beweren te zijn voor het behoud
van de supertaks. Zij stemmen de af-
schalling van den supertaks.
Zij beloven de kleine erfgenamen te
verdedigen. Zij stemmen tegen een socia
listisch voorstel om de erfenissen tot
25.000 fr. vrij te stellen van elke be
lasting.
4) Zij beloven de groote rijken te be
lasten. Zij stemmen tegen de belasting
op de groote erfenissen.
Zij zijn tegen het militarisme en zij
zullen de 325 millioen stemmen voor
nieuwe forten en nieuw oorlogstuig. Zij
zullen zelfs de twee milliard stemmen
als de Brocijueville zeeischt.
Dat moet de socialistische arbeider
zeggen aan zijn christen werkmakker.
Als deze nadenkt zal hij blijven geloo-
ven, maar op den koop toe zal hij geloo-
ven in den strijd van de Werklieden
partij. En hij zal lid worden.
Kameraad Snowden, minister van
Financien van Engeland, heeft nagere
kend wat de volkeren van de wereld in
Int laatste jaar uitgegeven hebben
voor het militarisme.
Dit bedrag is niet minder dan 157 mil
liard honderd zeven en vijftig duizend
millioen Voor kanonnen, voor forten,
voor tanks, voor stikgassen.
Dus niet voor brood, niet voor klee
ding, niet voor huisvesting. Men heeft
bij deze 157 milliard frank nog millioe-
nèn jonge kerels uit hun gezin gehaald.
Zij gingen van het land en van de fabrie
ken naar de kazerne. Enorme geldver
spilling vap arbeidskracht.
Het kapitalisme heeft den oorlog niet
kunnen voorkomen, het kan den vrede
Diet brengen en het is op weg de wereld
te ruineeren voor het militarisme. Be
grijpt men nu waarom er twaalf mil
lioen werkloozen zijn
Begrijpt men nu waarom er zooveel
armoede in de wereld is
Wie is er nog niet in't bezit van een
Photo-Wauters
Geen 'enkel Socialist zou nog mogen
gevonden worden of de Photo-Wauters
zou in zijn huis moeten prijken en er
een eereplaats bekleeden.
Te verkrijgen op de Partij Secreta
riaten.
De groepen welke met den verkoop
aanvangen bekomen 2,00 fr. verminde
ring.
Verkoopprijs 7,50 fr.
Uitgenoodigd door de socialisti-
schestudenten van Antwerpen heeft I
de heer Vos, leider van de Froyit par
tijin een voordracht uiteengezet
hoe hij het nationalisme opvat.
Het was een alleszins merkiuaar-
dig betoog.
We hopen dat de jongere partijge-
nooten het verslag er 'over met bij-
zondere aandacht zullen lezen. Zij
zullen er door overtuigd worden dat
zij een uitstekend besluit namen,
toen zij tot de Belgische Werklieden-
Partij toetraden.
De strijd voor de kulturecle ont
voogding kan in den schoot van de
Belgische Werklieden-Partij ge
voerd worden. Hij kan er zóó gevoerd
worden, dat hij niet gaat ten nadeele
tan den strijd, dien elke arbeider
of hij een geestes- o/ handenarbeider
zij voor zijn ekonomische ontvoog
ding, eiken dag moet voeren,
De voordrachtgever gaf toe dat de
ze strijd noodzakelijk is en men heeft
recht te onderstellendat de heer Vos
de meening is toegedaan, dat de Bel
gische Werklieden-Partij de beste
organisatie is, in wier rangen men
er voor kan ijveren.
Bovendien vestigen wij er de aan
dacht op. dal de heer Vos uitdrukke
lijk verklaarde een persoonlijke op
vatting vit een te zetten. Men mag er
wel van overtuigd zijn dat de heer
Vos in alle omstandigheden getrouw
blij ft aan die opvatting. Ook in den
school van de Frontpart-ij.
Wij kunnen echter n iet deoogen
sluiten voor de werkelijkheid. Wij
weten dal de meerderheid van de le
den van de Frontpartij, noch de le
den van de aanverwante christen
Volkspartij, het nationalisme, zoo
breed opvatten als de heer Fos. Ze
staan evenmin even zuiver ten ■op
zichte van den ekonomischen ont
voogdingsstrijd van het Vlaamsche
proletariaat.
De arbeiders, die in de Frontpar
tij staan, verwaarloozen hun belan
gen. Zij bewijzen bovendien aan
den kultuurstrijd van de Vlamingen
een slechten dienst. Ze bevorderen er
een politieke aktie mede, die een erg
beperkt doelwit nastreeft, onduide
lijke formulen huldigt en er naar
leidt de klassebewustwording te ver
ijdelen. Er zijn flaminganten die
voor hulluur-demokratie zijnmaar
weinig voelen voor de politieke de-
mohratie.
Het besluit ligt voor dc hand de
sociaal-demokratie alleen schenkt
de noodige waarborgen voor de al
geheel® ontvoogding van de arbei
dende klasse. Zij bewees het in het
verleden met haar strijd voor het
algemeen stemrecht I)e plaats van
hen die denken dat de kultuurstrijd
noodzakelijk is, maar ook erkennen
dat laarnevens een strijd voor poli
tieke en ekonomische rechvaardig-
heid en gelijkheid moet gevoerd
worden.die plaats isin dedemokra-
tische Werklieden-Partij.
De belangstelling voor den door den
socialistischen studentenkring op touw
gezetten spreekavond in de Koóperateur
was in overeenstemming met het gehal
te van de sprekers en de belangrijkheid
van het onderwerp.
Na een beknopt inleidend woord van
den voorzitter, kameraad HENS, kwam
de heer Herman V< >s aan de beurt.
Deze spreekt om te beginnen zijn dank
uit jegens de inrichters, voor de ruim
heid van intellektueel inzicht, welke aan
hun bedoeling ten grondslag schijnt te
liggen.
Dejeugd dient hoor en wederhoor te
laten gelden.
Spreker wenscht deze voordracht niet
op het plan te brengen van de gelijk-
vloersche politiek, doch wel op het plan
vandeideologie.de abstrakte redenee
ring welke ten slotte toch den grondslag
vormt van elke politieke beweging.
Spreker .beweert dat. hij het meer
wenscht te hebben over de gedachten
dan over de middelen om deze gedachten
te verwezenlijken.
Wat hier gezegd wordt, daarvoor
wenscht spreker ook alleen verantwoor
delijk gesteld tc worden.
Wat is het nationalisme niet zoo
vangt hij zijn eigenlijk betoog aan.
Het is geen levensbeschouwing en geen
maatschappelijk stelsel.
Het nationalisme zegt ons niets over
het materialisme en het spirlualisme.
In de algemeene stelling van onze
Westersche beschaving kan elk nationa
lisme worden ingeschakeld.
Spreker scheidt zich van de andere
nationalisten af door te ontkennen als
zou het nationalisme wel eonïnaatschap-
pelijk stelsel zijn.
In den allerlaatslen tijd maakt men
er gewag van dat nationalisme zal staan
en vallen met het z.g. solidarisme.
Spreker overschouwt de maatschap
pelijke indeeliug, zooals een Aristoteles,
de Middeleeuwen, de liberale partij, de
sociaal-demokratie er een aan den volke
hebben voorgehouden of voorhouden.
Elke maatschappelijke theorie moet
een verdeelingsstelsel bezitten, daar
komt het op aan. Van dat standpunt uit
hekelt spreker de door Ililter in Duitsch
land ontketende beweging.
Zoo komt spreker er dan toe te bepa'
len wat het nationalisme dan wel is. Hij
komt er toe, door beschouwingen van
historisvhen en sociologischen aard.
Het nationale probleem is ook elders
dan hier gesteld gewordeD. Vos herin
nert in dit verband de werken van Ken
ner, Otto Bauer, Hartmann.
Wat is een natie Dat is een kuituur-
gemeenschap die zich ontwikkeld heeft
uit de ekonomische noodzakelijkheid.
Een nationale beweging moet vast-
knoopen aan een kuituuridee.
Socialisme is een maatschappelijk stel
sel, dat door de socialiseering van de
produktiemiddelen een optimum aan
welstand en een maximum van gelijk
heid in uitzicht stelt.
Volgens spreker is Marx, de sterkste
exponnent van al deze opvatting, een
der grootste denkers van de 19e eeuw.
I Spreker maakt enkele kant teekenin-
gen op het historische materialisme,
dat hij gedeeltelijk verwerpt.
In de ekonomie van Marx schuilt nog
steeds een groote dosis te gebruiken
theorie zoo b.v. deze gewijd aan de
koloniale vrijbuiterij.
Op elke waarde-thcorie valt af te wij
zen. Zoo beschouwd blijft ervan de eko
nomische opvatting van Marx nog heel
wat overeind. Want juist zijn waarde-
theorie heeft diepe inzichten gegeven in
de sociale evolutie.
De politieke implicaties van Marx'
theorie reiken zeer ver zoo sluiten zij
b.v. al de rerolutionnaire bewegingen
in.
Er is ook het internationalisme van
Marx.
Door zijn natuurwetenschappelijke
verklaiingen heeft Marx inzonderheid
bet gemeenschappelijke op liet oog ge
had.
Doch in bet werk van Marx zouden
teksten aan te wijzen zijn dat hij de
nationale dillerentieering niet onvoor-
waa?delijk van de hand wijst.
Spreker verklaart daarop dat het na
tionalisme Diet in tegenstrijd is met het
socialisme, zooals hij die twee begrip
pen opvat.
Welke is de historische loop van onze
Vlaamsche volksontwikkeling geweest
Wij behooren tot een Nederlandsche be-
scbavingskern.
Onze afkomst hebben we steeds be
houden door den stempel onzer taal.
De moderne naties zijn scheppiogen
van len laat-modernen tild.
Wat is nu de kultuurgedaehte van de
Nederlanden
Spreker vermeldt wat professor Pi-
renne en Blok daaromtrent vertellen.
Aan de hand van tal van voorbeelden
licht Vos toe, hoe de gedachte waarop
Pirenne den nadruk legt, zich in onze
geestelijke erfenis belichaamd vindt.
Vos wijst op de onderbreking in de
kontinuïteit van onze gemeenschappe
lijke Nederlandsche beschaving, er is
gedureo je twee eeuwen een zekere ver
vreemding geweest, doch zaak is het in
de moderne politiek nieuw aanknoo-
pingspunten tiresehen Nederland en
Vlaanderen te zoeken.
1 >e nationale gemeenschappen hebben
zich uit verkeersgemeensehappei\ ont
wikkeld. Daarop komt o m. de theorie
van Otto Bauer neer.
Met het aanbreken van het kapitalis
me verruimen zich die verkeersgemeen-
schappen.
Doch na de Fransche revolutie doet
de vierde stand zich gelden, kwantitatief
en kwalitatief.
En het is daarna, zegt Otto Bauer, dat
zich het nationaal probleem in zijn vol
len omvang stelt.
Is het er anders toe gegaan in Vlaan
deren, dan zooals die socialist het heeft
gezegd
Hebben wij Vlamingen iets te ver
wachten van de bezittende klasse, is de
Vlaamsche kwestie niet vooral de kwe
stie van de arbeiders, den middenstand
en de boeren, zoo roept spreker uit
MANNEN, VROUWEN, loonarbeiders aller nijverheids- en han
delsondernemingen. sluit u allen aan bij de VIJF-'H WNDERD VIJFTIG
DUIZEND proletariërs aller bercepen die reeds bil1 de Syndikale
Kommissie aangesloten zijn
Organiseert u ter vnrdediging uwer bestaansmiddelen I
't Is dank aan de inspanningen onzer vakorganisaties, die altijd voor de
rechten der arbeiders hebben gostred(n, dat do arbeidersklasse haar rechten
heeft veroverd en aich heeft kunnen verlossen van de schaamtelooze uitbuiting
waarvan DE LANGE WERKDAGEN EN DE II ONT» KR LOON EN de schoonste
sieraden waren.
DE KRISTENE VAKBONDEN, zij. zijn opgericht om dc arbeidersklasse
te verdeelen en, aldus, de REAKTIE TE DIENEN.
De Vakbonden der Syndikale Kommissie doen beroep op
aide arbeiders, zonder onderscheid van GODSDIENST
en van RASen vragen hen zich te vereenigen cm zich los
te maken van alle DIENSTBAAR-HEID, en van alle UIT
BUITINGEN.
In lijden van ekonomischen bloei, heeft de opeenhooping van aan
zienlijke winsten door enkele groote g< Idmannen eerst de spekuleering,
vervolgens do ineenstorting voor gevolg.
Ten tijde van slap'e en van ekonomische krisis, zaait het kapitali
stisch regiem ondergang en millioenen arleideis, die de gedweeë schep
pers van al de nieuwe rijkdommen zijn geweest, bevinden zich zonder
werk en zonder loon
In Fïelgië zijn tweehonderd duizend arbeiders volledig ol ge
deeltelijk werkloos. Allen zijn in hun inkomsten getroffen en de
Winter zal hun lijden nog vergrooten.
De Regeering, die de rijken heeft bevoordeeld door aanzien
lijke vrijstellingen van belastingen, verklaart dat zij geen geld
heeft om de verzekering tegen de werkeloosheid te verbeteren.
Arbeiders en arbeidsters aller beroepen,
versterkt de rangen der bij de SYNDIKALE KOMMISSIE aange
sloten organisaties
Degenen die zich vóór 31 December 1930 in den Vakbond
laten inschrijven, bekomen hun rechten op de werk
loosheidsvergoedingen ra een wachttijd ;an 6 MAAN
DEN Na dezen datum, zal de wachttijd ÉÉN JAAR zijn.
i Voor de bescherming der arbeidersveroveringen 1
Voor de verdediging uwer hestaansvoorW aerdtn
De Syndikale Kommissie.
Mogen we daaruit dan niet besluiten
dat de nationale opva'ting geen/.ins
tegenstrijdig is mei de socialistische.
Maar is ze niet overbodig
Het is een kwestie van opportunillel
en van betrekkelijkheid.
I De sociale revolutie za! er konten
wanneer het proletariaat klasspbewusl
j is, zoo luidt de uitspraak van Marx.
I Zijn er geen psychische factoren die
opeen bepaald oogenblik in de theorie
van het historisch materialisme ingrij-,
pen
Spreker gelooft van wël, en wijst in
dit verband op werken als dit van Bik
de Man.
Vos besluit zijn uiterst belangwek
kend betoog met den wensch uit te spre
ken, dat in Vlaanderen al de democra
tische partijen hel er over eens mogen
zijn, dat de Vlaamsche kwestie voor het
proletariaat ook en vooral van groot
belang is. en dat er voor de Vlaamsche
massa geen opgang mogelijk is, zoo zo
het geestelijk belang daarvan niet op
bet oog houdt.
LODE CRAEYBECKX
wenscht op dn uiteenzetting van Ho/ui.
Vos. hartelijk door de vergadering toe
gejuicht, enke e aanmerkingen te uia
ken. liet vraagstuk socialisme nationa
lisme houdt geheel de inteileklueele
jeugd bezig. Deioleressante voordracht
die zij hedenavond hoorde, zal haar hel
pen bij het bepalen van haar geesteshou
ding. Wat de heer Vos behandeld heeft
is juist de onderstruktuur van geheel bet
systeem van gedachten dat onze toetre
ding, hetzij tot. de socialistische, Int/ij
tot de nationalistische beweging heeft
bepaald.
M. Vos, echter, heeft niet het nationa
lisme behandeld, wel zijn naiionali-me.
I)e bepaling die bij van net nationalisme
gegeven heeft wijkt af van leze die do
algemeenheid der nationalisten huldigt.
Hij heelt gepn historische, wel e-n per
soonlijke delini'ie vao het sDciilDrae ge
geven.
Het verheugt spreker dat M. Vos er
kend heeft dat een gezonde uationaal-
Vlaamsche opvatting zooals de zijn<- vol
strekt niet in tegenspraak E met het
socialisme.
Spreker is het volledig eens met hem.
Doch, wanneer bet mogelijk is. en zelfs
logisch en noodzakelijk, al- socialist «en
gezonde Vlaamsch-naliocale opvatting
te huldigen en te dienen, dan is de keuze,
die zich in opzicht van du praktische p< -
litieke houding opdril gl, vanzelfspre
kend.
Wie zich socialist bekentbok ent zich,
wanneer hij doordenkt, voor de bevesti
ging en de volledige ontplooiii g van het
Vlaamsche volk, van zijn kuliuwrid»<\
1 De aansluiting lot de socialistische be
weging lelet niemand er bepaalde op
vattingen in het opzicht derwijze h<e
het Vlaamsche volk zich bevestigen en
ontwikkelen moet. op na te houden. De
kwestie kan niet anders dan vrij zijn.
Spreker, b.v., houdt er opvattingen op
na die het best te betitelen zijn niet het
woord federalisme.
Vermits men dus tegdijk socialist en
een gezonde nationaal-VTaamsche op-
opvatting huidige, spreekt bet vanzelf
(lat.aansliiiiing tot de socialistische be
weging de logische pc litieke houding is.
De modorne rnensch kan niet onver
schillig blijven voor het overstelpende
kompleks van vraagstukken die de or
ganisatie der nieuwe wereld stelt. Zeker
wanneer wij van den wagen, die onze
idealen draagt, alles alladen, behalve
ëën kunnen we een sneller vaart met dit
ëënenemen. Doch. we hebben bet recht
niet dit te doen. We moeten een nieu\ve
wereld bouwen, en daarbij alle criteria
die haar zullen moeten heheerschen,aan
loggen. Kón enkel ideaal volgen is nood
zakelijk, omdat het eenzijdig is. en het
eene het andere verderven kan.
Het nationalisme, zooals het histo
risch door ons bekend is, in tegenstel
ling tol wat de heer Vos betoogde,
houdt een wereldopvatting in het leidt
meestal tot tegenstellingen lusschen vol
keren.
Het socialisme doet Fiet tegen
deel Spreker betoogt verder hoe, in
Vlaanderen, het socialisme van den
arbeider, die een dierlijk bestaan
leidde, als slachtoffer van de kapi
talistische uitbuiting, een mensch
maakte, tiet socialisme heeft hem
uit een poel gehaald w aar van geen
kuituur spraak kon zijn. Dank zij
het socialisme heeft het Vlaamsche
volk wezen en bestaan gekregen, en
wordt het voor zijn eigen kuituur
geboren
Hel socialisme evolueert, verlegt zijn
hoofdenergie, van zijn eerste doeleinden
op hoogere doeleinden. Het past zich
daarbij aan tij do orde die et leven zelf
oplegt Wij ga ui langs een lijn die loopt
van Maix tot Do Man, wij realiseeren
«in voorgaarden tol kulluur. en de kui
tuur zelf. Als sociale beweging zijn wij
eersl dc waarachtige kultuurbeweging.
Spreke r eindigt met te betoogen dat
allon tol ditgroote werk moeten bijdra-
dragen, en dat het onbegrijpelijk zou
zijn dateen modern intellektueel onbe
tuigd zou blijven, in geheel het sociaal
en internationaal omwentel icgswerk,
om alleen het nationale te dienen.
Hij stelt aan den lieer Vos de vraag
hoe het mogelijk is, met gedachten zoo-
als hij er huldigt opsocaal gebied, in dn
nationalistische bt weging te staan, enof
het op den duur een houdbaar standpunt
is, geen positie te kiezen inliet sociaal
vraagstuk. (Toej
Daarna neemt een aanwezige nog het
woord om te betoogen dal het er op aan
komt de staatsrechtelijke formuleering
van het nationalisme te te geven. Ver
der sluit hij zich aan bij vorigen spreker.
HERMAN VOS
repliceert bondig, waarna de vergade
ring wordt opgeheven.
