IS HET FRANCO
DIE DE BELGISCHE
POLITIEK BEPAALT!
POLITIEK PANORAMA
GIJ ZULT IN HET ZWEET UWS AANSCHIJNS
UW BROOD VERDIENEN!"
De werklooze Heilige vaderik vraag toch niets anders l
fr. - Nr. 18 - 5 Jaar socialistisch weekblad voor vlaamsch belgie uitgave 2
ZONDAG 15 JANUARI 1939
DE DIPHENYLAMENOCH-
LORARSINE
KOOPT DE STEUNZEGELS
VOOR SPANJE. WANNEER
UW BODE ZICH AANBIEDT
SCHAFT U DE STEUN
ZEGELS AAN
Spaak spreekt te
Quaregnon
Katholieke chantage
Moskou
antwoordt niet...
Met den verrekijker
KI DAK l lK EN ADMINISTRATIE
St-Pietersnieuwstr. 64 Gent
Telefoon 15
7.40 (4 lUne
n)
AliONNE.MEN
rsi'liIJZEN
23.00
n.
6 maanden
12,00
tr.
0.30
fr
nostcheck liet l.lelit Gent: 56733
E kwestie van Burgos en haar terugslagen op hot
Belgisch politiek leven schijnen in een beslissende
faze te zijn getreden. Op het oogenblik dat wij
deze regelen schrijven, weten wij nog niet bepaald
wat in verband hiermede het lot van de regeering
zal zijn. Dat belet echter niet, dat wij even den
politieken toestand zouden ontleden en de verantwoordelijkhe
den fnzake de heerschende verwarring vaststellen. Te meer daar
in den laatsten tijd teveel en onverdiende verwijten betreffende
de ontwikkeling van dit netelig geval aan het adres van de
socialistische partij werden gestuurd.
De debatten van Woensdag 1.1. in den schoot van de kom
missie van buitenlandsche zaken hebben eindelijk de verdoken
inzichten ontmaskerd van degenen die sinds lang het regee-
ringswerk met het Burgosvraagstuk saboteeren. Men kent de
verschillende stellingen die destijds tegenover die kwestie wer
den ingenomen. Katholieken en liberalen wilden kost wat kost
een handelsvertegenwoordiger in het Franco-gebied en steunden
zich hierbij met overdreven misbaar op de handelsbelangen die
wij er te verdedigen hadden De socialistische partij daaren
tegen had zich bij een meerderheidsstemming op een jongst
gehouden kongres tegen dergelijk initiatief uitgesproken. Niet
uit ideologische redenen zooals maar al te dikwijls beweerd werd
maar omdat een meerderheid in haar schoot de dringende
eischen van den tegenstrever aanvoelde als een soort politiek
maneuver of beter nog als politieke chantage. De jongste ge
beurtenissen komen dit standpunt te wettigen.
Om in de huidige omstandigheden een ongewenschte regee-
ringskrisis te vermijden, had Spaak zijn pogingen voortgezet om
tot een oplossing te geraken die door de drie regeeringspartijen
kon bijgetreden worden. De onderhandelingen met dc Burgos-
regeering, in verband met het afvaardigen van een handels
vertegenwoordiger, werden dan ook voortgezet, maar geraakten
tenslotte in een slop tengevolge de pretenties van Franco, die de
aanstelling van een diplomatiek vertegenwoordiger eischte.
Vruchteloos heeft de regeering zich ingespannen om door een
aanvaardbaar kompromis tot een oplossing te komen in dit pro
bleem, dat te zwaar en te lang op de Belgische politiek had
gewogen.
De schuld van het uitblijven ligt echter niet uitsluitend bij
het Franco-bewind. De eerste minister legde precies de hand op
de wonde, toen hij voor bedoelde kommissie verklaarde, dat
reeds lang een akkoord zou zijn bereikt geworden INDIEN DE
EISCHEN VAN BURGOS NIET WAREN GESCHRAAGD ZOO
NIET INGEGEVEN DOOR BELGISCHE POLITIEKERS DIE
DUS ALS HANDLANGERS VAN EEN VREEMDE NATIE, HUN
EIGEN REGEERING IN DEN RUG SCHOTEN.
De besprekingen in den schoot der kommissie hebben thans
ook het ontegensprekelijk bewijs geleverd, dat het hier geen
kwestie geldt van handelsbelangen. Waar de socialisten geneigd
waren mits zekere voorwaarden het onverkwikkelijk geval van
de baan te ruimen, eisrhten de vertegenwoordigers van de ka
tholieke rechterzijde onbewimpeld dat aan de pretenties van
Franco onvoorwaardelijk voldoening zou worden geschonken.
Het opzet is duidelijk. De reaktie wil geen oplossing van de
huidige regeeringsmoeiiijkheden, die nochtans zeer noodlotf'g
zijn voor de ekonomische belangen van het land. Zij stuurt aan
op ontbinding die de deur opent voor een politieke spanning,
die de ontreddering nog moet vergrooten. Kortom, zij stelt zich
aan als de waardige bondgenoot van Franco en zijn fascistische
beschermers om ook in ons land in een algemeene verwarring
de demokratie te ondermijnen.
Het maneuver werd zoo brutaal uitgevoerd, dat zelfs de libe
ralen zich aan de zijde van Spaak hebben geschaard, door te
verklaren, dat de grens der toegevingen was bereikt.
Hoe het konflikt verder verloopen zal. weten wij niat. Zal
op het elfder uur nog een oplossing gevonden worden?
Wat de socialisten betreft, heeft het bureau van den alge-
meenen raad, dat Woensdag vergaderde, de inspanningen van
Spaak zoowel op binnenlandsch als op buitenlandsch gebied vol
komen gedekt. Dat viel hem des te gemakkelijker na de moedige
houding die door den eerste-minister in verband met de schen
ding van de niet-interventie werd aangenomen. België is inder
daad neutraal en is niet zinnens verder deel uit te maken van
een organisme, dat zich niet alleen tot een bedrieglijke klucht
leent, maar dat tevens door zijn karentie onrechtstreeks de po
litiek steunt van de totalitaire mogendheden, die bezig zijn
ongemoeid Spanje te koloniseeren.
Of de regeering zal vallen? Of zij reeds gevallen is? Of inte
gendeel de aangekondigde omvorming van de huidige ploeg toch
mogelijk of reeds voltrokken is? Iets blijft waarheid Het is on
mogelijk België nog langer doeltreffend te regeeren, indien de
geestesgesteldheid van zekere zoogenaamde regeeringspartijen
niet grondig gewijzigd wordt en de politieke eerlijkheid en fair-
play, onontbeerlijk in een demokratisch regime, niet in eere
worden hersteld.
Voor de gebeurlijke avonturen, voor den nood die thans in
het land heerscht, mogen in dit verband van nu af aan de kleri
kale reaktionnairen in beschuldiging worden gesteld. Vooral in
de Burgos-kwestie hebben zij het bewijs geleverd dat zij in staat
zijn hun land te verkoopen voor... de illusies uitgediende kaste-
bélangen ongeschonden te vrijwaren.
PARTIJGENOOT Spaak, eerste-
minister, is naar Quaregnon
gegaan om daar een groote po
litieke rede te gaan uitspreken.
Veel nieuwe elementen kon zijn toe
spraak niet bevatten, aangezien èn
de Bugoskwestie èn de versterking
van de regeering hun beslag nog
niet hebben gekregen.
Van groot belang was de passage
waarin hij den nadruk legde op de
noodzakelijkheid, deel te blijven ne
men aan de regeering.
Het is niet in oogenblikken van
gevaar dat de B.W.P. haar machts
positie mag opgeven. s>
Dat is een konklusie, waarover elk
een het zal eens zijn. Maar er valt
een andere konklusie bij te voegen
en die is: «Mag de tegenstander,
zonder voorafgaandelijk akkoord,
ons kwesties tusschen de beenen wer
pen, zonder dat wij ook onze rech
ten als grootste regeeringspartij doen
'gelden? Kunnen wij aannemen, dat
de tegenstanders van de toestanden
misbruik maken om tegen ons in za
ken door te voeren of in stand te
houden, welke wij als oppositie-partij
niet zouden dulden?
Staande voor het dreigende gevaar
heeft ons land behoefte aan de sa
menwerking van de traditioneele
partijen. Het is die partij die twist
appels gooit, die verantwoordelijk is
voor de politieke krisis en niet deze
welke weigert toe te geven aan de
cha ntagemethodes.
Tenslotte zou onze regeeringsdeel-
neming niet een machtspositie blij
ken te zijn maar een toestand, wel
ke ptg. De Man, in een zijner uit
stekende theoretische werken, schet
ste als die van een soldaat, die een
krijgsgevangene heeft gemaakt maar
hem niet kan inleveren omdat hij
hem ook vast heeft.
Deze opmerkingen beteekenen niet
dat wij niet zouden akkoord zijn met
bovenstaande konklusie van ptg.
Spaak, namelijk dat wij de machts
posities niet mogen opgeven.
De beste methode daarvoor is in
dergelijke omstandigheden, ons niet
bij voorbaat voor te bereiden tot een
«planmatige terugtocht», if ar door
een kranige houding de rnederegee-
rende partijen te dwingen, het re-
geeringsprogramma te eerbiedigen.
Toch meenen wij dat op dit oogen
blik alle socialisten zich rond Spaak
moeten vereenigen om onze machts
posities te verdedigen.
Op te merken valt ook, dat in de
rede van ptg. Spaak gezinspeeld
wordt op de deflationistische inzich
ten van onze katholieke en liberale
tegenstanders.
Wij hebben steeds beweerd, dat
het gevaar voor deflatie dreigend
blijft.
Er is maar één uitweg. Zooals in
1934 moet de B.W.P. een he. f <euw-
de aktie inzetten voor het doorvoe
ren van diepgaande hervormingen in
den ekonomischen sektor.
Het liberalistisch kapitalistisch
produktie- en verdeelingssysteem is
onbekwaam gebleken orde en recht
vaardigheid te doen heerschen. De
plaag van de werkloosheid is een
geesel voor het arbeidende volk en
een vloek voor de moderne bescha-
vingf?).
Daarom moet het liberaal-kapita
listisch regime tot op den grond wor
den afgebroken. In 1935 waren wij
goed op weg met de eerste regeering
van Van Zeeland-De Man. In 1936
werd reeds afgeweken van den goe
den weg, omdat het kiezerskorps niet
klaar heeft gezien en een minder
gunstige stemming heeft uitgebracht
die niet toeliet met ferme hand ver
der het roer in de goede richting te
houden.
Intusschen zijn er nog twee scher
pe krisisjaren achter den rug en zul
len velen hun vergissing hebben in
gezien.
Daarom moeten wij terug uitpak
ken met een aktie voor ekonomische
struktuurhervormingen, die de ge
volgen van de krisis kunnen verzach
ten en die met goed gevolg de plaag
van de werkloosheid kunnen bestrij
den.
We staan niet alleen met onze
meening. Hier en daar duiken ge
zaghebbende stemmen op die ook
deze richting voorstaan.
Er is geen tijd meer te verliezenl
TELKENS een politieke krisis los
breekt, zien wij de katholieken
een poging doen om, misbruik
makende van de omstandighe
den, meerdere toegevingen aan hun
sektarische eischen af te dwingen.
Het staat als een paal boven wa
ter, dat het de reaktionnaire katho
lieke vleugel is, die de Burgos
kwestie in het midden heeft gewor
pen en dus rechtstreeks verantwoor
delijk is voor de huidige politieke
«malaise».
Van de wanorde, door henzelf ge
schapen, willen zij nu, naar oud
gebruik, ook nog door chantage
meerdere voordeelen wegkapen voor
hun partijonderwijs.
In dit teeken stonden de redevoe
ringen van Van Cauwelaert. Wij mo
gen ze zelfs beschouwen als een in
zet voor de komende verkiezingen
en verwachten ons dus aan een va
riante van de walgelijke klerikale
kieskampagne met de ziel van het
kind», die zijzelf honderd jaar lang
in België geestelijk en lichamelijk
geweld hebben aangedaan.
Bovenstaande regelen 10 teekenen
niet, dat wij voorstanders zijn van
oude anti-klerikale strijdmethedes
maar we stellen vast. dat 'door de
verregaande toegeeflijkheid van de
vrijzinnigen het officieel onderwijs
leelijk in het gedrang is gekomen.
De wetten Missiaen en Vander
Poorten, die aan dezen toestand ver
helpen, worden op de meest schaam-
telooze wijze gesaboteerd. Protestee
ren tegen den klerikalen onwil helpt
niet. De onverdraagzaamheid blijft
uit denzelfden hoek komen.
Voor deze feiten staande beteekent
verder toegeven aan de klerikale
eischen een gevaar voor de officieele
school en voor elke volksbeweging,
die steunt op verdraagzaamheid en
gewetensvrijheid.
Wij hebben heelemaal den indruk
dat de klerikalen naar een afleiding
blijven zoeken, om onder den dek
mantel van een ruzie rond Burgos,
ofwel rond de schoolkwestie, op so
ciaal terrein voor de zooveelste maal
de arbeidersklasse te verraden.
EZE week hebben wij met veel
I nieuwsgierigheid de lektuur
I J van het kommunistisch week
blad verbeid.
Volgens de belofte ofte uitvlucht
van Van den Boom zou hij duide
lijke bewijzen tegen pgt. Herman
Vos naar voren brengen, ALS HIJ
MET DE DAG ZOU HEBBEN
AFGEREKEND.
Daarbij, we hadden beloofd hem
niet los te laten en wilden, niet
tegenover hem, maar tegenover onze
lezers, woord houden.
,Onze nieuwsgierigheid is niet be
vredigd geworden, want Van den
Boom zet zijn polemiek met De
Dag niet verder, WAT DUS VOL
GENS ZIJN BELOFTE OOK HET
LEVEREN VAN BEWIJZEN TE
GEN PGT. VOS NAAR HET JAAR
2.000 VERZENDT.
In de plaats daarvan heeft de
automaat-propagandist van de Ko
mintern een artikel aaneengedriegd
tegen de Spaakisten in het alge
meen.
Van den Boom heeft de hazen-
kwaliteiten van de Gentsche garde-
civieken in pacht. Hij vlucht dus
het debat nadat hij eerst lasterend
is opgetreden.
Zóó neemt de sekretaris van de
kommunistische partij een loopje
met zijn lezers. Hij meent zelf in
zwaartekracht toe te nemen door
zijn tegenstanders te bezwadderen
ZONDER BEWIJZEN TE KUNNEN
VOORLEGGEN.
Elk eerlijk mensch verfoeit derge
lijke strijdwijze, welke niets met de
eerlijkheid heeft te maken.
En... zeggen dat de kommunisten
beweren te ijveren voor de geeste
lijke en materieele ontvoogding van
de arbeiders Als het met dergelijke
methodes is, dat de Russische dikta-
tor zijn zuiveringsaktie tegen de
verraders doorzet, dan ziet het er
lief uit voor de Russische arbeiders I
Ik zeg wel
de diphenyla-
menochlorarsi -
ne (Oef
Mocht het u
soms te inge
wikkeld zijn,
zeg dan kort
weg
het Adamsit
Het Adamsitof de dipheny-
lameno... enz. is niet, zooals ge
misschien denkt, een voorhisto
risch monster.
Nee, maar een monster is het
in elk geval. Een monster van de
twintigste eeuw, een beschavings
monster.
De diphenylameno... enz. of
«Adamsit*, is een van de laatste
snufjes op het gebied van de
kunst om de bewoners van dit
aardsche dal naar de andere we
reld te helpen.
Gij hebt wellicht reeds begre
pen dat het hier gaat om een
soort gas, dat men op een goejen
morgen over onze steden zal los
laten.
Hoe de h. Adams, de uitvinder
van dit ding, tot zijn otdekking
gekomen is weet ik niet en 't kan
u zeker ook weinig verdommen,
maar wat ik weet is, dat een
minuscule hoeveelheid van dit
gas, in de lucht gemengd, vol
doende is om u stande pede naar
't pierenland te helpen.
En niet u alleen maar gansch
uw familie, gansch uw gebuurte,
gansch uw rijk, gansch uw stad
op den hoop toe.
Ik moet er ook nog bijvoegen,
dat de diphenylameno... enz.: in
alle mogelijke verpakking bruik
baar is: in bommen, in bussen,
in granaten en zelfs zonder ver
pakking.
Ge ziet direct welk voordeel
daaraan verbonden is een vlie
ger stijgt op, met een dosis van
dit goedje in een sproeier gebor
gen.
Wanneer hij op een hoogte van
200 tot 300 meter gekomen is, zet
hij zijn apparaat open en alles
v>at onder hem ligt wordt ge
doopt. Met het hoogervermelde
resultaat.
Het Adamsitdraagt dan ook
den poëtischen naam van dauw
des doods*.
Geen enkel gasmasker biedt
hier veiligheid, en een gering aan
tal sproeiersvolstaat om in en
kele oogenblikken al de Inwoners
van steden gelijk Parijs en Lon
den te bedienen.
En voortreffelijk te bedienen.
Geen reklamatie mogelijk
En zeggen dat er nog menschen
zijn, die beroeren 'dat het leven
saai is en dat onze tijd geen ver
rassingen meer biedt
PIER MOEIAL.
Syndikale kron.: Het Franseh
Arakverbond in de branding.
Internationaal overzicht blz. 2
Het Belgisch soc. koöperaticf
kongres blz. 3
Kaderscholing: 3e les in soc.
stelsels.
Em. Vandervelde blz. 4
Kroniek voor de landarDeiders blz. 8
