SOCIALE STELSELS
w
HET UTOPISCH SOCIALISME
I
HET NATIONAAL INSTITUUT VOOR
SOCIALE GESCHIEDENIS TE
MUSSEL GEOPEND
MODERNE TOEPASSING DER FOTOGRAFIE
Opnamen van zich snel bewegende lichamen
EEN VOORSTEL TOT VER
PLICHTE VERZEKERING
VOOR AUTOMOBILISTEN
m
Nieuw medicament
smoort verkoudheden
in de kiem!
Vicks
Va-tro-mol
CENTRALE VOOR ARBEIDERSOPVOEDING
Voor socialistische kadervorming
NEGENDE LES
SAINT-SIMON
4. Het gebouw waar het Insti-
tuur is ondergebracht.
5. Direkteur Vercauteren aan
het woord.
txposinoN
s
tmfam
Leest en verspreidt
VOOR ALLEN
RECHTSKUNDIGE KRONIEK
BOEKBESPREKING
PAGES CHOISIES DE MULTATULI
door L. Roelandt
DE STEM
't ROOS KRUIS
XV
A
1 4 - Voor Allen 26 Febr. 1939!
Voor 3/Jcn's VoZfeson/versifcff
nus is
gezich
De
verbee
beider
mokra
In
huishc
huwe
al te 1
Zuil
weest
versla*
nopen
Social
Reel
en bei
«De T
in de
van 7
van hi
Om
welke
't leei
te gev
Ben
ni
w<
ge
vo
kr
ge
vt
SC
de
de
ui
er
de
va
be
M
V€
VI
OI
w
vi
m
et
w
te
b<
ei
tj
O]
1
zc
la
sf
V
N de vier voorgaande lessen heb
ben we gezien hoe in de 18e eeuw
reeds rechtstreeksche, doch nog
utopische kommunistische theo
rieën het l.cht zagen. De eisch om
gelijkheid bleef niet meer tot de
politieke rechten beperkt, zij moest
zich thans ook over de maatschap
pelijke positie van het individu uit
strekken; niet enkel de klasse-voor
rechten moesten worden opgeheven,
maar de klasseverschillen zelf. Een
ascetisch, alle levenslust verfoeind,
bij Sparta aanknoopend kommunis-
me was aldus de eerste verschij
ningsvorm van de nieuwe leer. Daar
na volgen drie greote socialistische
utopisten: Saint Simon, bij wien de
burgerlijke richting, naast de pro
letarische, nog tot op zekere hoogte
van kracht bleef; daarna Fourier en
tenslotte de Engelschman Owen, die,
in het land der verst ontwikkelde
kapitalistische produktie en onder
den indruk van de door haar ver
wekte tegenstellingen, zijn voorstel
len tot opheffing van de klassenver
schillen systematisch ontwikkelde,
direkt aansluitend aan het Fransche
materialisme. Zij hebben alle drie
gemeen, dat zij niet als vertegen
woordigers van de belangen van het
intusschen historisch voortgebrachte
proletariaat optreden. Precies zoo
als de Fransche voorlichters, wollen
zjj niet het eerst een bepaalde klas
se, doch direkt de geheele mensch-
heid bevrijden.
Claude Henry de Rouvrav, graaf
de Saint-Simon (1760-1825) was een
zoon van de groote Fransche Revo
lutie; bü het uitbreken daarvan was
hij nog geen 30 jaar oud.
In den loop van zijn onstuimig
leven heeft hij gevoeld dat een op
lossing voor de problemen van een
nieuwe wereld, waarvan hij getuige
was, zich opdrong. Hij spoorde de
oorzaken der nog bestaande maat
schappelijke en ekonomische wantoe
standen op, zocht de middelen om
hieraan te verhelpen en trachtte
een oplossing te formuleeren.
De "revolutie was de zege van den
derden stand, d.w.z. van de groote,
in produktie en handel werkzame
massa der natie over de tot dan
bevoorrechte, niet werkende stan
den, den adel en de geestelijkheid.
Maar deze overwinning van den
derden stand had zich spoedig ont
maskerd, als de uitsluitende over
winning van een klein gedeelte van
dezen stand, als de verovering van
de politieke macht door de maat
schappelijk bevoorrechte groep er
van. de bezittende bourgeoisie.
Saint-Simon had dit al rap vast
gesteld, en de tegenstelling tusschen
den derden stand en de bevoorrechte
standen kwam hem voor als de
tegenstelling tusschen «arbeiders» en
rfeeglcopersï. Deze laatste waren
voor hem niet alleen de oude bevoor
rechten, maar ook allen, die zonder
aan produktie en handel deel te ne
men, van rente leefden. En de «ar
beider?» waren niet alleen de loon
arbeiders, maar ook de fabrikanten,
de kooplieden, de bankiers, allen dus
die werkelijk deel namen aan de
ekonomische bedrijvigheid der natie.
Dat een edelman van hoog aan
zien als graaf de Saint-Simon, die
rond de dertig was op het oogenblik
dat de Fransche Revolutie zich vol
trok, zich met sociale problemen ging
bezighouden en partij koos voor de
uitgebuitenen tegen de «leegloopers»,
zal misschien wel verwondering ver
wekken. Dit ligt evenwel aan het
feit dat de graaf een rusteloos ka
rakter hud en daardoor een vrij
avontuurlijk bestaan leidde. In 1779
was hij officier bij het Fransche
leger, en nam deel aan den onaf
hankelijkheidsoorlog in Amerika.
Terug in Frankrijk verlaat hij het
leger en onderneemt talrijke reizen
in de Nederlanden en Spanje. Toen
kwam de Revolutie, waarin hij de
gelegenheid ziet zijn ekonomische
opvattingen in praktijk om te zet
ten. De Pruis Redern verleent hem
een kred.et van 500.000 fr., waarmede
hij een zaak van spekulatie op na
tionale goederen opricht. Dit bracht
Saint-Simon in de gevangenis. Bij
zijn vrijlating, tijdens het Directo
rium, ontvangt hij in zijn weelderig
salon talrijke zeer geziene personali
teiten uit de wetenschappelijke,
artistieke en begoede wereld. Dit
belet hem niet verder te studeeren.
Hij volgt de lessen aan de polytech
nische school, aan de geneeskundige
fakulteit; bezoekt Èngeland en
Duttschland. Hij maakt groot ver
teer, en in 18Q5 was hij op den rand
der ellende gebracht. Om zijn brood
te verdienen schrijft hij boeken, van
wetenscha.ppelijken en filosofischen
aard. Hierdoor werd hij niet rijker,
en in 1811 wordt hij bediende bij
den berg van barmartigheid, met een
loon van 1000 fr. in de maand.
En toen liet Saint-Simon belang
rijke sociale en ekonomische werken
verschijnen: Réorganisation de la
Société Européenne 1814)L'Indus
trie (1815-16), Le SyHème Industriel
(1821), Le Catécfiisme des Industriels
(1823-24), waarop volgde Le Nou
veau Christianisme, dat onafgewerkt
bleef.
In 1819 verscheen de eerste afle
vering van zijn tijdschrift L'Organi-
sateurwaarin de beroemd geworden
parabel voorkomt, dat hem een
proces voor het Assisenhof bezorgt.
Hij werd echter vrijgesproken.
In 1823 wordt hij door een nieuwe
geesteskrisis overvallen, en wil zich
om het leven brengen door middel
van een pistool; hij verliest slechts
een oog. Hij had het plan opgevat
een nieuw blad te stichten. Le Pro-
ducteur. toen hij, op 22 Mei 1925,
overleed.
Dit was het duister einde van een
woelig denker, die er toch in ge
slaagd was een talrijke groep geest
driftige jonge lieden rond zich te
scharen, die zijn ideeën na zijn dood
propageerden en toelichtten.
Zij besloten gemeenschappelijk te
gaan leven, en stichtten in 1829 een
Sant-Simonistische «kerk», die na
een paar jaren door de politie ont
bonden werd.
Wij moeten hier nog speciaal de
aandacht vestigen op het eerste ge
schrift van Saint-Simon, n.l. Lettre
d'un habitant de Genève (1802)
(Brief van een Geneefschen inwo
ner), waarin hij reeds zijn stelling
formuleert, dat alle menschen
moeten werken
In hetzelfde geschrift stelt hij
reeds vast. dat het schrikbewind de
heerschappij van de bezitlooze
massa's was. De Fransche revolutie
op te vatten als een klassenstrijd,
die bovendien niet alleen woedde
tusschen adel en bourgeoisie, maar
tusschen adel, bourgeoisie en bezit-
loozen, dat was in 1802 een hoogst
geniale ontdekking.
Bij Saint-Simon ontdekken wij een
geniale wijdheid van blik, waardoor
bijna alle niet streng-ekonomische
gedachten der latere socialisten bij
hem in de kiem aanwezig zijn.
(Vervolgt)
Bibliografie
F. ENGELSVan Utopie tot Weten
schap (Soc. Studiebibliotheek, Arbei
derspers. Amsterdam.)
DURKHErM: Le socialisme: La
doctrine Saint-Simonnienne. (Alcan,
Parijs 1928).
BOUG-LÉ: L'oeuvre de Saint-Simon.
Vragen
1. Aan wie bracht de Fransche Re
volutie van 1789 de overwinning?
2. Welke faktoren hebben de klas
sentegenstellingen in de hand ge
werkt bij het begin der 19e eeuw?
Antwoorden, vergezeld van een
postzegel van 0,75 fr., sturen aan G.
De Vos, Zwijnaardsche steenweg, 78,
Gent.
Het Nationaal Instituut voor
Sociale Geschiedenis, een we
tenschappelijke instelling,
onzijdig op politiek gebied,
wil de geschiedenis van de sociale
bewegingen in België bestudeeren,
en zal zich ook interesseeren voor
de groote sociale Europeesche bewe
gingen die bij ons weerklank heb
ben gevonden.
Het initiatief van deze stichting
komt toe aan de samenwerkende
verzekeringsmaatschappij «La Pré-
voyance Sociale» en in het bijzon
der aan haar direkteur-generaal,
onzen vriend J. LEMAIRE.
De P. S. zet steeds haar winsten
om in nuttige werken van mensch-
lievenden aard. Nu wil de P. S. ook
haar bijdrage leveren tot de kultu-
reele verrijking van het land.
Van heden af bezit het Instituut
een bibliotheek die groptendeels ge
schonken werd door Staatsminister
Louis Bertrand. Het Instituut richt
ook een archieffonds in en zal een
werkkamer ter beschikking stellen
van allen die zich voor de sociale
geschiedenis interesseeren; zij zul
len er de dokumenten in het In
stituut bewaard kunnen raadple
gen. Het Instituut beschikt reeds
over 16.000 dokumenten.
Ter gelegenheid van de inhuldi
ging van het Instituut heeft de
direkteur, prof. Dr. F. Vercauteren,
een tentoonstelling gewijd aan de
sociale geschiedenis van de stad
Gent in de 19e eeuw, ingericht
welke een konkreet beeld geeft van
de bewogen gebeurtenissen in dit
nijverheidscentrum.
BOVEN: By de plechtige inwij
ding, op de voorste rij bemerkt
men onze kameraden Jauniaux,
Bertrand en Lemaire.
2 en 3: Een paar hoekjes van
de tentoonstelling met de vlag
gen der wevers- en spinners-
vereenigingen en de maquette
van het standbeeld Ed. Anseele.
S
Gano
i v
Een paar druppels zoodra U
niest, voorkomt vele verkoud
heden geheel
Eindelijk heeft de wetenschap een
medicament samengesteld, dat tal van
verkoudheden in de kiem smoort. Dit
middel, om verkoudheden te voor
komen, is Vicks Vatronol, de nieuwe
bondgenoot van Vicks VapoRub, Uw
trouwe helper tegen verkoudheden.
Ondersteunt de natuur
Als U voelt, dat U kou gevat hebt
zoodra U niest of snuiftdoe dan een
paar druppels Vatronol in ieder neus
gat. Zoodra het zich in de neuskanalen
verspreidtwaar 3 van de 4 verkoud
heden ontstaanvoelt U opluchting.
Het bedekt als het ware den infectie
haard met een wetenschappelijk medica
ment, waardoor de natuurlijke verde
digingsmiddelen tegen verkoudheid
worden ondersteund. De verstopping
en neusknebeling verdwijnen en de
verkoudheid wordt meestal in de kiem
gesmoord.
Lucht direct zwaar hoofd pp
Als U reeds een hoofdverkoudheid of
catarrh hebt en Uw neus is verstopt,
dan zullen een paar druppels Vatronol
direct verlichting geven. Het benau
wende slijm en de prikkeling
verdwijnen vlug, de opgezwollen slijm
vliezen genezen en U ademt weer vrij en
koel alsof U geen kou gevat had.
Probeer het zonder een cent risico. Als
U niet tevreden bent met Vicks
Vatronol, geef dan binnen 30 dagen Uw
apotheker het fleschje terug, U ontvangt
dan het volle bedrag terug.
De nieuwe bondgenoot
van Vicks VaünRuh
HET is voor niemand onbekend
dat de fotografi1, na een hon
derdjarig bestaan, een buiten
gewoon gTOote perfektie heeft
bereikt en op dit ogenblik de meest
verscheidene toepassingsmogelijklhe-
den biedt, niet alleen in het domein
der kunst en publiciteit, maar ook
in dist der wetenschappen en d r
techniek. Wat dit laatste betreft is
het gebleken dat de fotografie vrucht
bare diensten bewijst, en wel in de
studie der zeer snelle bewegingen en
der hierdoor ontstane wijzigingen
in de vaste zoowel als in de vloei-
bar lichamen. Zoo heeft de moderne
konstruktie van speciale toestellen
het mogelijk gemaakt no te gaan
hoe de snel ronddraaiende schroe
ven van vliegtuigen zioh gedragen.
Uit de ervaringen, waarvoor de ge
tuigenis wordt geleverd onder den
vorm van fotografische beelden, kun
nen de faktoren afgeleid word n die
van invloed zijn op vorm en houding
der genoemde organen, waaruit men
dan weer kan afleiden hoe deze laat
ste moeten gebouwd worden, met het
doel ongelokken te voorkomen en de
vlucht te verbeteren.
Met de gwone middelen der foto
grafie was het niet mogelijk zich
buitengewoon snel bewegende licha
men op te nemen. Geven wij als voor
beeld een vliegtuigschroef, die een
middellijn van 2 meter heeft en met
een snelheid van 1000 toeren in een
minuut ronddraait. Indien men daar
van een beeld maakt op een tiendui
zendste sekonde (wat reeds een be
duidende vooruitgang in de fotogra
fische techniek beteekent), dan zal
zich in dezen reeds zoo korten tijd
het uit rste van een schroefblad op
een lengte van één centimeter ver
plaatst hebben. Hierdoor zei het ver
kregen beeld op het, cliché totaal
waziz zijn en tot geen enkele gevolg
trekking kunnen leiden.
Een zeer belangrijke vooruitgang
werd v rweze-nlijkt door de toepas
sing van de stroboxopie, waarvan het
principe zeer eenvoudig is en als
volgt kan worden uitgelegd. Men laM
de schroef in een donkere kamer
draaien men een snelheid van 1000
t/m, terwijl zij juist 1000 maal in
één minuut belicht wordt. Hierdoor
zal de schroef onbeweeglijk schijnen;
want zij zal slechts belicht worden
in een bepaald? positie, die altyd
dezelfde is. Indien men dan, in plants
van 1000, de schroef b. v. 1010 maal
in één minuut belicht, zal men de
schroef langzaam zien draaien en
wel met tien omwentelingen in één
minuut, wat een zeer nauwkeurige
observatie der bladen toelaat. Nu
mag men niet gaan gelooven dat der
gelijke wijze overeenkomt met het
laten draaien der schroef in «ver
traagde beweging., met een werke
lijke snelheid van 10 t/m. In dit
laatste geval zouden de schroefbla
den by'na geen reaktie ondergaan
door hun beweging, want dan werk
ten zij sl chts onder verminderden
last.
Met de stroboscopische methode
daarentegen werkt de schroef onder
vollen last, zooals dit gebeurt in
werkelijken dienst. Die methode kan
worden toegepa t bij het onderzoek
van t 'lrijke mechanische konstruk-
ties. Ook in andere domeinen levert
zij waardevolle uitslagen. Toch kan
zij sl chts aangewend worden bij de
studie van periodische bewegingen,
en kan b. v. niet dienen voor de stu
die der projektielen. In dit laatste
geval kan ons alleen de snelfotogrefie
behulpzaam zijn. Tot, voor een paar
jaren werd nog gebruik gemaakt van
snelwerkend sluitinrichtingen, die
Een ultra-snelle fotografische opname I/lOO.OOOe sekonde) van een melk-
droppel die op een melkoppervlakte valt (sterk vergroot.)
hoogstens één dienduizendste sekon
de konden bereiken, wat in vele ge
vallen onvoldoende is. Nu gaat men
anders te werk. Men plaatst het toe
stel in een donkere kamer, die men
gedurende een buitengewoon korten
tijd belicht.
Door middel van neonlampen be
komt men een lichtstraal van slechts
één millioenste sekonde. Verder
maakt men gebruik van speciale kine-
mafotografische toestellen, waarme
de tienduizend beelden in één sek.
kunnen worden opgenomen, terwijl
1060 maal in één sekonde een licht
straal van een millioenst? sekonde
verwekt wordt. Wanneer men dan de
ontwikkelde film langzaam laat af
rollen, kan men het bestudeerde be
wegingsverschijnsel in de kleinste
bijzonderheden nagas n.
De buitengewoon kleine tijdspanne
waarvan hierboven spr.ake, is echter
nog niet kort gnoeg om een geweer-
projektiel in zijn loopbaan te fotogra
fieeren. Want zoo'n voorwerp heeft
een snelheid van 700 meter in een
sekonde bij het afvuren. Dat wil
zeggen, dat het z'ctl In nn millioen
ste sekonde wn één milimeter ver
plaatst, wat het maken van een de
gelijk cliché onmogelijk maakt. Men
h eft deze moeilijkheid omzeild door
gebruik te maken van sterk licht
gevende eletrtsche vonken, die niet
langer duren dan één honderdmil-
lioenste sekonde Om zich van dezen
uiterst korten tyd een beeld te vor
men. denke men eraan dat een 1000
km./u. snel vliegend vliigtuig zich
in den tijd eener beeldoprv me slechts
van 3 duizendsten van één milli
meter verplaatst.
Met deze nieuwe technische midde
len kan men aandachtig de loopbaan
van projektielen. de explosie in moto
ren, de olie-injektie in Dieselmotoren.
evvolgen
De voorloopers en uitvinders der
fotografie zullen heel zeker nooit
"•"'".'it beihben dat. een eeuw later,
die kunst in de studie der snelbewe
gende lichamen zoo'n groote ro' zou
spelm, en aan de techniek onschat
bare diensten zou bewijzen.
WE hebben in onze kroniek
reeds meermaals de aan
dacht getrokken op de he-
dendaagsche gevaren van
het verkeer. Men kan niet genoeg
op de wensehelijkheid drukken dat
de noodige maatregelen zouden ge
nomen worden opdat er ten spoe
digste meer rechtszekerheid zou
bestaan voor de slachtoffers van
ongevallen. In dit verband meenen
wij den wensch te mogen uitdruk
ken, dat de definitieve behandel.ng
van het wetsontwerp op de ver
plichte verzekering voor automobi
listen niet lang zou uitblijven. Het
ontwerp in kwestie werd reeds op
25 November 1936 door de regeering
neergelegd met het inzicht het op
15 Februari 1938 te doen in werking
treden. Het is thans nog in handen
van den verslaggever van de Kom
missie van Rechtswezen, zoodat men
nog een tijdje zal moeten wachten
eer het werkelijkheid zal zijn ge
worden.
Nu weten we wel dat, alhoewel
het beginsel van een zulkdanige wet
eenvoudig is, er een en ander te
overwegen valt wat de praktische uit
werking betreft. Op een loopje kan
het niet gaan, maar voor slakken
gang moet de tijd ook uit zijn...
Het ontwerp houdt zich niet al
leen bezig met verplichte verzeke
ring; men heeft er het vraagstuk
bij te pas gebracht van de verant
woordelijkheid bij auto-ongevallen;
daarenboven werden nog zekere be
zwarende beschikkingen voorzien
voor overtredingen aan de verkeers
reglementen. Men heeft gedacht dat
het nemen van vervallingsmaat-
regelen meer vruchtdragend zou zijn
dan het inrichten van examens die
zouden leiden tot het bezit van een
toelating om een auto te voeren.
De waarde van examens is altijd
zeer betrekkelijk, vraagt een gan-
sche inrichting en is tenslotte niet
beslissend. Men kan uit noodzake
lijkheid des gebods zeer voorzichtig
zijn bij de proef, maar eens de proef
voorbij kan het een ander vaart
gaan.
Het stelsel dat de verplichte ver
zekering voorziet, is er op berekend
te beletten, dat er nog gereden worde
zonder dat men in regel zij. De num
merplaat en voor het eerste jaar het
fis-kale teeken zouden inderdaad niet
worden afgeleverd indien men het
bewijs niet voorbrengt dat men op
regelmatige wijze verzekerd is. Er
is verder oyer gewaakt, dat men
zich naderhand niet van zijn verze
kering afmake. Indien de verzeke
ring door een of andere omstandig
heid uitscheidt of geschorst wordt,
heeft de verzekeraar tot plicht den
Dienst voor Wegverkeer daarvan op
de hoogte te brengen. De verzeke
ring blijft nog voortbestaan gedu
rende veertien dagen van deze ver
wittiging af. De Dienst moet dan
onmiddellijk aan den betrokkene de
teruggave van de plaat vragen.
Geschiedt dit niet binnen de drie
dagen, dan wordt het parket ver-
w.ttigd, met het gevolg dat tegen
den overtreder vervolgingen worden
ingespannen die tot een boete van
100 tot 1000 fr. kunnen leiden en
van een gevangezitting van acht
dagen tot zes maand. Anderzijds
wordt de auto door de rechterlijke
politie aangeslagen tot aan het be
wijs van verdere verzekering en de
uitbetaling der aanslagkosten. Zoo
niet kan de auto verkocht worden.
Het voorstel vervat dat de verze
kering onbeperkt zal zijn, mar dat
het minimumbedrag 500.000 fr. moet
beloopen. Men moet daarbij natuur
lijk rekening houden dat de premie
niet te hoog worde opgedreven. De
eerste 2500 frank zou de verzekeraar
van zijn verzekerde kunnen terug-
eischen, opdat de verzekerde zijn
persoonlijke verantwoordelijkheid
niet te licht zou opnemen en niet
zou geneigd zijn om met het slacht
offer koopjes te sluiten op den rug
van zijn verzekering.
Aan het verzekeringsstelsel zou het
beginsel gekoppeld worden, dat
voortaan tegenover den automobilist
een vermoeden van schuld bestaat.
Men zou dus niet meer moeten een
fout bewijzen in hoofde van den
automobilist; de rollen worden om
gekeerd het zou aan den auto
mobilist opgelegd zijn zelf te bewij
zen dat hij in fout niet was, of
dat het ongeval niet aan een defekt
van zijn voertuig toe te schrijven
is. Voor de slachtoffers, die het be
wijs dikwijls zeer moeilijk konden
leveren, is dit een belangrijk voor
deel.
Dit zijn enkele der algemeene
beginselen, die aan de ontworpen
reglementeering ten grondslag lig
gen.
Om nog vollediger te zijn, zou er
eigenlijk, ook een verplichte verze
kering moeten opgelegd worden aan
de velorijders. De ondervinding leert
dat vele ongevallen, zelfs waar
auto's bij betrokken zijn, toe te
schrijven zijn aan de onvoorzichtig
heid van fietsgebruikers. Men heeft
berekend, dat een dergelijke ver
zekering aan de cyklisten een jaar-
lyksche premie zou kosten van een
veertigtal frank. Men schijnt het
nog niet aan te durven om het zeer
groot aantal fietsers te misnoegen
met hun dit op te leggen. Aan de
genen echter, die verantwoordelijk
heidsgevoel en de noodige finan-
cieele middelen bezitten, kunnen wij
niet genoeg aanraden zich vrijwillig
te verzekeren. Men weet nooit hoe
een dubbeltje en nog meer... een
fiets rollen kan.
ONZE lezers weten reeds dat de
letterkundigen L. Roelandt
en Julius Pée zich zeer ver
dienstelijk maken door het
heruitgeven van Multatuli's werken.
We hebben in deze kolommen reeds
meermalen ons oordeel kunnen
geven over deze aan te moedigen
pogingen.
L. Roelandt heeft nu een Keur
uit Multatuli verwerkt voor het
Fransche publiek. Het is kenschet
send, dat Nederland's grootste ro
manticus bijna niet gekend is in
Frankrijk. Dat is immers het nood
lot van alle groote schrijvers als een
Vondel, Querido, Couperus, Van
Eeden, Roland-Hoist, e.a., die het
groote ongelijk hebben geboren te
zijn op dat klein stukje grond dat
de zee ontroofd werd en Nederland
heet. De handelswaren van dezelfde
afkomst, vinden veel gemakkelijker
hun weg over de grenzen; koopwaar
moet niet vertaald worden Komt
daarbij, dat de bewoners van groote
staten minder vreemde talen leeren
dan deze van dwergstaten.
Multatuli heeft daarenboven op
bijzondere wijze, niet alleen de mis
bruiken der Hollandsche kolonisa
tors op lava aangeklaagd, maar
hij richtte wens onmeedoogend zijn
scherpe wapens tegen de huichelach
tige burgerlijke maatschappij in het
algemeen. Dat was van aard om hem
een geweldige vijandschap op den
nek te halen van allerlei Droogstop
pels, die zich getroffen voelden door
zijnkritiek.
Weinig uitgeverijen durfden of wil
den het op zich nemen zyn werken
in het buitenland te doen kennen.
L. Roelandt doet de poging, daar
bij geholpen door de uitgeverij La
bor.
Om het werk by het Fransche pu
bliek in te leiden, deed hij beroep op
Henry Poulaille, die een bijzonder
knappe voorrede leverde voor deze
vertaling.
Op zichzelf vormt deze bijdrage
reeds een stuk waardevolle litera
tuurgeschiedenis
L. Roelandt zorgde voor een zeer
trouwe, levendige vertaling.
Een boek dat zijn weg zal vinden,
temeer daar de vertaler er het hand
je van heeft om boeken voor te stel
len. Alhoewel hij de degelijkheid
daarin tracht te bereiken, en dkar
wel in slaagt, blijft de prijs toch nog
in het bereik van eenieder.
Warm aanbevolen
Tuur de Sw. 1
DAT uitstekend Nederlandsch
links gerichte maandsolürft
blijft steeds zichzelf en ver
dient waarachtig den titel van
het kompleetste wat in dezen aard
verschijnt.
Elk nummer ervan is steeds een
blijde verrassing en biedt ons heel
wat kennis en stof tot nadenken.
Verleenden deze maand hun mede
werking
GERARD WALSCHAP met Unum
necessarium bijdrage waarin deze
den iandhonger van Hitler, Musso
lini en den Mikado deerlijk over den
kam scheert en stelt tegenover de
onverwoestbare diep-menschelijke
levens- en staatsmanswijsheid van
den grooten Chineeschen wijsgeer
Lao-tsé. Aan de Europeanen geeft
schrijver den wenk hun unum neces
sarium te verwerven, het is te zeg
gen den eerbied boven alles voor
den mensch en het leven.
DIRK COSTER raakt in zijn
«Klein Journaal» de goede verhou
ding van Napoleon en de Joden aan
en draagt dit op aan Mussolini, die
ten onrechte Napoleon wil doen
doorgaan voor een Jodenhater
het eerste deel van dit klein jour
naal is een piëteitsvolle herdenking
aan den overleden Nederlandschen
kunstenaar Prof. R. N. Roland-
Hölst.
VAN OLDENBURG ERMKE roept
ons de schoonheid en de verdiensten
van de «Camera Obscura» van Hil-
debrandt voor den geest, in zijn stuk
dat hij Burgerschemer noemt.
J. D. BIERENS-DE HAAN leverde
twee verrukkelijke lyrische gedich
ten
EMMANUEL DE BOM vertelt ons
van zijn hechte jeugdvriendschap
met een begaafde Jodenjongen. Een
fijn stuk psychologie, zeer gemoede
lijk geschreven.
Onder het mottoWat weten
schrijvers van de muziek brengt
WEYAND ons niet alleen dichter bij
den Russischen reus Tolstoi, maar
levert hij ons een zeer vakkundige
les in muziekgeschiedenis.
Daarop volgen enkele mooie ver
zen van REINIER VAN GENDE-
REN STORT, van H. G. HOEK
STRA en NINE V. D. SCHAAF.
In een zeer interessante bijdrage,
getiteld Volkenbondsexpressie on
derzoekt Dr. VAN BLANKENSTEIN
wat het vredesinstituut ons als posi
tieve waarden heeft nagelaten.
Het eerste deel van dit belangrijk
maandschrift sluit met een studie
van J. Z. BARUCH over het anti
semitisme in Italië.
Hier opsommen wat het daarop
volgend Kritisch Bulletin bevat, is
gewoonweg onmogelijk. Zeggen wij,
dat dit een zeer bevoegde kritische
weergave is van het beste wat op
sociaal-artistiek gebied verschijnt.
Een waarachtige spiegel van het in-
tellektueel leven.
Uitstekende lekfuur voor wie de
vooruitstrevende sociale en artistieke
stroomingen wil volgen.
T. D. S.
Waarom lijden aan
HOOFDPIJN
MIGRAINE
TANDPIJN
GRIEP
RHEUMATIEK
ZENUWKOORTSEN
PIJN DER
MAANDSTONDEN
als de
WONPERBARE BRUINE POEDERS
van
der Apotheek DE POORTERE. te
ST-NIKLAAS-WAAS, U oogenbllk-
kelljk zonder schadelijke gevolgen
van deze pijnen zullen bevrijden
De doos var> 8 poeders 4 frank.
De drtedubb doos 25 poeders 10 fr
Te verkrijg In alt»
goede apotheken of
vrachtvrij tegen
postmandaat
Gebruikt ze eens.
U zult nooit geen
andere meer
gebruiken.
