DE OMWENTELING
EN DE FINANCIE
EEN JUMPER VOOR
JUNIMAAND
dewk %1-mrb
Voor onze lezeressen
Lusteloos - maar
"t duurt niet lang'
UIT DE CENTRALE VOOR
ARBEIDERSOPVOEDING
Gezelligheid thuis
DE VRIJDENKER
want zij is natuurlijk zoo verstandig om direct een "AKKERTJE"
te nemen. Bij zware hoofdpijn, bij zenuw- en tandpijn, na een dag vol
inspanning, is 'n "AKKERTJE,, een echte weldaad. Het wekt
U op - reeds na 'n paar minuien zijl Gij weer Uzell en zonder pijnen,
ELLDEE ZILVERWERK
ELLDEE COUVERTS
DE SOCIALE SCHOLEN
SCHRIFTELIJKE KURSUS
WIL EN WEG
8 - Voor Allen - 21 Mei 1939
Per doos ran 12 stuks Fr. 9.50. - Per doos van 6 stuks Fr. 5.-. - Verkrijgbaar bij alle Apothekers.
Het zou nut^ioos zijn te herhalen
dat, wu een vruuw naar guiua oe-
noeden, zij goea zorg men i magen
voor haar humnouacn. wij wmsn
echter de oeg-nineungen waarscnu-
wen dat daar «oor niet voortaurenu
beroep moet geaaan worden op net
leger van emmers en oorstels. inte
gendeel. de huisvrouw moet er voo.
zorgen dat zij haar huishoudelijke
bemJ.ieden op vaste uren verricht,
lieist 's morgens, wanneer manliei
naar zijn wers is en de Kinderen naar
school. Maar, waar we vooral de aan
dacht op willen vestigen, omdat vele
vrouwen het niet weten, is de nood
zakelijkheid, de woning aar.trekkelijs
te maken. Niet alleen om vrienden
en verwanten te ontvangen moet gi<
uw huis met bloemen sieren, uw beste
servies te voorschijn halen, en uw
mooiste tafellaken. Voor uzelf en voor
de uwen moet ge uw interieur ver
zorgen. Een met zorg gedekte tafel,
zelfs voor het ontbijt, een frisch tafel
laken, smaakvol vaatwerk, dragen er
veel toe bij om uw omgeving op
vroolijken. Ja, het is waar. de jongens
zijn wild, de meisjes zorgeloos, zoodat
het evenwicht van kopjes en schotels
wel eens in het gedrang komt.
Maar, erger u niet dadelijk als het
tafellaken eens mishandeld wordt.
Een koffievlek, wat jam gemorst, wat
heeft het eigenlijk te beteekenen nu
het wasschen zoo eenvoudig is gé
worden?
Dompel tafellaken en servetten in
een koud Soleil-6op (2 soeplepels op
5 liter water) en breng langzaam aan
de kook; na 20 minuten koken is a tie
vuil verdwenen dank zij de krachtige,
doordringende werking van de zuur
stof. Spoel 2 keer overvloedig en stijf
het linnen.
Strijk lichtjes vochtig. Ee7
Verantwoordelijke uitgever i
R. Vercammen, St Pletersnieuwstr 84
GENT
EEN TWEEDE ROMAN VAN
CRONIN VERFILMD
Carol Reed, de regisseur van
«Bank Holiday en Penny Paradise»,
begint dezer dagen met de voorbe
reiding ril een nieuwe film. die
gedeeltelijk ih de Engelsohe mijndis-
trikten speelt en waarvan ook ver
scheidene scènes daar zullen worden
opgenomen. Het jnanuscrint is ont
leend aan den roman «T.te St:rs
Look Down» door A. J. Cronin,
schrijver van «The Citadel».
De voornaamste rollen in «The
Stars Look Dcwn» zullen worden ver
vuld doer Michael Redeiuve en Mar
garet Loekwood, terwijl Friedrich
Zelnik als algemeen artistiek leider
aan de productie van de film zal
medewerken.
Als men van «De Omwenteling»
spreekt, dan bedoelt men natuurlijk
de Fransche van 1789, en dan rijst
in den geest terstond de herinnering
op aan de assignaten, aan de bank
briefjesplank naast de guillotine,
de terreur, en de noyades of ver
drinkingen.
De kameraden van rond en boven
de veertig jaar zullen zien best
voorstellen, wat de bankbriefjes-
plank was, als ze denken aan de
bezetting van het Rijngebied, twin
tig jaar geleden, toen we allen mil-
lionnair waren; toen in ieder hotel
van Crefeld of Keulen een avond
maal van 10.000 mark betaald
werd met een briefje van 100 Belgi
sche goudfrank. een bankje zeg
gen de Hollanders waarop nog
een pak scheine van 20.000
mark of meer werd teruggegeven.
Maar het is een feit, dat in een
omwentelingsperiode, de revolution-
naire doeleinden voorgaan. Finan
ciën zijn slechts een van de talrijke
middelen, die moeten toelaten de
overwinning te behalen.
Men houdt in het^algemeen nooit
voldoende rekening van de koop
kracht van het geld. Dit is mij ge
deeltelijk duidelijk geworden tijdens
reizen, waarop sik opeenvolgens
een tiental munten moest hanteeren.
Om dit duidelijker te zeggen welke
ook de koers zij van een hoogstaan
de munt tegenover gedevalueerde
munten, de prijs dien men b.v. in
Amerika zal betalen voor een of an
der produkt is in evenredigheid niet
zooveel hooger dan wat men in een
ander land met veel munteenheden
zal betalen. Met dit verschil dat wie
voor een gepresteerd werk 100 fr.
betaald wordt bij ons, in dollar ge
rekend juist evenveel (eventueel
slechts met een slechts kleine scha
keering) zal verdienen in Amerika,
als men rekening houdt met het ver
schil van de levensduurte. Dit, in
min of normale tijdein
Daarom is het zoo moeilijk te spre
ken van muntvergelijking tijdens de
omwenteling, een toestand dien we
ons moeilijk kunnen inbeelden.
Wat was het erfdeel van die om
wenteling Wat had het koning
dom de Franschen nagelaten
Een stelsel dat door en door was
verrot. Een budget dat sedert meer
dan een eeuw, sinds den vermaar
den financier Colbert, niet meer be
stond. Een koningdom dat niet het
minste benul had van zijn persoon
lijk bezit. Als het geld behoefde, ont
leende het di't geld in den vreemde,
aan internationale bankiers.
Om dit in cijfers uit te drukken
en den benarden toestand duidelij
ker te schetsen weze gezegd, dat de
openbare schuld, in 1789. 4 milliard
goudfrank bedroeg en dat om de
Intresten te betalen, de koninklijke
familie van haar 500 millioen inko
men er 300 millioen (goudfranken
van dien tijd die een enorm grootere
koopkracht hadden dan nu) moest
afstaan aan de banken.
Dit is dan ook een van de voor
naamste faktoren geweest der ont
ploffing van 1789. Want een ont
ploffing mag deze omwenteling wel
genoemd worden
De eerste schok voor het konink
lijk prestige kwam vanwege de werk-
dadige en ambitievode burgerij, die
aan den adel en de geestelijkheid
hun onproduktief parasitisme ver-
Weet. Handelaars en intellektueelen
hadden den rijkdom opgebouwd van
het land. die enkel en alleen onder
het bestaande stelsel aan de nutte-
Ioozen was ten .bate gekomen, ter
wijl de middenstand, bijna evenzeer
als de werkman, van alle voordee-
len bleef uitgesloten en zich door
de belastingen voelde ondermijnd.
beiden werkten eigenlijk voor het
genot van een kleine bende die zich,
zonder de minste ironie, de élite
noemde en wier zeden tot een zeer
laag peil gezonken waren.
De bankiers, die voor hun bezit
vreesden omdat de terugbetalingen
zoo slecht van stapel liepen en de
Intresten van het geleende geld zoo
onregelmatig en gedeeltelijk maar
werden betaald, zouden zich aan de
zijde van de massa scharen en zich
keeren tegen de uitspattingen van
het hof Want hun eigenbelang'gaat
voor NU NOG 1
We zegden daar zooeven dat 300
millioen frank op de 500 van het
koninklijk inkomen dienen moesten
Dm de intresten te betalen van de
4 milliard schulden van het land.
Er bleven dus tweehonderd mil
lioen over waarvan de bestemming
reeds op voorhand door de konink
lijke schatkist was geregeld het
grootste deel ging naar den koning,
de koninklijke familie en de 4.000
edele families die aan het hof wa
ren voorgesteld geworden, men zou
kunnen zeggen geakkrediteerd, en
die ook uit de koninklijke hand
aten
Kortom naar hem gingen 33 mil
lioen; 28 millioen werden opgeslorpt
door allerlei pensioenen, en 46 mil
lioen door de soldij van de officieren
die allen van edelen bloede waren.
Men begrijpt best, wanneer men
die cijfers nagaat, dat de misnoegd
heid zich ook uitte bij de financiers,
die noch hun kapitaal, noch hun
Intresten zagen binnenkomen, zelfs
binnenkruipen De vermaardste on
der hen was Necker uit Genève. die
door spekulatie op de Engelsche
munt en op het graan een enorm
fortuin had weten te verzamelen.
Behendig en ijdel, had hij een naam
verworven van zeer eerlijk man, en
het hof zag hem dan zeer graag
benoemd tot minister van Geldwe
zen, terwijl de burgerij van hem ver
beteringen verwachtte die de ande
ren niet zouden hebben willen of
durven tot stand brengen.
Het eerste wat door de massa was
vereischt, was de afschaffing van de
privilegies. En effektief gebeurde dit
den vierden Augustus 1789. De eerste
stoot was gegeven en, aan een ver
sneld rhythme werden al de over
blijfselen van het middeleeuwsch
leenstelsel uitgeroeid. Men kreeg
dan ook den indruk dat men nu in
Frankrijk een grondwettelijk koning
dom krijgen zou onder het toezicht
van de burgerij.
Voor de massa was dit maar een
magere buit. Maar ze was van de
heerschappij verlost van de geeste
lijkheid en van den adel. En dat was
reeds veel. De rest zou later komen.
Necker, die water en vuur wilde
verzoenen, het volk en het hof na
der tot elkaar brengen, zou tusschen
die twee machten worden geplet.
Vanaf het einde van 1789 volstond
het niet meer de financieele moei
lijkheden te willen oplossen langs
normalen weg. Alle ter beschikking
staande middelen konden geen aar
de aan den dijk brengen. En de me
thode waarvan we de toepassing na
den wereldoorlog hebben gekehd,
met al de erbarmelijke gevolgen er
aan verbonden, n.l. het assignaten-
stelsel, dat niets anders beteekent
dan gedevalueerde bankbriefjes zon
der waarde op de wereldmarkt wer
pen, werd ingevoerd, omdat de bin-
nenlandsche leeningen evenmin als
de bijd-rage uit vaderlandsliefde niet
den minsten bijval hadden gekend.
Maten lengte
51 cm., bovenwijd
te 92 cm., begin
der armsgaten ter
hoogte van 31 cm.,
binnenmouwlengte
16 cm.
25 steken en 35
toeren zijn beide
10 cm.
Werkpatroon
Wij breien op de
bovenkant van het
werk steeds recht,
op de achterzijde
steeds averechts.
RUG.
wy beginnen aan
den onderrand en
zetten 96 steken
op. Van de 40e
toer af tot de 100e
toer meerderen wij
om de 10 toeren
aan weerskanten
telkens 1 steek.
Aan het begin van
de 109e en van elke
volgende toer kan
ten wij voor de
armsgaten telkens
3 steken af totdat
voor ieder armsgat
15 steken afgekant
zijn. Bij de 171e
toer kanten wij
voor de halsuitsnij
ding de middelste
12 steken af. Daar
na w o r de n de
schouders afzon
derlijk gewerkt.
Rechterschouder
bij de volgende 6
toeren minderen
wij aan de halszij
de telkens 1 steek.
Materiaalca.
300 gram lichte
frottéwol, 2 brei
naalden nr. 3.
onderrand en zetten 65 steken op. Van
de 6e toer af tot de 54e meerderen wij
om de 4 toeren aan weerskanten tel
kens 1 steek. Van de 57e toer af tot de
60e minderen wij bij elke toer aan
weerskanten telkens 1 steek. Van de
61e toer af tot de 112e minderen wij
aan het begin van elke toer telkens 1
steek. De overige steken worden in
een lijn afgekant.
De deelen worden vochtig gemaakt.
Nadat ze goed droog zijn worden ze
aan elkaar genaaid. De ceintuur be
staat uit 2 handgedraaide koorden.
IWDIEN GIJ begeert op de hoogte te
zijn der vrijdenkersbeweglng, lees
wekelijks
PER NUMMER U.60 fr.
Voor clrle maanden 8.fr
Voor één Jaar 3'i.
VOOR ANTWERPEN
E. LAURIJSSEN, St. Laureysstraat
56, Antwerpen.
Postcheckrekening nr. 430.529.
VOOR GENT
Richard CLEREBAUT, 35. Schaap
straat. Gent
Postcheckrekening nr. 470 649
Vrijdenkersbond van Gent kf>st het Jaar-
Voor de leden van den sociallstischen
lijks slechts 20.frank. 6274
"AKKERTJES" kunt G.
eik oogenblik noodig
hebben. Heb dus al
tijd een doosje in huis
Het goud was naar Londen ge
vlucht. Genève en Amsterdam wezen
alle leening van de hand. Men moest
dus naar fiktiev-e uitvluchtselen zoe
ken om de schatkist te voeden.
Het hoeft bijna niet gezegd dat er
een enorme hoeveelheid nagemaakte
«bankjes» weidra in omloop was. De
vijanden van het regime hadden on
der de leiding van een oud minister
van Financiën van Lcdewijk den
Zestiende, een fabriek opgericht
'wa-ar valsche papieren munt werd
gedrukt. Terwijl de naar Engeland
gevluciiten, op financieel gebied op
alle wijzen het Fransche krediet
trachtten te ondermijnen: 'een oude
gewoonte die heden tendage nog
steeds in voege Is.
m
In 1792 verkeeren de openbare fi
nanciën in een hopeioozen toestand.
Frankrijk ziet over al zijn grenzen
den vijand binnenrukken. De nieu
we belastingen 'kunnen slechts nog
een vierde dekken van de behoeften.
En door den val van den koning,
den tienden Augustus 1790, verergert
de binnenlandsche onzekerheid nog.
Toen werd voor de eerste maal op
financieel gebied een poging ge
waagd waaraan men nog nooit had
gedacht of waarvoor men steeds had
teruggedeinsd. De «Montaghe», die
de leiding had veroverd besluzt dat
de nieuwe munt geheel onafhanke
lijk zijn zal van den vreemden in
vloed, t.t.z. van het goud, dat een
internationale munt is, stelsel dat
we ook door Hitler en Mussolini
zaeen probe eren.
De Convenrie verdedigt en ver
hoogt de waarde van het assignaat
en maakt er in April 1793 de offi-
cieele munt van. Van af Juni voert
de Hooge Vergadering het toezicht
uit op den wisselkoers, sluit de
handelsbeurzen, se haft de aan-
deelenmaatschappijen af. Den 8en
September besluit ze dat de veroor-
deeiing ter dood eenieder te wach
ten staat die door zijn gesprekken
zou gepoogd hebben de assignaten
te diskrediteeren. Alles moet aan het
welzijn van het land worden onder
geschikt gemaakt en wie de natio
nale munt aantast is een verrader.
Ziedaar, naar Paul Gérin ons in
een artikel- van Messidor mededeelt
en waaruit we enkele brokken en
aanduidingen overnemen, de eenige
methode, die, hoe drastisch men ze
ook kan vinden, de overwinning zou
verzekeren. NOT KENNT KEIN
GEBOT.
Merken we hier, luidt het verder,
een merkwaardig feit op iedermaal
dat de vaderlandsliefde weer opfleur
de na den val van den kónmg, na
de verkiezing van de Conventie en
zelfs na de uitmoordingen van Sep
tember steeg de waarde van het
assignaat.
Einde 1792 had het reeds 72 t.h.
van zijn nominale waarde terugge
kregen, aihcewel er voor twee en
half milliard briefjes in omloop
waren. Op 9 thermidor, einde van de
Terreur, waren er voor 6.400 mil
lioen in omloop die tot 35 t.h. van
de nominale waarde waren gedaald,
dus van de helft, terwijl de in om
loop zijnde bankbriefjes verdriedub
beld waren.
We kunnen ons dit best voorspel
len als we bedenken dat deze infla
tie en deze munton-twaarding nau
welijks grooter zijn dan die van den
Franschen franik tussdhen 1936 en
1939. En de vrede was ook in dien
tijd onzeker en altijd voorloopig.
Maar ook de assignaten waren ver
oordeeld om te verdwijnen. Degenen
d:e den ondergang hadden voorbe
reid van Robespierre, wilden terug
naar den goudstandaard. Zij hebben
daartoe het assignaat in diskrediet
gebracht.
Het gevolg van hun optreden was
een nieuwe inflatie. Het twintig-
franikstuik dat den negenden thermi
dor 70 pond-assignaat waard was,
steeg in Januari 1795 tot 100; tot 200
in Maart, 400 in Mei, 837 in Juli,
2000 den laatsten dag van de zit
ting der Conventie en weldra 3.000,
5.000, enz. Toen was het leven on
gemeen duur en men kan het zich
zonder moeite inbeelden: een dag
blad van 2 Sols beteekende 15 fr.-
assignaat; een ritje per rijtuig 600;
een snoek 1.000.
In 1797 werd de drukkerij voor as
signaten vernietigd. Ze had er voor
45 milliard 581 millioen uitgegeven
en toen had een gouden twintig-
frankst-uk een waarde van 7000 pa
pieren franken.
Hoe bitter ook, zegt de reeds aan
gehaalde schrijver, de herinnering
is geweest aan de assignaten, die
men heeft gebruikt tegen de omwen
teling en tegen de mannen van de
omwenteling, heeft nochtans dit
"icaardelooze papier-» in de meest
kritieke oogenblitoken de revolutie
gered. En tevens bewijst deze korte
bijdrage dat de zoo misprezen in
flatie van assignaten zich voordeed
toen de Fransche omwenteling reeds
de gevangene was geworden ver
geten wij het niet van de finan-
ciemiddens.
Het ware belangwekkend na fe
gaan maar dat is de taak van
specialisten in het zoo ingewikkeld
financievak of hetgeen zich in
de laatste twintig jaren in Duitsch-
larad afspeelde, niet een repliek Is
v^n wat na den va! van Lodewijk
XVI in Frankrijk gebeurde.
PAUL PÉE
Een beeld van de wereldtentoonstelling te New York, genomen tijdens de officieele openingsplechtigheid.
Aan het begin van
d' 173e. 175e, 177e,
179e toer kanten
wij voor den schou
der telkens 7 steken at. Lmkerscnou-
der op dezelfde wijze in tegenover
gestelde richting breien.
VOORPAND. Aan den onderrand
beginnen en 100 steken opzetten. Van
de 30e toer af tot de 102e toer om de
8 toeren aan weerszijden telkens 1
steek meerderen. Van de 109e toer af
tot de 120e toer kanten wij aan het
begin van eiken toer telkens 3 steken
af. Van de 145e toer af tot de 177e
breien wij om de 2 toeren uit de 2
middelste steken telkens ieder 2 ste
ken. Voor de schouders kanten wij
aan het begin van de 172e en van
elke volgende toer telkens 7 steken af.
totdat aan weerskanten 28 steken af
gekant zijn. De overige steken worden
in een lijn afgekant.
MOUW. Wij beginnen aan den
zijn een leven lang
gewaarborgd.
Te koop bij ROGER OSTYN, n. 27,
Bruggestraat, te M E E N E N
"AKKERIT
Een goede raad: Neem een "AKKERTJE", óók
bij griep, kou, influenza, vei schot in den rug, lendenpijn,
nare dagen, rheumaliek, spierpijn, enz. enz. Hel helptI
DE Centrale voor Arbeidersop
voeding koestert het plan een
studieweek in te richten onder
hot motto de nieuwe werke
lijkheid Bedoeld wondt de verschil
lende vraagstukken te behandelen
welke verband 'houden met de ont
wikkeling van de maatschappelijke
toestanden en hun terugslag op de
socialistische bawegdng. Verwacht
wordt dat voor deze studieweek be
langstelling zal bestaan in -,11e tak
ken van de socialistische arbe ders
beweging en dat ze al d.egenen zal
bijeenbrengen die sktief betrokken
zijn bij het werk van socialistische
studie en organisatie.
Zoo mogelijk zal deze studieweek
worden gehouden in de week voor
afga- <nd aan de groote socialistische
Guldensporenvlering te Kortrijk. Op
deze wijze zal deze viering zelf, met
haar grootische kultureele manifesta
ties, een waardig slot ervan vormen.
Op de jongste bijeenkomst van
den Schoolraad van de Centrale voor
Arbeidersopvoedin-g kon worden
vastgesteld, dat tijdens het verloo-
pen schooljaar, niettegenstaande de
internationale gebeurtenissen en de
twee verkiezingsperioden, haast alle
scholen normaal hun programma
hebben afgewerkt.
Binnenkort zal een schioolko-nferen-
tie worden bijeengeroepen, waarop
aal besproken worden; 1. Hoe moet
de kursus Spreken en Schrijven
worden opgevat; 2. Wat is taak van
de schoolclubs?
Met de schoolclubs wordt bedoeld
studie-centra tot stand te brengen
voor de leerlingen der sociale scho
len welke de twee studiejaren van
het leerplan hebben afgeloopen. In
het vrije studiewerk dut in deze
schoolclubs aal worden ondernomen,
aal o.a. regelmatig plaats worden in
geruimd a n de bespreking van den
inhoud van het socialistisch maand
schrift «Leiding».
De in het weekblad «Voor Allen»
regelmatig gepubliceerde lessen in
kadervorming worden na hun volle
dige verschijning overgedrukt. Deze
overdrukken op losse bladen (met
breede marge voor eventueele nota's)
zijn byeengebundeld in een pas
sende map. Tot hiertoe zijn de vol
gende mappen van de pers geko
men: de kursus in Ekonomische
Aardrijkskunde, in Ekono-mde, en in
Grondbeginselen van het Soci 1 sme.
Zij zijn tegen een kleinen prijs ver
krijgbaar bij de Centrale voor Arbei-
dersopvoeding. Zullen onder dezen
vorm nog verschijnen, de kursussen
in Scciale Stelsels en in Algemeene
Geschiedenis'. Genoemde kureussen
worden tevens ook gebruikt als leer
materiaal in de sociale scholen.
Wij doen een dringenden oproep
aan -alle pr.rtijgenoo-ten die het scho-
llnswerk van de C. v. A. O. willen
steunen zich te abonneeren op het
orgaan «Wil cn Weg. Het bevat naust
bijdragen in algemeene vorming en
inlichtingen over de jongstversche-
nen literatuur, alle inlichtingen wel
ke verband houden met de aktiviteit
van de C. v. A. O. Een jaar-r bonne-
ment kost op het oogenhlik slechts
vijf frank. Dit bedrag iis te storten
o-p postcheckrekening 4545, C. v. A.
O. Volkshuis, Brussel.
4 "AKKERTJES" zijn volmaakt
zuiver en onschadelijk voor
het hartde maag en de nieren
Let op dit
"AKKER"-merk
SOCIALISTISCHE VOETBALSPORT
De finaal van het nationaal kampioenschap werd te Boom gespeeld. De
club SportiefAntwerpen won het. Boven de overwinnaars. Men ziet op
de tweede foto, onze knappe kameraad Nobels, die er zeker bij was.
Onderaan de club Avenirvan Jette. Aan 't werk nu voor het
volgend seizoen
