machten--
I
POLITIEK PANORAMA
1
DE LEVENSPROBLEMEN
VAN HET VOLK
DROEVIGE LEKTUUR
ZONDAG 24 SEPTEMBER 1339
0,50 Ir, - Nr, 22 - 6 Jaar socialistisch weekblad voor vlaamsch belgie
9-
Onze jongens verlan
gen lektuur Stuur
VOOR ALLEN
aan onze soldaten
Uitgave p
«KPK'
De drie kleine republieken: Lithauen, Estland en Letland, liggen nu tusschen de twee machten, Duitschland
en Rusland, die azen op grondgebied. Zullen deze kleine staten hun onafhankelijkheid kunnen bewaren?
Reeds hebben ze zich ekonomisch moeten aanpassen, en vraagt die arme boeren- en visschersbevolking
zich af, wat hun morgen brengen zal. In deze landen is de nijverheid nog niet sterk uitgebreid. De folk
loristische gewoonten zijn nog sterk ingeworteld bij deze bijna uitsluitend boerenbevolking. De standaard
van het leven is er laag. Toch wenschen ook deze menschen in vrede te leven. Maar de diktatuur-metho-
des prijzen dat niet. En de diktatuur-stelsels doen nu over Europa en in 't bijzonder over dat gedeelte den
oorlog heerschen. Vrede kan maar heerschen als enkelen niet meer over de ekonomische macht beschikken.
Tusschen alle volkeren kan vrede bestaan, als de grondslag van de maatschappij het socialisme wordt.
De kommunistische
hyena's
Herrie rond het
N. I. R.
Houdt hen goed
in de gaten
Waarom den Werk
loosheid sdienst los
maken van het
ministerie van arbeid
en sociale voorzorg?
Tot een goed einde
gebracht
Met den verrekijker
YC0ÜAUL
LDAKT1E EN Al>M IMS'l'KA 1 IE
St-Pietersnieuwstr. 64 Gent
I e l e »o n l 5 7 o (4 l()nen)
A «O N N E.M L.\ TSi'K IJ ZE N
i Jaar 23.00 fr.
6 maanden 12,00 fr.
3 maanrlen 6.30 fr.
»*nsteheck liet Ijclit tient; 56733
i
GELIJK de hyena, het afstoote-
lijk dier der wildernis, heb
ben de Russen zich op het
zieltogende Polen geworpen...
om hun minderheden te beschermen
heet het.
De walging van ons volk is zoo
groot tegenover dat afschuwelijk ver
raad, Rusland had immers een «niet-
aaruvalsakoord» met het geslach-
offerde Polen, dat wij het niet noo-
dig vinden veel woorden te verspil
len aan deze schurkenstreek. Het
volk zal eens te meer hebben kunnen
ondervinden wat waarborgen en
vriendschapsverklaringengegeven
door diktators, waard zijn.
Intusschen trachten de knechten
van Moskou een strategisch maneu
ver uit te voeren door hun aanval
len tegenover de sociaal-demokratie
te verdubbelen. Natuurlijk
Ons werk brengt mee dat wij ook
de kommunistische pers moeten vol
gen. Het gemoed van den best ge
pantserde polemieker komt in op
stand tegen het walgelijk proza
waarmee de huurlingen van Stalin
hun verraad trachten te dekken.
Het laatste nummer van het kom-
munistisch weekblad heeft nog een
artikel waarin het naast de bevolen
aanvallen op de socialistische leiders
in den titel het opschrift draagt van
«Chamberlain, men gelooft niet in
uw «anti-nazi,>-oorlog»
Dat durven de knechten van Mos
kou nog neerpennen, terwijl de Rus
sisch! troepen aan de Poolsche grens
reeds klaar stonden om de nazi's
een handje te helpen bij de algehee-
le verwoesting en uitmoording van
Polen. Terwijl dat kommunistisch
weekblad Zondagmorgen werd uit
gedeeld. hebben de Russische legers
Polen in den rug aangevallen.
Nooit bleek het duidelijker dat om
het even welke diktatuur een ramp
beteekent voor het volk.
WAT te verwachten was, is
gebeurd ons Nationaal In
stituut voor Radioomroep
wordt op dit oogenblik langs
alle kanten scherp aangevallen.
Eerlijk gezegd de meeste uitzen
dingen van het N. I. R., hoe goed
bedoeld zij misschien ook kunnen
zijn, werken verschrikkelijk op de
zenuwen van onze menschen die
waarachtig al genoeg Duitsche pro
paganda te verwerken kregen.
Uit louter taktische overwegingen
zetten de Vlaamsch-nationalisten
van hun kant ook een aanval in op
het «Instituut» en beweren van hun
kant dat er te veel Fransch-En-
gelseh gezinde propaganda wordt uit
gezonden
Het Belgisch publiek heeft al lang
gekozen en de aanvallers erkend.
Vandaar de prikkelbaarheid en af
keer voor hetgeen te Berlijn in
het propagandaministerie wordt ge
brouwd.
Moesten de bestuurders van het
N. I. R. al de vervloekingen kun
nen hooren die de luisteraars,
ook de kalmsten uitbrengen aan
het adres van hen die plichtsgetrouw
de D.N.B.-brouwsels in onzen mikro
herhalen, misschien zouden ze zelf
reeds veranderingen hebben inge
voerd.
Een regeling dringt zich op. Een
Belgische instelling mag en kan zich
de weelde niet veroorloven tegen
haar openbare meening in een tak-
tiek te volgen die ten slotte kan uit-
loopen op ernstige verwikkelingen in
eigen land.
Dat men niet kome aandraven
met het «objektiviteitsargument».
Dat bestaat niet in de huidige om
standigheden. Dat heeft het N.I.R.
nu toch al zelf moeten ondervinden.
Onze *N.1 .R.-objektivifeit» valt in
elk geval nogal voordeelig uit voor
hen die er een specialiteit van ma
ken de wereld te vergiftigen met hun
duivelsche leugens, die een onbe
twistbaar gevaar worden voor eigen
binnenlandsche rust en voor de de-
mokratie in het bijzonder.
DE pers meldt het feit dat een
Vlaamsch-nationalist onder een
valschen naam aan de grens
van Luxemburg heeft vertoefd.
De rijkswacht werd verwittigd en
de woelmaker moest zijn ware iden-
titeit opgeven.
Terecht worden de vragen gesteld:
Waarom reist Grammens onder
een valschen naam
Wat had zijn metgezel, 'n Haagsch
advokaat, te gaan zoeken zóó
dicht bij het slagveld en aan onze
grens
Wat ging Grammens te Virton
doen
Houdt de «Veiligheid» de Vlaam-
sche nationalisten wel goed in de
gaten
Ware het oogenblik niet gekomen
om al deze kerels, die zóó veel en
zulke goede betrekkingen over .onze
grenzen hebben, het voorwerp té ma
ken van een bijzondere waakzaam
heid
Of gaat men wachten tot het
kwaad diep is ingevreten
WE drukken hier de protest
dagorde af welke door het
Belgisch Vakverbond (socia
listisch) werd gestemd en
waarin de onbegrijpelijke verminking
van de bevoegdheden van het Mi
nisterie van Arbeid en Sociale Voor
zorg wordt afgekeurd:
Het bureau protesteert tegen de
overdracht van de diensten van
werkloosheid van het ministerie van
Arbeid naar het ministerie van be
voorrading;
stelt vast, dat deze overdracht geen
geldige reden heeft, maar gebeurde
onder de drukking van een politieke
partij;
verklaart dat dit gebaar van de re
geering een daad van kwade wil is
tegenover de socialistische arbeiders
beweging;
betreurt, dat op dit oogenblik, dat
in het hooger belang van 't land en
van de bevolking de eenheid noodig
is onder allen, politieke invloeden er
nog in slagen bij de regeering in
gang te vinden.»
Deze dagorde zal heel wat oogen
doen opengaan en toont nog eens
zeer duidelijk hoe fanatiek bekrom
pen de klerikalen, zelfs in de hui
dige omstandigheden waarin hun
mond overloopt van politieken gods
vrede, alleen er op uit zijn aan
machtspolitiek t.e doen. welke daar
bij nog gesteund is op hun traditio-
neele socialistenwreterij
Of daarmee ministeries worden
ontredderd en een administratieve
warboel wordt geschapen kan hun
niet schelen, als zij hun politieke
machtswellust maar kunnen botvie
ren.
ONZE ministers Balthazar en
Spaak hebben zich van bij
hun benoeming ernstig inge
laten met het droevig lot van
onze zwaar getroffen grensarbei
ders.
Hun pogingen kenden» reeds een
gunstigen uitslag: onze grensarbei
ders kunnen weer naar Frankrijk en
Zuid-Luxemburg gaan arbeiden.
Onze ministers werken verder om
ook de gevolgen van den nadeeligen
wisselkoers, welke zwaar wegen op
het budget van de grensarbeiders, te
verzachten.
Ook daarin hopen zij een bevre
digende oplossing te kunnen berei
ken.
NZE neutraliteit wordt bepaald door twee voorname'
problemen. In de eerste plaats komt het er op aan
ons buiten het Europeesch geweld te houden. Een
ieder zal er wel van overtuigd zijn dat een welslagen
V in dit domein veel meer van anderen afhangt dan
van onszelf.
Maar anderzijds is daar de niet minder dringende en belang
rijke noodzaak onze overhoop geworpen ekonomie herop to
bouwen of, met andere woorden, ons ekonomisch in de neutra
liteit te organiseeren.
Niettegenstaande de mobilisatie is de werkloosheid sedert
1 September met ongeveer 60.000 eenheden gestegen. Een ont
zettende evolutie, voorwaar, die te wijten is aan verschillende
faktoren den plotsen terugkeer van talrijke scharen grens
arbeiders, het stilleggen van bedrijfstakken, hetzij bij gebrek
aan grondstoffen, hetzij door de oproeping van het bedrijfshoofd,
hetzij aan een uiterste voorzichtigheid van patroons die nog
geen bepaalde richting hebben ontdekt en die voorloopig
bevreesd zijn voor de risico's van produktie en van handel,
enz., enz.
Die ontreddering, als gevolg van de eerste psychologische
terugslagen van den oorlogstoestand in Europa, is dan ook in
zekere mate te verklaren en te begrijpen.
Maar het zou van een verregaande onverantwoordelijkheid
getuigen moesten wij, nu de klop gegeven is, passief blijven
toezien en wachten op... mirakels.
In dit verband heeft de regeering groote plichten en een
zware taak voor den boeg.
Het voornaamste probleem waaraan zij het hoofd te bicden
heeft is het ingewikkeld vraagstuk der bevoorrading.
In de eerste plaats de bevoorrading van onze bedrijven in
grondstoffen. Op dit gebied zitten wij gekne'd tusschen de
eischen, de voorwaarden en ook wel tusschen de chantage der
oorlogsvoerenden. De uitvaardiging van de contrabanda-wetten
moeten in ieder geval onze belangen aantasten ofwel door
de beperking onzer bevoorrading, ofwel door de beperking van
onzen uitvoer, die, zooals men weet, vjior België een levens
kwestie uitmaakt.
Wij hadden gehoopt dat de neutralen, die toch ook een
machtig blok zouden kunnen vormen, zich nauw zouden aan
eengesloten hebben en dat zij onder het patroonschap van het
machtige Amerika ook hun stem zouden laten hooren hebben
tusschen het koor van eischen en bedreigingen. Helaas, ten
slotte verkiest elkeen weer voor zichzelf te zorgen en worden
afzonderlijke onderhandelingen met de oorlogsvoerende partijen
aangeknoopt om nationale belaiigen te vrijwaren.
Het is nochtans een feit hoe langer de oorlog duren zal,
hoe scherper en onmeedoogender de ekonomische strijd zal
worden uitgevochten en hoe meer de belangen der neutralen
met de voeten zullen worden getreden.
Hoewel in de naaste toekomst geen tastbare resultaten van
een dergelijk initiatief moeten verwacht worden, moeten de
neutralen, moet België in ieder geval, zich dringend inspannen
zijn traditioneele handelsstroomingen te verleggen naar gebieden
die buiten de konfliktzone zijn gebleven. Dat vereischt studies,
dat vereischt initiatieven en werk. Doch het moet, wil men
het land van een verstikking in de neutraliteit vrijwaren.
Er is een tweede belangrijke kwestie die in het raam der
bevoorrading door de huidige omstandigh~Ten wordt opgeroe
pen deze van de bevoorrading der bevc'kinr.
Een moeilijk probleem in dit verband is de verzekering van
een regelmatigen toevoer van waren en levensmiddelen die wij
uit den vreemde moeten invoeren. Wij gelooven niet dat wij
met uithongering bedreigd worden. Doch het is niet te loochenen
dat het toezicht op het zeeverkeer en ook ons gemis aan vol
doende nationale töïïnemaat, den aanvoer van scheepsladingen
levensmiddelen zou kunnen vertragen.
Daarom is het goed dat de regeering maatregelen treft om
de ravitailleering doelmatig te organiseeren. Hierbij komt niet
alleen de hoeveelheid te pas maar in de eerste plaats misschien
wel de prijzen.
Gebeurlijke of tijdelijke schaarschte mag inderdaad geen
aanleiding geven tot spekulatie en woeker. In overheidskringen
heeft men besloten den handel vrij te laten. Goed, maar dan
moeten de handelaars blijk geven van redelijkheid en van
nationaal plichtsbesef.
De regeering van haar kant moet een buitengewone waak
zaamheid aan den dag leggen en met de grootste strengheid
ingrijpen waar het moet.
Communiquées uitvaardigen om de handelskoorts te
kalmeeren is ongetwijfeld prijzenswaardig, maar het geknoei
van sommige opkoopers en spekulateurs opsporen en elke neiging
tot woeker beteugelen is een veel dringender vereischte.
Dit is trouwens een sociale verplichting. De rijken zullen
zich steeds de weelde kunnen permitteeren, mits eenig
gejammer weliswaar, woekerprijzen te betalen.
De groote massa echter de arbeiders met Ioonen die een
minimaal levenspeil waarborgen, de werkloozen met hun
karigen steun, de vrouwen van de gemobiliseerden met hun
beperkt steungeld, aan al die menschen moet door de beteugeling
van prijzenmisbruiken een voldoende koopkracht verzekerd
worden.
Vergeten wij immers niet dat in de huidige omstandigheden
nationale solidariteit op elk terrein onontbeerlijk is. Het zon
misdadig zijn in deze moeilijke tijden door onduldbare onrecht
vaardigheden en tegenstellingen aanleiding te geven tot sociale
wrijvingen.
Iedereen moet zijn plicht doen de soldaat op zijn post; de
arbeiders in de fabriek.
Elkeen moet zich offers getroosten waar zij door de om
standigheden worden opgedrongen offers ten bate van de
natie en van de gemeenschap.
Moest het klasse-egoisme de bovenhand krijgen, moest
zekere bevolkingskategorie het wagen winsten en rijkdommen
op te stapelen ten koste van de algemeene ellende, dan ware
de weg geopend naar verscheurdheid en avonturen dan wanneer
net lot van het land in de eerste plaats afhangt van hechte
solidariteit, van orde en tucht.
Aan de regeering te waken en gebeurlijk in te grijpen,
dadelijk en met kracht.
D. D. M.
Nee, waarlijk,
het gaat niet
om een boek ter
hand te nemen,
hoe men ook
tracht de ruwe,
brutale werke
lijkheid te ont
vluchten en een
veilige haven te
zoeken in de wereld van droom
en fantasie.
Het boek blijft onopengesne-
den op onze tafel liggen.
Dan maar de dagbladen nage
gaan...
Wat een droevige lektuur
Het leed van den vorigen oor
log is nog niet uitgewischt... en
het kanon is reeds weer aan het
woord.
Herdenkingsplaten voor de
gesneuvelden van 1914-1918 wor
den nog ingehuldigd... en nieu
we dooden worden reeds ten
grave gedragen.
In Engeland, waar het een ge
woonte is om op den sterfdatum
van een geliefden verwant een
herdenkingsaankondiging in de
krant te plaatsen, doet zich zelfs
het feit voor, dat men in som
mige bladen bedoelde herden
kingen van gesneuvelden uit den
vorigen oorlog kan aantreffen
naast de namen van de slacht
offers van den nieuiven krijg.
Ook de Duitsche bladen bren
gen thans overlijdensadverten
ties van Duitschers, die in Polen
sneuvelden. Het Stierf den hel
dendood voor 't Vaderland uit
den wereldoorlog is nu geworden
Stierf den heldendood voor Lei
der en Rijk Ook leest men van
jonge menschen, die stierven
voor Duitschland's vrijheid en
eer en in het sterke geloof aan
hun Führer
Dit is de jongste verbeterde
versie, maar of zij de dooden van
eenig nut kan zijn mag men be
twijfelen.
Bij dit alles stelt men zich on
willekeurig de vraagZal de
wereld dan nooit tot bezinning
komen?
De vraag stellen is eenvoudig,
maar icie zal het antwoord dur
ven geven?
Ik niet.
PIER MOEIAL. j
