ALGEMEENE GESCHIEDENIS WIELRIJDERS! OORLOG AAN DE WOEKERAARS DE LEUGENKAMPAGNE IN DE NEUTRALE LANDEN f II. - OVERGANGSTIJD (1400-1600) BEETJE HANDIGHEID BEETJE GOEDEN De huurpachten der gemobiliseerden t Onze taak tegenover verderfelijke propagandamethodes CENTRALE VOOR ARBEIDERSOPVOEDING Voor socialistische kadervorming ELFDE LES A. - ABSOLUUT VORSTENGEZAG B. - INDUSTRIEELE OMWENTELING C. - GROOTE ONTDEKKINGEN DE KOLONIALE LOTERIJ GAAT VOORT Het geluk is voor allen VRAGEN LA PREVOYANCE SOCIALE RECHTSKUNDIGE KRONIEK POLITIEK WEEK-END HET HOEKJE VAN DEN DETEKTIEF nic; ?3 - Voor Allen - 24 Sept. 1939? Steeds socialistisch DIT tijdperk der geschiedenis, dat ook wei het oegin der nieuwe tijden wordt ge noemd. is gekenmerkt door enkele groote feiten de vestiging van het absolute vorstengezag, de industrieele omwenteling, de groote ontdekkingsreizen en de kultureele hergeboorte. De strekking naar het absoluut vorstengezag was reeds hegonnen in het vorige tijdperk, na de kruis tochten. De machtigste vazallen hebben zich meester gemaakt van het gezag en hunne heerschappij uitgebreid. De staten hebben zich dan gevormd en komen op als eko- nomische eenheden. De vorsten leg gen wegen aan om de centralisatie door te voeren. Zij scheppen een geünifieerde echte munt, die de waarde heeft van het mecaal waar uit zij bestaat. De konkurrentie tusschen de staten ontwaakt, ter wijl de handel tusschen de natiën toeneemt. De stedenekonomie wordt een staatsekonomie. De arbeiders die tot nu ioe in hun eigen werkhuis produceerden en af zonderlijk werkten voor rekening van een handelaar, worden meer en meer door een ondernemer vereenigd in een gezamenlijke plaats de fa briek. Ekonomisch wordt die vorm manufaktuur genoemd, omdat alles nog zonder de hulp van ma chines gemaakt wordt. De natuur krachten worden echter doelmatiger aangewend water- en windmolens. OORZAKEN. 1) Rest van den geest der kruistochten en lust naar nieuwe wingewesten. De Noord- Afrikaansche musuimannen werden overvallen, en zoo kwam een ver binding tot stand tusschen de Wes- tersche staten met Abessinië, het Rijk van priester Jan, dat kriste- Iflk gebleven was. Ten einde de handelsmonopoliën van Venetië en Genua in het Oosten te breken, zochten de andere kommercieele centra een nieuwen weg naar het Oosten te vinden. Twee handels wegen verbonden Azië met Europa die over land, van China naar de Zwarte Zee, langswaar het vervoer der waren door karavanen geschied de, en die het monopool was van de Genueesche handelaars en dan de zeeweg, langs de kusten van den Indischen Oceaan, door de Roede Zee, tot aan Suez, gevolgd door de Arabieren, en verder tot Alexandrië, waar de goederen, aangebracht door karavanen, afgehaald werden door de Venitianen. Naast de monopo liën van Venetië en Genua, die de handelsbetrekkingen met het Oosten belemmerden, komt nog dan ook de inval der Turken in Constantinopel (1433) en in den Balkan die nog meer die betrekkingen gingen bemoeilij ken. 2) De aardrijkskundige en tech nische ontdekkingen. De Westerlin gen hadden maar een duister ge dacht over de streken van Indië of Oost-Azië. Zij dachten er te gera ken door slechts een enkele zee over te steken. Men veronderstelde reeds dat de aarde bolvormig zijn moest, en dat het daardoor mogelijk was langs het Westen uit en over zee in Indië te landen. Maar in plaats van in Indië kwamen de ontdek kingsreizigers in Zuid-Amerika te recht. Vandaar nog de bestaande uitdrukkingen van West-Indië Om toe te laten zoo spoedig mogelijk de datum te kunnen vaststellen van de TREKKING koopt vandaag uw biljet van de 9de schijf. Het super groot lot1 millioen; Vijf-en-twintig groote loten van 100.000 fr.; Vijf-en-twin- tig groote loten van 50.000 fr.; Vijftig groote loten van 20.000 fr.; Honderd loten van 10.000 fr.; 61.100 loten van 100 a 2.500 fr. 14 voor de Antillen, en Tndianen voor de Roodhuiden. Wat de tech niek betreft, maakten de volgende verbeteringen de lange zeereizen en ontdekkingen mogelijk de wind roos en het kompas, roeischepen door zeilschepen (karveelen) vervan gen, vast stuur aan de achtersteven der booten. FEITEN. In de eerste helft der XVe eeuw beginnen de Portugee- zen de Westelijke kust van Afrika te onderzoeken, en bereigen reeds de monding van de Kongo-stroom. In 1488 bereikt Bartholomeus Diaz de Kaap der Goede Hoopdeze werd in 1497 omzeild door Vasco de Gama. die in Indië .aanlandt. In 1500 wordt Cabral door den stroom uit zijn koers geslagen hij landt in Brazilië. Onder den invloed van de leer van Copernicus en Toscanini, vol gens dewelke de aarde een bol is, wil de Genuees Christophorus Co lumbus langs het Westen naar In dië. In 1492 landt hij echter aan op de Antillen. Eerst in 1519 ontdekt Amerigo Vespucci den Stillen Oceaan. Dit geeft aanleiding tot de onderscheiding van een Oost- en een West-Indië. Alle twijfel wordt opgelost door de eerste reis om de wereld van Magollaën 1480-1521) men stelt vast dat Indië wel te be reiken is langs het Westen, maar dat de weg veel langer is dan langs de Kaap der Goede Hoop. GEVOLGEN. Dë Portugeezen en Spanjaarden bezetten de ont dekte streken. De eersten stichten faktorijen in Indië (Goa) in Chi na (Macao), in Arabië (Aden), in de Perzische Golf (Ormuz), op de kusten van (Afrika, in Java en op de Molukken-eilanden. Het beheer van dit koloniaal rijk wordt waarge nomen door den onderkoning Albu querque. Zoo ontrukken de Portu geezen den handel met het Oosten aan de Arabieren en de Venitianen. Ook Brazilië komt onder hun gezag (hier wordt nu nog de Portugeesche en niet de Spaansche taal gespro ken). De Spanjaarden vestigen hun ko loniaal gebied meer bepaald in Cen traal en Zuid-Amerika, waar zij groote voorraden goud en zilver van daan halen. Zoo vernietigen zy twee groote beschavingen in Mexico die der Azteken, in Peru die der Incas. In andere gewesten voeren zij in de mijnen en de plantages (suiker, ka toen) den dwangarbeid in. Er doet zich een vreezelijke sterfte voor on der de Indianen. De geestelijkheid in Spanje is ontroerd. Door de tus- sehenkomst van Pater Dominicus de las Casas bij den koning, wordt be sloten negers uit Afrika naar Ame rika over te brengen. Dit had van 1517 af den slavenhandel tot gevolg, die voortduren zal tot in de XlXe eeuw. Hier ligt de oorsprong van het negerprobleem in Amerika, en het tekort aan menschen in Afrika De aktie der Spanjaarden in Ame rika was eenvoudigweg een roofkul- tuur. EKONOMISCHE GEVOLGEN. 1) De bekende wereld werd meer dan vertienvoudigd. De ontdek kingen van vreemde werelddeelen veroorzaakten het verval der havens van de Middellandsche Zee, tot op het oogenblik dat in I860 het ka naal van Suez gegraven werd. Daar entegen kenden de Atlantische ha vens een groote ontwikkeling eerst Lissabon en Cadix, dan Antwerpen, later Amsterdam en Londen. Door de verzanding van het Zwin, rond 1485, verloor Brugge haar belang rijkheid de binnenhaven van Ant werpen was beter gelegen diepte der Schelde, grooter veiligheid ver binding met den Run. 2) Er kwam een overvloed van edele metalen, die uit Afrika en de Spaansche wingewesten afkomstig waren. Dit brengt een waardever mindering van het geld mede de prijzen stegen tot 400 t.h., waardoor een hevige krisis losbrak, genaard met geldspekulaties. Belangrijk is het feit dat tengevolge daarvan een politieke en ekonomische machts verschuiving van den adel naar de tourgerij plaatsgreep. Door het aan brengen van roerende goederen wordt de groote landadel geruïneerd; de burgerij daarentegen profiteert van de nieuwe rijkdommen zjj drijft handel, namelijk geld- en overzeehandel, zij vermeerdert haar macht, ook in het beheer van den Staat, naast adel en koning. De werkende klasse integendeel wordt er meer en meer van gescheiden, en verkeert in nood. 1. Welke waren de politieke en eko nomische kenmerken van de veriode 1400-1600 2. Hoe legt gij de ontwikkeling der Atlantische havens in de 16e eeuw uit 3. Welke waren de gevolgen der ont dekkingen van nieuwe wingewesten, op ekonomisch. en volkskundig gebied 7 Antwoorden, vergezeld van een post zegel van 0,75 fr. sturen aan G. De Fos, Zwijnaardsche steenweg 78, Gent. LEZER: Zoo hard aan 't werk, Jan? JAN: Een beetje handig moet ge zijn, en een beetje goeden wil betoo- nen, en... LEZEREn ge bekomt wat. JAN Een bescherming tegen de luch tbombardementen LEZER: Gij duivelsche spuiterl JAN: Vriend, al die techniek, en al die formules en wonderbare uit vindingen, dat is allemaal veel te in gewikkeld. LEZET: En wat doet ge dan? JAN: Hegtgij 'n waschketel? LEZER: Natuurlijk. JAN: 'n V/ascliketel, 'n mast, koorden, een katrol, en ge zijt klaar, 'n putje aan den voet van den mast en het is tip-top. LEZER: Hoe zoo? JAN: Er wordt alarm voor den gasaanval geblazen. LEZER: Wat dan. JAN: Ge kruipt in uw ketel, en ge trekt u op. Ge zit boven de gas- laas en 't is in orde. LEZER: En als het nu geen gas bommen zijn? JAN: Vriend, ge laat uw ketelke zakken en ge zit in 't putje. LEZER: En als de bom niet te ver van dat alles valt? JAN: Zit ge boven, ge wipt er uit, en ge valt in 't zachte zand. Zit ge langs onder, ge wordt be dolven. Maar dat is voorzien. LEZER: Met wat? JAN: Een kachelbuis, en ge zet daar uw mond bij en ge kunt nog ademen. Daarbij, ziet ge die bel han gen? LEZER: Waarvoor dient ze? JAN: Om het alarm te geven, als ge ingedolven zijt. LEZER: Ge hebt alles voorzien. JAN: Zooals ik het u zegde. LEZER: Maar iets begrijp ik niet. JAN: Wat dan? LEZER: waarvoor dient die ton op wielkens. JAN: Dat is zeer gewichtig, maar 'k,zal het u toch zeggen. LEZER: Ge maakt mij nieuwsgie rig. JAN: Vriend, in zulke abnormale omstandigheden, als een bombarde ment, gebeuren er soms bizondere reakties in 't lichaam. Ge moet dat voorzien. Ge springt in uw geblindeerde ton, en ge paddelt naar 't huizeke. LEZER: O, gij spotter. JAN: Alles moet ge voorzien. Daar bij merkt ge niet op dat zelfs mijn iiiiimiiKiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiimimiiiiiiii VERGEET NIET dat elk oogenblik. aan een gevaarlijken draal, aan een kruisweg, op de baan, u een ongeval kan overkomen voor hetwelk gij verantwoordelijk kunt worden gesteld. DENKT GIJ aan de geldelijke gevolgen, aan het verlies van dagloon, aan de oneindige bekommeringen die u te wachten staan, moest gij persoonlijk slachtoffer worden, van een ongeval LUCHTVAARTSQUARE. 31, BRUSSEL mits een Jaariyksche premie van 55 frank, biedt u een verzekering aan die uw burgerlijke vei 8 ntwoorde- lljkheld tegenover derden waarborgt en de ongevallen die u persoonlijk kunnen overkomen dekt, In de volgende voorwaarden BURGERLIJKE VERANTWOORDELIJKHEID Premie van 35 fr. 50.000 fr. voor lichamelijke schade. 10.000 fr. voor stoffelijke schade. PERSOONLIJKE VERZEKERING Premie van 30 fr. 20.000 fr. bij doodelijk ongeval. 20.000 fr. bij gebrekkelijkheid. 10 fr. per dag bij tijdelijke onbekwaamheid tot werktn. KOOPT DEZE GERUSTSTELLING Beschermt u tegen de gevaren die n bedreigen en onder schrijft aanstonds een volledige wlelrydersvcrzekerLg^ Een versperringslijn tegen tanks, van de Siegfried-stelling. De betonnen asperges zooals de Hollanders deze noemen, vormen ernstige hindernissen tegen de tankaanvallen. Toch blijkt het dat machtige technische middelen bestaan, die dergelijke versperringen kunnen doen overschrijden door tanks. WIJ hebben in een vorige kro niek reeds terloops de bran dende kwestie aangeraakt van de huurpachten der ge- mobiliseerden. Uit de praktijk blijkt nochtans dat het goed is eens de punten op de i's te zetten daar er over deze vraag nog talrijke misver standen bestaan. Velen denken ten onrechte dat de gemobiliseerden ontslagen zijn van de betaling hunner huurpacht. Het zit hem eigenlijk niet precies zoo. Tognogtoe werd er geen enkele wet uitgevaardigd waardoor er bepaald werd dat de pacht niet moet betaald worden. Er wordt eenvoudig verward met een wet van 24 Juli 1939 waar door er gezegd wordt dat zoolang iemand onder de wapens geroepen blijft geen uitvoeringen van rechts vervolgingen tegen hem mogen plaats grijpen. Indien men dit praktisch beschouwt vloeit daaruit voort dat er in feite niets kan ge daan worden tegen diegene die ge mobiliseerd zijnde hun pacht niet verder betalen. Althans niet voor het oogenblik. Indien men de zaak in zuivere theorie beschouwt gaat de bestaande schuld voort maar zou er alleen na den terugkeer van den gedemobili seerde spraak kunnen van zijn dat er iets tegen hem kan ondernomen worden. Wat er daarvan in de werkelijk heid zal terecht komen is een andere zaak. Vooral indien de vooruitzich ten van een langen oorlog zich ver wezenlijken zal het zeker een enorme moeilykheid zijn betaling te bewerk stelligen van een pachtprijs die zich op verscheidene jaren uitstrekt. Het is trouwens voorbarig van nu af reeds vooruit te willen zien wat er daarmede zal geschieden. De gemo biliseerden moeten zich dus voerloo- pig over deze kwestie niet te veel zorgen maken. Niemand kan tot het onmogelijke gehouden worden en het kan in geen gezonden koker komen veeleischend te zijn tegen over soldaten waarvan de echtge- noote slechts over een zeer karige tegemoetkoming beschikt. Men moet echter ook waarschu wen tegen misplaatste plantrekkery waarvan wij helaas reeds duidelijke verschijnselen zien. Zoo meedoogend men moet zijn tegenover de ware slachtoffers van de mobilisatie, zoo terughoudend moet men zijn tegen over diegenen die onverdiend pro fijt willen trekken uit den toestand. Het ekonomisch leven moet zooveel mogelijk zyn normaal verloop her nemen en dit is slechts mogelijk in dien allen die ertoe in staat zijn hun verplichtingen naleven. Er bereiken ons reeds verschei dene staaltjes van onwilligheid die in geen geval mogen aangemoedigd worden. Zoo werd onze aandacht getrokken op het geval van een vrouw waar van de man gemobiliseerd werd, maar die zelf in de mogelijkheid ge bleven is haar stiel voort te zetten tegen vol loon. Men kan te goeder trouw niet beweren dat in zulk ge val het niet mogelijk zou zijn de pacht hetzy geheel, hetzy gedeelte- iyk, al naar gelang de omstandig heden, voort te betalen. Zelfs indien tegen zulke handelwijze voor het oogenblik niets kan gedaan worden, lijkt het ons niet waarschijnlijk dat daarmede alles zou gezegd zyn en dat vroeg of laat personen die aldus te werk gaan zich hun handelwyze niet zullen beklagen. In dergeiyke gevallen kunnen wy niet beter aan raden dan dat men zich met zyn eigenaar zou trachten te verstaan voor een redelyke oplossing. Een ander geval werd ons nog kenbaar gemaakt waarin men een verkeerden uitleg geeft aan de be staande wetgeving. Een huisgezin bestaande uit vader, moeder en dochter bewoont sedert jaren een huis. Sedert een paar jaar is de dochter getrouwd en is bij haar ouders blijven inwonen. Thans is haar echtgenoot binnengeroepen en de ouders meenen daarin een reden te mogen zoeken om niet verder de huurpacht te moeten betalen. Hier mag niet uit het oog verloren wor den dat de pachtovereenkomst niet werd aangegaan door den gemobili seerde maar door zyn schoonouders. De uitzondering die door den gemo biliseerde kon ingeroepen worden in gevolge de wet van 24 Juli 1939 geldt niet voor de schoonouders. In het geval dat ons bezighoudt is de toe stand dezelfde als voor het huwelijk van hun dochter en beschikken de pachters over dezelfde inkomsten als deze waarmede zij in staat waren te betalen toen zij geen inwonenden schoonzoon hadden. Het is duidelijk dat de reden om de betaling der pacht te zien ophouden hier niet voorhanden is. Er zijn verder ook families van gemobiliseerden die hetzij door per soonlijk fortuin, hetzy door de in komsten waarover men blijft be schikken (solde van reserveofficieren enz.) in staat blijven het geheel of een gedeelte der pacht voort te be talen. Voor dezen zou het even over dreven zijn elke betaling stop te zetten. Wij doen dus nogmaals een beroep op den goeden wil van de verschei dene partyen opdat zy zooveel mo gelijk in wederzijds vertrouwen naar de beste oplossing van de kiesche vraag zouden streven. De eendracht onder onze landgenooten kan er slechts by winnen. jameuze hoed beschermd is tegen de ontplof fingsgolf? Want ik zou noch mijn hoofd, noch mijn hoed willen verliezen. LEZER: Zijt ge niet reeds een beetje in dien toestand? JAN: Neen, beste, dat doet soms gek aan. Maar de wereld zelf is aan 't zot worden. En zoolang we goed kunnen spot ten en lachen is het moreel uitste kend. Dat moeten we behouden, en ook vergen dat men zich ernstig gaat bzighouden met de bescherming der bevolking tegen luchtaanvallen. De heer Delfosse, minister van Be voorrading heeft de vertegenwoordi gers der pers bij hem ontboden en hij heeft hen gesproken over het program ma van zijn departement. Zijn verklaringen waren over het algemeen zeer geruststellend. Indien België het geluk heeft buiten het kon- flikt te blijven zal het ons nog niet zoo gauw aan het noodige ontbreken. Hij heeft ook bevestigd dat het mi nisterie voor Ekonomische Zaken de kwestie der prijzen bestudeert. Men zai het verhoogen der prijzen slechts toe laten wanneer die door de omstandig heden zal gewettigd zijn. De reges- ring zal een rechtvaardige winstmarge aanvaarden en buitensporige winsten zullen zwaar belast worden. Dat er reeds volop gespekuleerd wordt zal niemand ontkennen, cat t uiterst moeilijk is om dit te voorko men zal ook eenieder toegeven Dat bovendien de handelaars niet de eerste schuldigen zijn zal ook door niemand betwist worden. Ware er geen rush geweest op zekere artikelen er ware ook nog geen opslag gekomen. Alle voedingswaren en levensbenoo- digdheden. die wij zelf in eigen land voortbrengen moeten nog niet in prijs verhoogen. Alle artikelen gemaakt met vreemde produkten mogen slechts op slaan na volledige uitputting der voor handen zijnde stocks. Indien de regeering alle ongewettig de prijsverhoogingen wilde voorkomen dan hadde zij moeten doen overgaan tot het opnemen der stocks, dat zulks een bijna niet uit te voeren opdracht is zal niemand betwisten. En toch is het in dien zin dat men zal moeten optreden zoo men iets wil bereiken. Het ministerie van Ekonomische Za ken kan heel gemakkelijk een lijst aan leggen van Belgische produkten waar voor geen enkele prijsverhooging ge wettigd is. Van de vreemde produkten kan de voorhanden zijnde voorraad nagegaan worden en zoolang geen nieuwe aan- koopen gedaan worden moet ook daar alle prijsverhooging verboden worden. Wellicht zullen we binnen afzienba^. ren tijd op rantsoen gesteld worden. Indien die maatregel noodig is zullen we ons aanpassen, maar vooral op dit gebied moet gelden; «iedere Belg ia gelijk voor de wet». Het ware een misdaad de werkioozen de gezinnen van gemobiliseerden. de arbeiders op rantsoen te stellen indien het tevens voor diegenen met centen mogelijk zijn zou zich alles in over vloed aan te schaffen. Het is daarom dat we niet graag in de verklaringen van minister Delfosse die tegenstrijdigheid aantreffen die er in bestaat eenerzijds te zeggen dat slechts gewettigde prijsverhoogingen zullen toegelaten worden, en anderzijds te verklaren dat alle buitensporige win sten zwaar zullen belast worden. Het maken van buitensporige win sten moet eenvoudig belet worden. Wie de kans krijgt 100.000 fr. extra-winst te maken zal er met plezier 20.000 fr. van afstaan als bijkomende belasting. Wat er dus moet gedaan worden De regeering moet haar plicht doen, niet meer, maar vooral niet minder. De andere openbare besturen moeten haar bijstaan. Maar er kan meer en beter gedaan worden. Dank zij onze koöperatieven beschik ken we over de middelen om ten allen tijde de juiste prijs van hetzij gelijs welk produkt te kennen. De prijs van de koöperatief kan als basis genomen worden voor de prijzen in de andere winkels. Welnu wij gelooven dat het goed zon zijn in iedere gemeente een komiteit van socialistische vrouwen te zien tot stand komen, toeziehtskomiteiten dij in de winkels de prijzen zouden na gaan en die ieder misbruik zouden aanklagen. Mochten de aanklachten zonder ge volg blijven dan zouden die komiteiten wel andere middelen vinden om een einde te stellen aan het misbruik. Het gebeurt wel eens meer dat m°n verplicht is zijn toevlucht te nemen tot zelfverdediging. ROEFFEL V Het is niet omdat de oorlog in al zijn wreecie werkelijkheid is ontketend, dat de «witte» krijg, de zgn. nerven- oorlog heeft opgehouden. Integendeel, de propagandastryd, de psychologische beïnvloeding en de spionnage worden nu nog verwoeder doorgezet en tot het toppunt opgedreven. Vooral in de neu trale landen is dit het geval. Beleven we niet reeds een strijd tus schen de oorlogvoerende landen wat de interpretatie betreft van het be grip neutraliteit en de daaruit voort vloeiende houding door de neutralen aan te nemen De beide partijen zullen het daarover moeiiyk eens worden en alles laat reeds voorzien dat daar, waar Enge land en Frankryk een zekere vrijheid willen toelaten, Duitschland ten op zichte der kleine onzijdigen met eischen voor den dag zal komen. Deze tweestrijd, die zich voor de neu tralen op zekeren dag op gevaarlijke wijze zou kunnen ontwikkelen, zal na tuurlijk eerst in de invloedsfeer wor den uitgevochten. Beducht voor den weerklank van de zen kamp hebben landen als Nederland en België reeds heel wat maatregelen genomen om manifestaties, onvoorzich tige uitlatingen met het geschreven of gesproken woiprd te voorkomen of zeke re sympathieën, niet te laten demon- streeren. ons' waar een «totalitaire» V.N.V.-er natuurlijk andere opvattin gen heeft over het konflikt en de reak ties van België op zekere eventualitei ten dan een demokratische Vlaming (om van het Waalsch-Vlaamsche vraagstuk niet eens te spreken) zijn zulke maatregelen niet overbodig in het belang van de hoogst vereischte kalmte en orde. Doch ze zullen niet verhinderen dat de strijd In stilte wordt voortgezet. Moest de oorlog lang duren dan zou het wel eens kunnen gebeuren dat de neutralen ekonomisch of strategisch van een doorslaggevend belang wor den. Dan wordt het gewis een wedloop onder de oorlogvoerenden om die voor- deelen voor zich toe te eigenen en dan zou dit meteen beteekenen dat de on- zijdigen in de ramp worden gestort, waaraan ze thans met alle middelen zoeken te ontkomen. Het is in het vooruitzicht dat eens zulk kritiek uur voor België zou kun nen slaan, dat van nu af reeds de psychologische bewerking onzer menta liteit wordt ter hand genomen. Vandaar de onderduimsche kampa- gne met valsche geruchten, waarvan de bron zoo moeilijk om niet te zeggen onmogelijk op te sporen valt. Wie heeft er uitgestrooid, dat de Engelschen aan onze kust gaan ont schepen Wie vertelt er, dat er is ge vochten geworden tusschen onze sol daten en officieren en dat er zelfs on der deze laatsten werden doodgesla gen Wie verkoopt het praatje, dat reeds talrijke in België wonende Fran- schen, die opgeroepen werden, aan de Maginot-lijn zijn gesneuveld Ziedaar hoe men te midden der in ternationale verwarring paniekzaaien de of demoraliseerende leugenberichten de wereld instuurt. Het verkondigen en voortvertellen dezer schandalige leu gens is eenvoudig misdadig. Het is een spel in de kaart van buitenlanders, die ons voor hun oorlogsdoeleinden zoeken te maneuvreeren. We moeten er op reageeren, elk in zijn midden. De Fransche diplomatieke vertegen woordigers in ons land hebben tot nog tot geen enkele mededeeling gedaan betreffende het sneuvelen van ee:i in België gevestigden Franschman die on langs zou vertrokken zijn. Ons gerecht bezit anderzijds geen enkel dokument valsch of echt, waaruit zou blijken, dat inderdaad aan iemand een mede deeling van dien aard zou zyn gedaan. Ook de andere «sensatie-nieuws'c.s* werden reeds in de pers genoeg den kop ingedrukt, opdat men met energie direkt het verspreiden dezer leugens die ijedoeld zijn om onze bevolking met schrik te slaan en ons weerstandsver mogen aan te tasten, zou tegengaan. Gelukkig is onze pers nog vrij oin het publiek zoo objektief mogeiyk over dit alles in te lichten en het de oogen te openen. Den dag, dat we ons aan de censuur zullen moeten onderwerpen, zal het volk geen volle vertrouwen meer hebben in de kranten. Men zai weten dat de journalisten niet meer vrij mogen schrijven volgens hun ge weten of geloof en zoo men dan de leugens te goeder trouw zal willen be strijden, zal het publiek kunnen den ken dat ook deze logenstraffingen op gedrongen werden door de censuur. Zoover is het gelukkig nog niet en zoo we thans tegen de valsche geruch ten ten strijde trekken, doen wy het uit vrye plichtsbetrachting. Waar Millerand destijds op de waar schuwingsbordjes liet drukken «Zwijg en hoed u, de vijand luistert...» daar zou men nu evengoed het omgekeerde kunnen aan toevoegen«Luister niet, de vijand spreekt...» Het spreekt echter vanzelf dat niet alle leugen- en kletspraatjes op reke ning van de buitenlandsche propagan da moeten worden geschreven. Het mangelt zekere onzer menschen geens zins aan fantasie en bij sommigen is de achterdocht zelfs tot iets ziekelijks uitgegroeid. Zekere lieden zien nu overal spion nen en het gerecht krygt af en toe hun aanwijzingen te onderzoeken, waarbij maar al te vaak blijkt hoe ge makkelijk de verbeelding op hol slaat. Zeker zooals Spanje en Nederland tijdens den wereldoorlog bijzonder ge schikte gebieden waren voor de spion nage en de samenkomst van bespie dingsagenten, zullen nu ook weer de neutrale landen met dezelfde plaag af te rekenen hebben. Er zal ook bij ons een oogje in 't zeil moeten gehouden worden, zonder evenwel in overdrijving kwade trouw of vervolgingswaanzin te vervallen, kan en moet het publiek meehelpen om ons land van dit gespuis te zuiveren. Zoo er zich ernstige verdenkingen voordoen moet men zonder dralen de overheid waarschuwen. Maar ook de verspreiders der leugen-berichten die nen op hun plaats gezet en zoo moge- ïyk vervolgd te worden. We hebben meer dan wie ook het recht zulks te eischen, want een dezer schandalige propaganda-middelen is te gen onze eigen pers gericht. Er zijn lieden, die inderdaad aan de soldaten wijsmaken, dat ze geen socia listische bladen mogen lezen, op ge vaar af door de legeroverheid gestraft te worden. Welnu, dat is niets anders dan een gemeene streek vanwege onze politie ke tegenstrevers. Deze leugen moeten we overal achterhalen en te niet doen. Gemobiliseerden, leest uw socialisti sche krant Ge hebt er het volle recht toe meer nog, het is uw plicht in deze dagen, waarin geen enkele partij zoo loyaal en zoo diep-demokratisch het land dient, zoowel IN als BUITEN de regee ring. Vele kommandanten schreven ons trouwens bedankingsbrieven omdat we onze uitgaven gratis opstuurden naar de kantonnementen, waar ze door de opgeroepenen in hun vrijen tijd met genoegen gelezen werden. Kameraden, allen in de bres tegen de paniekzaaierijde leugenkampagnes en het loensche bedrijf van zekere agenten

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

Voor Allen | 1939 | | pagina 3