ALGEMEENE
GESCHIEDENIS
WIELRIJDERS!
OORLOG AAN DE
WOEKERAARS
DE LEUGENKAMPAGNE
IN DE NEUTRALE LANDEN
f
II. - OVERGANGSTIJD
(1400-1600)
BEETJE HANDIGHEID
BEETJE GOEDEN
De huurpachten der gemobiliseerden
t
Onze taak tegenover
verderfelijke
propagandamethodes
CENTRALE VOOR ARBEIDERSOPVOEDING
Voor socialistische kadervorming
ELFDE LES
A. - ABSOLUUT
VORSTENGEZAG
B. - INDUSTRIEELE
OMWENTELING
C. - GROOTE
ONTDEKKINGEN
DE KOLONIALE
LOTERIJ
GAAT VOORT
Het geluk is voor allen
VRAGEN
LA PREVOYANCE SOCIALE
RECHTSKUNDIGE KRONIEK
POLITIEK WEEK-END
HET HOEKJE VAN DEN DETEKTIEF
nic;
?3 - Voor Allen - 24 Sept. 1939?
Steeds socialistisch
DIT tijdperk der geschiedenis,
dat ook wei het oegin der
nieuwe tijden wordt ge
noemd. is gekenmerkt door
enkele groote feiten de vestiging
van het absolute vorstengezag, de
industrieele omwenteling, de groote
ontdekkingsreizen en de kultureele
hergeboorte.
De strekking naar het absoluut
vorstengezag was reeds hegonnen
in het vorige tijdperk, na de kruis
tochten. De machtigste vazallen
hebben zich meester gemaakt van
het gezag en hunne heerschappij
uitgebreid. De staten hebben zich
dan gevormd en komen op als eko-
nomische eenheden. De vorsten leg
gen wegen aan om de centralisatie
door te voeren. Zij scheppen een
geünifieerde echte munt, die de
waarde heeft van het mecaal waar
uit zij bestaat. De konkurrentie
tusschen de staten ontwaakt, ter
wijl de handel tusschen de natiën
toeneemt. De stedenekonomie wordt
een staatsekonomie.
De arbeiders die tot nu ioe in hun
eigen werkhuis produceerden en af
zonderlijk werkten voor rekening
van een handelaar, worden meer en
meer door een ondernemer vereenigd
in een gezamenlijke plaats de fa
briek. Ekonomisch wordt die vorm
manufaktuur genoemd, omdat
alles nog zonder de hulp van ma
chines gemaakt wordt. De natuur
krachten worden echter doelmatiger
aangewend water- en windmolens.
OORZAKEN. 1) Rest van den
geest der kruistochten en lust naar
nieuwe wingewesten. De Noord-
Afrikaansche musuimannen werden
overvallen, en zoo kwam een ver
binding tot stand tusschen de Wes-
tersche staten met Abessinië, het
Rijk van priester Jan, dat kriste-
Iflk gebleven was. Ten einde de
handelsmonopoliën van Venetië en
Genua in het Oosten te breken,
zochten de andere kommercieele
centra een nieuwen weg naar het
Oosten te vinden. Twee handels
wegen verbonden Azië met Europa
die over land, van China naar de
Zwarte Zee, langswaar het vervoer
der waren door karavanen geschied
de, en die het monopool was van
de Genueesche handelaars en dan
de zeeweg, langs de kusten van den
Indischen Oceaan, door de Roede
Zee, tot aan Suez, gevolgd door de
Arabieren, en verder tot Alexandrië,
waar de goederen, aangebracht door
karavanen, afgehaald werden door
de Venitianen. Naast de monopo
liën van Venetië en Genua, die de
handelsbetrekkingen met het Oosten
belemmerden, komt nog dan ook de
inval der Turken in Constantinopel
(1433) en in den Balkan die nog meer
die betrekkingen gingen bemoeilij
ken.
2) De aardrijkskundige en tech
nische ontdekkingen. De Westerlin
gen hadden maar een duister ge
dacht over de streken van Indië of
Oost-Azië. Zij dachten er te gera
ken door slechts een enkele zee over
te steken. Men veronderstelde reeds
dat de aarde bolvormig zijn moest,
en dat het daardoor mogelijk was
langs het Westen uit en over zee in
Indië te landen. Maar in plaats
van in Indië kwamen de ontdek
kingsreizigers in Zuid-Amerika te
recht. Vandaar nog de bestaande
uitdrukkingen van West-Indië
Om toe te laten zoo spoedig
mogelijk de datum te kunnen
vaststellen van de
TREKKING
koopt vandaag uw biljet van
de 9de schijf.
Het super groot lot1 millioen;
Vijf-en-twintig groote loten
van 100.000 fr.; Vijf-en-twin-
tig groote loten van 50.000 fr.;
Vijftig groote loten van 20.000
fr.; Honderd loten van 10.000
fr.; 61.100 loten van 100
a 2.500 fr.
14
voor de Antillen, en Tndianen
voor de Roodhuiden. Wat de tech
niek betreft, maakten de volgende
verbeteringen de lange zeereizen en
ontdekkingen mogelijk de wind
roos en het kompas, roeischepen
door zeilschepen (karveelen) vervan
gen, vast stuur aan de achtersteven
der booten.
FEITEN. In de eerste helft der
XVe eeuw beginnen de Portugee-
zen de Westelijke kust van Afrika
te onderzoeken, en bereigen reeds
de monding van de Kongo-stroom.
In 1488 bereikt Bartholomeus Diaz
de Kaap der Goede Hoopdeze
werd in 1497 omzeild door Vasco de
Gama. die in Indië .aanlandt. In
1500 wordt Cabral door den stroom
uit zijn koers geslagen hij landt in
Brazilië.
Onder den invloed van de leer
van Copernicus en Toscanini, vol
gens dewelke de aarde een bol is,
wil de Genuees Christophorus Co
lumbus langs het Westen naar In
dië. In 1492 landt hij echter aan op
de Antillen. Eerst in 1519 ontdekt
Amerigo Vespucci den Stillen
Oceaan. Dit geeft aanleiding tot
de onderscheiding van een Oost- en
een West-Indië. Alle twijfel wordt
opgelost door de eerste reis om de
wereld van Magollaën 1480-1521)
men stelt vast dat Indië wel te be
reiken is langs het Westen, maar
dat de weg veel langer is dan langs
de Kaap der Goede Hoop.
GEVOLGEN. Dë Portugeezen
en Spanjaarden bezetten de ont
dekte streken. De eersten stichten
faktorijen in Indië (Goa) in Chi
na (Macao), in Arabië (Aden), in
de Perzische Golf (Ormuz), op de
kusten van (Afrika, in Java en op
de Molukken-eilanden. Het beheer
van dit koloniaal rijk wordt waarge
nomen door den onderkoning Albu
querque. Zoo ontrukken de Portu
geezen den handel met het Oosten
aan de Arabieren en de Venitianen.
Ook Brazilië komt onder hun gezag
(hier wordt nu nog de Portugeesche
en niet de Spaansche taal gespro
ken).
De Spanjaarden vestigen hun ko
loniaal gebied meer bepaald in Cen
traal en Zuid-Amerika, waar zij
groote voorraden goud en zilver van
daan halen. Zoo vernietigen zy twee
groote beschavingen in Mexico die
der Azteken, in Peru die der Incas.
In andere gewesten voeren zij in de
mijnen en de plantages (suiker, ka
toen) den dwangarbeid in. Er doet
zich een vreezelijke sterfte voor on
der de Indianen. De geestelijkheid
in Spanje is ontroerd. Door de tus-
sehenkomst van Pater Dominicus de
las Casas bij den koning, wordt be
sloten negers uit Afrika naar Ame
rika over te brengen. Dit had van
1517 af den slavenhandel tot gevolg,
die voortduren zal tot in de XlXe
eeuw. Hier ligt de oorsprong van
het negerprobleem in Amerika, en
het tekort aan menschen in Afrika
De aktie der Spanjaarden in Ame
rika was eenvoudigweg een roofkul-
tuur.
EKONOMISCHE GEVOLGEN.
1) De bekende wereld werd meer
dan vertienvoudigd. De ontdek
kingen van vreemde werelddeelen
veroorzaakten het verval der havens
van de Middellandsche Zee, tot op
het oogenblik dat in I860 het ka
naal van Suez gegraven werd. Daar
entegen kenden de Atlantische ha
vens een groote ontwikkeling eerst
Lissabon en Cadix, dan Antwerpen,
later Amsterdam en Londen. Door
de verzanding van het Zwin, rond
1485, verloor Brugge haar belang
rijkheid de binnenhaven van Ant
werpen was beter gelegen diepte
der Schelde, grooter veiligheid ver
binding met den Run.
2) Er kwam een overvloed van
edele metalen, die uit Afrika en de
Spaansche wingewesten afkomstig
waren. Dit brengt een waardever
mindering van het geld mede de
prijzen stegen tot 400 t.h., waardoor
een hevige krisis losbrak, genaard
met geldspekulaties. Belangrijk is
het feit dat tengevolge daarvan een
politieke en ekonomische machts
verschuiving van den adel naar de
tourgerij plaatsgreep. Door het aan
brengen van roerende goederen
wordt de groote landadel geruïneerd;
de burgerij daarentegen profiteert
van de nieuwe rijkdommen zjj
drijft handel, namelijk geld- en
overzeehandel, zij vermeerdert haar
macht, ook in het beheer van den
Staat, naast adel en koning. De
werkende klasse integendeel wordt
er meer en meer van gescheiden, en
verkeert in nood.
1. Welke waren de politieke en eko
nomische kenmerken van de veriode
1400-1600
2. Hoe legt gij de ontwikkeling der
Atlantische havens in de 16e eeuw uit
3. Welke waren de gevolgen der ont
dekkingen van nieuwe wingewesten, op
ekonomisch. en volkskundig gebied 7
Antwoorden, vergezeld van een post
zegel van 0,75 fr. sturen aan G. De Fos,
Zwijnaardsche steenweg 78, Gent.
LEZER: Zoo hard aan 't werk,
Jan?
JAN: Een beetje handig moet ge
zijn, en een beetje goeden wil betoo-
nen, en...
LEZEREn ge bekomt wat.
JAN Een bescherming tegen de
luch tbombardementen
LEZER: Gij duivelsche spuiterl
JAN: Vriend, al die techniek, en
al die formules en wonderbare uit
vindingen, dat is allemaal veel te in
gewikkeld.
LEZET: En wat doet ge dan?
JAN: Hegtgij 'n waschketel?
LEZER: Natuurlijk.
JAN: 'n V/ascliketel, 'n mast,
koorden, een katrol, en ge zijt klaar,
'n putje aan den voet van den mast
en het is tip-top.
LEZER: Hoe zoo?
JAN: Er wordt alarm voor den
gasaanval geblazen.
LEZER: Wat dan.
JAN: Ge kruipt in uw ketel, en
ge trekt u op. Ge zit boven de gas-
laas en 't is in orde.
LEZER: En als het nu geen gas
bommen zijn?
JAN: Vriend, ge laat uw ketelke
zakken en ge zit in 't putje.
LEZER: En als de bom niet te ver
van dat alles valt?
JAN: Zit ge boven, ge wipt er uit,
en ge valt in 't zachte zand.
Zit ge langs onder, ge wordt be
dolven. Maar dat is voorzien.
LEZER: Met wat?
JAN: Een kachelbuis, en ge zet
daar uw mond bij en ge kunt nog
ademen. Daarbij, ziet ge die bel han
gen?
LEZER: Waarvoor dient ze?
JAN: Om het alarm te geven, als
ge ingedolven zijt.
LEZER: Ge hebt alles voorzien.
JAN: Zooals ik het u zegde.
LEZER: Maar iets begrijp ik niet.
JAN: Wat dan?
LEZER: waarvoor dient die ton op
wielkens.
JAN: Dat is zeer gewichtig, maar
'k,zal het u toch zeggen.
LEZER: Ge maakt mij nieuwsgie
rig.
JAN: Vriend, in zulke abnormale
omstandigheden, als een bombarde
ment, gebeuren er soms bizondere
reakties in 't lichaam. Ge moet dat
voorzien.
Ge springt in uw geblindeerde ton,
en ge paddelt naar 't huizeke.
LEZER: O, gij spotter.
JAN: Alles moet ge voorzien. Daar
bij merkt ge niet op dat zelfs mijn
iiiiimiiKiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiimimiiiiiiii
VERGEET NIET dat elk oogenblik. aan een gevaarlijken
draal, aan een kruisweg, op de baan, u een ongeval
kan overkomen voor hetwelk gij verantwoordelijk kunt
worden gesteld.
DENKT GIJ aan de geldelijke gevolgen, aan het verlies
van dagloon, aan de oneindige bekommeringen die u
te wachten staan, moest gij persoonlijk slachtoffer
worden, van een ongeval
LUCHTVAARTSQUARE. 31, BRUSSEL
mits een Jaariyksche premie van 55 frank, biedt u
een verzekering aan die uw burgerlijke vei 8 ntwoorde-
lljkheld tegenover derden waarborgt en de ongevallen
die u persoonlijk kunnen overkomen dekt, In de
volgende voorwaarden
BURGERLIJKE VERANTWOORDELIJKHEID
Premie van 35 fr.
50.000 fr. voor lichamelijke schade.
10.000 fr. voor stoffelijke schade.
PERSOONLIJKE VERZEKERING Premie van 30 fr.
20.000 fr. bij doodelijk ongeval.
20.000 fr. bij gebrekkelijkheid.
10 fr. per dag bij tijdelijke onbekwaamheid tot werktn.
KOOPT DEZE GERUSTSTELLING
Beschermt u tegen de gevaren die n bedreigen en onder
schrijft aanstonds een volledige wlelrydersvcrzekerLg^
Een versperringslijn tegen tanks, van de Siegfried-stelling. De betonnen
asperges zooals de Hollanders deze noemen, vormen ernstige hindernissen
tegen de tankaanvallen. Toch blijkt het dat machtige technische middelen
bestaan, die dergelijke versperringen kunnen doen overschrijden door tanks.
WIJ hebben in een vorige kro
niek reeds terloops de bran
dende kwestie aangeraakt
van de huurpachten der ge-
mobiliseerden. Uit de praktijk blijkt
nochtans dat het goed is eens de
punten op de i's te zetten daar er
over deze vraag nog talrijke misver
standen bestaan.
Velen denken ten onrechte dat de
gemobiliseerden ontslagen zijn van
de betaling hunner huurpacht. Het
zit hem eigenlijk niet precies zoo.
Tognogtoe werd er geen enkele wet
uitgevaardigd waardoor er bepaald
werd dat de pacht niet moet betaald
worden. Er wordt eenvoudig verward
met een wet van 24 Juli 1939 waar
door er gezegd wordt dat zoolang
iemand onder de wapens geroepen
blijft geen uitvoeringen van rechts
vervolgingen tegen hem mogen
plaats grijpen. Indien men dit
praktisch beschouwt vloeit daaruit
voort dat er in feite niets kan ge
daan worden tegen diegene die ge
mobiliseerd zijnde hun pacht niet
verder betalen. Althans niet voor
het oogenblik.
Indien men de zaak in zuivere
theorie beschouwt gaat de bestaande
schuld voort maar zou er alleen na
den terugkeer van den gedemobili
seerde spraak kunnen van zijn dat
er iets tegen hem kan ondernomen
worden.
Wat er daarvan in de werkelijk
heid zal terecht komen is een andere
zaak. Vooral indien de vooruitzich
ten van een langen oorlog zich ver
wezenlijken zal het zeker een enorme
moeilykheid zijn betaling te bewerk
stelligen van een pachtprijs die zich
op verscheidene jaren uitstrekt. Het
is trouwens voorbarig van nu af
reeds vooruit te willen zien wat er
daarmede zal geschieden. De gemo
biliseerden moeten zich dus voerloo-
pig over deze kwestie niet te veel
zorgen maken. Niemand kan tot
het onmogelijke gehouden worden
en het kan in geen gezonden koker
komen veeleischend te zijn tegen
over soldaten waarvan de echtge-
noote slechts over een zeer karige
tegemoetkoming beschikt.
Men moet echter ook waarschu
wen tegen misplaatste plantrekkery
waarvan wij helaas reeds duidelijke
verschijnselen zien. Zoo meedoogend
men moet zijn tegenover de ware
slachtoffers van de mobilisatie, zoo
terughoudend moet men zijn tegen
over diegenen die onverdiend pro
fijt willen trekken uit den toestand.
Het ekonomisch leven moet zooveel
mogelijk zyn normaal verloop her
nemen en dit is slechts mogelijk in
dien allen die ertoe in staat zijn hun
verplichtingen naleven.
Er bereiken ons reeds verschei
dene staaltjes van onwilligheid die
in geen geval mogen aangemoedigd
worden.
Zoo werd onze aandacht getrokken
op het geval van een vrouw waar
van de man gemobiliseerd werd,
maar die zelf in de mogelijkheid ge
bleven is haar stiel voort te zetten
tegen vol loon. Men kan te goeder
trouw niet beweren dat in zulk ge
val het niet mogelijk zou zijn de
pacht hetzy geheel, hetzy gedeelte-
iyk, al naar gelang de omstandig
heden, voort te betalen. Zelfs indien
tegen zulke handelwijze voor het
oogenblik niets kan gedaan worden,
lijkt het ons niet waarschijnlijk dat
daarmede alles zou gezegd zyn en
dat vroeg of laat personen die aldus
te werk gaan zich hun handelwyze
niet zullen beklagen. In dergeiyke
gevallen kunnen wy niet beter aan
raden dan dat men zich met zyn
eigenaar zou trachten te verstaan
voor een redelyke oplossing.
Een ander geval werd ons nog
kenbaar gemaakt waarin men een
verkeerden uitleg geeft aan de be
staande wetgeving. Een huisgezin
bestaande uit vader, moeder en
dochter bewoont sedert jaren een
huis. Sedert een paar jaar is de
dochter getrouwd en is bij haar
ouders blijven inwonen. Thans is
haar echtgenoot binnengeroepen en
de ouders meenen daarin een reden
te mogen zoeken om niet verder de
huurpacht te moeten betalen. Hier
mag niet uit het oog verloren wor
den dat de pachtovereenkomst niet
werd aangegaan door den gemobili
seerde maar door zyn schoonouders.
De uitzondering die door den gemo
biliseerde kon ingeroepen worden in
gevolge de wet van 24 Juli 1939 geldt
niet voor de schoonouders. In het
geval dat ons bezighoudt is de toe
stand dezelfde als voor het huwelijk
van hun dochter en beschikken de
pachters over dezelfde inkomsten als
deze waarmede zij in staat waren te
betalen toen zij geen inwonenden
schoonzoon hadden. Het is duidelijk
dat de reden om de betaling der
pacht te zien ophouden hier niet
voorhanden is.
Er zijn verder ook families van
gemobiliseerden die hetzij door per
soonlijk fortuin, hetzy door de in
komsten waarover men blijft be
schikken (solde van reserveofficieren
enz.) in staat blijven het geheel of
een gedeelte der pacht voort te be
talen. Voor dezen zou het even over
dreven zijn elke betaling stop te
zetten.
Wij doen dus nogmaals een beroep
op den goeden wil van de verschei
dene partyen opdat zy zooveel mo
gelijk in wederzijds vertrouwen naar
de beste oplossing van de kiesche
vraag zouden streven. De eendracht
onder onze landgenooten kan er
slechts by winnen.
jameuze hoed beschermd is tegen de
ontplof fingsgolf?
Want ik zou noch mijn hoofd,
noch mijn hoed willen verliezen.
LEZER: Zijt ge niet reeds een
beetje in dien toestand?
JAN: Neen, beste, dat doet soms
gek aan. Maar de wereld zelf is aan
't zot worden.
En zoolang we goed kunnen spot
ten en lachen is het moreel uitste
kend.
Dat moeten we behouden, en ook
vergen dat men zich ernstig gaat
bzighouden met de bescherming der
bevolking tegen luchtaanvallen.
De heer Delfosse, minister van Be
voorrading heeft de vertegenwoordi
gers der pers bij hem ontboden en hij
heeft hen gesproken over het program
ma van zijn departement.
Zijn verklaringen waren over het
algemeen zeer geruststellend. Indien
België het geluk heeft buiten het kon-
flikt te blijven zal het ons nog niet
zoo gauw aan het noodige ontbreken.
Hij heeft ook bevestigd dat het mi
nisterie voor Ekonomische Zaken de
kwestie der prijzen bestudeert. Men zai
het verhoogen der prijzen slechts toe
laten wanneer die door de omstandig
heden zal gewettigd zijn. De reges-
ring zal een rechtvaardige winstmarge
aanvaarden en buitensporige winsten
zullen zwaar belast worden.
Dat er reeds volop gespekuleerd
wordt zal niemand ontkennen, cat t
uiterst moeilijk is om dit te voorko
men zal ook eenieder toegeven Dat
bovendien de handelaars niet de eerste
schuldigen zijn zal ook door niemand
betwist worden.
Ware er geen rush geweest op zekere
artikelen er ware ook nog geen opslag
gekomen.
Alle voedingswaren en levensbenoo-
digdheden. die wij zelf in eigen land
voortbrengen moeten nog niet in prijs
verhoogen. Alle artikelen gemaakt met
vreemde produkten mogen slechts op
slaan na volledige uitputting der voor
handen zijnde stocks.
Indien de regeering alle ongewettig
de prijsverhoogingen wilde voorkomen
dan hadde zij moeten doen overgaan
tot het opnemen der stocks, dat zulks
een bijna niet uit te voeren opdracht
is zal niemand betwisten.
En toch is het in dien zin dat men
zal moeten optreden zoo men iets wil
bereiken.
Het ministerie van Ekonomische Za
ken kan heel gemakkelijk een lijst aan
leggen van Belgische produkten waar
voor geen enkele prijsverhooging ge
wettigd is.
Van de vreemde produkten kan de
voorhanden zijnde voorraad nagegaan
worden en zoolang geen nieuwe aan-
koopen gedaan worden moet ook daar
alle prijsverhooging verboden worden.
Wellicht zullen we binnen afzienba^.
ren tijd op rantsoen gesteld worden.
Indien die maatregel noodig is zullen
we ons aanpassen, maar vooral op dit
gebied moet gelden; «iedere Belg ia
gelijk voor de wet».
Het ware een misdaad de werkioozen
de gezinnen van gemobiliseerden. de
arbeiders op rantsoen te stellen indien
het tevens voor diegenen met centen
mogelijk zijn zou zich alles in over
vloed aan te schaffen.
Het is daarom dat we niet graag in
de verklaringen van minister Delfosse
die tegenstrijdigheid aantreffen die er
in bestaat eenerzijds te zeggen dat
slechts gewettigde prijsverhoogingen
zullen toegelaten worden, en anderzijds
te verklaren dat alle buitensporige win
sten zwaar zullen belast worden.
Het maken van buitensporige win
sten moet eenvoudig belet worden. Wie
de kans krijgt 100.000 fr. extra-winst
te maken zal er met plezier 20.000 fr.
van afstaan als bijkomende belasting.
Wat er dus moet gedaan worden
De regeering moet haar plicht doen,
niet meer, maar vooral niet minder.
De andere openbare besturen moeten
haar bijstaan.
Maar er kan meer en beter gedaan
worden.
Dank zij onze koöperatieven beschik
ken we over de middelen om ten allen
tijde de juiste prijs van hetzij gelijs
welk produkt te kennen. De prijs van
de koöperatief kan als basis genomen
worden voor de prijzen in de andere
winkels.
Welnu wij gelooven dat het goed zon
zijn in iedere gemeente een komiteit
van socialistische vrouwen te zien tot
stand komen, toeziehtskomiteiten dij
in de winkels de prijzen zouden na
gaan en die ieder misbruik zouden
aanklagen.
Mochten de aanklachten zonder ge
volg blijven dan zouden die komiteiten
wel andere middelen vinden om een
einde te stellen aan het misbruik.
Het gebeurt wel eens meer dat m°n
verplicht is zijn toevlucht te nemen tot
zelfverdediging.
ROEFFEL
V
Het is niet omdat de oorlog in al
zijn wreecie werkelijkheid is ontketend,
dat de «witte» krijg, de zgn. nerven-
oorlog heeft opgehouden. Integendeel,
de propagandastryd, de psychologische
beïnvloeding en de spionnage worden
nu nog verwoeder doorgezet en tot het
toppunt opgedreven. Vooral in de neu
trale landen is dit het geval.
Beleven we niet reeds een strijd tus
schen de oorlogvoerende landen wat
de interpretatie betreft van het be
grip neutraliteit en de daaruit voort
vloeiende houding door de neutralen
aan te nemen
De beide partijen zullen het daarover
moeiiyk eens worden en alles laat
reeds voorzien dat daar, waar Enge
land en Frankryk een zekere vrijheid
willen toelaten, Duitschland ten op
zichte der kleine onzijdigen met
eischen voor den dag zal komen.
Deze tweestrijd, die zich voor de neu
tralen op zekeren dag op gevaarlijke
wijze zou kunnen ontwikkelen, zal na
tuurlijk eerst in de invloedsfeer wor
den uitgevochten.
Beducht voor den weerklank van de
zen kamp hebben landen als Nederland
en België reeds heel wat maatregelen
genomen om manifestaties, onvoorzich
tige uitlatingen met het geschreven of
gesproken woiprd te voorkomen of zeke
re sympathieën, niet te laten demon-
streeren.
ons' waar een «totalitaire»
V.N.V.-er natuurlijk andere opvattin
gen heeft over het konflikt en de reak
ties van België op zekere eventualitei
ten dan een demokratische Vlaming
(om van het Waalsch-Vlaamsche
vraagstuk niet eens te spreken) zijn
zulke maatregelen niet overbodig in
het belang van de hoogst vereischte
kalmte en orde.
Doch ze zullen niet verhinderen dat
de strijd In stilte wordt voortgezet.
Moest de oorlog lang duren dan zou
het wel eens kunnen gebeuren dat de
neutralen ekonomisch of strategisch
van een doorslaggevend belang wor
den. Dan wordt het gewis een wedloop
onder de oorlogvoerenden om die voor-
deelen voor zich toe te eigenen en dan
zou dit meteen beteekenen dat de on-
zijdigen in de ramp worden gestort,
waaraan ze thans met alle middelen
zoeken te ontkomen.
Het is in het vooruitzicht dat eens
zulk kritiek uur voor België zou kun
nen slaan, dat van nu af reeds de
psychologische bewerking onzer menta
liteit wordt ter hand genomen.
Vandaar de onderduimsche kampa-
gne met valsche geruchten, waarvan de
bron zoo moeilijk om niet te zeggen
onmogelijk op te sporen valt.
Wie heeft er uitgestrooid, dat de
Engelschen aan onze kust gaan ont
schepen Wie vertelt er, dat er is ge
vochten geworden tusschen onze sol
daten en officieren en dat er zelfs on
der deze laatsten werden doodgesla
gen Wie verkoopt het praatje, dat
reeds talrijke in België wonende Fran-
schen, die opgeroepen werden, aan de
Maginot-lijn zijn gesneuveld
Ziedaar hoe men te midden der in
ternationale verwarring paniekzaaien
de of demoraliseerende leugenberichten
de wereld instuurt. Het verkondigen en
voortvertellen dezer schandalige leu
gens is eenvoudig misdadig. Het is een
spel in de kaart van buitenlanders, die
ons voor hun oorlogsdoeleinden zoeken
te maneuvreeren.
We moeten er op reageeren, elk in
zijn midden.
De Fransche diplomatieke vertegen
woordigers in ons land hebben tot nog
tot geen enkele mededeeling gedaan
betreffende het sneuvelen van ee:i in
België gevestigden Franschman die on
langs zou vertrokken zijn. Ons gerecht
bezit anderzijds geen enkel dokument
valsch of echt, waaruit zou blijken,
dat inderdaad aan iemand een mede
deeling van dien aard zou zyn gedaan.
Ook de andere «sensatie-nieuws'c.s*
werden reeds in de pers genoeg den
kop ingedrukt, opdat men met energie
direkt het verspreiden dezer leugens
die ijedoeld zijn om onze bevolking met
schrik te slaan en ons weerstandsver
mogen aan te tasten, zou tegengaan.
Gelukkig is onze pers nog vrij oin
het publiek zoo objektief mogeiyk over
dit alles in te lichten en het de oogen
te openen. Den dag, dat we ons aan
de censuur zullen moeten onderwerpen,
zal het volk geen volle vertrouwen
meer hebben in de kranten. Men zai
weten dat de journalisten niet meer
vrij mogen schrijven volgens hun ge
weten of geloof en zoo men dan de
leugens te goeder trouw zal willen be
strijden, zal het publiek kunnen den
ken dat ook deze logenstraffingen op
gedrongen werden door de censuur.
Zoover is het gelukkig nog niet en
zoo we thans tegen de valsche geruch
ten ten strijde trekken, doen wy het
uit vrye plichtsbetrachting.
Waar Millerand destijds op de waar
schuwingsbordjes liet drukken «Zwijg
en hoed u, de vijand luistert...» daar
zou men nu evengoed het omgekeerde
kunnen aan toevoegen«Luister niet,
de vijand spreekt...»
Het spreekt echter vanzelf dat niet
alle leugen- en kletspraatjes op reke
ning van de buitenlandsche propagan
da moeten worden geschreven. Het
mangelt zekere onzer menschen geens
zins aan fantasie en bij sommigen is
de achterdocht zelfs tot iets ziekelijks
uitgegroeid.
Zekere lieden zien nu overal spion
nen en het gerecht krygt af en toe
hun aanwijzingen te onderzoeken,
waarbij maar al te vaak blijkt hoe ge
makkelijk de verbeelding op hol slaat.
Zeker zooals Spanje en Nederland
tijdens den wereldoorlog bijzonder ge
schikte gebieden waren voor de spion
nage en de samenkomst van bespie
dingsagenten, zullen nu ook weer de
neutrale landen met dezelfde plaag af
te rekenen hebben. Er zal ook bij ons
een oogje in 't zeil moeten gehouden
worden, zonder evenwel in overdrijving
kwade trouw of vervolgingswaanzin te
vervallen, kan en moet het publiek
meehelpen om ons land van dit gespuis
te zuiveren.
Zoo er zich ernstige verdenkingen
voordoen moet men zonder dralen de
overheid waarschuwen. Maar ook de
verspreiders der leugen-berichten die
nen op hun plaats gezet en zoo moge-
ïyk vervolgd te worden.
We hebben meer dan wie ook het
recht zulks te eischen, want een dezer
schandalige propaganda-middelen is te
gen onze eigen pers gericht.
Er zijn lieden, die inderdaad aan de
soldaten wijsmaken, dat ze geen socia
listische bladen mogen lezen, op ge
vaar af door de legeroverheid gestraft
te worden.
Welnu, dat is niets anders dan een
gemeene streek vanwege onze politie
ke tegenstrevers. Deze leugen moeten
we overal achterhalen en te niet doen.
Gemobiliseerden, leest uw socialisti
sche krant
Ge hebt er het volle recht toe meer
nog, het is uw plicht in deze dagen,
waarin geen enkele partij zoo loyaal
en zoo diep-demokratisch het land
dient, zoowel IN als BUITEN de regee
ring.
Vele kommandanten schreven ons
trouwens bedankingsbrieven omdat we
onze uitgaven gratis opstuurden naar
de kantonnementen, waar ze door de
opgeroepenen in hun vrijen tijd met
genoegen gelezen werden.
Kameraden, allen in de bres tegen
de paniekzaaierijde leugenkampagnes
en het loensche bedrijf van zekere
agenten