DE AFZONDERING VAN MOSKOU
Zaterdag, 31 augustus 1968
20e jaargang Nr. 35
Waaraan maakte
Tsjechoslovakije
zich schuldig
'Yaar het voorbeeld
von Budapest 1956
Zie vervolg blz. 12
door Leo Collard
KEUAKTIE EN ADMINISTRATIE ST.-i'IETERSNIEUWSTRAAT 64
GENT Tel. 15 57 95 (4 lijnen) Postcheekrekenlng 567.33 .liet
1 uiit,, Voor fle abonnementsprijzen zie gewestelijke bladzijden
Verantw. uitgever DEKEYEN R., Koningstraat Menen.
DE VRIJHEIDSDRANG VAN HET
TSJECHOSLOVAAKSE VOLK
E gebeurtenissen in
ff Tsjechoslovakije heb-
I ben ons met ontzet-
ting vervuld. Een
klein land, dat op me
nig gebied de vergelijking met
bet onze kan doorstaan, werd
door vreemde strijdkrachten
overrompeld.
Rusland, Oost-Duitsland,
Hongarije, Polen en Bulgarije
hebben zich schuldig gemaakt
aan een agressie, waarvoor
geen woorden te vinden zijn
om ze te betitelen.
Diegenen die dachten flat
Stalin dood was, hebben zich
Dat er iets veranderd was
in het kommunistische kamp
in liet voordeel van de vrede,
was slechts oogverblinding.
Moskou heeft het bewijs ge
leverd nog even onbetrouw
baar en wreed te zijn als ten
tijde van de «koude oorlog».
Hoe kan men anders uitleg
gen dat nog geen maand gele
den de vijf landen, die thans
Tsjechoslovakije gewapender
hand zijn binnengevallen te
Bratislava met de Tsjechische
kameraden «in de geest van
de bestaande tradities, in een
efeer van volledige openhar-
besproken voor het versterken
en ontwikkelen van de broe
derlijke samenwerking der so
cialistische staten»? (wiji ci
teren de termen van de offi
ciële verklaring!)
Welk geloof kan men, mi de
ze voorwaarden, nog h®®kten
aan het gegeven woord van de
Kommunisten als men va
stelt dat tussen «kameraden»
7,e er niet voor terugdeinzen de
meest sinistere komedie
spelen
W'at is nu de misdaad van
Tsjechoslovakije geweest om
op zulke brutale wijze door de
andere broeders te worden be-
1,aDe«misdaad» bestond erin
het regime dat sinds 1948 het
Tsiechoslovaakse volk in een
periode van «Nacht und Ne-
bel» had gestort, wat mense-
lijker cn wat vrijer te maken.
Het volk was de kommunis
tische diktatuur beu. De Tsje-
choslovaakse natie was zo
als het «manifest der 2000
woorden» zegt «weggezakt
jn een moeras dat haar gees
telijke gezondheid en karakter
b lüt1 naam van het proleta
riaat werden duizenden mis
daden gepleegd, werden on-
schuldigen gedood en andeien,
die het waagden de stem te
verheffen, in de gevangenis
sen opgesloten. Het bureau
cartisch partijapparaat legde
overal zijn wil op en een nieu
we klasse van profiteurs had
de vroegere uitbuiters vervan-
oen.
Dit regime wilde het Tsje-
choslovaakse volk veranderen
cn in het begin van het jaar
was men tegen alle verwach
tingen in erin gelukt een stap
vooruit te zetten naar de de-
mokratisering.
Met de val van Novotny en
de opgang van partijleider
Dubcek kwam een nieuw ge
luid aan bod dat overal in het
lang begeestering wekte.
«De mensen moeten, moge
lijkheid hebben zelf na te
denken en hun mening tot
uiting te brengen» verklaarde
de nieuwe partijleider die over
al voor een dynamisch socialis
tisch beleid pleitte dat door
gans het volk zou worden ge-
ruggesteund. Bedachtzaam en
voorzichtig en in overeenstem
ming met wat ze «de beginse
len van de socialistische
ethiek» noemde, zocht de nieu
we leiding de weg op te gaan
van een socialistische demo-
kratie, met vrijheid van druk
pers, het recht op kritiek en
vrije meningsuiting, het recht
Jonge Tsjechische betogers protestcrem tegen de een" Sovjetpantserwagen.
Warscliaupaktlanden in Tsjechoslovakije. Op 8 (Klichee Vooruit.)
- rl-
op vrije vergadering; kortom
Dubcek wou een socialisme
scheppen dat zijn menselijk
karakter niet had verloren.
De ekonomisehe fouten van
het oude stelsel, dat al te veel
gericht was op de zwaarindus-
trie, dienden te worden ver
meden, een intensiever handel
met de hoog geïndustriali
seerde landen uit West-Euro
pa zou worden tot stand ge
bracht en de betrekkingen met
de Comeconlanden zouden
dienen te gebeuren op een
voor Tsjechoslovakije renda
bele basis.
Dat is blijkbaar te veel ge
weest naar de zin van de lei
ders van het Kremlin, die sa
men met een Ulbricht, een Ka-
dar en een Gomoelka vreesden
dat dit voorbeeld aanstekelijk
zou werken en dat het demo-
kratiseringsproces navolging
zou vinden in andere lan
den waar het kommunistisch
staatsapparaat nog steeds met
ijzeren vuist regeert.
Daarom werd het mechanis
me, dat reeds in Boedapest
I <>50 had gefunktioneerd, in
wérKing geSteiu t cui u- -
ter, verdachtmakingen en zin
spelingen over een zogezegde
kontra-revolutie die zich aan
kondigde...
A an buitenaf en opper-
tm ft vlakkig bekeken, kan de
r Russische militaire in-
terventie in Tsjechslo-
vakije een bewijs van
macht schijnen. In werkelijk
heid is zij precies het tegen
overgestelde. Men kan van
daag nog niet voorzien wan
neer of op welke wijze zij zich
tegen Moskou zal keren. Doch
het is zeker dat zij belang
rijke gevolgen zal hebben in
de schoot van de kommunis
tische wereld.
Ongetwijfeld was het voor
Rusland moeilijk zo dicht bij
West-Europa vrijheid te ver
lenen aan een satelliet met
dergelijke belangrijke ligging
Deze overweging van zuiver
militaire aard volstaat ecliler
niet om de Russische beslis
sing te verklaren, terwijl bo
vendien niets toelaat te bewe
ren dat de Tsjechslovaakse
leiders zich klaar maakten om
naar het westelijk kamp over
te gaan (heeft Tito dit ge
daan?). Waarom hebben de
meesters van het Kremlin ge
wacht, gepraat en schijnen zij
te aarzelen? Beslist niet uit
vrees voor vergeldingsmaat
regelen. In dit opzicht kon het
enige gevaar slechts van de
Verenigde Staten komen. En
het leed geen twijfel dat dezen
niet zouden bewegen en dat de
reaktie van de «vrije wereld»
zich zou beperken tot plato
nische protesten. Ook Dubcek
en zijn medewerkers koester
den hieromtrent voorzeker
niet de geringste illusie.
De waarheid is. dat de pe-
beurtenisen van Praag slecn.s
een op vele andere volgende
episode uitmaken van de evo
lutie die zich sedert verschei
dene jaren meer. en meer in
de kommunistische wereld
voltrekt. De tijd waarin Mos
kou het enige en onbetwist
bare centrum van deze wereld
vormde, is voorbij en zal niet
meer terugkeren. Er zijn er
nu meerdere.
Eensdeels wordt de figuur
van Lenin nog enkel aange
wend om te worden gesteld
tegenover deze van de hui
dige leiders, die als «Deviatio-
nisten» worden aangeklaagd.
Het is achter het beeld van
Mao, van Castro en van Gue
vara dat de kommunisten van
Azië Afrika en Latijns-Ame
rika zich meer en meer groe
peren, terwijl de aanhangers
van de uiterst links.? protest
beweging in het westen het
zelfde doen.
Anderdeels zijn Rusland en
zijn Europese satellieten in
een periode van mutatie ge
raakt, die onvermijdelijk werd
gemaakt door een nog trage
doch niet meer te stuiten evo
lutie naar een ekonomie waar.
in de verbruiksnoodwendig-
heden een steeds toenemend
belang innemen. Dit moet on
vermijdelijk wijzigingen mee-
brengen, niet alleen van de
produktiestrukturen, met de
maatschappelijke gevolgen die
daaruit voortvloeien, maar
ook van de levensvoorwaar
den, de individuele bekom
mernissen, de denkwijzen en
de politieke opvattingen. Het
is niet zozeer de kommunis
tische idee die thans wordt
betwist, dan wel de wijze
waarop zij wordt toegepast.
Het is niet te geloven dat
de meesters van het Kremlin
dit alles niet zouden weten.
Doch het schijnt voor de hand
te liggen dat zij niet allen op
dezelfde wijze reageren. Er
zijn onder hen konservatie-
ven, zoals overal elders. Het
zijn dezen die het uiteindelijk
hebben gehaald.
Zij konden zich niet neer
leggen bij een loswerking van
Tsjechoslovakije die onbere
kenbare gevolgen kon hebben
voor het Sovjet-blok, zoals zij
voortgaan dit op te vatten en
zoals zij het wensen te bewa
ren. Zij hebben het willen
handhaven in de genadeloze
monolitische strakheid waarin
zij de enige waarborg van zijn
voortbestaan zien.
Op korte termijn en tech
nisch, als men zich zo mag
uitdrukken, is de operatie ge
slaagd. Doch zoals in alle ope
raties moet men rekening
houden met de gevolgen.
Want men kan niet altijd alle
problemen met tanks oplos-
S611
Hoelang zal het nog moge
lijk zijn met geweld een geheel
samen te houden dat in de
jongste tien jaren steeds in
'oppervlakte verminderde en in
de diepte door middelpuntvlie
dende stromingen wordt be
werkt?
De konservatieven, die voor
alsnog in het Kremlin triom
feren, moesten een keuze
doen; ofwel een «kommunisme
op zijn Russisch» binnen zijn
strategische grenzen, ofwel
een uitstraling van het kom
munisme naar buiten, als in
ternationale leer. De keuze
gebeurde uiteindelijk in natio
nalistische richting.
Zij is erg en ongetwijfeld
van historisch belang.
Zij kan inderdaad een nieu
we etappe betekenen in de
kettingreaktie van ontbinding
en aftakeling. Deze keer langs
de zijde van de laatste ge
trouwen buiten het blok. de
westerse kommunisten. ue
huidige meesters van de Sov
jet-Unie hebben aldus het
risico genomen hm ideolo
gische afzondering te ver
scherpen.
Wat gaan de kommunis
tische partijen van West-
Europa doen? Uit hun eerste
reakties blijkt dat zij bevreesd
zijn op hun beurt afgezonderd
en verdeeld te geraken. Zullen
degenen die Dubcek goedkeu
ren, goedgekeurd en begroet
hebben, die zich uitspraken
voor het recht op zelfbestem
ming en de vrije keuze van de
«socialistische weg» thans lo
gisch met zichzelf blijven?
Zij hebben in ieder.
moeten vaststellen dat hun
mening te Moskou niet het
minste gewicht meer heeft, m
de veronderstelling dat zij cue
ooit had. En dat het Kremlin
aan zijn gelovigen nie„s an
ders meer heeft te bieden dan
onvoorwaardelijke onderwer
ping aan een machtspolitiek
iii de meest zuivere koloniali
stische stijl.
Uit deze vaststelling zullen
vroeg of laat herzieningen van
standpunten moeten komen
die men vol belangstelling zal
moeten volgen, want zij zullen
van aard zijn om heel wat
dingen te veranderen.
