Buysse, een Vlaamse progressieve geest
Ja, natuurlijk
Draag uw steentje bij
0p kinder- en
jeugdboekenplank,8)
De Wereld
volgens Kadhafi
Wenskaarten Socialistische Solidariteit
- -'■■■
6-13 november 1987 - «Voor Allen»
door C.S.C.-Vormingswerk Gewest Aalst
In Voor Allen van 24 april
1987 heb ik er reeds op gewe
zen dat het werk van Buysse
opnieuw in de belangstelling
staat en aan een positieve her
waardering toe is. In 1983
werd het Cyriel Buysse Ge
nootschap gesticht en dat Ge
nootschap heeft reeds twee
publikaties gebracht: Mede
delingen I (1985) en Medelin-
gen II (1986).
Zoals elk jaar tracht het
Fonds voor Ontwikkelingssa
menwerking van de Socialisti
sche Solidariteit via de ver
koop van wenskaarten een
deel van het geld voor de
projekten in de Derde Wereld
bijeen te brengen.
Nieuwe reeks
Bestelling
Friesland? Het lijkt wel een
ver continent! Maar je hebt
beslist reeds een en ander
over Friesland gelezen, over
Terschelling of Ameland, of
zelfs over de plaat waar God
fried Bomans in z'n eentje
ging zitten mediteren. En
misschien wil je met laarzen
of stevige wandelschoenen het
noordwesten van Nederland
verkennen tijdens een volgen
de vakantie?
Beurtrol
weekenddienst thuis-
verplegingsdienst
Kiespropaganda voeren kost geld.veel geld.
Waar andere partijen met miljoenen goochelen, moeten wij hét met beperkte
middelen stellen.
Voor een efficiënte campagne en overbrenging van onze eisen is uw financiële
steun broodnodig.
Stort uw bijdrage op p.r. 000-0525448-96 van de SP-Federatie Aalst,
Houtmarkt 1 te 9300 Aalst
Kameraden, elke steun - hoe klein ook - is welkom in de strijd
Ernst van Altena bewerkte
een uiterst mooi boekje in het
Nederlands en zo kunnen
jonge lezers nu ook De puike
postbode van Janet en Allan
Ahlberg lezen. Dat Gottmer-
prentenboek is meer dan een
prentenboek!
De Wereld volgens Kadhafi is
een boek van Bruno Haghe-
baert, een student Diploma
tieke Wetenschappen aan de
RUG die zijn eindverhande
ling maakte over de kolonel
en tot voor kort verbonden
was aan het seminarie "Recht
van de nieuwe Staten" van de
RUG.
Eigen land
De stuwende krachten achter het
Genootschap zijn de academici A.
van Elslander en A.M. Musschoot,
maar ook Marc Galle, die een mo
nografie over Buysse publiceerde,
heeft als gemeenschapsminister bij
gedragen tot een herwaarderings-
en herdenkingsproject.
Mededelingen I (net als II te be
stellen bij A.M. Musschoot, RUG,
Blandijnberg 2, 9000 Gent) bevat
twee biografische schetsen, door
Maddy en Guy C. Buysse, maar de
belangrijkste bijdragen zijn onge
twijfeld het artikel van A.M. Mus
schoot, 'De betekenis van «Van Nu
en Straks» nu', en de brieven van
Cyriel Buysse zelf aan zijn tante
Virginie Loveling. Musschoot si
tueert «Van Nu en Straks» in de
geschiedkundige en literatuurhisto
rische ontwikkeling en betoogt dat
er gelijkenissen bestaan met het
Noordnederlands naturalisme,
voornamelijk dat van Emants, in
het vroege werk van Buysse, die
samen met Streuvels de belangrijk
ste vertegenwoordiger is geweest
van een hoogstaand literair natura
lisme in Vlaanderen, maar daar
houdt de vergelijking helaas op.
Streuvels' werk werd veel sneller en
op grotere schaal gelezen. Uit de
brieven is heel wat informatie te
halen en zo blijkt o.a. dat Buysse
niet alleen het naturalisme kende,
maar ook het uiterst romantische
boek 'Jane Eyre' van Charlotte
Bronte zorgvuldig had gelezen,
want hij wijst indirect (overigens
volkomen terecht) op onvoldoende
waarheid in die roman.
André Demedts besteedt aandacht
aan Buysse als verteller en A. van
Elslander heeft het over een vriend
van Buysse, Materlinck en Karei
van de Woestijne en over de vierin
gen van Buysse te Gent (1911 en
1929); merkwaardig is evenwel dat
hij geen melding heeft gemaakt van
het feit dat in 1959 te Deurle en te
Nevele de honderdste verjaardag
van Buysses geboorte werd
gevierd.
Ook de academische zitting van 14
november 1959 aan de RUG (waar
bij o.a. Hubert Lampo sprak) en de
huldigingstoespraak van L. Re-
mouchamps te Gent op 26 maart
1960 bleven onvermeld - de toe
spraak van Remouchamps werd
nochtans uitgegeven!
Zeer belangrijk is ook het interview
met Buysse dat in L'indépendance
beige van 26 augustus 1929 is ver
schenen en dat werd opgenomen op
blz. 85-88. Wie er mocht aan twijfe
len dat Buysse een Vlaamse pro
gressieve geest was, doet er goed
aan dat interview te lezen. Het
bevat trouwens ook enkele andere
indicatoren van Buysses onafhan
kelijke stelling, die hem niet in
dank werd afgenomen. Hij was een
uitgesproken voorstander van res
pect voor de Vlaamse taal (wat
volgens mij ook, maar minder op
vallend, blijkt uit een verhaal als
'De wraak van Permentier'), maar
hij verzette zich tegen gewilde kort
zichtigheid: «Pour 'préserver' La
Flandre des idéés démocratiques et
'subversives' ayant cours en France
et en Wallonië, ces gens n'ont pas
hésité a susciter la méfiance, le
mépris, la haine des populations
catholiques flamandes a l'égard de
tout ce qui est francais. «Een derge
lijke klare, onafhankelijke houding
werd in het 'priest-ridden' Vlaande
ren (Joyce had het over een priest-
ridden Ierland) niet op prijs
gesteld.
Mededelingen II is een lijvig werk
(187 blz.), dat niet alleen informa
tie bevat over Rosalie Loveling,
maar ook een aantal brieven van
Buysse. Het belangrijkste opstel
lijkt me echter 'De Konsekratie van
de burger bij Cyriel Buysse, 1894-
1903', (blz. 55-106) van R. Deb-
baut. Debbaut betoogt, m.i. te
recht, dat Buy-se in die periode van
leer trok tegen adel, geestelijkheid
en middenstand (maar ook tegen
veel abstractere krachten, zoals 'de
Wet', maar dat aspect wordt niet
behandeld in het opstel van Deb
baut) en naar analogie met de leer
van Saint-Simon (zie mijn bespre
king over het Saint-Simonisme in
België in 'Voor Allen' van 5 sep
tember 1986) vooral heil zag in een
herverdelende rechtvaardigheid
uitgaande van de hogere, creatieve
en ondernemende burgerij. Buysse
heeft dat model verdedigd, hoewel
die burgerij ook toen reeds vaak
mistoestanden in het leven had ge
roepen - vooral dan in de steden,
maar daar tegenover staat dat
Buysse vooral het landleven be
schreef en het nauwelijks over de
noden van het stadsproletariaat
had. Debbaut merkt op dat Buysse
wellicht door twijfel tot deze ideo
logische perspectief kwam, hoewel
zijn medeleven met en verontwaar
diging over het lot van de kleine
man zeker boven elke twijfel verhe
ven is. Toch kan men het werk van
Buysse niet echt bij een toenmalige
politieke ideologie onderbrengen.
Hoewel ik het niet altijd (volko
men) eens ben met de stellingen en
de gevolgen zoals ze door Debbaut
werden geformuleerd (dat Buysse
zich boven de kleine man verheven
wist was niet het gevolg van een
ideologische instelling, maar de uit
drukking van zijn context onafhan
kelijke instelling die hem in staat
stelde romans te schrijven over de
kleine man) ga ik eigenlijk wel
akkoord met zijn visie op het vroe
ge werk van Buysse.
Interessant is ook de bijdrage van
Luc Verreyt over een onafgewerkt
Franstalig toneelstuk van Buysse en
het opstel van J. van de Casteele
waaruit Buysses contextonafhanke
lijke methode nog maar eens duide
lijk blijkt; Buysse deed toen reeds
wat Boon later tot programmapunt
verhief: de schrijver heeft het recht
de perspectief te vervormen. Een
goed voorbeeld van die vervorming
in Buysses vroege periode vindt
men o.a. in zijn verhaal «Een le
vensdroom» het is jammer dat aan
dat aspect geen aandacht wordt
besteed, maar de burgerzoon Buys
se, zoon van een cichoreifabrikant,
bekeek in dat verhaal de droogka-
mer vanuit de gebogen houding van
de werklieden die in het dampend
hok de drogende bieten moesten
opscheppenva/T Maele
Dit jaar is er een nieuwe reeks. Het
gaat om een pakje van vijf kaarten,
met omslagen met tekeningen uit
de Derde Wereld, respektievelijk
uit Chili, Zimbabwe, Vietnam, de
Filippijnen en El Salvador (Cen-
ZIMBABWE
traal-Amerika).
De winst (40 a 60 fr., naargelang u
al dan niet 20% korting geniet) gaat
integraal naar de projekten. Deze
zijn bijna alle in medefinanciering
goedgekeurd, ofwel bij ABOS of
wel bij EEG, zodat elke frank ei
gen inbreng er eigenlijk 4 worden
voor de Derde Wereld.
Bovendien zijn de kaartjes mooi!
De kleurenkaarten kosten 100 fr.
voor 5, met omslag. De tekeningen
werden gemaakt door mensen uit
de respektievelijke landen: Viet
nam, Zimbabwe, El Salvador, Chili
en Filippijnen. Zij geven hun idee
over vrede en verdrukking.
Elke reeks kost 100 fr. met omsla
gen. Vanaf 10 pakjes krijgt u 20%
korting. U kan ze kopen op ons
bureel ofwel bestellen met een
Mocht je zo'n plannen hebben, dan
moet je beslist de erg "nuttige gids
'Zwerven door de mooiste natuur
gebieden van Friesland' aanschaf
fen (Friese Pers Boekerij, 1987,
voor Vlaanderen: Bruna). Het
boekje is samengesteld door de
redactie van de Leeuwarder Cou
rant, bevat goede beschrijvingen
van de landschappen en vrij gede
tailleerde routes voor wandelaars
en fietsers, maar er is ook een
'waterroute': Met een klein bootje
varen door de Aide Feanen... die
uitstap is vergelijkbaar met de
prachtige natuurverkenningen
langs de kanalen en kanaaltjes van
Giethoorn, maar dat befaamde
plaatsje ligt niet in Friesland.
Friesland lijkt me echter werkelijk
Friesland: ja natuurlijk
de moeite waard, de Provinciale
Vereniging voor Natuurbescher
ming bezit er immers meer dan
10.000 ha beschermd natuurge
bied.
R.J. VAN DE MAELE
overschrijving van 100 fr. X aantal
pakjes éénmaal 15 fr. port, op
rekening 870-0001486-94 van FOS-
Soc Sol, met vermelding "Wens
kaarten". Zeer grote bestellingen
of konsignaties: telefonisch kontakt
opnemen met de animatiedienst 02/
513.26.90. Vraag ons of er een
Plaatselijke Werking is in uw
streek.
Adres: FOS-Socialistische Solidari
teit
Grasmarkt 105 bus 46
1000 Brussel.
Sektor Herzele
Verpleegster Marleen
Pennewaert
Tel.: 053/62.70.86
Sektor Zottegem
Verpleegster Van Hoorde
Kathleen
Tel.: 091/60.13.78
Sektor Aalst
Verpleegster De Moor Jenny
Tel.: 053/78.08.97
Sektor Denderleeuw
Verpleegster Pollet Monique
Tel.: 053/66.70.01
Sektor Ninove
Verpleegster Van den Berghe
Marie-Paule
Tel.: 054/32,32.74
Sektor Geraardsbergen
Verpleegster Dubois Andrea
Tel.: 054/41.43.90
Sektor Brakel
Verpleegster De Muyter Lucie
Tel.091/60.03.84
Verpleegster Deneyer Annie
Tel.: 054/41.85.97
Sektor Erembodegem
Verpleegster Verleyen Karine
Tel.: 053/77.59.59
Betreffende het weekend van
14.11 en 15.11.1987
Verpleegster van wachtdienst:
De Vos Rita
Oproepnummer 091/61.98.11
Aandacht a.u.b.: Gelieve bij
een telefonische oproep
meerdere malen te laten bellen.
Na elk versje over een postbode op
een rode fiets die o.a. drie beren,
de heks en de reus bezoekt, bevat
het boek een echte omslag waarin
telkens een echte brief zit en zelfs
meer dan dat. Zo bevat de omslag
voor Assepoes niet alleen een ple
zierig briefje maar ook een mini
boekje over Assepoes (Het verhaal
van een Sprookjesprinses), een an
dere omslag bevat een verjaardags
kaart en een bankje van vijf gul
den, uitgegeven door de Wonder-
landse Bank. Het kleine wonder
vol briefgeheimpjes kost 498 fr.
Bodil Hagbrink heeft een heel
aparte teken- en vertelstijl. Haar
tekeningen zijn tegelijkertijd realis
tisch en naïef gedetailleerd en de
verhalen zijn echt uit het leven
gegrepen (ook al is deze stijlfiguur
een cliché geworden). Mijn dochter
beleefde ooit veel pret aan Hag-
brinks Provence-boek De kinderen
van Vernette, maar haar nieuwste
boek heet Leven in Lapland (Gott-
mer, ISBN 90 257 2062 5) en zo
krijgen kinderen een kijk op het
hoge noorden. Het boek is uitge
voerd in een zeer royaal formaat en
de kleurrijke tekeningen stellen ta
ferelen voor uit het leven van de
rendierhouders. Een der hoofdrol
len wordt vertolkt door Margit-
Inga, een meisje dat slechts vijf jaar
oud is en voor elke verjaardag een
rendier krijgt. Dit boek, waarin de
seizoenen een belangrijke rol spe
len, is een soort dagboek - er ge
beuren geen sensationele dingen in,
maar er gebeurt altijd wel wat,
behalve op zondag, want dan is het
een echte rustdag op de vidda
(vlakte), maar echt luieren is er
voor het overige niet bij. In Hag-
brinks boek speelt ook de kerstman
zijn vertrouwde rol, maar dat kon
moeilijk anders in een boek over
Lapland. Een prachtgeschenk met
een voortreffelijke inhoud - de
prijs bedraagt wel 550 frank.
Eindelijk ook werk van een Vlaam
se uitgeverij in deze reeks: Lotte en
Pieter door Claudine Mertens en
Gerda Van Cleemput (Altiora,
Averbode, 1986, 157 blz., slechts
340 fr.). Dit (voor)leesboek bevat
72 verhaaltjes en is prettig geïllus
treerd door Paul de Becker. De
verhaaltjes, waarin Ron en An
Vermeulen, maar vooral hun kin
deren Pieter en Lotte en hun onaf
scheidelijke poes, Floppie, de
hoofdrol spelen, zijn in een een
voudige taal gesteld - de zinnen
zijn kort en het lettertype is goed
leesbaar. De verhaaltjes bevatten
herkenbare gebeurtenissen die echt
op het leven van kleuters (en kinde
ren die pas naar school gaan) be
trekking hebben. Mijn dochtertje
vindt het een bijzonder prettig
boek, ze vergelijkt het met Geen
haar op m'n hoofd van Griffelwin
naar Dolf Verroen en dat is naar
mijn gevoel een kompliment voor
de schrijfsters van deze verhalen.
R.J. VAN DE MaELE
Haeghebaert probeert de Libische
kolonel objektief te omschrijven en
lukt daar goed in. Kadhafi is niet
die krankzinnige hond of wereld
terrorist die Reagan er wil van
maken. Kadhafi is voor alles een
Bedouïënenzoon die het Libische
volk naar een revolutie voerde. De
eerste periode van zijn bewind pro
fileerde hij zich vooral als een ge
streng Islamiet die via allerhande
instituten de leer van de Islam
trachtte te exporteren. Wel een
Islamiet die er een vrij progressief
ideeëngoed op nahield. Zo kwam
hij tot een breuk met de klerus en
een eigen intepretatie van de Islam.
Kadhafi had andere opvattingen
over de rol van de vrouw (die
rekening houdend met zijn gods
dienst vrij progressief kunnen ge
noemd worden, hier speelt zijn af
komst terug) en kreëerde zowat
zijn eigen godsdienst via het Groe
ne Boekje, waarin hij zijn basisop
vattingen neerschreef. Naarmate
deze verwijdering van de Islam zich
voltrok ging Kadhafi ook nauwer
aanleunen bij het Oostblok, dit
terwijl hij in zijn beginperiode als
viriel anti-kommunist bekend
stond. Deze toenadering werd trou
wens hoofdzakelijk geprovoceerd
door het Westen (vgl. Cuba) dat
Kadhafi steeds verder ging isole
ren. Het Westen had de kolonel
nochtans lang willen te vriend hou
den, reden waarom bijvoorbeeld de
nationalisatie van oliebronnen in.
Libië niet zo opvallend verliep.
Tweede konstante in Kadhafi's po
litiek is de haat tegen Israël. Om
Israël slagen toe te brengen doet
Kadhafi alles. Hij steunt de PLO
als bevrijdingsorganisatie maar
gaat zich naarmate daar een radika-
le fraktie in ontstaat die vindt dat
Arafat teveel kompromissen
maakt, vb. richten naar deze vleu
gel. Kadhafi ging allianties aan met
het Zaïre van Mobutu en het Oe
ganda van diktator Idi Amin om
Israël in Afrika diplomatiek buiten
te bonjouren. De eenheidspogin
gen met verschillende buurlanden
die werden opgezet kunnen vanuit
dezelfde overtuiging worden uitge
legd: Kadhafi droomt van een groot
Arabisch rijk dat Israël definitief
zal gaan bekampen, als het ware
dromen die de andere landen uit de
regio reeds lang opzij geschoven
hebben. Kadhafi beschouwt het als
zijn plicht bevrijdingsbewegingen
te steunen maar nooit leverde het
Westen enig bewijs van zijn zoge
naamde steun aan terroristen van
RAF enz... Haghebaert vraagt zich
trouwens af wat het woord Terro
risme nu juist betekent: 'Terroris
me wordt tegenwoordig in zoveel
betekenissen gebruikt dat de term
vrijwel zinloos geworden is. In de
Westerse pers gebruikt men deze
term blijkbaar alleen in het geval
van gewelddadige akties tegen pro-
Westerse regimes. De Nicara
guaanse kontra's die onmiskenbaar
een politiek van terreur voeren
krijgen het etiket 'vrijheidstrijders'
opgeplakt.'
In eigen land heeft Kadhafi een vrij
uniek systeem van de basisdemo-
kratie, direkte demokratie, opge
steld waarbij de inwoners direkte
zeggingschap hebben over hun on
middellijke omgeving, wijk, be
drijf, enz... Probleem is natuurlijk
dat de kolonel ondanks deze theo
rie de touwtjes nog stevig in de
eigen handen kan houden en er
blijkbaar ook niet voor terugschrikt
tegenstanders opzij te zetten. De
revolutionaire komitees die Kadha
fi installeerde geven hem in dit
opzicht een dankbaar instrument.
Kadhafi werd uitgegeven bij EPO,
Lange Pastoorstraat 25-27 2600 Ber-
chem, telt 212 bladzijden en kost 550
fr. in de handel.
met
z'n allen
vooruit
