"Voor Allen" - 23 maart 2001 3
Een beweging, een project, dat
mensen bindt vanuit een groot
ideaal. Een fris project dat zon
der omwegen modem, progres
sief, en dus automatisch soci
aal, ecologisch en cultureel is
en vanuit de Vlaamse en inter
nationale context moet vertrek
ken. Nog niet zo lang geleden
had menig vooraanstaand SP-
en VU-'leider' een zure opris
ping gekregen bij het lezen van
deze woorden. Vlaams en soci
aal was in hun ogen een zure
cocktail met een wrange na
smaak. Ik hoop inderdaad dat
dergelijke oprispingen verdwij
nen. In Vlaanderen is er im
mers geen nood aan fundamen
talisten, die gecrispeerd vanuit
hun enge visie oubollige stand
punten verkondigen. Zo staat
de SP niet voor Belgisch natio
nalisme, evenmin zoals de VU
veralgemeend mag worden met
rechts-conservatisme. Zo mag
en kan een hedendaagse SP niet
staan voor anti-christelijk of
voor anti-groen. De SP moet
weten dat wij morgen vanuit
een mondiale en steeds meer
vanuit een regionale context
een beleid van duurzame ont
wikkeling zullen moeten ma
ken, onder het motto: 'Think
globally, act locally'.
Dat samenbrengen van interna
tionalisme en regionalisme
moet een meerwaarde creëren
voor zo'n nieuw politiek pro
ject. Alvin Toffler waarschuwt
dat we anders 'in de komende
decennia een gigantische
machtsstrijd gaan meemaken
tussen mondiale en nationale
(regionale) structuren over de
nieuwe regelende instituten'.
Het is goed nog voor het op de
rails zetten van een modern
project te waarschuwen voor
een internationale evolutie naar
een kennismaatschappij waar
enerzijds de techno-bureaucra-
tische macht overal alles dic
teert in samenspel met de alom
aanwezige mondiale onderne
mingen en anderzijds de duale
samenleving exponentieel toe
neemt met onaanvaardbare
kansarmoede en verpaupering.
Nobelprijswinnaar voor Econo
mie Jan Tinbergen wees er
steeds op dat 'kennis de vierde
productiefactor van de econo
mie en de welvaart zou wor
den'. Is dat ook zo voor wel
zijn, milieu of gezondheid? Ja,
ik geloof in die vooruitgang, in
een sociaal gecorrigeerde ken
nismaatschappij. Ik geloof dat
kennis de meest democratische
vorm van macht is, maar steeds
zal dit gestuurd, ingebed moe
ten zijn in een sociaal maat
schappelijk kader. Juist deze
benadering maakt onze unici
teit uit.
Het herwaarderen van de cultu
rele dimensie van het heden
daags politieke denken houdt
meer in dan de noodzaak om
dringend onderwijs meer cen
traal te stellen. Het is ook om
dat - zoals Hendrik de Man al
ontdekt had in de 'Psychologie
van het Socialisme', 'de chro
nische ontevredenheid van de
burgers, dat minderwaardig
heidscomplex, veel meer is dan
loonvoorwaarden of meerwaar
den, maar een echt cultuur
vraagstuk'. Het element cultuur
moet in het radicaal, modern
project van een nieuwe koepel
of samenwerkingsverband dan
ook een centraal belang heb
ben. Het zal mede de verrecht-
sing een halt toeroepen.
We hebben vandaag nood aan
een doordachte fundering,
waarbij eveneens wordt nage
dacht over aspecten zoals ge
lijkwaardigheid, respect voor
iedereen, de ecologische mo
dernisering van de samenle
ving, het recht op cultuur voor
eenieder, enzovoort...
Meer dan ooit blijkt dat daar
voor partijoverschrijdend ge
dacht én gewerkt moet worden.
Voorwaarde daarvoor is dat alle
vooroordelen en alle conserva
tieve reflexen overboord ge
gooid worden. Een moeilijke,
maar noodzakelijke oefening.
Zo zijn er reeds velen die soci
aal en Vlaams gelijkschakelen,
die ook rood en groen koppe
len. Het is misschien een nieu
we kans, onder meer voortbou
wend op Het Sienjaal, In Goe
de Staat, het SP-Toekomstcon
gres, de open brief van Patrick
Janssens, de ACW-congresbe-
sluiten, de discussies binnen
VU-ID, het positief manifest
van Sven Gatz, het discours van
de Open Tref dag van Agalev,
om in Vlaanderen een brede
vooruitstrevende politieke koe
pel op touw te zetten. Die koe
pel hoeft niet op los zand ge
bouwd te worden, er bestaan
hiervoor grondige funderingen
in de politieke geschiedenis van
Vlaanderen en in de huidige
maatschappelijke ontwikkelin
gen.
Zo heeft de SP in haar verleden
steeds erg vooruitstrevende
Vlamingen gehad. Denk maar
aan Hendrik de Man, Camille
Huysmans, Lode Craey-
beckx,... Camille Huysmans
had oog voor het sociale karak
ter van de Vlaamse beweging.
Hij ligt dan ook aan de basis
van het zogenaamde 'Compro
mis des Beiges', waarin cultu
rele autonomie werd aan
vaard en separatisme veroor
deeld. En er was Lode Craey-
beckx, die zijn socialisme on
losmakelijk aan Vlaanderen
verbond. In 1954 ijverde hij
voor de definitieve vastleg
ging van de taalgrens en de
bescherming van de taalrech
ten van de Vlaamse Brusse
laars en was hij een belangrij
ke schakel bij de oprichting
en de financiering van het
Vlaams Onderwijscentrum,
dat het Nederlandstalige on
derwijs moest helpen finan
cieren. Ook Karei Van Miert
wil ik hier aanhalen, die bin
nen de partij terzelfdertijd Vla
ming en socialist wilde kunnen
zijn. Hij beschouwde het als
een socialistische opdracht
meer dan ooit te ijveren voor
een verdraagzaam Vlaanderen.
Ik haal dit fragmentair stukje
geschiedenis boven, omdat ik
vind dat er te weinig SP'ers en
zeker niet-SP'ers zijn die deze
zaken nog weten. De Vlaamse
en sociale ontvoogding had al
tijd al dezelfde doelstelling ge
had.
De na-oorlogse (B)SP heeft on
der het mom van 'Vlaams
zwart' de indruk gewekt dat de
SP een Belgische partij was ter
wijl ze in Vlaanderen werd ver
kozen. Dergelijke kortzichtig
heid, die werd overgenomen
door heel wat militanten, heeft
er mee toe geleid dat progres
sieve krachten nooit konden
worden gebundeld. De Vlaam
se strijd heeft in progressieve
middens ook vaak een verkeer
de invulling gekregen. Al te
vaak wordt die overschaduwd
door een zwarte periode en
door de opeising van een ultra
rechtse minderheid dat zij de
échte vertegenwoordigers van
Vlaanderen zouden zijn.
Ik hoop ten stelligste dat die
tijd voorbij is. Dat men inziet
dat wanneer politici tot het in
zicht komen dat, indien blijkt
dat bepaalde aangelegenheden
beter geregionaliseerd worden,
men dit dan ook effectief moet
doen vanuit de pragmatische
visie van goed bestuur. Ik denk
dan concreet aan de mobiliteit
en verkeersveiligheid en de af
schaffing van het kijk- en luis
tergeld. Dat geldt overigens
ook voor ontwikkelingssamen
werking. Dit heeft alles te ma
ken met een goed beleid zoals
dit vervat is in het Vlaams Re
geerakkoord en niet met de idee
van het streven naar een onaf
hankelijke Vlaamse staat. Elke
statentheorie - Belgisch of
Vlaams - is trouwens typisch
19*-eeuws. Laat ons in Vlaan
deren inventief een uniek expe
riment op gang brengen waar
sociale, ecologische, culturele
en internationale elementen
even belangrijk zijn.
In Vlaanderen, zoals in de we
reld is nog heel wat werk te
doen om de milieu- en gezond-
heidsoverlast tot een aanvaard
baar niveau terug te brengen. In
een enquête uit 1999 wordt in
Vlaanderen milieu als het twee
de grootste probleem aange
duid. Een modern project in
een aangepaste structuur zal
dus oog moeten hebben voor
evoluties als de dichtheid van
de bevolking, gezinsverdun
ning, besteedbaar inkomen en
consumptiegedrag, afval, wa
tergebruik, energiegebruik,
grondstofaanwending, lozen
van afvalwater, industriële ver
vuiling, mestproductie, verkeer
en vervoer, enz...
Vanzelfsprekend staat daar
naast de evenwaardige nood
aan inkomen, de behoeften aan
een degelijke huisvesting, voe
ding, kleding, onderwijs, enz.
Deze sociale bekommernissen
tellen zowel binnen Vlaanderen
als in de wereld waar de kloof
tussen rijk en arm toeneemt.
Zowel 'rode' als 'groene' waar
den zijn dus belangrijk, liggen
zeer dicht bijeen. Het ecologi
sche denken sluit zeer nauw
aan bij de basisprincipes van
het socialistische denken. So
cialisten hebben een lange weg
afgelegd in het streven naar ge
lijkheid en rechtvaardigheid,
naar het recht op rechtvaardig
loon, naar sociale voorzienin
gen en materieel comfort. Een
zelfde lange strijd zal nu moe
ten worden gevoerd voor een
gezond leefmilieu met zuivere
lucht, zuiver water, een onge
repte natuur en gezond voedsel.
Links moet op een hedendaag
se manier worden ingevuld. Zo
moeten we steeds meer aan
dacht besteden aan onthaasting,
herwaardering van onze vrije
tijd. Meer dan ooit moeten we
arbeid, gezin en individu posi
tief met elkaar verbinden - zo
wel voor man als vrouw en
voor elk niveau. Net zoals mi
lieu, economie en ecologie of
zoals gezondheid en currency-
economie of de regionale en de
internationale context. Op die
manier moeten we structurele
ongelijkheden maatschappelijk
wegwerken.
Moet er dan zo'n nieuwe struc
tuur - ik noemde het in oktober
2000 een koepelpartij - komen
Voor mij kan dat. Maar dat
kan nooit opgelegd worden. Dit
vereist dat elke partij die daar
van deel wil uitmaken inhoude
lijk aan zichzelf schaaft en
werkt, zijn werking en mentali
teit wijzigt, maar toch binnen
die koepel zijn eigenheid be
houdt. Dat schaven en bijsturen
geldt als opdracht voor alle par
tijen. Dat men dat enge korte-
termijn-denken even opzij zet.
Minimaal moet ook de houding
weg van 'come and join us'. Je
vindt bij Patrick Janssens vele
van deze opties terug in zijn
open brief, hij vult gelijke kan
sen heel modern in - past voor
het eerst inhoud en structuren
aan elkaar aan, maar ik betreur
het onderbelichten van de eco
logische, culturele en regiona-
le-internationale invalshoeken.
Wij mogen onze kop niet in het
zand steken. Het is tijd voor
vormen van samenwerking,
van occasioneel, tot louter dos-
siermatig tot samen naar ver
kiezingen, een koepel uit te kie
nen die kansen biedt aan de toe
komst. De scheidingslijnen in
veel politieke debatten liggen
immers vaak fundamenteel an
ders dan tot welke partij men
nu (nog) behoort. De tijd van
het eigen grote gelijk moet nu
toch voor iedereen voorbij zijn.
Laat ons waakzaam zijn voor
enggeestig nationalisme, voor
bekrompen, verstarde en bene
pen ideologieën. Zo heeft de
kunstmatig opgeklopte aversie
ten aanzien van het socialisme
enerzijds en tegenover alles
waar het woord Vlaams in voor
komt anderzijds, de aversie te
gen groene kneuters of tegen
biefstuksocialisten, een aantal
doorbraken in de weg gestaan.
We moeten erop toezien dat de
ze enggeestigheid de huidige
positieve bewegingen niet hy
pothekeert. Immers, de ethiek
van de politiek begint daar
waar het eigenbelang ophoudt.
Openheid, verdraagzaamheid,
democratie en het geloof in
maatschappelijke vooruitgang,
zijn voor mij sleutelbegrippen.
Dit vergt veel inzet. Maar zoals
Aldous Huxley reeds stelde:
'zonder de menselijke harts
tochten en zonderde menselijke
gedrevenheid zou er niets ge
beuren in de wereld'.
SP/CSC-federatie Aalst-Oudenaarde-Ronse
nodigt alle geïnteresseerde SP-leden uit tot het bijwonen van twee discussie
avonden in het kader van het PARTIJVERNIEUWINGSPROJECT
(OPEN BRIEF SP-V00RZITTER P. JANSSENS)
1) Dinsdag 17 april 2001 om 20 uur
Bond Moyson, Sportstraat 1 te Denderleeuw
Inleiding Toon C0LPAERT (Directeur SEVI)
2) Dinsdag 5 juni 2001 om 20 uur
Zaal Voorzuit, Sint-Pietersnieuwstraat te Gent
Inleiding Patrick JANSSENS (SP-Voorzitter) en andere discussianten
van binnen en buiten de SP
Noteer alvast deze acitiviteiten in de agenda
