DE VLAAMSCHE STRIJD
Maandschrift van hel Gèntsche Propagandacomileit
BIKT IÏKi% VlilH';(SL.*.\»St:il "%'BSIC IBO.^ B».
ABONNEMENTSPRIJS PEP JAAP 75 CENTIEMEN.
Nummers tegen 5 centiemen bij Hoebeke-Wannijn, Slijpstraat. 22. en P. Vlaeminck. Drapstraat, 8. Gent.
AANKONDIGINGEN 20 CENTIEMEN PER REGEL.
t Vierde iaargan^. Nr
BESTUUR Van Hulthemstraat, 52, Gent. Mei lÖOO
zijne taal.
Dr SCIIAKPMAN.
Inhoud Eerbied voor de Wel! Een ivoord tot de
Vlaamsche kiezers. Voor de Vlaamsche Ilooge-
school. Juliaan De Vriendt. Een gedenk-
tceken aan G. Rodenbach. Vlaamsche Spoorgids.
Bij de artillerie der Genlsche Burgerwacht.
In het Land van Waas. Eene vraag. Nog
maals dc vrijkaarten voor de Comédie fran-
(aisc -
Aanbevolen. lloe men Vlaamsche
Kringen sticht.
Eerbied voor de Wet
Gedurende de jaren, dio op de omwenteling van 1830
zjjn gevolgd, word alles in het werk gesteld om de taal
der Vlamingen uit te roeien. Gerecht, Bestuur, Onder
wijs, Leger, Spoorwegdienst, alles werd op Franscken
leest geschooid, en schier overal werd uitsluitcud van de
Fransche taal gobruik gemaakt. In een onkel geval
werd eene uitzondering gemaaktdo aanslagbiljetten,
waarbij aan do Vlamingen medegedeeld werd hoeveel zij
in de Staatskas moesten storten, waren in het Vlaamsch
gesteld. Daardoor legde het Bestuur de bekentenis af,
.—est he*,nccd»g-wae hot VJaamsch hs-gebtttijceu. wanneer
men door de Vlamingen wild) begrepen werden. De
Vlamingen moesten immers begiijpcn hoeveel centen
men van hen tischle! Voor'toverige kende Vlaming
bestuurd, gevonnist en aangevoerd worden ïu een taai
die hij mei verstond! Dat kwam er met op aan!
Teil gevolge daarvan hebben de Vlamingen jaren ;ang
tailooze plagcrjjen, vernederingen eu onrechtvaardig
heden moeten verkloppen. Eindelijk heeft men ingezien,
dat die toestand niet kon blijven voortduren. Verschei
dene wetten betretlendo het ollicieei gebruik van onze
taal werden do eene na de andere aangenomen. Daar
door zijn een aantal misbruiken één voor één verdwenen.
Daarbij hebben do Vlamingen echter ouderiondeii dat er
etn groote afstand bestaat tussclien liet aannemen van
wetten en liet uitvoeren van weiten.
verkrijgen,.J>jj voorbeeld een misbruik wil deen op
houden, my* lil de eerste plaats de uitvoering van die
wet mugeljjk wurcen gemaakt. Hel is lliaus zeven eii-
twintig jaaf^geleden dat de eerste wet, betreffende het
gtbrudi van onze taal in bet bestuur weid afgekondigd
Gedurende die 27 jaren heeft de ervariug ous geleerd
dal een volledige uitvoering van de taalwetten onu.o-
geljjk is, o uoat die, welke met do uitvoering zijn gelast,
daartoe onbekwaa 11 zijn bij gebrek aan oen voldoende
kennis van oiizc taal, ofwel «jjandig zjjn aan die wetten
en door allerlei loonsche middeltjes de uitvoering ervan
trachten to beletten.
Vf jj kiezen lot voorbeeld de gezamenlijke wetten
betreffende het gebruis van onze taal voor hot Gerecht
het zijn de rechters en de advocaten die deze wetten
moeten uitvoeren. Welnu, rechters eu advocaten werden,
tot voor korten tijd. uitsluitend in "t Fransch opgeleid.
Gedurende vier A vjjf jaar hoorden zjj aan de Hooge-
school niets dan Fransch. Sedert eLkele jaren is daarin
eene verandering ten goede tot stand
slechts voor oen zeer klein gedeelte Ha hunne studiön
in 't Fransch te hebben voltooid worden die lieden nu
verplicht in 't Vlaamsch te ploitèn, Vlaamsche vonnissen
uit to spreken, enz. Velen zjjn daartoe niet in staat en
j trachten zich op alle mogelijke wijzen aan die verplich
ting te onttrekken. Anderen kennen Nederlandsch, doch
veel minder goed dan Fransih; zij verkiezen dus het
Fransch, en gebruiken het overal waar het mogelijk is.
Slechts een kleine minderheid kent behoorlijk Noder-
klinisch schier allen echler tbrkiezen het Fransch en
beschouwen het Nederlandsch als ondergeschikt.
Moet het ons dan vmwond'-rjn dat die wetten betref-
fendo het Gerecht onvolkomen uitgevoerd worden, of i
slechts uitgevoerd worden naarjde Lcltcrniet naar don
Geest
Wat zou men zeggen, moest men eene wet aannemen,
waardoor bevolen wordt dat .jen stoomvaartdienst zal
ngericlit worden tussclien twine stedon waarlusschen
geen kanaal ligt? Men zou oiiiniddollfik vragen dat er
I een kanaal gegraven worde eiiders blijft de wet onuit- i
voerbaar Welnu, om de. wetten betreffendo het j
gebruik van het Vlaamsch verliet Gerecht uitvoerbaar j
smalle ondiepe sloot waarin de schepen gestadig bljjven
haperen.
Er dient een breed, diep kanaal gegraven te worden.
In andere woorden, de toekomende rechters en advo-
1 ca ten van het Vlaamsche land moeten, gedurende de
vier of vjjf jaren die ze aan do iïoogcschool doorbrengen,
liunue opleiding in hun vak, d. w. z. in de rechtsgeleerd
heid, ontvangen in het Nedcrlandsih, opdat ze laicr do
uitvoering van de taalwetten zouden beschouwen als iets
i dat van zelf spreekt, als h ts natuurlijks, eu opdat dio
j wetten zouden kunnen volledigd worden. Onze rechters
I uil advocaten moeten door en door Vlaamsch zijn, even-
I als de lieden, welke voor de rechtbanken verschenen.
Wil men een Vlaamsch Gerecht hebbeo, dan moet men
ook een Vlaamsche School voer Rechtsgeleerden hebben,
dit wil zeggen ei n Vlaamsche Hoogeschoid.
Wat nu het Vlaamsch in het Bestuur betreft, hier
zien wij weeral tailooze ambtenaren, vooral hoogere
ambten, réu, die hun onderwijs hebben ontvangen aan
d« Iïoogcschool. Gedurende vier, vjjf of zes achtereen
volgende jaren werden zij in 't Fransch gekneed; het
Fransch werd hun aan alle zjjden ingepompt, alsof or
geen Vlaamsch bestond. Daarna worden zjj geroepen om
i Vlaamsche weden uit te voeren in bet bestuur van
j Staat, Provincie of Gemeente. Zij trachten alsdau hunne
onkunde te verbergen, door de uitvoering van dio wetten
j te dwaisbaomen, of belachelijk to maken. En wanneer
I Vlamingen, die Fransch hebben geleerd, in aanraking
komen met dat Bestuur, wordt door de ambtenaren,
oud-leerlingen van onze Franscho Hoogescholen, mcer-
1 malen een beroep gedaan op hunne hoffelijkheid om het
gebruik van liet Fransch toe te laten, om afstand te
doen van hun recht, zoodat do Vlaming, die de toepas
sing van de wet eischt, dikwijls doorgaat voor een
onbeleefd, onhandelbaar mensch. De lagere beambten
ondergaan onvermijdelijk den invloed die van boogor-
hand komt, en trachten aangenaam te zjjn aan de
liooger geplaatsten door zelf het gebruik van liet Neder
landsch te verinjjden.
Wil men een volledige toepassing van de Vlaamsche
wetten in het Bestnnr, naar de Lettor en ook naar den
Geest, dan moet men aan de toekomende ambtenaren
een Vlaamsche opleiding geven, en aldus worden wij
alweer gebracht voor de dear der Hoogeschnol. Die
broeikas van Vlaamsch-onknndigc ambtenaren moet
vervlaamscht worden tot in het merg.
De uitvoering der taalwetten naar Letter on Geest
moeten wij niet alleen verlangen in 't belang van onze
taal op zich zelf; u.t een algemeen oogpunt moeten wjj
de uitvoering daarvan eisclien.
Wanneer ambtenaren gewoon worden do verplich
tingen die hun door do wet worden opgelegd, te
beschouwen als weinig belangrijk, wanneer zjj gewoon
worden iederen dag in een aantal kleinigheden de wet
te verdraaien en te verkrachten, verdwjjnt allongs de
eerbied voor de wet in 't algemeen, niet alleen bjj de
ambtenaren zelf, maar bjj de bnrgc-rs die de ambtenaren
■aldlki-iu-ö. te werk gaan 1 Wanner de. bnrgerS. geWOOn
worden in kleinigheden de onknnde en den onwil van
den ambtenaar te dnlden, verliezen zjj allengs bet
bewustzijn van hetgeen hun recht is; hun waardig-
heidsgevoel wordt langzamerhand doorgevijld cn af
gestompt
De Vlaamsche taalwetten zjjn sederi zeven-en-twiiitig
jaar een leerschool, waar de ambtenaren onbewust,
schier zonder het zelf gewaar te worden, hunne plichten
leeren verzuimen; oen le;rschool waar de burgers leeren
vergeten wat dun recht is. Do hoeksteen van onze
Staatsins'ellingon, namelijk de eerbied voor de wet,
wordt in die leerschool sedert zeven-en-twintig jaren
i ertrapt.
Het is in de Hoogeschool. waar rechters, advocaten,
leeraars en ambtenaren voor alle bestoren worden
g.'.ormd, dat de kiemen van het kwaad worden uitge
strooid de vervlaamsching der Hoogeschool dringt zich
op, als het eenige middel om een einde te maken aan
de gestadige wetsverkrachtingen die thans geplesgd
worden. Het zal de bekroning zjjn van ouze taalwetten.
Ecu woord lol de Vlaamsche kiezers.
Bij het naderen der kiezingen voor dc Wetgevende
Kamers achten wjj het noodig de Vlamingen hun plicht
eens goed op het hart te drukken.
Laten zjj vooral niet nit het oog verliezen dat van do
stem, die zjj zullen uitbrengen, veel zal afhangen voor
den vooruitgang onzer dierbare Vlaamsche Beweging en
bjjgevolg ook voor het behoud onzer nationaliteit. Wjj
weten wel dat vuur de kiezingen veel beloofd wordt, dat
later dadelijk wordt vergetenc Veel heioven en weinig
geven doet de gekken in vreugde leven. Zoo best.
er ook eene formule voor de Vlaamsche t;
die vroeger dikwjjls werd gebruikt en misbruikt
