H»MWMMnniiAiiu vn tiuruMtHis/mKm i
ZIGEUNERS
p^rsssa- M .$ten niet
i
i
i
d—
vi ~en: Nu ben ik er al meer dan
3
punt^aVdïdr^'e^de baan^^ Simtjot^'nS1 ^e^we^k^en^E^en tweede'gedee'tevai^de^fam" M"ouJ-f«nilie Van Br-tam staat meestal aan het kruis
hng vinden we Roms (franstal,ge zigeuners,. In Nieuwerkèrkerr (wijk AchtermaaD staan retkJrs Ir V°°t 0m9evm9 van de Schaapstal. Aan de bloemenvel-
paa, nummers van V, es Óilsjt tór^iiïk^"^^ ktmp'b'nne^gmgef'Wg hadden nofe^' t0en Wij' 9eWapend met een
zoveel over zigeuners verteld... Tegenover wat vreemd is bestaan vooroordelen en daar zaten 1 v 3Ut° W8' °P S,0t Waren' Want er wordt
Dit is het ingekort relaas van ons twee uur durend gesprek met deze vrouw verwezen zij ons naar een vrouw, de oudste van de groep.
Vies Oilsjt Wij hebben gehoord dat er
verschillende soorten zigeuners zijn. Tot
welke groep behoort gij
Vrouw Wij zijn Manouchen. Maar
Wij zijn hier geboren, wij zijn hier ge
trouwd en alles. Wij zijn eigenlijk zoals
9U. alleen dat gij in een huis woont en
wij in een caravan. Dat is het verschil.
V-O. Welke taal spreekt gij
Vrouw Manouche. Waarvandaan die
taal komt, weten we zelf niet. Wij zijn
daarmee geboren. Onze ouders en ons
grootouders spraken dat, maar vanwaar
net komt, dat weten wij zelf niet.
O r zijn mensen zoals gij, die met onze
kinderen getrouwd zijn, die spreken ook
ge ijk wij. Dat leren ze hier. 't Is gemak
kelijk te leren.
Er zijn hier eigenlijk drie verschillende
soorten rondtrekkers er zijn Manou
chen, Roms en voyageurs.
De voyageurs die spreken geen Manou
che. Die spreken Vlaams of Frans. Pro
blemen tussen ons zijn er niet.
n een (woonwagen)kamp staan b.v.
vooraan de Manouchen en achteraan de
oms. Met de Roms spreken wij Frans,
ivaar vee! contact is er niet, iedereen
blijft bij zijn eigen mensen.
■O. yyat voor („gek doet gj)- ZQ
rouw Een beetje in auto's hande-
n. m oud ijzer en zo van alles. Maar
wos, dat zijn vooral de Roms. Wij
„T vooral in oude banden en oud ijzer.
ereen moet leven, he mijnheer. Maar
cei valt daarmee niet te verdienen.
Jn u den mi'n ouders de kermis-
aar ik was toen nog maar een jaar
(T|,„ is dus al ecn tijd geleden.
(Tussenkomst van de zoon)
dr»n I® Wat 96 ne keer zoudt m°eten
wij kun no °ïreen P|aatska Seven waar
ianon blijven staan en ons niet ver
doen °Veral' dat zoudt 9e veel beter
u verjaagt W'8 'S d3t e'9enli'k die
knmo -De t'jkswacht hier. Die
hier tnrhtl)Cl rec'ameren- Maar wij staan
talen t0rhmelln dS WB? °f 'ets' Wij' be"
ook verzekering, taxe en alles
V.O. Zijt ge al in Genk geweest,
schijnt dat daar zo een kamp is
Zoon Nee, 't is te ver en er is geen
plaats, 't Staat er direktvol, bomvol. Er
zijn er zo veel te weinig. Er zijn maar
twee of drie plaatsen zo in België. Dat is
te weinig.
V.O. Vroeger bestonden er zigeu-
nerkaarten, wat was dat eigenlijk
Vrouw Ja, maar dat is nu afgeschaft.
Wij moesten geregeld naar de politie ons
gaan aanmelden.
V.O. En als zij u wegjaagden, op
grond van welke wet was dat dan
Vrouw De 24-uren wet. Na 24 uren
moesten wij weg. Soms werd dat eens 2
dagen. Vroeger was dat heel moeilijk
voor ons. Wij konden bijna nergens blij
ven staan. Maar nu sta ik al drie jaar ge
rust in Mortsel. In de winter zijt ge kon
tent dat ge kunt blijven staan, in de
zomer kontent dat ge kunt vertrekken.
Vroeger was er geen enkel kind dat naar
school kon. Om de twee dagen moesten
we weg. Hetzelfde als de kinderen ziek
waren. Ikzelf ben nooit naar school ge
weest. Maar nu kunnen de kinderen
lezen, niet veel maar ze kunnen toch
iets. Zij leren dat in het Nederlands. Met
Nederlands kunt ge hier overal komen
he. Wij vragen niet liever dan dat zij naar
school gaan, maar als ge altijd weg moet,
gaat dat niet he.
V.O. Bij de reizigers waren er ver
schillende die hun kinderen in Gent naar
school stuurden.
Vrouw Jamaar dat is een verschil.
Die kunnen dat betalen, wij niet. Zij
hebben een vaste stiel.
V.O. Wat is nu eigenlijk de
charme van het woonwagenleven
Vróuw Ik zou gewoon in geen huis
kunnen wonen. Wij worden daar alle
maal ziek. Ik kan dat niet. Soms zoudt
ge dat wel willen doen he, maar dat gaat
niet. 't Is een gewoonte.
V.O. En voor ge in Mortsel een
standplaats vond, hebt ge altijd rondge
reisd
Vrouw Ja, vooral rond Brussel.
Soms bleven wij eens 8 dagen staan, uit
zonderlijk eens 14 dagen. Maar soms
moesten wij twee keer per dag vertrek
ken.
V.O. Waar haalt ge hier uw wa
ter
Vrouw Dat krijgen wij hier van de
buren. Daar betalen wij dan iets voor.
Dat zijn hier echt brave mensen.
V.O. En de politie
Vrouw Wij hebben nu toelating ge
kregen. Maar voor hoelang weet ik ook
nog niet. Ik ben hier pas toegekomen.
Ik ben hier acht dagen op vakantie bij
mijn kinderen, en dan ga ik weer naar
Mortsel. 't School gaat beginnen he...
De mensen hier vragen ook naar een
kamp om hier te blijven. Nu hebben ze
toelating gehad, maar ik weet niet voor
hoelang.
In Brussel hadden we eens een stukske
grond gehuurd van ons eigen geld, maar
wij stonden er nog niet goed op of ze
kwamen er ons met takelwagens afsle
pen. Vele van onze wagens waren be
schadigd.
V.O. Wanneer wij over zigeuners
spreken denken wij aan muziek.
Hoe zit dat bij U
Vrouw Dat is aan het minderen.
Vroeger gingen wij in de cafés rond al
spelend. Dat ziet ge nu minder. De tij
den veranderen, bij u en bij ons. Er is
hier nog wel iemand die gitaar speelt
voor zijn plezier.
V.O. Komt ge soms met al de
zigeuners samen
Vrouw Soms komen wij wel eens
samen ja. Wij hebben hier in België ook
een samenkomst zoals in Ste-Marie de
la Mer in Banneux. Daar komen wij
van overal toe, al jaren, vanuit Duits
land, Frankrijk, Holland... Wij zijn echt
gelovig, leder heeft zijn geloof. Er zijn
er die geloven aan het kruis. Ge hebt
Chretiens en ge hebt gelovigen. Naar de
kerk gaan, doen we niet.
V.O. Een zigeunerkoning, had die
iets te zeggen
Vrouw Nee, dat hebben wij nooit
gehad, (lachend) Wij hebben die afge
schaft.
V.O. Als de kinderen nu naar
school gaan en leren, dan gaan die toch
iets anders kunnen doen
Vrouw Ja, dan zullen die gaan wer
ken zoals de andere mensen, een stiel
leren. Als ge niet kunt lezen of schrij
ven, dan kunt ge niets beginnen. Mis
schien gaan ze zich dan wel ergens vesti
gen, maar dat weet ge nog niet, dat is af
te wachten. Het is nu, doordat de kam
pen bestaan, dat de kinderen naar
school kunnen gaan.
V.O. Hoeveel wagens staan er zo
ongeveer in Mortsel
Vrouw Ja nu zijn er veel weg, 't is
goed weer, maar ze zullen toch allemaal
terugkomen, 't Zijn er zo ongeveer 20 a
25, soms meer. Ze komen en gaan. Ik
vind het er heel goed. Ge staat er op uw
eigen grond en ge zijt gerust.
V.O. Komen er dokters
Vrouw Ja, regelmatig. Zo ongeveer
elke week. En een verpleegster voor de
kinderen. Dat is nu toch al verschillende
maanden dat die komen en gratis. Vroe
ger kwamen ze wel wegen en zo ais er
een kindje geboren was.
V.O. Er is dus wel iets veran
derd
Vrouw Dat is zeker.
V.O. Zijn er zo nog dingen die
zouden mogen veranderen volgens u
Vrouw Ja het zou wel beter zijn,
moesten ze doen zoals in Holland. Iede
re caravan heeft daar zo een gemetseld
kotje, met water, een douche, enz... Ge
kunt daar wassen.
V.O. En wat hebt ge dan eigenlijk
in Mortsel
Vrouw Nee, dat hebben wij daar
niet. Alleen verharde grond en water,
dat is al iets he.
V.O. Er wordt gezegd dat zigeu
ners stelen, vuil zijn-
Vrouw Wij horen dat niet meer. Wij
weten dat het niet waar is. 't Komt
doordat de mensen bang zijn dat ze zul
ke dingen uitvinden.
V.O. Hebt ge de barakken hier
nog geweten
Vrouw Da's zeker. Wij hebben er
nog gestaan, 't Waren brave mensen. Wij
gingen daar soms een tas koffie drinken.
V.O. Wat vindt ge eigenlijk 't
schoonste in uw leven
Vrouw Wanneer ik rustig bij mijn
kinderen ben. En als 't schoon weer is,
eens weg gaan. Verder vragen wij niets,
alleen dat wij gerust gelaten worden.
Wanneer ge in de winter altijd moet ver
trekken, dat is geen werk.
'"■cm toen ook ii i 1 i w R„.J ■•«.■■.oei yc ui uc win Ier amja moet ver- aK
uk verzekering, taxe en alles. ken. ven, dan kunt ge mets beginnen. Mis- trekken, dat is geen werk
