Tusschen paus en
bisschoppen.
Wij gaan zien, hoe onze geestelijk
heid die drij deugden, welke door het
evangelie aangeprezen worden uitoe
fent.
Eeuwige zuiverheid.
Deze schoone deugd die het hoofd
sieraad van den mensch uitmaakt en
hem zoo voordeelig is voor zijne ziel-
ontwikkeling ats voor diezijn lichaams,
ligt gedurig op de lippen onzer
scheinheilige geestelijkheid, die ze
overal met woorden aanprijst en met
eigene voorbeelden afkeurt. De Kuff-
mans, FierlejïnsMorriën Stevens en
Spaas enz., zijn met honderden in ons
land te vinden en elke week staan on
ze gazetten vol met vonnissentegen
de heilige Vermond assen en consoor-
ten voor hunne walgelijke daden uit
gesproken.
«Zoo smerig als een broerkenzegt
het volk, wanneer het van eenen vui-
len persoon of eene vuile plaats
spreekt.
Vrijwillige armoede.
Beminde lezers, beziet eens goed
al onze pastors, onderpastors, capu-
cienen, redemptoristen, jesuieten,
dominikanen enz.., in een woord al
de opeters van 't land, of zooals
Woeste het zou zeggen, al de faineants
(luierikken.)
Hoe teeder en mager schijnen er al
die mannen uit. Op 'nen dag doen ze
niets anders dan het een huis in en
het ander uit loopen hier een lekker
borreltje, en daar een keurig glas bier,
ginder eene kostelijke flesch wijn, in
een woord, overal waar er maar te
bikken en te smeren valt zijn ze de
eerste genoodigden en laat de uit-
noodiging zich wat lang wachten, dan
noodigen zij hen zeiven uit. Aan alle
smul- en feestpartij tj es van kweze
laars, kwezels en klerikalen zal men
ze op de eerste plaats ontmoeten.
Op alle uitvaarten, trouw- of ge
boortediners zitten ze zoo zwaar als
lood bij den schotel.
De beste vruchten van 't dorp, de
fijnste pillekens vanr't verken, wor
den aan M* de pastor afgestaan.
De bakker maakt voor die heerkens
zijn beste eierbrood de beenhouwer
geeft aan de meid van Mr de pastor de
fijnste beetjes.
Komt er een wijnkoopman in stad
of dorp, hij noemt onder zijne beste
klanten onze vrijwillige armoelijders
de ouders hunne kinderen, die zij zoo
lief hebben, als uitstekelingen aan
zien. Zij zijn met verstand gebo
ren Ze verstaan zoo gemakkelijk
en zooveel, dat men er voorzichtig
moet mede gaan. Want, ze zouden
een mensch verraden en verkooperi.
Ze hooren en zien alles datgene
zelfs, dat ze niet zouden moeten of
mogen hooren en zien, maar, ze
zijn zoo nieuwsgierig en zoo slim I
Wie gezonde zintuigen heeft is in
staat om gezonde rinnen te krijgen,
wanneer hij daartoe in gunstige gele
genheid gesteld is.
Waant uw uil een arend, doch ver
trouwt hem aan geene, die uwe eigene
duiven er mede willen vangen.
Weet daarbij dat niemand met re
de, verstand, wil en geheugen ter we-
rpld komt, maar die krachten doorhet
onderwijs moet aanwinnen.
Wist ge dat tot heden niet, onder
vind het dan. Dus als gij
Uwen uil eenen arond waant
Leert dan rijden en omzien.»
de pastoors.
Och God, wat zijn die sukkelaars
toch te beklagen En armoede die zij
leiden
Volkomene gehoorzaamheid.
Wat zullen wij daarvan zeggen 1
Te allen tijde en in alle landen heeft
dat volkje den baas willen spelen In
het dorp speelt de pastor de rol van
den burgemeester, de onderpastor
is er politie-kommissaris en veld
wachter. Onze onnoozele boeren
schrikken eu beven van die moeials,
die alles naar hunne grillen willen re
gelen. Durft de burgemeester zich
maar in iets tegen hun alleenheer-
schend stelsel verzetten, bij de eerste
kiezing doen zij hem door hun dom
kicsvee buiten stemmen.
Wordt er eene wet gemaakt die in
hunnen smaak niet valt, onmiddelijk
preeken zij den weerstand en den op
roer. De nieuwe en zeer gematigde
wet op het lager onderwijs vallen zij
met eene woede en razernij aan waar
van er tot hiertoe nog geen voorbeeld
is geweest.
Zij hebben het vuur van den oproer
en den burgertwist in elk dorp ont
steken en vragen niets beters dan
morgen het land in vuur en vlam te
zien.
Ziedaar, hoe zij de volkomene gehoor
zaamheid uitoefenen en volgens de
spreuk van Christus aan Gesar ge
ven wat Gesar toekomt»
Toe maar, conservateurs, geeft
uwe centen aan die mannen, onder
steunt ze overal en stemt in de kiezin
gen voor hunne creaturen gij zult later
ondervinden hoe verstandig en vader
landslievend gij gehandeld hebt.
N° 7 K. V.
Men heeft op alle toonen ge-
schreeuwt dat de paus het altijd eens
was met onze bisschoppen aangaande
de schoolwet.
De volgende uittreksels van een
brief van cardinaal Nina, sekretaris
van Leo XIII, door Mgr. Dumont ver
openbaard, zal weder al eens meer
bewijzen dat zulks al maar leugens
waren.
Pc 11. Vader weel met welken iever
en vastberadenheid U Em., in overeen
komst met liet hoogwaardig bclgisch
bisdom, er zich heeft op toegelegd hel
kwaad te best rij de n dat men vreest te
ontstaan uit de wet op het openbaar on
derwijs welke thans isafgekondigd. Hij
heeft niet dan met voldoening kunnen
zien dal de bisschoppen bet eens waren
om de rechten der kerk en der krislene
familie te verdedigen, en 'I. is daarom dat
Hij. zooals gij T u berinneren zult, bij
'l. ontvangen van den tekst der onder
richtingen, te geven aan de pastoors in
de verschillige bisdommen, geloofd heeft
aan de voorzichtigheid vnnUEm. en aan
degene van uwe suffraganlen de zorg
over ie moeien laten bepaaldelijk de be
slissingen vast te stellen, die desaan-
gaande zouden te nemen zijn.
llij heeft zich ganseli vertrouwd
aan de kennis en den iever fler prelaten
voor de verdediging der religie eu de
eeuwige zaligheid der kudde die is toe
vertrouwd aan hunne zorgen, aan allen
herinnerende hoezeer de H. Stoel liet
ter harte gaat dat de zaken der kerk
door hare herders behandeld woeden
met die menschlievendheid en gematig-
heid, welke de vijanden van het kallio-
lieism belet in het gedrag der prelaten
eenige hoegenaamde reden te vinden om
baar met meer kracht te bestrijden.
lk twijfel er niet a&n dat U Em.,
zoow el als zijne collegas, de verschillige
moeilijkheden zal hebben overwogen,
welke de genomen maatregelen zouden
kunnen tegenkomen in de praktijk en de
gevolgen die daar zouden kunnen uil
voortvloeien.
Dewijl de II. Stoel echter van ver-
schilllige kanten en van personen van
verschillige klassen zekere aanmerkingen
ontvangen heeft aangaande de onder
richting. gegeven aan de pastoors in die
zaak van hel openbaar onderwijs, geloof
ik het niet onnuttig ze bekend te maken
aan U Em., opdat zij die onder 't oog
feou kunnen hebben en, als zij het noo-
dig oordeelt, mededeelen aan zijne col
legas, opdat zij ook er de waarde zouden
van beoordeelen en ze niet uit het oog
zouden verliezen- in het loepassen der
aangenomen maatregelen.
Vele personei?, verklaren aan den
H. Stoel, als de onderrichtingen, aan
de pastoors gegeven in praktijk worden
gebracht, zonder dat de strengheid er
van wordt gematigd, zij stellig als o?ige-
past en krachteloos zullen worden aan
zien mogelijks zullen zij de kerk doen
haten en gestadig zullen zij vol gevaren
zijn.
De redenen die men inbrengt tot
staving dezer beweeringen zijn de vol
gende men loont vooral de ongepast
heid der maatregelen door het onder
zoek der omstandigheden van den hui-
digen toestand.
Men herinnert dat de strijdt, gele
verd door de katholieken in den schoot
van 't Parlement en daar buiten, voor
dat de wet werd gestemd, een zeer ge
lukkigen uitslag heeft bekomen, dewijl
men er in gelukt is eene verandering
der openbare opinie in hun voordeel te
doen ontstaan na de stemming der wet
de geestdrift der geloovigcn voor het
stichten van vrije scholen beeft alle re
delijk vooruitzicht overtroffen, de toe
genegenheid en medewerking der bevol
king zijn hun verzekerd, zoodat men
van nu af voorziet dat de katholieke
scholen zullen bijgewoond worden en in
voorspoed verkeeren.
Hel komt aan de schrijvers van die
opmerkingen niet voor. dal er reden be
slaat om die heldhaftige maatregelen
aan te nemen, tol vvilke men mogelijks
de toevlucht zou nemen in geval de zaak
van het katholiek onderwijs wanlopig
was, maar heden gebruikt, zullen zij
integendeel de voordeelige voorwaarden
van den tegenwoordigen staat van zaken
vernietigen.
Zij voegen er bij, dat de bedreiging
van het weigeren der sacramenten, in
massa aan de ongehoorzamen, het zij
onverschillige, het zij vijandige men-
schen tot niets zal dienen dat ze voor
de ware katholieken niet noodig zijn
dat de verwittigingen, die men reeds ge
geven heeft en die men zou kunnen her.
halen en nader bepalen, volgens de om
standigheden. voldoende zijn. Wat de
onzekere» of Hauwen betreft, men voor
ziet. rekening houdende van de broos
heid der menschelijke natuur, eu voor
namelijk van het karakter der Belgen,
dat het merendeel in de bedreiging een
voorwendsel zullen vinden om er geene
rekening van le houden en zij alzoo ver
loren zullen zijn voor de kerk.
Zij overwegen vervolgens het ha
telijk karakter van den maatregel zelf
der banvloeking in massa, zonder on
derscheid van omstandigheid en van
plaats, die zeer van malkaar verschillen.
«Zij doen opmerken, dat op dit
Ofgenbiik vele officieele en gemeentelij
ke scholen bestuurd worden door katho
lieke onderwijzers en onderwijzeressen,
die, terwijl zij geen inniger verlangen
hebben dan gehoorzaam le zijn aan de
kerk en in eensgezindheid te leven met
hunnen pastoor, niet alleen door zijne
voorschriften maar ook zijne raadgevin
gen le aanhooren. met tc min wensclien
den post te behouden dien zij bekleeden
en met welks inkomst zij hun huisge
zin ondersteunen.
Thans verplicht zijnde hun ontslag
le geven, alhoewel velen van hen ge
plaatst zijn onder de waakzaamheid van
kalhulieke burgemeesters, die geneigd
zijn het godsdienstig onderwijs in de
scholen die onder hun gezag staan le
beschermen, verplicht zijnde hunne be
langen op te offeren, denken zij dat het
een moeielijk le verdragen maatregel
zou zijn. die do kerk hatelijk kan maken.
Zij vreezen dat geene mindere ge
varen zouden ontstaan uit de strengheid
der voorgeschrevene straffen. Zij zeggen
dal de gemeentescholen nog goed zijn in
vele kleine dorpen waar het liberalism
nog nieti-i doorgedrongen yeti dat, wan
neer de katholieke schoolmeesters die
eenmaal verlaten hebben, v-r zullen ver
vangen worden door slechte onderwij
zers, die, hoe weinig hunne school ook
zou bezocht zijn, niet te nfin er groot
kwaad zouden slichten, door aan de
kinderen, welke hun zouden bijblijven,
verderfelijke leerstelsels in te planten.
Zij voegen er bij dat de bovenge
melde maatregelen in de opinie der we
reld misschien eene sterke terugwerking
zouden doen ontslaan tegen de katholie
ke partij dal de kwaadwilligen er mis
bruik zouden van maken en er kracht
uitpuilen ten onze nadeele de haai te
gen de kerk zou herleven, zou heviger
en algemeen kunnen worden en hire vij
anden zouden er voordeel hij vinden.
Voor hel minst zou de tweedracht
overal gezaaid worden tusschen de kat
holieken en men zou trachten daarvan
de verantwoordelijkheid te doen wegen
op de geestelijkheid. Men vreest vooral
dat de parlementaire katholieke partij er
zou kunnen door geschokt w 01 den en
dat de representanten, verlegen zijnde
met de bovengemelde maatregelen le
willen verdedigen, zich in de pijnlijke
alternatief zouden bevinden in hel ver
derf te loopen met maatregelen le recht
vaardigen die liet politiekerw ijze moei
lijk zou zijn te verdedigen of ze af le keu
ren door den stroom der openbare denk
wijze te volgen.
Men wijst ook de gevaren van
weer wraak van wegen de vijanden der
kerk tegen haar.
lk verzoek U. Em. deze bedenkin
gen, welke ik korlbondig voorleg, wel
le willen overwegen in uwe wijsheid
zij zulen u tot nut kunnen dienen als
ook aan uwe collegas. voor de voorzich
tige toepassing der aan de pastoors ge
zonden onderrichtingen. Zonder de
krachtdadigheid te verminderen waar
mede zij hel ernstig kwaad hebben be
streden, dat de openbare scholen be
dreigt, zullen de bisschoppen aldus
kunnen zien hoe zij rekening zullen
kunnen houden van deze raadgevingen
tot zachtheid, die lot zeker punt de ge
moederen gerust stellen, en tusschen al
de zonen der kerk die eenheid van ge
dacht en van handelen kunnen handha
ven, die in de daj-en van strijd zoo noo
dig is en misschien het middel zal kun
nen verschaffen om hel gouvernement
zelf te dwingen de onderwijswet zooda
nig te veranderen, dat er voldoening
wordt gegeven aan de billijke eischeu
der katholieken, zooals de wel van 1842
op hel lager onderwijs dit minste gtoot-
tenrieels deed.
Er blijft nrij hij deze gelegenheid
niets anders le doen dan de gevoelens
van diepen eei bied le herhalen, waar
mede ik u zeer nederig de handen kus
en mij noetn van U. Em.
De zeer nederige en verkleefde dienaar,
Kardinaal NlNA.
Rome, 3 october 1879.
-+
GEUS EN JESUIET.
Iets wat mij verwondert is dat de
Denderbode durven spreken heeft van
de vrijspraak van een betichte die ie
mand geus verweten had.
Het tribunaal heeft volstrekt gelijk
gehad, de rechter heeft maar eene be
lediging te straffen.
Eu wat is eene belediging
Eene uitdrukking die de eigenwaar
de van iemand vermindert, eene uit
drukking die iemand zijn gezag, zijne
eer ontneemt. En het woord geus doet
daar niets van de rechters hebbei
het verklaard—want geus. is een even
woord van vaderlandsch, treffelijk
