ÉENE BESMETTELIJKE ZIEKTE.
Donderdag hebben wij mei allerhaast
het walgelijk feit, waaraan zich een of
ficie tie onderwijzer eener omliggende ge
meente pliehtig maakte, aan onze lezers
doen kennen.
Heden achten wij het ons tot eone plicht
op die zaak lerug te komen.
De gemeente onderwijzer in kwestie was
een oud leeihug van paters en had zelf in
katholieke koliegions onderwijzer gewe st,
liet is hij na zeker dat hij. in zijne jong
heid, ook het onnoozel slachtoffer van
een walgelijk broederken gew eest is.
Zou het dan waar zijn dat die passie, die
broederkens ziekte, gelijk men dit mot veel
recht noemt, ongeneesbaar is. Zou het
waar zijn dat als dien kanker eens het li
chaam aangerand heeft hij zich doo;r het
merg der boenen, tot in het Imofd over
brengt en de mensch onvvederstaanbaar in
de oneer brengt.
Meu zou het moeten gelooven als men al
die droeve voorvallen moet aanstippen, als
men die veroordeelingen ziet van bonder
den en honderden broederkens, die nog-
tans met de Goddelijke gratie begaafd
zijn, als men zelf wereldlijken, die gehuwd
zijn. aan de kwaal ziet bezwijken.
Allen die in aanraking met, broederkens
geweest zijn moeten dan noodzakelijk val
len. Maar op die wijze, zou na een korten
tijd van jaren, het menschdom verrot zijn
en zou het vuur der hel over een nieuw
sodoma moeteu nederstorten.
liet eenige middel om de samenleving
te redden, volgens mij, is de oorzaak der
ziekte uitleroeien, is de kanker uit onze
reeds zoo aangedane maetschappii uit te
snijden het eenige middel zou zijn al die
broederkens over de grenzen te jagen en
hun te verbieden het onderwijs te geven
uit hoofde van openbare gezondheid.
Dendcrbode, jubelt, er is een van uwe
mannen die zich bij ons gefoefelt had, voor
zijne positie maar 't was een leerling
en onderwijzer van paterkens geweest tot
over drie jaren was het opentlijk uw
man en nu nog was hij het, vraag het
liever aan M. Van W. als gij mij niet ge
looft. Vraag hem of hij het niet was die
hem nog tot over eenige dagen al het
nieuws vanmedebracht en gij zult
overtuigd zijn dat gij eenen smeerlap te
meer telt, V. B.
al de vrienden een vaandel aan hunnen
gevel zouden doen wapperen men heeft
gezien hoe aan dien oproep derschrijve-
ïaars is beantwoord weinig of geen dra-
peaux.
Om de stad een min of meer feestelijk
uitzicht te geven heelt M. de burgemees
ter het noodig eeacht ons belfort, de hos-
picieu en zelf het stadhuis met vlaggen te
versieren
Het belfort dat nooit bevlagd geweest
was dan voor stadsfeesten en vieren van
onze vrijheden, heeft, moeten schudden en
bevan van verontwaardiging als men het
vreugdeblijken deed geven omdat de vij
anden aller vrijheden in onze muien wa
ren.
En hel stadhuiswaar niets uitgestoken
was op den trouwdag onzer prinses, had
de burgemeester wel het recht daar de
nationale kleuren te doen wapperen, is
het stadhuis niet hel huis aller burgers
en heeft M. Van Wambeke het recht in
den naam der liberalen de feestvlag uit Ie
steken om voor de klerikalen te vieren
Zou de minister daar niels op te zeggen
hebben
En ...deplus forten plus fort...... M.
De Clippelearrondissements- kommissaris
had ook zijnen ge" el bevlagd. Weihoe, M.,
gij, de reebtstreeksehe vertegenwoordiger
van 't gouvernement, gij viert omdat nten
in uwe stad naar de middelen komt zoeken
om dit gouvernement dat gij zoudt moeten
verdedigen omverre te werpen en in
plaats van verontwaardigd te zijn, steekt
gij de feestvlag aan uw huis. Wel dit is
ongehoord.
Zou de minister daar niets op te zeggen
hebben? ViB.
Iributièn, waarvan deputation misbruik
hebben gemaak, hun zullen ontnomen
worden.
Hel is niet van lit lang ontbloot de op-
leling te maken der misdrijven waaraan
de broeders der Goede werken \an Bon
se zich hebben beschuldig gemaakt en
de straffen te berekenen, op hen. door
de korrektionele rechtbank toegepast.
Het tribunaal heeft 195 staffen van 8
dagen gevang uitgesproken, 4 straffen
van 3 dagen. 16 van 2 dagen en 2 van
2 maanden wat te samen eene gevang-
zitting van vier jaren en acht maanden
uitmaakt. Ei zijn 48 hoeten van 26 fr.,
en 2 van 15 fr. geweest, wat een to
taal van 1.278 fr. maakt.
De aldus gestrafte misdrijven beloo-
pentolliet eerbied waardig cijfer van 217.
Zoo als men ziet heeft de samentrek
king der straffen, bij gebrek aan andere
/oordeel, ten minste dit van ons een
getrouw gedacht te kunnen geven, met
welke volmaking de broeders van Ronse
hun ondei wijs-stelsel ingericht hadden.
PETRUS UIT 'T LAND
is erg verbitterd op M, C. Desmet omdat
deze de schepping der wereld in zes dagen
durven in twijfel trekken heeft en dat hij
ook een woordje repte over het transfor-
mism.
Dat dit voor Petius, onverstaanbaar
voorkomt dit begrijp ik, hij is nog in dien
staat van volmaaktheid niet die de mensch
kenmerktmisschien binnen twee, drie
honderd jaren als hij nog eenige metamor
fosen zal ondergaan hebben zal bi j het zeer
wonder vinden dat God den eersten dag
din dag en den nacht schiep en do vierde
maar, de zon. Dan z d hij zich afvragen
of er dan licht mogelijk was ZONDER de
zon, en of het wel mogelijk is een dag te
vormen zonder het licht dier zon Maar
laten wij ons daar niet langer op stilhou
den, spreken wij over 'i transfor mism.
De menschen die leven, begrijpen ge
noeg bij her, zien van het gemaaksel van
het hoofd van sommige kaïholieken in't
algemeen en van Petrus in 't bijzonder dat
de mensch zoo niet in eens geschapen
werd. De lengte hunner ooren en de con
structie van hanne barsenpen veraden ge
noeg hunne ezelachtige afkomst. Nu bij
het oud worden dier schepsels ziet men
hunne tandenkas vooruit komen, hunne
wangen worden holiig, hunne ooren krim
pen in een zij gelijken nagenoeg aan eenen
aap zij sterven, zij krijgen de kiem van
eenen staart, hurme hersens worden groo
ter en zij komen in eenen aap weder. Dan
zijn ze slimmer als in bunnen hedendaags-
schen vorm, hun geest ontwikkeld zich
nog en dan komen zij in eenen wezent'ij-
ken mensch weder. Zoo zullen de klein
kinderen onzer kleinkinderen misschien
nog h'T geluk genieten Pelrns uit 't Land
in eenen mensch op aarde te kennen.
Amen. V. B.
DE KLERIKALE KNEPEN.
Razend dat de klerikale gazetten zijn
op het liberaal ministerie dat zoo moe
dig en vastberaden te werk gaat om de
vrijheid en het burgerrecht in Belgie te
bewaren en de kracht le geven.
Wat dom de Uerikalen als zij mees-
Ier zijn Het getal kiezers vermeerde
ren onder de onwetende klassen liet
getal onwetenden doen aangroeien door
het onderwijs van den Staal te onder
mijnen om't in handen der geestelijk
heid over le leven de vrouw verla
gen lot modepop onbekwaam de waar
de schatten van liet onderwijs voor
hunne zonen en er verlichte en vrije
burgers ran tc maken. Dat is het pro
gramma, het eenige programma der
domperspartij, die nooit aan het roer
des lands meer mag komen.
De liberalen moeten maatregelen ne
men en de macht der onvadtrlandsche
pariij verminderen. Daarom wordende
Bestendige Deputation hunne macht
ontnomen die zij zoo willekeurig en
partijdig misbruikten daarom wordt
de klerikale kieswet van 1872 hervormd
<lie aan de pastoors toeliet eene massa
onwetenden kiezers te l'abrikeereu.
Daar moest en zal nu orde in gesteld
worden.
ZOU DE MINISTER DAAR NIETS TE
GEN TE ZEGGEN HEBBEN
Zondag was het klerikaal feest ia de
stad.
Al da kopstukKen der partij waren hier
verz'imeld om middelen te beramen, om
het liberaal gouvernement omver te smijt-
ten.
Ter dier gelegenheid hadden de katho
lieke gazetten ernen oproep gedaan o adat
DE BESTENDIGE DEPUTATIEN
Het vertoog der bew eegredenen van
hel gouvernement welke w ijzrging brengt
aan cl** attributiën van Je bestendige de
putation is verschenen.
Het gouvernement zegt dal het stoffe
lijk onmogelijk is voor de bestendige
depuiatrën met noodige rijpheid de
kwestiën op le lossen, .lie haar zijn
onderworpen.
De politiek is te veel bemoeit in het
samenstellen van die depmatië'i en liet
war<* misschien irclnveerdig en noodig,
dat men ze met niet anders gelaste dat
wat eindelijk de provinliale belangen
betreft.
En het gouvernement voegt er bij
Het is hier de plaats niet die kwe
stiën te onderzoeken, noch de verscliil-
lige stelsels, welke kunnen voorgesteld
worden, om ze op lo«sen. Bepalen wij
ons bij te zeggen, dat liet gouvernement
er liet voorwerp penor bijzondere studie
van maakt, cn dat, in zijne oogen, er
daar een toestand is, waarmede men
zich dient bezig te houden en waarin
er moet verscholpen worden.
Zoo dat het niet alleen de voorgestelde
wijzigingen zijn. welke het ontwerp be
helst dat wij hebben medegedeeld, die
het gouvernement deukt voor te stelleu,
maar dat er later nog meer van de at-
WIJ ZIJN DE DOMSTE.
JAN. Zeg eens, V. 13. over acht
dagen hebt gij mij van een werkmans
gezelschap gesproken, zegt mij nu
eens wat gij zoudt willen dat men
daar doe.
V. B. Met plezier, vriend Jan. Ik
zou verlangen dat men daar deftige
burgers vorme.
JAN. Ja, maar wees duidelijk,
verklaar u.
V. B. Ziehier mijn plan Ik zou
onze werklieden op eene ordentelijke
wijze zoeken te vermaken door edeler
genoegen dan zich dronken te drin
ken en achter de meisjes of de jon
gens te loopen daarom zou ik hun
't lokaal zoo aantrekkelijk zoeken te
maken als 't maar mogelijk is door er
spelen interichten, zoo als kegel -
kaart-bol-domino-haak en ringspel
gymnase, zang, tooneel enz. enz.
JAN. Ja maar dan gaat gij spe
lers, misschien tuisscbers vormen en
uw doel ware mis.
V. B.Tnisschers, dit woord doet mij
huiveren, neen neen, vriend, dat niet,
om dit te beletten zou ik het artikel f26
der maatschappij GELUK IN 'T IFERK
in 't reglement lasschen, Dit art. zegt:
om alle misbruiken le voorkomen is
het ten strengste verboden voor GELD
te spelen.
Geene sterke dranken mogen in
het lokaal verkocht worden.
JxAN. Maar spelen voor niet dat
is niet aangenaam.
V. B Dit is waar, maar men zou
het art. kunnen wijzigen en zeegen dat
het verboden is voor meer dan een
halvenof geheelen cent te spelen.
JAN. Ja zoo was het goed, zoo
was er intrest bij 't spel en kan men
niet te veel verliezen.
V. B. Dit is nu voor de spelen
nu het nut Vooreerst de Voordrach
ten zouden de leden bekend maken
met allerhande zaken die men in de
lagere of volwassenen scholen niet
kan aanleeren. Dan zou men in de
maatschappij eene boekerij hebben die
men alleenlijk zou voorzien van nij
verheids en wetensbhappelijke werken
omdat men zich andere boeken ver
schaffen kan in 't Willemsfonds.
JAN. Zoudt gij denken dat 't
werkvolk smaak zal vinden in voor
drachten te hooren en lezen.
V. B. Ik ben er van overtuigd
als men hen op eene wijze zal spre
ken dat zij het kunnen verstaan.
JAN. Maar wat kan het de libe
ralen schelen, dat het werkvolk ge
leerd is, er zijn er wel die zeggen dat
als 't werkvolk te slim is, liet te moei-
jelijk wordt.
V. B. Zij, die dit beweeren be
driegen zich grootelijksch. Een werk
man die redeneert en zijn stiel ver
staat brengt meer werk voor den dag
als een onkundige, die machinaal
voort werkt een werkman met ver
nuft kan den meester raad geven om
dat deze laatste niet zelf het stoffe
lijk werk verricht, enz. Nu wat intrest
de liberalen hebben dat de kleine bur
gers allen geleerd wezen, die vraag
verwondert mij van uwent wege. Gij
weet toch wel dat de ontwikkeling
van den geest, dat de geleerdheid on
vermijdelijk liberalen vormt een
man die vrij leert denken, die onder
zoekt, en niet blindelings gelooft al
wat men hem in de ooren blaasLkan
geen klerikaal zijn.
JAN. 'K hebt]beet. En'daar er
veel kleine kiezers zijn en dat de
strekking der eeuw is iedereen te la
ten kiezen zonder dat hij een cent
kontributie betaalt
V. B. Is het natuurlijk in den
intrest der liberale partij den kleinen
burger te onderwijzen door alle mo
gelijke middelen. Daarom zegt het
art. 3. van het Van Chrombrugghe's
genootsehap van Gent
Ten einde het doel in het art. 2.
letter A, te bereiken, wordt er eene boe
kerij en een leeskabinet ingericht
alle nuttige instellingen kunnen ook
door het bestuur toegelaten worden.
Ook kunnen er lessen gegeven wor
den van Nederlandsche, fransche, en-
muziek en zang in het opstellen van
brikven en rekeningen en in andere
nuttige kennissen
JAN. Maar dit ware eene school.
Y. B.'Neem het gelijk gij wilt,
ik noem liet eene maatschappij.
JAN. Dit is nu de intrest der
liberalen maar /al het werkvolk wel
den intrest begrijpen dat het in de
sociëteit vinden zal.
V. B. Ja, als de invloedhebbende
mannen der partij er zich willen me
de bemoeijen gelijk te Gent. Zie het
reglement der maatschappij Geluk in
't werk is geteekend, Eere Voorzitter,
M' Prosper Van Den Kerckhovesena-
teur, en dit van 't Van Crombrugghe 's
genootschap Voorzitter G. Rolin-Jac-
quemyns, nu minister.
JANAls zulke mannen zich el
ders met zoo iets onledig houden dan
is 't klaar dat dit hiér ook mogelijk is.
V. B.Daarbij, het werkvolk zal
eenen rechtstreekschen geldelijken in
trest in de maatschappij vinden men
zon er eene afdeeling van onderlingen
bijstand kunnen vormen, dit is te zeg
gen dat in geval van ziektens, de zie
ken tijdens dat hij niet werken kan
door de maatschappij zou kunnen on
derstand verkrijgen.
JAN. Maar dit bestaat alreeds in
de fabrieken.
V. B. Voor de gar entwij uiers ja.
Maar voor de andere stielen, schrijn
werkers, schoenmakers, metsers en
andere bedrijven toch niet.
JAN. Dat is waar en voor de ga-
rentwijnders was het dan niet slecht
van twee kanten geholpen te worden.
V. B. Nu voor het sluiten, want
ik moet eene dringende boodschap
doen, ga ik u het art. 2. van 't Van
Crombrugghe's genootschap lezen
(.(Het doel der vereeniging is drijvou-
dig
A. De beschaving en verlichting
der leden en het onderhouden, der
vriendschapen der verbroedering
B. De ondersteuning van zulke
leerlingen der lagere gemeentescholen
welke zich in deze gestichten hebben on
derscheiden door goed gedrag, ijver,
en uitmuntenden aanleg, en het ver
langen uitdrukken in hoogere gestich
ten, ter stede of elders, iiunne studiën
voort te zetten, voor zooveel hunne
ouders hiertoe de middelen niet bezitten
en de geldelijken toestand des genoot -
schaps zulks toelaat
C. Onderstand te verleenen door het
hulpfonds, daartoe ingericht, aan zul
ke leden, die door eene ramp of een on
geluk getroffen zijn.
JAN. Ja, dit is den onderlingen
bijstand waar gij straks over spreekt.
V. B. Bemerkt wel de letter B.
zie eens wat stevige drijfveer om de
kinderen aan te wakkeren in de lage
re gemeentescholen goed te leeren,
ten einde zij zich zouden weerdig ma
ken van 't genot van dit artikel.
«O
(3Je VERVOLG.)
GELSCIIE EN HOOGDUITSGHE TAAL J van
