VOOR VRIJHEID WAARHEID EI RECHT
1882
Aalst, 19 Mei.
I\l° 99.
Fr. 4-00
Fu. 4-75
a n k u n dii ogen
De abonnementsprijs
's jaars voor de stad.
15 C-" den drukregel
VOORUIT
verschijnt wekelijks
den Donderdag
in den namiddag.
OORUIT
's jaars vor heel liet
land.
is voorop betaalbaar
De aankondigingen
verzoekt men uiterli jk
des Woensdags voor
ti uren namiddag te
zenden.
KAMER DER VOLKSVERTEGEN
WOORDIGERS.
M. Goblet d'Alviella heeft dinsdag 9
dezer bewezen, met de eigene woorden
der redenaars van de rechterzijde, dat
die redenaars nooit van gevoelen zijn
geweest, daide discussie over bet
schnolenkwost ongrondwettelijk was.
Ahijd hebben de leden der rechter
zijde er zelfs op gebluft en gepocht, dat
zij al de hatelijkheden van het enk west
zouden aan den dag brengen, gedurende
de discussie.
En nu zwijgen zij en komen niet naar
de zitting
Waarom 1
Omdat zij onmogelijk het gedrag der
geestelijkheid kunnen verdedigen, zij,
die zeiven naar Romen schreven, dat de
bisschoppen den godsdienst hatelijk en
verachtelijk maakten,
MM. Jottrand, Bergé en Bouvier heb
ben ir.sgelijks bet gedrag en de daden
dege es lelijkheid en clericale partij ge
schandvlekt, waaroa M, Couvreur, do
laatste ingeschrevene redenaar, ver
klaarde dat hij voornemens waseene
dagorde voortestellco, die zou antwoorden
Op dr belachelijke verklaring van JU.
Malou. Hij heeft derechter zijde
renen dag lijd gegeven na te den
ken over de'g< rustigheid van hare par-
Irmcntüiie werkstakingen en te komen
om deel te nemen aan de stetnmiug.
Bij het voortzetten zijner redevoering
heeft M. Couvreur woensdag in verplet
terende bewoordingen de houding van
de rechterzijde, in zaak vau hel school-
enkwest. gezweept en gebrandmerkt.
Hij deed zien, dat zij niet alleen den
moed oiet bezat hare niresters, de bis
schoppen, maar ook hare eigene ver
klaring te verdedigen... En dat eenige
dagen voor eene kiezing I
Dat is eene echte eu volslagene neder
laag voor de klerikale partij.
Het selioolenkwest is de veroorde
ling der geestelijkheid, der bisschoppen;
op alle manieren hebben zij het willen
beletten. Zij hadden gehoopt dat hunne
slachtoffers niet zouden durven getuigen
maar zij hebben ziclt bedrog! n. De
door hen verdrukte personen, zijn in
massa hunne klachten en grieven komen
openbaren.
Op 'l banket der katholieke kringen
te bent zegde M, Woeste dat het land
vrede noodig had. AVelou, zegt M. Cou
vreur, dal hangt af van de bisschoppen.
|)at zij een einde stellen aan den mis
lukten oorlog die zij begonnen hebben,
dat zij zich ouderwerpeu aan de wet, eu
de vrede zal tcrugkeeren iu het land.
Maar z'j moeten zich haa-ten, zoo niet
zou het te laat zijn, want de linkerzijde
zou wel eens maatregelen kunnen ne
men die tot het uiterste gaan.
De prachtige redevoering van M.
Cov r eur.werd geestdriftig toegejuicht.
Het debat w erd gesloten door de vol
gende krachtdadige dagorde, voorgesteld
door M. Gohlel d'Alviella
De Kamer
Bestadigende dat geene enkele stem
zich heeft laten hooren om de katho-
lieke geestelijkheid en de bisschoppen
vrij te pleiten van de hatelijke daden
die zij gepieegd of ingegeven hebben,
met het doel de uitvoering eeuer wet
te dwarsboomt-u
d Kruit liet gebruik goed, welk de
a onderzoekscommissie heeft gemaakt
van de grond wettelijke machten haar
a door de Kamer toegekend, en verzoekt
de commissie hare taak voor te zetten
en te voleindigen.
Di ze dagorde werd door geel de lin
ker zijde hij zitten en opslaan aangeno
men.
M. Bouvier besladigde dateren enkel
lid der recliier zijde was opgestaan.
De hh. Van der Kindereu eu Féron
vroegen dat zou w orden overgegaan lot
het bespreken van het wetsontwerp over
het gebruik der vlaamsche taal, maar
seffens staken MM. Woeste en Jacobs
stokken iu 't wiel en eischten, dat de
voorrang zou gegeven worden aan het
voorstel van M Malou tot uitbreiding
van het •lemreclit.
Hoe vlaaimch gezind die hceicn eleri-
caleu toch zijn
DE LIEFDE VOOR DE KINDEREN'.
Volgens men op de predikstoelen zoo
al hoon vertellen, hebben de katholie
ken, ik wil zeggen de priesters, niets
mti'r ter harten genomen dan liet on
derwijs van 't vclk, nitt alleen in de
christelijke maar ook in de wereldlijke
leeringen.
Overal, zoo hel schijnt, hebben zij
sedert achiimihouderd jaren scholen ge
slicht. tot liet ontwikkelen dei urme
sehepzelkens Gods.
Maar door den zicleolist overladen j
helmen zij zelfs tijd te kort gehad om
aan de incoschen den rechten weg naar
deu hemel te toonen, en niet een oo-
geoblik is er hun overgebleven om zicli
met de. stoffelijke belangen van 't li
chaam Ie bemoeien.
lil hunne eenige liefde voor hunnen
evenaaste hebheu zij dit laatste pinil
toch niet verwaarloosd; zij helmen hun
ne groote genegenheid voor 't algemeen
getoond met een deel hunner laak aan
anderen op te leggen alzoo is het ge
komen dal de volksklasseu op zekere
streken in dc vroegere tijden leeren le
zen en schrijven door de tussclienkomst
vau eene oude wasclivrouw, eenen vei-
nultrn schaapherder, eenen plesanlen
wever, tenen fijnen barbier, of eeuen
doorlucluigeu schuifirompetter,
Bijgevolg is het klaar bewezen, vol
gens onze goede herders, dal zij alles
hebben iu gespannen wat trekken wilde
ooi door de ongeleerde nteoscheu de
geleerdheid te vervorderen.
Men hegiijpl dus goed hoe het moge
lijk is geweest dat zij, die gedurende
verscheidene honderden jaren gansch
over het volk heichikten, het mensch-
dom toch zoo dom hebben gelalen.
Ook heeft ieder weldenkend man de
verzekering dat de papen niets gedaan
hebben ont geleerde uicnschen te vor
men.
Ware het anders hoe zou het mogelijk
zijn dat bijna al de stokoude lieden die
we uag aantreffen, bijsonder op den
huilen waarde klooster» volstrekt de
overhand hadden, allen ongeletterd zijn.
01 waar dal de ougcleerden alleen
overgeschoten zijn aldus zou onwe
tendheid een brevet van lang leven we
zen. Welk mirakuleus gedacht voor
onze papen.
Wij beweren niet nochtans dat de pa
pen nergens scholen hebben opgericht
wij bekennen da, zij pen-uonnsten ge
opend hebben voor jongens en meisje».
De stiel van sorpverknoper is sedert
lang de hunne, dal weten wij en dat
gaan wij niet bewisleu hetgeen wij hen
verw ijten is dat zij nooit voor de ge
leerdheid der volksklassen gearbeid heb
ben.
De papen hebben nooit gewerkt ten
voordeele der ktnders van geringe bur
gers, van werklieden, van arme ouders,
in een woord, van niemand.
Zij waren het ahijds eens met dc
edellieden om de volksklas te aanzien
als op de werf ld geplaatst Ie zijn om
den papenwinkel goed te verzorgen.
Hunne prnsionnaten hadden voor
eenig doel de kloosterlingen rijker en
machtiger Ie maken deze hadden hun
verstand saamgesmolieti uil enkelen
geest van speculatie, om de duiten der
ouders in te palmen, om soep. veel
soep en duur soep maar weinig, ja zeer
weinig geleerdheid te verknopen.
Dank aan de liberalen zien wij over
al scholen waar de kindereu der armen,
zoowel als die der rijken hunne geleerd
heid komen zoeken.
Kil nu de priesters daar ooggetuigen
van zijn, schijnen zij met eenen geluk
zaligen iever voor hel onderw ijs bezield.
Zij voelen dat de volkeren aan hun
bewind ontsnappen, en zij toonen zich
ingenomen voor hut welzijn der men
seden.
Om niet te verre achteruit te blijven,
en bijzonder om ie doen gelo.rven dal zij
opofferingen doen van alle aar.l om
scholen te stichten, hebben zij zoo wat
links en reents paterkerts en uonuekens
scholen ingericht.
Deze beminnelijke broederkens, bij
genoemd vao liefde, leveren zich dan
teerderlijk aan het opvoeden der jeugd.
Zij bezitten eene allerzoetste manier
om te tonnen hoe zeer de kinderkous
hunne vurige liefde waardig zijn ieder
een weet, dank aan liet Gerecht, welke
droeve staaltjes van deugdzaamheid zij
op vele plaatsen reeds aan deu üag ge
legd hebben.
Hunne genegenheid voor de kleinen,
welke onbezonnen ouders htm toever
trouwden, ging zoo verre dal ze met
half dozijnen in eens op het sclielm-
bansken voor dc rechters versclieenen
Men is niet iu staat om op eene eer
lijke wijze te meldeu hetgeen de broer-
kens van Rouse. Maltehrugge, nti.,
enz., tol hunnen last hadden eu waar
om ze gevonnisd zijn geworden
Hetgeen men mag stellig aannemen is
dal de wet Gods op eene aardige wijze
door die vuilbroeken wierd verkondigd;
hndde God in hunne scholen zoowel als
in de liberale scholen tegenwoordig ge
weest. hij had er waarachtig seffens uit
verhuisd.
Het schoon persouneel dat men zi
al in die beroemde broerkcnsseholen
heeft aangetroffen, was zeker niet ia
staat om de kinderen eene goede opvoe
ding te geven.
Bijgevolg mogen wij slaande houden
dut het kleed der broederkens geene
waarborg verschaft voor hun zedelijk
gedrag ook heeft het volk zich niet
vergist wanneer het die lieve geestelij
ken met den bijnaam van uuweUndeu
(Ignorantin) bestempelde.
Sedert 1879 hebben de kadodders
hoven die paterkvnsscholeu talrijke kal-
holijke scholen ingericht welke ge
leerdheid bezitten doorgaans dc meesier*
van die gezegde scholen met God
Hier is een oude soldaat oppermeester,
daar een gezworen grafmaker of klok
kenspeler, verder een doortrapt koet
sier of een vermaard verkendooddoener.
Al onze hoerke.is zien dagelijkscli dat
de scholen van verledene eeuw, waar
van die van meester Verdonck in deu
tijd van Maria-Theresia nummer 1 van
was, niet achteruit mocteu staan voor
die beroemde katholieke scholen vau
heden.
Op den buiten twijfelt niemand aan
de domheid en de ontwetandheid der
katholieke ouderwijzers.
Deze leeraars zijn alleenlijk door dc
pastoors aangesteld om de domheid en
de onwetendheid te versprijden.
Vroeger geene burgerscholen, thans
schob n door 'neo onbekwameu ketel
gehouden.
Men inag zeggen dat bij de papen niets
veranderd is: altijd sullen zij voorstan
ders vau deu Doniphoreu wezen.
EEN GOEDE MAATREGEL.
Dat de klerikalen en nog minder de
bisschoppen en geestelijken niet zullen
lachen legen de dagorde van M. Goblet,
woensdag iu de Kamer aangenomen, is
zeker.
Maar nu nog iets ergers. Donderdag,
op voorstel van Al. Washer, hielt
de Kamei beslist dal t de dagorde,
welke de discussie over liet schoole n-
kwest gssloten heeft zon uitgeplaki
worden in al de gemeenten van Belgie,
in de fransche eu vlaamsche talen.
Wij zullen nu zien of er wedrom fa
natieke burgemeesters zullen zijn om de
uhplakking te weigeren. Dat zij oppas
sen deze aanblakkiug zal op hnune
persoonlijke kosten gehenren. Hel hof
van cassatie heeft het alzoo beslist
eo niets is meer gema.keiijker dan de
fanatieke burgemeesters, in deze zaak,
tot hunne plichten Ie dwingen zij moe
ten stuiveren of zich onderwerpen.
KLERIKALE KIESHERVORMING.
Wil men walen wal dc uilslag zou
zijn, in geval het land het ongeluk
moe»t hebben de klerikale kieshervor-
uiiiig, door den heer Malou voorgesteld,
te moeteu beleven.
