VOOBVRIJHEIDWAARHEID EN RECHT.
1882
Fr. 4-00
Fm. 4-7;"»
aan k o n d ig i nge n
De abonnementsprijs
de distel.
's jaars voor de stad.
15 C™0" den drukregel
VOORUIT
verschijnt wekelijks
den Donderdag
in den namiddag.
*s jaars voor heel het
land.
OORUIT
is voorop betaalbaar
De aankondigingen
verzoekt men uiterl ijk
des Woensdags voor
ure namiddag te
zenden.
GEEN EX.VA.VI VOOR DE KATHO
LIEKE ONDERWIJZERS
Geeu esaam voor de katholieke
onderwijzers dat is de kreet der kle-
rikalen en ze hébben gelijk, want moest
er cent; wet geniaal, t worden, die de
onderwijzers verplicht een bekwaam
heids diploma te bezitten, wij zijn
zeker dat er geen vierde van al de ka
tholieke onderwijzers in de s.chool zou
den kunnen blijven.
De Courriere de Bruxdles die beter
weet die iemand, hoe onwetend de
hroederkens en nonnekens, die onder
wijs geven, zijn, geelt uitlegging over
wat men met tiet woord vrijheid van
onderwijs wil zeggen.
Iedereen dacht dat de vrijheid van
hel onderwijs, wilde zeggen vrijheid
van onderwijs te geven neen het kle
rikaal blad legt dat anders uit. Dc vrij
heid van het onderwijs wil zeggen
Niemand kan verplicht worden een
hoegenaamd exeaam af te leggen, in
zake van ouderwijs.
Zoo dat men volgens de Courtier
zelfs, geen letter moet geleerd zijn, om
toegelaten te worden onderwijs te ge
ven. Men bcefï het rectit ccww-fprtiwle
bevolking, en zooals tegenwoordig op
den buiten gebeurt,in domheid te laten,
omdat er in de grondwet geschreven
staat, hel onderwijs is vrij.
Ja, het onderwijs is vrij, maar het
is onmogeli jk dat de wetgevers daa.-
door hebben willen zegge», dat degenen
die gelast zijn met liet onderwijs te ge
ven, onwetende menschen mogen zijn
wbreditzoo, dan ware dit de ontwe-
tendheid rechtstreeks aanmoedigen.
Het is hoogeri tijd dat men zich met
<lie kwestie bezig boude. Het artikel van
de groudwei kan niet anders uitgelegd
werden, als dal iedereen vrij is onder
wijs Ie geven, maar op voorwaarde dat
bij er bekwaam toe is.
Hoe zoo dat anders kunnen zijn De
bedieningen van den Staat, provinlie en
stad zijn voor iedereen open maar w il
dat nu zeggen dat men die plaatsen kan
bekomen zonder dat men de noodige
bekwaamheid bezit
In het geheel niet, De kathoüjken
moeten het op d:t punt met ons eens
zijn, dat niemand tot eene bediening
kan worden geroepen die er de noodige
bekwaamheid niet toe heeft.
Ergo dan, is bet onmogelijk een per
soon te gelasten de kinderen te onder
wijzen.die geen bewijs van bekwaam
heid heeft gegeven.
En dit bewijs van bekwaamheid moet
het gevolg zijn van een afgelegd exaam,
voor allen, zonder uitzondering, die
zich met het geven van onderwijs ge-
lusten
Het duurt al lange jaren genoeg dat
men den tijd der arme kinderen steelt,
door ze vier en vijf jaar in kloosterscho
len te laten, zonder dat ze zelfs hunne
letters kennen dat moet en zal
veranderen, want het is eene zaak van
algemeen belang.
Wij sporen iedereen aan, overheden,
volksvertegenwoordigers,in een woord,
allen die maar ecnigen invloed hebben,
bij het ministerie aan te dringen om een
wetsontwerp in dien zin aan te bieden,
dat in geene dee Ie hei artikel der
Gionilvvet, betreffende de vrijheid van
onderwijs, zal schenden.
DE GAZETTEN
Den dag van heden wordt er veel
gelezen. De gazetten zijn voor iedereen
eene behoefte geworden ja, eerie ware
noodwendigheid. Natuurlijk demenseh
wil weten, leercn kennen hij moet de
logen en de valscneid van de waarheid
en het recht kunnen onderscheiden.Mol
is de drukpers, die de vrijheid van liet
land. de eerbied voor de wetten hand
haaft en kracht geeft het zijn de pen
nen, de macht van het geschrevene
woord die de klerikale partij met
machteloosheid slaat en hare misdadi
ge oproerigheid in bedwang houdt.
\V ie geeft u, lezer, liefde tot de vrij
heid, eet bied voor uwe eigeue burger
rechten en dezen van anderen Wie
doel tl liet onrecht, de dwingelandij,
den gewetensdwang vervloeken t Wie
tlrxi.-»"L> Lu J liAzvonzjhjnn.. As\-
overheid hunne plichten vervullen
Wie schandvlekt de lafhartigheid, de
heerschzueht, de mannen die hun ge
zag en hunnen stand misbruiken om
anderen te verdrukken, te vervolgen?...
Zijn het de gazetten niet
Zijn helde dagbladen niet, die hel
goed iccht, de waarheid, de rechtzin
nigheid, de goede trouw doen zegen-
pralen,'zelfs tegenover den Paus, de
bisschoppen, de geestelijkheid, die ons
geliefd vaderland in een net van logen,
valschheid. sleelne trouw dachten te
mogen wikkelen en het schandelijk be
driegen, mits de diepste geheimhouding
assolulamcnle sergreto, schrijft de aarts
bisschop van Mechelcn
Van daar dat de diukpers zoo ge
vreesd is, dat de liberale gazetten zoo
vervloekt en vervolgd worden. De
Vooruit geniet, ook in hooge mate die
eer en wordt allerwege gelasterd en
versmaad door de volksbcdiiegeis wij
worden uitgemaakt als de siccht&tc
gazet die bestaat
Waarom O I goede God omdat wij
de waarheid zeggen, het recht verde
digen. de wetten willen geeerbiédigd
zien. Ziedaar onze misdaad, ziedaar het
gruwelstuk aan welke wij plichtig zijn-
Nu, wij zijn er fier om, men mag ons
slecht noemen, omdat wij de ver
drukten, dc vervolgers, de vrijheid,
het welzijn des volks vorenstaan. Ah
lafaards, gij die ons den steeu toewerpt,
zijt niet anders dan mannen van eigen
zak en eigen belang. Wij zullen u aan
den paal der schande nagelen, blijven
nagelen.
Wij zij» ook «slecht» omdat wij het
liberaal ministerie verdedigen, dal zoo
kloek en deftig werkt voor liet vader
land en het volksonderwijs, Ah wij
zouden dc burgerlijke overheid moeteu
laten vernietigen, haar alle gezag bene
men Dat zal nimmer en nooit zijn.
Standvastig zullen wij voor de burger
vrijheid, de Grondwet, den Koning blij-
en strijden.
Wankelen of aarzelen past niet meer.
De klerikale partij is de gezworen vijan
din van onze rust, van onze vrijheid,
van ons volksgeluk. En als zulks moet
die partij ten gronde geslagen en mach
teloos gemankt worden, gelijk een venij
nig dier dat niemand in vrede laat en
langs alle kanten hi it met een nooit ge
keilde razernij.
En nog?... Ja. het is meer dan ooit
eene groote plicht voor de liberalen in
vloed te gebruiken om de vrije gazetten
overal te verspreiden en te doen lezen,
indie plicht twijfelen of slapen ware eene
lafhartigheid, een verraad in de tegen
woordige omstandigheden.
Ja, als men nagaat wat pogingen de
klerikalen en vooral de geestelijken
aanwenden om de vlaamsehe liberale
dagbladen van den huiten verwijderd te
houden,ten ••inde de buitenlieden te be
lettende waarheid te lezen, dan moeten
de liberalen niet aarzelen van hunnen
kant, de vlaamsehe dagbladen overal te
plaatsen waar het maar mogelijk is. Dat
zij dit doen en in tijde van kiezing zul
len zij zien wat wij op den vijand
gewonnen hebben.
'T WAS VOOR DE KWEZELS
liet volgende dal in het sehool-en-
kwest te Arlon is bekenu gemaakt,
geeft een bewijs van de zedelijkheid
welke in de katbolijke scholen heerschl
Ziehier wat een getuige verklaarde
Zekeren dag, sprak de pastoor van
op zijnen predikstoel, van de olficiecle
school van volwassenen (meisjes) en
zegdeDie school zal ons natuurlijk
veel werk Jeveren men heeft gezegd
dat cr te Et tic een onderpastoor te veel
was maar ik zal mij weldra in het ge
val bevinden dc medewerking te moeten
vragen van een tweeden onderpastoor,
om da vruchten van die school, de kin
deren van die nietswaardige meisjes,
die dc school van volwassenen bezoe
ken, te doopen.
Er zijneen dertigtal meisjes _m de
gemeenteschool van volwasenen. Even
wel heeft men nooit een verwijt aan de
jonge meisjes kunnen doen.
Integendeel, hebben verscheidene
jonge kwezels van de katholijke school,
de wiegen noodig gehad, welke de pas
toor zegde le zullen moeten gebruiken
voor de vruchten der gemeenteschool.
Dat is andere peper niet waar. En liet
is le Ethe alleen niet dat er bij de kwe-
zelkens aardige dingen gebeuren. Een
arme vader vertelde nog onlangs, boe
zijn kind. een zeer jong meisje, door een
van de voorstanders van de congregatie
verleid was.
De Distel Welke zonderlinge
naam voor een letterkundige kring.
Waarom die naam, en waarom geen
aiideie Meer dan eens werden ons
die vragen gesteld.
Dat de naam zonderling klinkt, stem
men wij volmondig hij. De distel is
toch een onkruid, waarvan de landman
zijne akkers tracht vrij le houden en
dat alleen in volle vrijheid tiert op
braakliggenden grond.
Waarom dus die naam, en waarom
geen andere Hierop valt gemakkelijk
te antwoorden Wij weten het zelf
niet. Dit antwoord, waarvan het
rechtzinnige door niemand zal betwist
worden, zal in late'ren lijd, wanneer dc
Distel, door eene immer jeugdige levens
kracht, de eenwen mocht trotseeren,
haren geschiedschrijver de moeite spa
ren het waarom dier vraag op te snuffe
len.
Het is hier zooals in menig doopge-
val dc invallende gedachte doet dc
moeder het kind Parfaitnoemen,
en h"t kind krijgt 'nen bult. liet om
gekeerde heeft plaats inet onswij
doopten ons genootschap De Distel»,
en wij rukken ouyenioosd, op tiet let-
fel 1 OIU 'livillpc *--*0H -
kruid uit.
Dit gezegd, een woord over de stich
ting; en over het daarmede beoogde doel.
Aankomende sehlijvers zijn al te
veel aan hun zeiven overgelaten. Eene
eede plooi aangenomen, blijft deze dan
ook bestaan en wordt dieper en dieper.
Een jong schrijver volgt eene verkeerde
richting Wie zal hem de juiste richting
aanwijzen. De kritiek Deze breekt
meestal afzonder iets aan le wijzen dat
bet afgebroken» zou moeten vervangen
Deicriliek Handelt als de man, die zij
nen vriend ziende verdrinken, hem toe
riep Gij kunt aan de dood ontsnap-
Letterkundig Genootschap.
Algemeen overzicht der werkzaam
heden sinds de stichting van het genoot
schap tot heden.
p,.n I Hoe jammerde de
vriend. Raad het klonk het
antwoord. En de vriend verdronk.
Eenige beoefenaars onzer letterkunde
hebben gedacht, hier te Brussel, in
dien toestand te kunnen verhelpen door
het stichten van ten genootschap,
waarin men onderling elkanders wer
ken rechtzinniglijk zou hespteken,
zoowel onder opzieht van taalvorm als
onder opzicht van wijsgeerige strekking-
Indien de berg niet tot mij komt, zei
Mahomet, zal ik tot den berg gaan,
Doch wij, jongeren, hebben gezegd
Wij gaan niet lot den berg, wij gaan tot
elkander
Den 14 Mei 1881, werd de Distel
geslicht door Brans, Buyst. Coopman,
Desmet, Janntoulle, Leefson, Naten,
Slachmulders, Stynsen Tcirlinck.
S:nds de stichting is thans onderhall
jaar verloopen. Die tijd is voor de Dis
tel, rijk ireweest aan vruchten. Dat een
enkel cijfe rtal spreke niet min dan
zes Honderd lettel kundige onderwerpen
werden behandeld en besproken
Al de vakken der letterkunde wer
den in de onderwerpen omvat. Zeker
lijk waren de geestesvruchten, die men
opdisclile, niet allen gerijpt menige
groene vrucht werd daaronder gevon
den. Zekerlijk sloeg de kritiek den bal
wel eens mis doch de tcgenkriliok wns
