VOOR VRIJHEID WAARH EID EN REC
1882
Fr. 4-00
Fr. 4-73
aan kondigiogen
De abonnementsprijs
I
's jaars voor de stad.
15 Oen den drukregel
VOORUIT
verschijnt wekelijks
den Donderdag
in den namiddag.
's jaars voor heel het
land.
OORUIT
is voorop betaalbaar
De aankondigingen
verzoekt men uiterlijk
des Woensdags voor
G ure namiddag te
zenden.
NA DENBAN.
Een krcrikaal tamelijk wercldsch
overigens en te klaarziende om niet te
begrijpen, hoe onze priesters zich zei
ven de hand aan hunne blikken donders
hebben beteerd sprak over de ge
volgen van den schooltwisi in 't stuk
van godsdienst. Gaarne bekende bij dat
liet onmenschelijk gedrag van de die
naren Gods honderden zielen aan de
Keik heeft ontrukt maar voegde hij
hierbij, dit is slechts oogenblikkelijk
de strijd is weldra uit, de geestelijkheid
zal den vloek intrekken, de bannelingen
zullen terugkeeren in haren schoot, en
binnen een of twee paar jaren zal al dat
gocwoel geen dieper spoor hebben ach
tergelaten op hel gebied van de Kerk,
dan een voorbijzeilend srdiip op den
spieael van heimeer. Onze katholieke
bestoeten dan, dat het voor de liberale
vrijdenkers de moeite niet waard was
zoo te jubelen, en dat hunne vreugd
wel kort zoo wezen vati duur
Wij wachten ons van begoochelde
overdrijving. Ook in het klein illen
niet gelijken aan die Boomsche missi
onarissen, die. och arme, zich inbeel
den dat zij eenen nienschenetende stam
hebben beschaafd, omdat zijn opper
hoofd die het dien dag misschien te
warm had en geeneu honger zich zoo
msar beeft laten doopen.... behoudens
zijnen duopcr op te eten ais deze nog
maals terugkeert 1
Gereedelijk geven wij toe, dat niet
allen, die met Paschen op geenen com
muniebank gaan knielen, daarom rati
onalisten zijn geworden. Enkele ja zijn
heiinelijü gelukkig, dat zij eene gele
genheid hebben gelegenheid hebben ge
vonden, om dien stoel van schande dien
men biechtstoel heet te ontvluchten
de meesten nochtans kunnen zoo in eens
en op het het onverwachtste niet de
vooroordeelen hunner eerste opvoeding
a/schudden, en zij zijn bereid zich het
oude geloofd werden over het hoofd te
laten steken, van het oogenblik dat
zulks in behoorlijke voorwaarden en
zonder te veel kwelling van hunnen
persoon geschiedt.
Eene zaak is niettemin zeker. Dan
zelfs dat, na het opheffen van den kerk-
vIoek,alde gebannenen terugkeerden
in den bisschoppelijke» schaapsstal
en velen, iu steden en aanzienlijke ge
nieenten vooral, zullen het niet dan
zelfs zal er in het hart van de geloovigen
eene omwenteling hebben plaats gegre
pen, die wel lang en wel verre haren
weerslag zal doen gevoelen.
Het is stellig, dat onze geexcommu-
nierden na het einde van den ban niet
zullen zijn als voor zijn begin dat die
onderwijzer, die vader, die moeder
niet ineer zullen wezen als waren zij
nooit gevallen onder de kerkelijke doe*
ming dat hun geloof tot in zijne grond
vesten zal geschokt blijven, nu zij met
eigen oogen hebben gezien, hoe ijdel
een klank de pauselijke vloek is, en wat
hemeltergend misbruik er de lakeien
Gods van hebben gemaakt.
Onze priesters schijnen het maar al
te wel te begrijpen.
Een dier weerkomende schapen bood
zich onlangs, op dc bede overigens van
zijnen pastoor, lot dien biechtstoel aan.
Na deze die nooit hadden geschoolzon-
digd te hebben vergeleken aan maagden
naam die men geen tweemaal kan
veidieneD, hoe zuiver ook het leven na
het eerste uur zoude zij geworden
zegde hem in man des Heeren, onder
liet geven van de zoolang geweigerde
absolutie Gij zijl een wel herstelde
vaas, maar gedenk dat de best herstelde
in geenen gevalle eene nooit gebrokene
waard is.
De priester had wellicht meer gelijk
dan hij zelf vermoedde. Sedert dien
heugelijke dag moet de vaas veel zijn
uitgeloopen, en zoo op het oogenblik
wel van allen godsdienst zegge pas-
etoórsdienst kunnen ledig staan, de
wijl hel de bichteling een brave boer
van het omlligende, zelf is die sedert
ecnigen tijd de bijbelsche vermaning
van den eerwaarden vader al lachende
voorivertelt in de herbergen van de
buurt.
Iloeveie geborsten vazen van dien
aard kennen wij reeds niet
ALS ER MAAR GELD IS
De klerikale dagbladen roepen altijd,
dat de vrijdenkers, veel lawijt maken,
als zij gezond zijn, maar eens als het
op sterven aankomt zij gelukkig zijn
een priester te kunnen vinden om ben
in hun stervensuur bij te slaan.
De dood van M. Mouton, volksver
tegenwoordiger van Lnik, heeft daar
nogmaals eene logenstraffing aan gege
ven.
De klerikale Gazette de Liégezegt,
van het overlijden van M. Mouton spre
kende Ondanks de pogingen, die
beproefd zijn geworden, om hem
met de kerk verzoenen, heeft hij het
s ongeluk gehad te sterven zonder een
priester te willen ontvangen.»
Men zietdal liet den stervende niet
is, die getrouw wil blijven aan zijn ver
leden, die een priester vraagt, maar
wel de geestelijken zeiven, die alle mo
gelijke pogingen aanwenden, om hem
met de kerk te verzoenen.
Wat is de voornaamste reden daar
van Denkt men misschien dat het is
om eene ziel te winnen voor den hemel?
Maar M. Mouton is een dergenen die de
ongelukswet op het onderwijs heeft ge
stemd en is bijgevolg door de bisschop
pen gedoemd
Neen, er is daar maar eene reden
voor, en die is, dat M. Mouton rijk is,
dat hi| geld heeft om eene uitvaart van
eerste klas cn honderde missen te doen
celebreren, welke aan de geestelijkheid
twee tot drij duizend franks zou op
brengen.
Men zal nooit zien dat een geestelijke
bij een armen duivel pogingen zal aan
wenden om hem op zijn uiterste te he-
keeren, neen, daar komt niets van en
als men alles van bij naziet, dan heeft
men de overtuiging dat eene geld kwes
tie, de leidster is in al de daden der
geestelijkheid.
Van als een kalholijke geboren wordt,
tot dat liij sterft, zijn al de betrekkin
gen. die hij met de kerk of met de gees
telijken heeft, enkel om hein zoo veel
mogelijk geld af te doen doopen,
eerste communie, trouwen, liet uitoe
fenen van den g idsdienst en het ster
ven,dat brengt allemaal geld op voor de
geestelijken, liet gouden kalf is hunnen
God.
DE KINDEHEN.
De klerikalen beweren, dat broeder-
kens en ander geestelijken alleen liet
recht hebben,om de kinderen te leerea;
laat ons eens zien waarop zij hunne
aanspraak vestigen Jesus zeggen zij,
heeft aan zijne apostelen gezegd
Gaande henen in alle de wereld,
verkondigt het Evangelie aan alle
creature (schepsels) (Marcus kapittel
XVI v. f5)». Wij zouden, inet alle
menschen, die hun gezond verstand be
zitten, denken dat het woord Evangelie
nigls te doen heeft met het onderwij
zen van lezen,' Schrijven, reken, enz.
maar dal Jesus hiermede uitdrukkelijk
bevolen 'beeft, om den godsdienst en
den zcdeleer te onderwijze», Maar de
lang gerokten begrijpen hel zoo niet; zij
zijn net alleen die alles, hel beste onder
wijzen aan hun, niet slechts aan de
apostelen, heeft Jesus zijn bevelpn gege
ven, en hun heeft hij zijne liefde voor
de kinderen overgeschonken. Ook, ziet
hoe zachtzinnig zij dezen handelen
Hst gebeurt dikwijls,wel is waar dat er
broederkens door derechtbanken gestraft
worden, als hadden zij kinderen mis
handeld. ja, zon erg, dat dezen aan de
gevolgen daar van stierven, zooals liet
onlangs ie Lnik gebeurde ook zijn er
nog veel meer broederkens gestraft, om
lal hunner leerlingen aan hunne vuile,
onmeuschelijke driften te hebben opge
offerd en hen aan lijf en ziel te hebben
bedorven, doelt dit alles is laster, of zoo
bet eens waarheid kon wezen, dan zijn
de rechters door valsche getuigpn be
drogen geweest anders zouden de
geestelijken de vervolgde broederkens
niet doen wegloopen als zij kunnen, en
anders zotiden de bisschoppen die, wel
ke gestraften gevangen zijn, niet wan
neer zij uit het prison komen, met een
goede aanstelling beloonen, en weder
hun de opvoeding van kinderen toe
vertrouwen.
Zoo willen zij doen geiooven, dat
hunne meening is maar ongelukkig
voor hen, begint men hoe langer, hoe
meer te begrijpen, dal het getal der
broederkens, welke aan de wanstaltige
misdaden zich schuldig maken, ontzag
gelijk grooter is dan men ontdekt, cn
dat er, na alle waarschijnlijkheid, wei
nig hunner scholen, zijn waar die be
smetting niet heerscht inderdaad, deze
is het noodlotig gevolg van de onthou
ding aan die monikken opgedrongen
ook kunnen de bestraffingen der ondek-
te misdadigers zoo rnenigvuldigd moge
lijk worden, toch zal men het kwaad
niet sluiten want het zijn niet alleen
eeltige takken van de» boom die bedor
ven zijn, maar tot in zijn wortel toe is
verrol. Ündertiissehen zullen die ge
vaarlijke wangedrochten de kinderen
van de vei blinde ouders welke ze bun
toevertrouwen blijven verkankeren.
Dr X.
EEN GOED VOORBEELD.
Men leest in de Journal de Bruges
Zoo er overal brave lieden zijn, zijn
er ook overal onafhankelijke besturen.
Ziedaar eene kleine gemeente onzer
provincie. Vive-Sainl-Eloi, die er liet
voorbeeld van komt Ie geven. Begiftigd
n-et eenen nieuwen pastoor, werd dc
kwestie in den gemeenteraad opgewor
pen of er een hulpsom zou gestemd wor-
denten einde eene plechtige inhaling te
doen.
Het is hier dat eene gewichtige
voorbehouding door de gemeenteover-
lieid gemaakt wordt er werd beslist
zich volgenstle oude gewoonten te schik
ken, 't is Ie zeggen den pastoor met
schitterende bctoogingen te onthalen,
indien deze als opstel van vrede toe
kwam, toestemmende aan de gemeen
teschool de achting te geven die men
verschuldigd is eene inrichting der ge
meente, en zich onthoudende van alle
vijandelijke daad.
De nieuwe herder aanvaardde deze
voorwaarden niet. hij weigerde zijn
woord te geven wat a'seeoe oorlogsver
klaring aanzien werd. De gemeenteraad
hield zijne beslissing staan, en de pas
toor moest zich te vreden stellen met
eene inhaling die niets officieele bezat
en uitgevoerd werd door eenige kleri
kale leiders.
Men bood de herder de vrede aan,
hij verkiest den oorlog. Het is met ge
noegen dat men de waardigheid en ge-
meeiiteonafhankelijklicid in onze dor-
,en ziet helleven. Zulks is een goed
.oorleeken.»
EEN ONDEWIJZEB-J ACHT WACH
TER.
Men schrijft uit Weiteren
Niemand zon hel geiooven waartoe
de onderwijzers met God hedendaags
zonal gebruikt worde», of liever
welke bedicningskens zij lieden alreeds
moeten aanvangen om aan hun kroetje
te geraken.
Zoo zagen wij vcrledene weck een
onderwijzer met God alhier de bedie
ning van jachtwachter uitoefenen 1
Zekere heer D. V... van Laarnc,
jaagde op het goed van den lieer Van
Pottelsberghe.
Eensklaps rijst een onze vrome onder
wijzers met God voor hem op, cn ver
klaart hem proce«-verbaal op te maken
wegens jachlschennis.
De jager, die den onderwijzer zeer
goed kende,stond als verstomd,toen hij
dit hoorde, en er zelfs niet aan <h n
r.ieuwerwetschen jachtwachter eenige
uitleggingen te geven.
