PER EXPRES
TENTOONSTELLING
Programma.
AAN DE OUDERS DER SCHOOL
JEUGD.
■r-
Siad Aalst.
Vertooning
ADRIAAN BROUWER
De drie pompiers
Land- en Hoving bouw-
Flor a-Is een potuil nam (io opvoeder
der katholieke'jeugd namen en de hoe
danigheid pp van den jager en vreese-
lijkc bedrijgcnde blikken op den ver-
hlafien jager werpende, stopte hij zijn
zakboek in zijn versleten jaske,, en ging
verder op loer liggen.
Dit eqrste heldenfeit zal dezen nieu
wen jachtwachter echter weinig roem
bijbrengen, daar de vermeende overtre
der op gezegd goed jaagde met volle oor
lof van den eigenaar, met wien hij een
wederkuerig akkoord had.
Dit belet echter niet dal de vrome
onderwijzer ons een mcrkwaaadig staal
tje hcefi geleverd van wat men heden
zooal van de onderwijzers mei God
maakt, en wat men er iu de toekomst
nog zooal van maken zal.
Hot einde der vakantie.n nadert wel
haast zullen geheel het land door de scho
len geopend worden.
W- nnoer ik dtis de pen opvat, lieb ik
voor doel u uit al mijna krachten aan te
sporen om uwe kinders eenegoeae geleerd
heid to bezorgen. De geleeidbeid op
onze dagen is do fortuin der werkende
volksklas. Door haar alleen san de een
voudigste burgerszoon tot alle elanden eu
bedieningen der samenleving opklimmen.
In een woord, met de geleerdheid kan men
komen, waar een rijke maar ongeleerde
mensch met al zijne rijkdommen nooit zou
ge raken.
Integendeel, een mensch zonder geleerd
heia is bijna niets meer. Wat geluk smaakt
hij van zijne schatten, wanneer hij -door
zijne onkunde niet in staat is de -eenvou
digste bediening te bekleeóen, ja zelf', geen
briefje noch lezen noch schrijven kan,
zonder de hulp van anderen in te roepen
Voorwaar, zulke menschen begrijpen
wel hoe duurbaar de geleerdheid is 1 En
hoe gaarne zoudon zij niet een deel hanner
fortuin voor haar willen verwisselen?...
Over een vierde eouw was de geleerdheid
ons nog zoo mild niet geschonken. Hot
was de boogere klas der samenleving die
bijna alleen dit geluk mocht smaken. Ons
liberaal gouvernement heeft in dit gebrek
willen voorzien. Het heeft begrepen dat
de geleerdheid het stevigste middel is om
het lot des workmans te verbeteren. Daar
om heeft het in alle hoeken des lands wel
ingerichte scholen tot staud gebracht.
Aan u, ouders, is het dus eene plicht van
dezei gelegenheid in ruime mate gebruik
te maken. En niet alleen is het voldoende
uwe kinderen onverschillig naar de eene
of andere school te zenden gi j zijt daar-
enboveu in geweten genoodzaakt scholen
te kiezen waar de jeugd een waar vader
luudsch onderwijs en eene menschlievende
opvoeding geniet.
En zulk een onderwijs, en zulk eene
opvoeding kunnen zij alleenlijk in da
scholen van den Slaat verwerven.
Inderdaad, daar gebeurt niets in hel
duister. Er zijn schoolopzieners en school
comiteiten die het onderwijs nauwkeurig
en gewetensvol nagaan_ De boeken die men
er gebruikt moeten eerst door de hoogere
overheid goedgekeurd worden. De gods
dienst en de zedeleer, gelijk het uit menig
geval gebleken is, worden er voortreffelijk
onderwezen.
Wat de offieieelp onderwijzers betreft
het zijn mannen die bewijsschriften hebben
van grondige kennissen. Het zijn mannen,
die in-da normaalschool verscheidene jaren
tot het onderwijzersambt zijn voorbereid
en die dus de vereisrkte grondstellingen
van onderwijs eu opvoedkunde weten toe
te passen.
Werpen wij nu eenen vluchtigen
blik over de kak- en broedersseholen.
Wdk een oneindig verschil 1... Zou
men van die scholen ook wel mogen
zeggen dat zij waarborgen voor de
kinders zijn, wanneer men overlegt
hoeveel walgelijke feiten er niet ge
schieden Wie heett de schandelijke
aanslagen op de zeden reeds uit liet
geheugen verloten, die te Ronse,
Maltebrugge enz. gepleegd werden, en
waarbij er zoovele onschuldige kinders
voor altijd onteerd bleven
Edoch, wenden wij het oog van die
monsterdaden, die de nieuwsbladen
tol schande dier scholen helaas
bijna dagelijks aan te slippen hebben,
en reppen wij liever eenige woerden
over de «schoolmeesters met God.
Een sehrijver zegde ergens De
onderwijzer is de »iel der school.»
Indien hel dus waar is, dal van hem
de opvoeding der leerlingen afhangt,
hoe wilt gij dan dat uwe kinders als
deftige en versiandige burgers in het
grootste deel der vrije katholieke kak
scholen opgroeien Immers, het
schoolonderzoek heeft u genoeg be
wezen wat voor soort van katholieke
onderwijzers men daar heeft. Hier
eenen oud-veroordeelde daar eenen
koe- of zwijnenhoeder, verder nog
eenen knaap van 13 a 14,jaar die niet
verder gèweest is, dan tot de lagere
scholen. Ik vraag het u, lezers, wat
kunnen zulke onderwijzers aan uwe
kinders wijsmaken Zij weten zelf
niets. Men kan toch geenen wijn
schenken uit eene kan die slechts
water bevat.
Temeer, indien de eerste werkman
de beste zich aanstelde als doktor of
advokaai, zonder dal hij hiervoor de
noodige studiën gedaan had, hoevee
klanten zou hij onder wel tellen
En waarom past gij dit stelsel niet toe
op de scholen Waarom vereischt
gij daar ook niet de noodige bekwaam
heden?.. Iloe kunnen er dus nog zoo
veel verblinde ouders wezen, die de
geleerdheid en de opvoeding, en bij
gevolg de toekomst hunner kinderen
toevertrouwen aan mannen die er in
het geheel de kennissen niet toe be
zitten
Wie zoo handelt beseft de waarde
der geleerdheid niet.
Ik weet het, ouders, de geestelijk
heid heeft u bedreigd met hel eu ban
vloek zij weigert u ook de sakra-
menten. Alle zondagen schilderen zij
uwe brave officieëleonderwijzers af als
verschrikkelijke geuzen, als duivels
die met begeerlijke blikken op de ziel
uwer kinders loeren. Waarlijk men
zou zeggen dat de officieele scholen
een geesel der samenleving zal wezen,
waaruit niets dan moorders en brand
stichters zullen uit voortspruiten.
En nochtans, ouders, gij hebt de
onderwijzers ten allen tijde gekend en
aanzien en gij aanziet ze nog ais defti
ge burgers, als brave huisvaders. Ie
dereen zocht hun gezelschap. Gij
weet ook dat er in hunne scholen
niets gebeurt wat tegenstrijdig is met
godsdienst en plichtgevoel gij hebt
reeds gelegenheid gehad duizenmaal
de boeken te onderzoeken. Temeer,
in liet grootste getal katholieke scho
len hebben zij dezelfde boeken aange
nomen, omdat zij veruit de beste zijn.
De catechismussen dragen als vroe
ger nog altijd den bisschoppelijken
stempel. Ook hebt gij de nieuwe
schoolwel reeds meer dan drij jaar
in voege gezien, en waar hebt gij er
gens eenig slecht ontdekt Waarin
ligt het kwaad, als 't u belieft
Alleenlijk hierin, dat depriesters
vroeger op alle uren van den dag in
de school mochten komen, er den
baas spelen, en de lessen onderbre
ken, dat zij nu in het begin of op het
einde der lessen moeten komen.
Aan u dus, Ouder3, is het van deze
lastertaal te verfoeien. Duizendmaal
hulde aan al wie van over lange maan
den reeds de goede of officieele scho
len boven de slechte of ezelscholen
heeft weten te verkiezen 1...
Nu is de geleerdheid eene noodza
kelijkheid, zonder welke men bijna
niets meer is in den stroom des voor-
uilgangs, maar er zal wellicht een
tijd opdagen waarop de mensch zon
der geleerdheid als een dood lid der
samenleving zal wezen, En zeggen dat
er zoovelen zijn wien dit droevig lot
te wachten staat want bijna een ge
heel geslacht uit die onbekwame scho
len zal natuurlijker wijze in de groot
ste onwetendheid gedompeld blijven.
Wee dan, gij ouders, die door uwe
verblindheid de toekomst uwer kin
ders in den afgrond zult gesmeten
hebben door hunne jeugd aan onbe
kwame handen toe te vertrouwen.
Groot zal uwe verantwoordelijkheid
wezen. En dan zullen uwe kinders
u toeroepen Zietdaar vader en
moeder de vruchten van uw onacht
zaam werk, en in plaats van in uwen
ouderdom dit werk dan te zegenen,
zullen zij het tot hunnen laatsten
adem toe doemen, daar gij. en gij al
leen de schuld van hun ongeluk eu
van hunne vernedering zult wezen.
KEESJE.
DE NACHTMERRIE.
Een onrechte meent rneit vrij.alge
meen, dat er eenig verband beslaat,
tusschen het woord nachtmerrie en het
paard. Merrie is iu deze beteekenis
niets anders dan eene verbastering van
het Germaansche mara, dat geest of
spook beteekent. Zooheelin het Duitsch
de nachtmerrie nog altijd de alp (elf.)
Ook de naam mahr, dien men er in
Duitscliland voor heeft, moet niet ver
ward worden met mahre, dal merrie
beteekent, maar is hetzelfde als liet
Sanskrielsch marut, waarvan mara is
afgeleid. Dezelfde afleiding geldt voor
het Engelsche nightmare.
Zoodra wij aannemen dat de ware
beteekenis van nachtmerrie een «nacht
geest» of «nachtspook» is, lubben wij
den sleutel tot de rechte verklaring van
vele spookjes en legenden, met dit zon
derling verschijnsel samengeweven, die
ons anders duisier geweest zouden zijn.
Immers was de verklaring, welke liet
volksbijgeloof vroeger aan deze be
nauwdheid gaf die dikwijls niets
anders is dan eene storing van de spijs
verteringsorganen dat zekere vrou
welijke demons 's nachts mannen en
vrouwen kwamen plagen door op hunne
borst te gaan zitten cn hunne ademha
ling te belemmeren. Daar ran deze spo
ken het vermogen werd toegeschreven
om in een oogenblik van gedaante te
kunnen veronderen, konden hunne
slachtoffers hen nooit herkennen, en
zoo speelden zij in allerlei vermommin
gen hunne leelijke poetsen. Van daar
dat al wal men deed om die onwelkome
indringers te onttrekken en hen te we
ren, niet baatte altijd was die nacht-
lijke vijand den ongelukkigen lijder te
slim af. Zelfs tegenwoordig nog wordt
op vele plaatsen in Diiitschland deze
verklaring aan de nachtmerrie gegeven,
en de boeren bezigen nog verscheidene
loovermiddelen en bezweringen tegen
dit spooksel hunner verbeelding.
Een der gedaanten, waarin men
meende dat de nachtmerrie de slaapka
mer 's nachts binnensloop; was die van
eene kat. Zoo wordt verhaald dat een
schrijnwerker in Buhl, die nacht op
nacht verschrikkelijk door de nachtmer
rie geplaagd werd, eindelijk, omstreeks
middernacht, zijne vijandin in de ge^
daanle van eene kat zijne kamer zag
binnensluipen. Na het gat, waardoor
hij de kat had zien binnenkomen, zorg
vuldig diphtgeslopt te hebben, ving hij
het dier, en om zeker te zijn dat het niet
ontsnappen kon, spijkerde hij het met
een pot op den vloer vast. 's Morgens
bij zijn ontwaken, zag hij echter, tot
zijne groote verbazing en schrik, in
plaats van de kat, ecue schoone jo.ig
vrouw, met een spijker, die door hare
hand was geslagen, Door hare bekoor
lijkheden aangetrokken, trouwde hij
met haar, en na verloop van tijd had
den zij drie kinderen. Maar op zekeren
dag maakte bij het gal, dat hij had
dichtgeslopt, open, en tot zijne ontzet
ting nam zij oogenblikkclijk weder de
gedaante van eene kat aan en verdween
door dat gat om nooit terug te komen.
Vele geschiedenissen van dien aard, op
allerlei wijze ingekleed, worden nog
hier en daar verteld.
Soms verschijnt de nachtmerrie ook
als eene muis of een wezel, maar nooit
als eene werkelijke merrie ;en de schil
der van liet roemde stuk de Nachtmer
rie heeft baar zeer onjuist voorgesteld
als hare slachtoffer in de gedaante van
een paard aanvallende. Maar het denk
beeld, dat het volksbijgeloof er meestal
aau hecht, is dat van een boozen geest
of duivel, die van de nachtelijke uren,
wanneer de spoken uit wandelen gaan,
gebruik maken om de dorpen af te loo-
pen eu den een of den anderen boer te
versmoren of in zijne droomen zich iu
de leelijkste gedaante aan hem te ver-
toonen. Dit denkbeeld wordt zelfs onder
wilde stammen gevonden en klimt tot de
versie oudheid op. Zoo wordt, bijvoor
beeld. verhaald dat de Noord-Ameri-
kaansche indianen, na een avond van
brasserij,'s nachts in hun slaap gestoord
worden door lastige bezoekers, die hen
met dreigende gebaren verschrikken
alsook dat de Caribs, wanneer zij akelig
gedroomd hebben, dikwijls bij hun ont
waken verklaard hebben dat de booze
geest Maboya lien in hun slaap mishan
deld en geslagen had,en verzekerden dat
zij hel nog in al hunne leden voelden.
Vandaar ook, dat in den eersten tijd
van hel christendom bij vele demeening
ingang vond, dal de demon der nacht
merrie een van de middelen was, die
Satan bezigde om mensclienlijke zielen
te plagen en Ie verleiden. Daarom hield
men het er voor dat iemand,wiens slaap
door zondige droomen gesloort was,zon
der het zelf te weten, onder den invloed
van Satan was geweest en aan booze be
geerten en neigingen had toegegeven.
(Harper's Weekly}.
L'économib financière onzième an-
née. Rédacteur L'hoest avocat. Prime
gratuite. (Voir annonces.)
Court St. Étienne, arsenicaal water,
(Ziet advertentie.)
Letter- en Tooneelkundig Gezelschap
VOOR TAAL EN VRIJHEID
op Stadsschouwburg den
Zondao d Oktober 1882
met de medewerking van mejufvrouw
DE CAESEMAEKER van Gent.
Blijspel in één bedrijf door
Auguste HENDRICKX
Zangspel in één bedrijf door
Emanuel ROSSEELS, muziek van
Honoré STEPPE.
Blijspel in één bedrijf.
PRIJZEN DER PLAATSEN
Benedeplaatsen 2 fr. Balkon 1
fr. Gaanderij 0,50 centiemen.
Opening des bureels om 6 uren.
Opgaan der gordijn om 6 1/2 uren
stipt.
LAND- EN HOVINGBODWMAATSCHAPPIJ
VAN HET ARRONDISSEMENT AALST.
MET HET OOG OP DEN
UITVOER.
De Land- en Hovingbouwmaatsehappij
van het arrondissement Aalst zal den 8'""
October 1882 eene tentoonstelling voor
vee- voedergewassenzaden en granen,
moeshovenierderij en fruiten openen.
Er zullen modaillen en geldpremiën
aan de merkwaardigste verzamelingen iu
t' algemeen en voor elke soort van land
bouw- en moeshovenierderij voorbrengsels
en zaden in het bijzonder toegewezen
worden evenwel de medaitlen ten getallo
van drij voor eiken prijskamp ofsoorl, en
de premiën beloopende van VlJF tot DER
TIG FRANKEN, zullen alleenlijk toege
kend worden wanneer de jury de voort
brengsels verdienstig genoeg acht. Voor
de fruiten enz. zullen er drij a vijf medail-
len voor eiken prijskamp ter beschikking
van de jury gesteld worden. Het bureel der
maatschappij zal des noods van alle maat
regelen gebruik maken om zich te verze
keren dat de aangeboden voortbrengsels
bij den tentoonsteller zijn gekweekt of
gewonnen. Zijn uitgezonderd de prijs
kampen voor de zaden van den moestuin en