KJ \J XV kJ X 6urez»sdast*
VRIJHEID WAARHEID Si RECHT.
f% f% T?T ^0
'1882. Aalst, 7 December. Uil0128.
F®. 4-00
JFM. 4"V
De aboBHCiRcn ispiijs
aankondigiogeo
De Slotrede.
is voorop betaalbaar
Jj& tgl Jjf jr| M Ja Mil V De aankondigingen
Kr 4$& W- verzoekt menuiterlijk
1 H 1 B lit If if W d' s Woensdags voor
's jaars voor de stad.
5C™" den drukregel
VOORUIT
verschijnt wekelijks
den Donderdag
in den namiddag.
's jaars voor heel het
land.
De slotrede van M. Pecher's rede
voering ia de liberale Federatie is een
zeer merkwaardige oproep aan de een
dracht en de eensgezindheid tot de li
beralen gericht. Wij mogen onze vrien
den niet berooven van de lezing dier
belangrijke regelen en deelen ze derhal-
ve mede
Laat mij toe, Mijnheeren, op het
oogenblik dat ik mijn mandaat neerleg
als voorzitter der liberale Federatie,
eenen laatsten oproep te doen op de
eendracht en op de eensgezindheid, en
van aan al de liberalen des lands te
zeggen Herinnert u dal de vrijheid
van geweten, die de basis is vau al de
andere vrijheden, eene moderne ver-
oveiingis herinnert u dat, pas eene
eeuw geleden, de liberalen die zich niet
wilden laten onde-drukken door de ka
tholieke geestelijkheid op eene wieede
wijze verdrukt werden, zoow el in Fran
krijk als in Belgie en elders, dat zij
ketters genoemd werden, dat zij van al
le openbare amblen beroofd werden,
van be-stedelijke burgerschap der stie
len en ambachten, dat het bon ver
boden was liet beroep van geneesheer
of advokaat uil te oefenen dat het
enkel door eeiie ordo.uianlie was van
van 5 Mei i7(18, dat zij gemachtigd
werden bij testament over hunne goe
deren l" beschikken herinnert u. Libe
ralen. dat toen keizer Joseph II itun
een zeker recht toestond door zijn ver
maard edikl van 12 November 1781,
heel de belsische geesieliikheid in op
stand kwam tegen dien maatregel van
rechtvaardigheid en meuschlievend-
heid. en dal ten slot het gouverne
ment verplicht was in te trekken den
9 februari 1792 dat is te zeggen na
de uitroeping der Volkenrechten door
de fransche Constituante.
Het volk heeft, dank aan de geluk
kige tijden waarin wij leven, de marte
lingen vergeten, die de geestelijkheid
het heeft doen onderstaan.
Het. is noolig het zijn martelaarsboek
te herinneren.
In 1791 dorst de Provincie Raad van
Luxemburg drij ongelukkige buitenlie
den van Saenen tol levenslange gevan
genis veroordeelen en hunne goederen
verbeurd verklaren omdat zij geweigerd
hadden te biechten ie gaan en ie com
munie, te gelooven aan de verschijning
van Christus in vlcesch en bloed in liet
Sacrament.
Eenige jaren voor dit tijdstip dal
nog niet verte van ons verwijdert is,
zouden die ongelukkige slachtoffers van
de clericale onverdraagzaamheid levend
verbrand zijn geworden, krachtens de
bestaande wetten.
Dit was, Mijnheeren, minder dan
honderd jaar geleden, de toestand der
liberale katholieken en der protestan
ten van ons Land.
Wi" zou durven beweren dat de te
rugkeer van dten toestand onmogelijk is
indien de liberale partij door de scltul-
digste der lafheden, ophield al de
krachtdadigheid van een vrij volk aan
den dag te leggen om het leger achter
uit te drijven der facaliekeu waarvan
men nog overal soldaten vindt, zooals
ik daar zoo oven aangetoond heb.
Onze plicht is de stem te verheffen
en de liberale partij te wapenen tegen
de valstrikken, die schijnen gereed te
zijn gemaakt door arglistige vijanden
om hare aandacht af ie wenden van het
ware gevaar dat het land bedreigd de
samenzweering die door de bisschoppen
gesmeed wordt om op de puinen onzer
instellingen de clericale verdrukking te
herstellen, waarvan Belgie zich bevrijd
heeft.
Laat ons overigens eenen blik werpen
op al de landen rondom ons en wij
zullen bevinden dat de clericale kwes
tie nog altijd de kwestie der eeuw is.
W elnu, de krachtdadigheid der libe
ralen die ik inroep en waarin de red
ding ligt, is niet mogelijk en kan niet
afdoende-zijn, dan in geval wij onder
ons alle reden van verdeeldheid vermij
den. In tegenwoordigheid van den vij
and, die zich door alles versterkt en
wiens verwaandheid nergens afneemt,
moeten wij vereenigd vooruit om nieu
we duidelijk afgeteekende overwin
ningen te behalen de onafhankelijk
heid vaa het burgerlijk gezag, de volle-
dige~'"verwereldlijking, met uitsluiting
van de geestelijkheid uit al de onder
wijsgestichten en uit al de diensten die
afhangen van den staat en van de Ge
meente, namelijk in kwestie van open
bare liefdadigheid, van kerkfabrieken
en van officieel onderwijs, de herin
richting van liet hooger onderwijs, de
radikale afschaffing der doode hand,
door verkrachting der wet terug in le
ven geroepen door de kloosters en de
geestelijke congregaties, dank aan het
bedrog en aan de veinzerij, waarin on
ze politieke vijanden uitma nen -- de
volstrekte vrijmaking van het kiezers
korps, der wijze, zoo niet onmogelijk,
dan toch onmachtig te maken, de mis-
bruikelijke aanmatiging der priesters
en der monikken ia onze kiezingen
laat ons ten dien einde eene wet vragen
die elke kiezirtg nul verklaart, welke
besmet is door deze ongeoorloofde be
moeiing gelijkvormig de wetgeving van
Engeland en van Frankrijk.
Zoodra dit dnel bereikt zal de bijzon
dere hinderpaal tot verwezenlijking van
anderen vooruitgang, uit den weg ge
ruimd zijn.
Zoodra de clericale macht zal neer
geveld zijn, zal de liberale partij al
hare zorgen, al hare pogingen en al
hare hulpmiddelen kunnen wijden aan
de uitvoering der domocralische her
vormingen die strekken om het 1 >t
van den ongelukldgen ie verbeteren,
welke de geestelijkheid eeuwig wil in
onwetendheid en in bedwang houden.
Dat zijn de praktische wegen en de
w ensehelijke toekomst die Je eendracht
opent voor de soldaten van het libera
lism.
VERPLICHTEND ONDERWIJS.
In een artikel over de catholieke
scholen in Engeland))zegt een clericale
Gazet onder andere De wet, inder
daad, het prienciep van de leerplicht
aannemende, heeft bepaald, dat de
zelve alleen kan vervuld worden ia de
scholen, die door het gouvernenient als
werkelijk e/ficienl zouden goedge
keurd worden. Trouwens om wer-
kelijkttverlilaard te worden moet eenê
school aan zekere voorwaarden vol
doen betrekkelijk het lokaal, het onder
wijs en de bijwoning der klassen.
Indien men in Belgie de vrije scho
len behandelden op den voet der En-
gelsche catholieke scholen, dan zou
den er hier niet veel blijven bestaan,
vermits er bitter weiniü zijn die effi
cient mogen genoemd worden.
Eene schuur, eene boerenkeuken,
eene herbergzaal, een lokaal waar de
kinderen op een gelast zitten, daar zou
men dan niet meè tevreden zijn. Daar
bij. men zou ook al inet geeuo opge
raapte meesters mogen voor den dag
komen, zooals het hier o ver het alge
meen, in het katholiek onderwijs het
geval is.
De clericale Gazet -neemt op hare
beurt uit een grooter blad Journal de
BróntèlUs), ee« artikeltje over, in liet
welk vferteld wordt dal er in hei Minis
terie van openbaar onderwijs kermis
gevierdft geweest, omdat er een ver
slag toegekomen was uit eene gemeen
te waar-thans twee leerlingen de ge
meenteschool bijwonen, terwijl er
verleden jaar maar één in die schoot
aanwezig was.
Wij kunnen het goed aannemen. Hel
ministerie hetwelk ver is van, onder
betrek van zedeleer, te verwerpen al
wat liet Evangelie als echt zedelijk
aanbiedt, zal zich de spteuk van Chris
tus herriimerd hebben:* Er is in den
hemel meer vreugde voor eenen zondaar
die boedveerdigheid doet, dan voor ne
gen en negentig andere, die geene boet-
veerdigheid noodig hebben
In het geval door die cleiicale gazel
ten aangehaald Ltui er geene quaestie
zijn dan van eene gemeente waar emi
rijk en faniiiek grondbezitter de hand
leent aan M.de pastor om de officieele
school te ontvolken. Eh wel.'zou in dit
geval de kermis in het ministerie niet
gewettigd zijn Zou er bijvoorbeeld
niet, meer reden zijn om zich Ie ver
heugen indien er te Yleckem of te
Zonnegem waar men burgemeesters
arn bet hoofd heeft die in hunne hoe
danigheid van rijkegrondbezitters heel
de gemeente onder hunnen duim heb
ben en dan met de geestelijkheid sa
men spannen, indien zeggen wij. men
daar tin deren in de officieele school
aantrof, dan wel te Aalst waar het er
op een dozijn of twee niet steekt, mits
er dertien honderd de gemeentescho
len bijwonen
OPGELET.'
De middensectie der begrooting van
justitie (verslaggever M. Goblet d'Ai-
vièlla) heeft met 3 stemmen tegen 2
besloten, als gevolg aan liet verslag
des ministers van justitie over den
toestand der geestelijkheid, voor te
stellen de jaarwedde van 432 onder
pastoors af te schaffen en heeft haren
verslaggever den last opgedragen uit
leggingen te vragen,
1' Betrekkelijk de verdeeling der
toelagen aan de kerkfabrieken voor
herstel en onderhoud der kerken.
2' Betrekkelijk de verhooging van
zekere traktementen van de leden der
geestelijkheid.
Het godsdienstig fanaiismus is over
al hetzelfde het is altijd hatelijk,
voornamelijk wanneer het zoover ge
dreven wordt van zijne slachtoffers tot
in het graf ie vervolgen. Deze bodèn-
king wordt ons ingegeven bij het lezen
van hel verhaal der feilen waarvan
eene gemeente, in liet noorden van
Frankrijk, dezer dagen het tooneel
was.
Eene in den loop van dit jaar gestem
de wet schaft in Frankrijk alle verdee
ling der kerkhoven af. Deze wet heeft
voor ganseh hel land de toestand inge
steld welke onder dit opzicht reeds
in de meeste groote steden van Belgie
heerscht.
Welnu, voor eenige dagen slierf te
Goullery het kind eener proiestantsche
familie.
De veldwachter en de koster wijden
zich gedragen aan de voorschriften dei-
wel en liet kleine lijk begraven onrnid-
delijk nevens de laatste, ter aarde be
stelden, in liet algemeen gedeelte des
kerkltofs.
Maar een groot gedeelte der bevol
king wilde zich daartegen verzetten. Na
genoeg al de vrouwen der gemeente
allen katholieken vereetiigden zich
op hel kerkhof en verhinderden met ge
weld den veldwachter en den grafma
ker om hel. lijkje ie begraven, dil in de
tegenwoordigheid der moeder die bij
de doodkist van haar kind zat te, wee-
nen. Om deze vrouwen, deze moeders
bij wie de. dweepziekte alie men-
schelijk gevoel versmacht had te
overmeesteren, moest mei) dn hulp dei-
gendarmen inroepen. En dan nog gaven
zij baar niet over en aarzelden zij niet
de grafsteden ie schenden. Zij rukten
de kruisbeelden en d» versieringen af
om ze naar het Itoold dei- gendarmen te
werpen en liet was met oneindig veel
moeite dat men er in gelukte deze ver
blinde menigte uit het kerkhof te ban
nen. Dan eerst werd het lijkje ter aar
de besteld.
Vrouwen die zelve moeder zijnen
die zich zoover vergeten hij de dood
kist van een kittel, die de smart etner
moeder belecdigett en verdubbeien, dat
is afschuwelijk, zult gij zeggen Wij
zijn het met u eens daarover.
Maar wij zullen u afvragen op wie
de verantwoordelijkheid vanzulseon-
menschelijke gevoelens moet vallen
Is hel niet op hen die het fanatismus
en de onverdraagzaamheid aanpreeken
