Landjuweeiprijskamp
Tooneelkunüig Gezelschap
VERSLAG
Tweede Jaargang Nr 18
JVIRfltfDBüAD
Maand Juni 1924
te Aalst 1923-1924.
Voorzitter Robert KLAÉS, fipstirM t«n iarP 1 «71 8 MAATSCHAPPELIJKE ZETEL
Aalst, Dirk Martensstraat, 73. - Tel.-is i ie J e ao/i Graaf van BgmontGroote Markt, Aalst
Aan dit nummer behoort een bijvoegsel
OVER DEN
Aangezien het Landjuweel geschonken door
Z. M. Koning Albert, inden eersten wedstrijd,
waarvan de_ inrichting was toevertrouwd ge
worden aan de Kon Tooneelmaatschappij De
Noordstar van Brussel, gewonnen werd door
het Koninklijk Letter- en Tooneelkun lig Gezel
schap VOOR TAAL EN VRIJHEID» van
Aalst, viel deze laatste vereeniging de eer der
inrichting van den tweeden Landjuweeiprijs
kamp te beurt.
Zoo geschiedde het, dal een provintiestad
gedurende een paar maanden de aandacht op
zich vestigde van al wie zich in het Vlaamsche
land aan tooneel wijdt, en gedurende, een korte
spanne tijdstot èen centrum van hoog-opgevoerd
kunstleven werd, waarvan in de toekomst oen
heilzame nawerking mag worden verwacht
Te Aalst werd op schitterende wijze bewezen,
hoe de herinrichting van het aloude Landjuweel
een daad is geweest van groote cultureele betee-
kenis, die op de ontwikkeling der volksbescha
ving door middel van dien machtigen factor,
waarvoor het tooneel len allen tijde gold, een
diepgaanden en ver-strekkenden invloed ten
goede zal blijven uitoefenen. Reeds het feit
alleen, dat de verplichting om het tweede Land
juweel in te richten, de uitschrijvende vereeni
ging deed hesluiten tot het bouwen van een
modern-toegerusten schouwburg, die te Aalst
ontbrak en daar in de toekomst de verdere ont
wikkeling van het tooneelleven zal bevorderen,
zou voldoende zijn om het gegronde onzer bewe
ring te staven. De oprichting dezer tooneelzaal,
waartoe alleen kon worden overgegaan dank zij
de offervaardigheid der bevolking, bewijst hoe
de belangstelling voor intellectueel leven in het
algemeen en voor de dramatische kunst in het
bizonder, groeiende is in de Vlaamsche gewesten
Wij allen zijn er van geluige geweest, hoe
ondanks de guurheden van den Winter, de
tooneeliiefhebhers van heinde en verre, soms
uit afgelegen dorpen van alle verkeersmiddelen
verstoken, naar Aalst reisden om de lange reeks
van vertooningen bij te wonen. In die dagen van
het Landjuweel ging er van Aalst een sterke
aantrekkingskracht uit, die zieh deed gevoelen
tot in de verste uithoeken van het Vlaamsche
land, waar de tradities der rederijkers nooit
heelemaal verloren zijn gegaan
Tijdens den eersten Landjuweel-prijskamp
bleek het reeds, dat de beste onder onze volks
maatschappijen met beslistheid den weg naar
hooger op wilden. Het was inderdaad verheu
gend te kunnen vaststellen, hoe de mededingen
de dilettanten ook werk aandurfden van groote
literaire waarde, dat aan de vertolking hooge
eischen stelt. In dit opzicht heeft het tweede
tornooi resultaten opgeleverd, die zelfs tamelijk
stoute verwachtingen hebben overtroffen. Al de
deelnemende vereemgiilgen hadden stukken ge
kozen waarvan de Ki, 1 waarde, hoe uiteenloo
pend ook, toch onmiskenbaar was. Terwijl een
Genlsche kring De Vrijheidsliefde liet had
aangedurfd een opvoering van Op Hoop van
Zegen (een der moeilijkste werken van Heyer-
mansjte gevenwaagden andereinaatschappijen
zich aan de jongste producties van een paar on
zer modernste tooncelsphrijvers.
Zoo bracht do toonnelkring Door Strijd tot
Zege Sint Pietersnacht van Gaston Martens
voor het voetlicht, tern ijl «Volharding» van
Thienen Mama's Kind van Putman speelde en
De Noordstar van Mechelen, Teirlinok's
Vertraagde Film vortfeonde.
De Thiensehe rederijkers, die Mama's Kind
in moderne insceneering op de planken verwe
zenlijkten, gaven blijken van een vooruitstre
vender! artistieken zin. Dank zij het Landjuweel
werd voor het eerst de aandacht der tooneel
iiefhebhers gevestigd op de mogelijkheden,wel
ke een vernieuwing der oude tooneel vormen
voor de evolutie der dramatische kunst inhoudt.
Ook wanneer we ons minder'bekommeren om
de bereikte resultaten, kunnen wc verklaren,
dat Volharding door deze daad beslist den
weg der navolging verliet om ondankbaren
pioniersarbeid op ziclfle" nemen dan wanneer
de gesubsidieerde gezelschappen der groote cen
tra slechts hoogst-zelden en met behoedzamen
stap hot zekere spoor der overlevering verlaten.
De Aalstersche Kring Voor Taal en Vrij
heid heeft glansrijke wijze bewezen, dat
nek liefhebbers lietzgn, klassiek werk kunnen
spelen. Ook zij hebben baanbrekend bescha
vingswerk verricht. Immers het leeren genie
ten der groote dichters uit den bloeitijd der Ne-
dertaudsche literatuur, waarvan de schatten
versloten blijven voor de groote massa, is hij-
dragen tot versterking van het merg der eigen
Vlaamsche cultuur
Alhoewel de keus der stukken eigenlijk niet
in aanmerking komt hij de beoordeeling der
prestaties, achten we het toch wenschelijk
hieromtrent een paar opmerkingen van alge-
meenen aard een plaats in dit verslag in te
ruimen
Over het algemeen is in deze keus een gewisse
beperktheid waar te nemen. Hoofdzakelijk
wordt er geput uit het repertoire der schouw
burgen, waardoor de vertolkers, die in de gele
genheid verkeeren het spel der beroepsartisten
te bestudeeren, al te zeer tot navolging worden
geprikkeld zoodat hun prestaties dikwijls een
eigen ziel missen. Bovendien lijdt deze al be
perkt" keus aan een opvallende eenzijdigheid.
Dolle Hans en Sonna werden reeds opgevoerd
in don vorigen Landjuweel-prijskamp. Nu weer
genoot het werk van Eabrieius de voorkeur van
verscheidene maatschappijen. Van hem werden
ditmaal ten tooneele gebracht Sonna, Dolle
HansOnder één Dak. We laten de waarde
dezer drama's buiter. beschouwing en willen er
enkel op wijzen, dat de rijkdom der Nederland-
sche tooneelliteratuur een grooter verscheiden
heid in de keus der stukken toelaat.
Een eigenaardig verschijnsel dringt zich
verder aan onze aandacht op. De Vlaamsche
dilettant schijnt een zeer sterk-afgeteekende
voorliefde te koesteren-voor het drama en ver
waarloost daarentegen het blijspel, dat schier
nooit het hoofdbestanddeel van het programma
vormt. De luimige eenakter, die tot aanvulling
dienen moet, wordt heel zelden met groote zor
gen omringt. We willen niet veronderstellen,
dat de Vlaamsche tooneelljellTebber zich niet bij
machte gevoelt om een blijspel te interpreteeren.
Ons dool was het enkel de VI. Rederijkers
opmerkzaam te maken op een euvel waaraan
heel gemakkelijk kan verholpen worden.
De prijskampen van het Landjuweel moeten
toonaangevend worden op elk gebied der dra
matische bedrijvigheid. Zij dienen bij te dragen
tot vernieuwing en verbetering van liet reperto
rium, tot loutering van den smaak onzer
Vlaamsche rederijkers voor wat betreft spel en
insceneering. Elk Landjuweel zou het resultaat
moeten zijn van een volgehouden streven naar
hooger en het uitgangspunt voor steeds nieuwe
pogingen. Dan zou deze groote nationale wed
strijd beantwoorden aan het cultureele doel,
dat met de herinrichting van het aloude Land
juweel werd beoogd.
Twaalf maatschappijen uit het Vlaamsche
land werden door de Koninklijke Commissie
van Toezicht aangeduid om deel te nemen aan
den Landjuweelprijskamp te Aalst. De beurtop-
treding werd als volgt geregeld
Zondag 9 December 1923, Willem Ogiers-
kring van Antwerpen met Eerloos, drama in
drie bedrijven door Van Nouhuys, en De Glim
lach van den Faun door Andre Rivoire. Uit het
Fransch vertaald door M. Sahbe.
Donderdag, 13 December, Broedermin
van Brussel piet Onder Een Dak, toonoelspol in
3 bedrijven van Jan Fabrieius en Onder Ons,
dramatisch tafereel in één bedrijf door Marcel
lus Emants.
Zondag, 16 December, Voor Taal en Vrij
heid met Jojef in Dothan, treurspel in 5 be
drijven van Vondel.
Donderdag, 20 December, Roos en Eikel
van Leuven, met Kleine Menschen, komedie
in vier bedrijven door Van Waesdijck.
Zondag, 6 Januari 1924, 't IJzerbloempje
van Kortrijk, met Sonnatooneelspel in 3 be
drijven van Fabrieius en Onder Vier Oogen,
blijspel in een bedrijf door Fulda.
Donderdag, 10 Januari, De Vrijheidsliefde»
van Gent, met Op Hoop van Zegen, spel van
de zee, in 4 bedrijveii/van Herman Heyermans.
Donderdag, 17 Januari, Hoop en Liefde»
van Antwerpen, met De Schande, boerenzede-
spel in 4 bedrijven door Scheffer en Bietje, too
neelspel in 1 bedrijf van M. Sabbe.
Zondag, 20 Januari, De Ongeleerden van
Lier, met Mijnheer Pirroen, schouwburgspel
in 4 bedrijven, door F. Timmermans en Éd.
Veterman.
Zondag, 3 Februari, Vslharding van
Thienen, met Mama's Kind, van Willem Put
man.
Donderdag, 7 Februari, Door Strijd tot
Zege van Oostende, met Sint Pietersnacht.
drama in 3 bedrijven van Gaston Martens.
Zondag, 17 Februari, De Zeegbare Herten
van Roeselaere, met Dolle Hans, Indo drama
in 3 bedrijven van J. Fabrieius en Leentje uit
Hemelrijk, in 1 bedrijf van Gaston Martens.
Donderdag, 21 Februari, De Noordster
van Mechelen, met De Vertraagde Film, van
IJ. Teirlinck.