vóór 25 urea waren de pastors-agenten van
Landrand mei do spaarpenningen van boer en
kleinen burger nog niet gaan vliegen en als
dan was het volk nog zoo slim niet, begreep het
do klerikale fopperijen nog zoo goed niet, alsuu.
De klerikale afpersingen hebben 't volk voor
zichtig gemaakt, hebben het geleerd don duim in
de vuist te houden.
En 't volk is niet overtuigd dat do Staatsscho
len, onder "t-beheerder nieuwe wet, zullen god
deloos zijn. Daarbij wordt do onderwijzer in
t algemeen door de bevolking goaeht en bemind:
en zoo lang Jo Staatsscholen door het tegen
woordig'onderwijzend personeel zullen bestuurd
worden, zal haar de huisvader zijn vertrouwen
schenken, zal hij zijne beurs gesloten houden
Yoor het stichten van klerikale scholen.
Zullen de Staatsondorwijzers tot de klerikale
scholen overloopcn? Ilier kom ik aan de tweede
hoofdzakelijke noodwendigheid ter stichting van
klerikale scholen.
Den cenvoudigen burger kan men door woor
den misschien oïn den tuin leiden; den werkman,
den kleinen man, die van ernstig onderwijs ont
bloot is, kan de pastor schrik aanjagen. Met hem
die eau grondig onderwijs genoten heeft,met den
onderwijzer, moet men redeneren om hem to
overtuigen: en do rede zegt hem dat de nieuwe
wet gelasterd wordt.
De onderwijzer is ook, in 't algemeen, onaf
hankelijk van karakter: du studie, do weten
schap, die gezworen vijand van alle bijgeloovig-
heid en dweepzucht, heeft torzei ver tijd dat zij
zijnen geest versierde, ook zijne ziel veredeld, in
haar uen zucht aangevuurd naar beschaving,
naar vrijheid, naar onafhankelijkheid naar al
wat het ultramontanisui met hardnekkigheid
bestrijdt.
De onderwijzer, die thans volkomen vrij is,
zou cone zedelijke zelfmoord begaan, zou zich
aan den willekeur eoner onverdraagzame geeste
lijkheid overleveren, indien hij, tot het klerikale
onderwijs overliep.
Maar ook zijne stoffelijko wolvaart zou hij bc-
nadeeligen met zoo te handelen.
De positie van den Staatsondcrwijzor is verze
kerd', zonder grondige redenon kan hij zijn ambt
niet verliezen. Na eon zeker getal jaren dienst
heeft li ij recht op pensioen.
Ui-t Staatsonderwijs verlaten, is, zich vcor
imuici den terugkeer naar hetzelve sluiten, is
zijne rechten op pensioen verbeuren.
Zekerlijk zullen cr hem schitterende beloften
gedaan worden door do Klerikale partij. Maar
wolko waarborgen zullen hem die beloften op
leveren
Wij spreken hier van stoffelijke waarborgen.
Wie waarborgt er dat de klerikale partij
'indien zij hare schelen inricht die scholen zal
bénen gestort of gronffgóelTerOT véïteïKtihiUf-
d'.'ii toe waarborg der jaarwedden en pensioenen
v an de onderwijzers Zal de onderwijzer door
authen 'ieke stukken verzekerd worden van zijne
positie l
'i Gene i;i eono naburige gemeente gebeurd is,
zegt ons neon.
Mon vi-aagt aan don onderwijzer dior gemeente
af dat hij in het klerikale onderwijs wil treden.
Goed, hoer pastoor antwoordt deze; maar op
voorwaarde (tót gij dertig duizend franken in
pand stelt om er iuij de intresten van betaald te
wordciiin 't geval «'.at gij mij mijn ontslag geeft
of'.k het in uwe school niet meur kan uithouden.
Die voorwaarde werd oruniddelijk van de hand
gewezen.
En wat de zedelijke waarborg door de kleri
kale partij gegeven, betreft, iedereen weet dat
er daar niet veel op te rekenen is.
Uw geweten verzet zich tegen slaafscho onder
werping die men u opleggen zourekent er dan
maar op dat de dagen, dat gij onderwijzer blijft
geteld zijn. In het Staatsbndenderwijs kan do
onderwijzer zich op do openbare denkwijze be
roepen, wanneer hu denkt onrechtvaardig of
willekeurig gestraft te zijn. Maar in het klerikale
kamp moet alles, even als in allo klerikale in
richtingen, in het duister afgewerkt worden.
Wij zegden daar zoo even dat er niets onze
kerder is dan het behoud der klerikale school-
inrichting.
Inderdaad, veronderstellen wij dat de klori-
ka!«! partij binnen drie jaren aan het bewind
terug komen. Wie twijfelt er aan dat de kleri
kale partij de wet van 1 Juli 1879 afschaffe eu
terzeivert'jd hare scholen late varen om het
klerikaal onderwijs door den Slaat zélf in te-
richten. Veronder-tellen wij dat do klerikale
onderwijzers door Int klerikaal ministerio op
genomen worden. Zoolang het klerikaal ministe
rie zou bestaan, zou alles voor do klerikale
ondorwijzers goed ailoopen; maar do terugkeer
van de liberalen aan 't bewind zou voor natuur
lijk gevolg bobben, do afdanking van de ultra
montaanse h«3 oiuli rwijzers. En de on mekeer der
politiek is de eenige r« de der omstandigheid der
klerikale schoolinriebting niet. Vele andere
eden kunnen "tklerikaal onderwerp doen vallen.
En. ware het geene dwaasheid, stoffelijk ge
sproker., vcor n onderwijzer, het Staatson
derwijs te verlaten. liet is even dwaas voor
de ouders hunne kinderen tot het klerikaal on
derwijs opteleidon, want dat is de 'toekomst
hunner kinderen aan de grootsto onzekerheid
blootstellen.
Wij besluiten dusit te zoggen dat het nan
<1: hL'ritte -partij cct-rk'. n-.-n GELD
cn uin ONDERYéiJ.êLRS, zonder welke.twee
1: iizaken de inrichting vaneen ernstig kleri
kaal onderwijs onmogelijk is.
Men zal ons toeroepen
Maar, indien dat waar is, dan moet do kleri
kale partij dat ook weten en toch richt zï zich
in.
Ja, maar, na zoo vele protestation, na zoc vele
petitiën, na zoo eenen hardnekkigen oorlog-tegen
net wetsontwerp, dat den 1 Juli laatst wit ge
worden is, i:i do klerikale gazetten, in den
preekstoel, in do Kamers, in dé bisschoppal ijko
brieven,nabij hoog en bij laag gezworen te
hebben dat zij katholieke scholen zou op men,
kon do klerikale partij, dierf zij niets aiders
doen, dan don schijn aannemen van woud te
houden.
Wanneer zij die aanvallen ploegde, al die
beloften deed, hoopte zij daardoor liet webont
werp door de Kamers ol door den Koning te doen
verwerpen: anders zou zij al die beloften niet
gedaan nebben.
De omstandigheden hebben haar plan doen
mislukken,en zij is te ver gegaan om zich in ious
achteruit te trekken. Zij z: 1 dus den schijn van
handelen nemenzij zal iets doenmaar eer een
jaar zal vorloopen zijn, zal zij zelf bekennenen
die bekentenis zal haar licht zijn dat hot werk
welk zij ondernomen heeft, onmogelijk is om uit
te voeren.
AINSI SOIT-IL, Hoofdonderwijzer.
Aan do ingezetenen der gemeente
Meirelbeke.
Geachte Medeburgers,
Huitengewone omstandigheden stellen mij in
de noodzakelijkheid u hot woord toe te stieren.
Eenige personen niet een inzicht bezield dat ik
aan u overlaat to beoordeel'en, komen mij op het
terrein van het onderwijs aanvallen, en zonder
eenige redens van mijnent wege, den oorlog aan
doen; zij komen do verdeeldheid on de onoenig-
heden zaaien tot in do schuldeloozè kinderwereld,
waarvoor het algemeen welzijn de grootsto vrede
zou dienen to ïieerscken; aldus gaan zij onze
anders zoo Yreedzamo gemeente in do grootsto
opschudding brengen.
Als uw wettige onderwijzer aanzie ik hit als
eene plicht u te waarschuwen voor de got aren
die u bedreigen en voor do onheilen die lover
het hoofd hangen. God gave dat do zakenaeene
hetero wending namen! Het is echter klstr en
duidelijk te zien dat de bevolking onzer genten te
zulke handelwijze grootelijks afkeurt, men vraagt
hier niet anders dan rust en overeenkoinst'fwaut
iedereen weet genoeg' dut het dc werkondp klas
en de neringdoende" personen zijn welke dien
twisten die tweedracht moeten bezuren; al waai
de partijdrift in het spel is, kan er geono sprake
meer zijn van recht f gezonde reden, want de
partijdrift is als de liefde, hijjsbijp^ Destihhvaii
ue?tfiiaeiAvr;s-tiruëzó'gemconte mij toevertrouwd
geweest, en nooit is mij van het geestelijk en
burgerlijk schoolopzicht anders dan den vleiend-
sten lof toegezwaaid, dc achting van alle welden
kende lieden heeft mij nooit ontbrokeu, en dit is
nu de belooning mijner bcwezene diensten
Mijne aanvallers beweren dat dit alles tegen mij
niet gericht is en nochtans is het op mij, en op
mij alleen, dat zij zich wreken.
Ons inzicht is altijd geweest het onderwijs in
dezo gemeente op zulkdanige hoogte to brongen
dat het voldeed aan do voorschriften der wet en
aan do vereischton der ingezetenen. Deftige bur
ners en ware ehristenon vormen was altijd ons
hoofddoel; de bewijzen hiervan zijn talrijken
.spreken luide genoeg. Ik daag dan mijuc tegen
strevers uit een enkel punt aan te tooaen dat van
i it princiep afwijkt. Waarom dan al die gewel
denarijen waarom dan al die oorlogstoo-
Stellen
Wij hebben hier nog vervolgingen to onder
staan* gehad, en altijd hebben wij op, de mede
werking van talrijke vrienden mogen rekenen.
Op do rechtvaardigheid steunende donken wij
dan op donzelfden voet voort te gaan, zonder
eenen duim breed van den rechten weg af te
wijken, en dit met do vaste hoop dat de voed
zame personen ons in den horigen strijd diëü wij
gaan aanvangen, nog zullen tor zijde staan.
Nochtans ik weet het, en onder dit opzicht
besef ik heel wel mijnon toestand, de hardvoch
tigheid van sommige menschon gaat ver, cn het
geweld kan veel, en zeer veelmaar wat liet toch
niet kan, dit is de inwendige stom der wroeging
dio allo laakbare daad na zich sleept in het
diepste hunner ziel versmachten, neen, hot ge
weten doen zwijgen dit kan het geweld niet. En
zeker is hot, dat al wie iemand rechtstreeks be-
nadcoligt of met de zwartste ondankbaarheid
beloont, geen gerust geweten kan hebbendit
is op zedelijk gebied eono eerste straf die zij niet
kunnen ontgaan.
Voor wat nu eigenlijk het onderwijs betreft;
Verklaar ik in liet openbaar dat al wat het on
derwijs aangaat, als boeken, leerwijzen, school-
mcubols, hot loeren van den catechismus, enz.
voor onze gemeente juist hetzelfde zal blijven
zooals het reeds zes-en-twintig jaar geweest is,
en al wie er eene enkulo letter verandering kan
aan bespeuren, mag het mij in het openbaar doen
aanmerken, cii wat meer is, de school zal wage-
wijdopenslaan vooralle huisvaders, iedereen zul
kunnen zieu wat er onderwezen wordt.
Ik vermeen dan voortdurend op uw vertrou
wen te mogen rekenen om alles in zijnen natuur
lijken en rustigen staat le doen wedurkeeren.
Meirelbeke, den 11 Juli 1879.
Do hoofdonderwijzer,
P. WATERSCHOOT.
X. B. Indien men opziehiens het onderwijs
•,ar.v;:;.r! oaeii V'r.-preidt ui'.ea w:j weerom do
pea opnemen.
HET MUILBANDEN -
Men weet dat volgens de voorschriften der
hoeren gouverneurs en burgemeesters, de honden
moeten gemuilband zijn, of dat zo door do politie
morden medegenomen.
Dat is in dit jaargetijde een maatregel van
voorzichtigheid.
Maar men zou ook niet slecht doen, zekere
pastoors en onderpastoors, als zij in hunnen
noèkstoel gaan, ook to muilbanden; zij hebben
iot meer noodigdan de honden; want naar hunne
venijnige en woedende uitvallen te oordoelen,
zijn zij stellig op het punt dol te worden.
Sinds de wet op liet onderwijs is uitgevaardigd,
hebben dc genees hoeren dagelijks catmants aan
de geestelijken voor te schrijven. Maar wij den
keu dat de besto calmanl van boi r en burger
zelve zal komen,die naeenigen tijd zullen toonen
door het zendon hunner kinderen naar do ge
meentescholen, dat al hun lawijt in rook is ver
gaan.
Ia afwachting zou een muilbantje voor do
scherrcwegs goed van pas komen.
De Prins Louis Napoleon, zoon van Napoleon
III, onder de werplansen dor Zoulous doodge
bleven had alreeds, niettegenstaande hij nog
maar 23 jaar oud was, gedachten uitgedrukt, dio
toonen wat men later van hem te verwachten
was. Had hii in leven gebleven en moesten zijno
droomen zich verwezenlijkt hebbed hij zou stroo
men bloed doen vergieten en Frankrijk in dweop-
zucht en huichelarij gedompolt hebbenzie m
't kort zijne gedachten in licht gebracht door don
Bonapartist Loudun
Hij wilde noch parlementarisch gouvernement,
noch despotismus, zijn plan was van een einde
testellen aan de revolutie, haar tedoodenhij
moest door het geweld weder aan do macht
komen; hij wildode klerikale werken ontwikke
len; hij stelde zich voor do vrijmetselarij te
vernietigen; (zijn vader schafte de Sociëteit vau
Vinecntius iPaulo af). Hij schetste do eigenaars,
do fabrikanten, do kooplieden, do bankiers als
geompahacheordc burgers en hot volk als dwin
gelanden af. Allo dio ongerijmdheden hadden
voor doelde volksregeering in Frankrijk fn
te voeren zoo als zij bestaat in Spanje.
Die jongeling beloofde voelOnrust aan
Frankrijk en aan heel de wereld.
Do vooringenomenheid mot vreemde
rassen.
In ons Vlaanderen hebben wij niet alleen de
vooroordeclen on de onwctondhóid in do voo-
kwéökerij to bestrijden. Maar hot gevaarlijkste
zijn do oppermachtige denkbeelden, welke wij to
betreuren hebbenaangaande de onbedachte
vooringenomenheid met vreemde rassen en welke
de verbetering van onzen Vlaamsclien veeslap 1
]J:taruvmVti}> liww^vfjs ..wen., ons yiaamsihe
dieren op het punt is geweest to vernietigen,
heeft do krachtdadige bedenking der voorstander
hen van déze groote dwaling doen terug komen
en het ras in zijnon oorspronkclijkcn staal be
houden.
liet is derhalve nooit te laat om wel te doen.
Ons Vlaaiiisch ras is nog rijk vau bloed cn brengt
vruchtbare kloiko kalveren voort, die zelfs meer
bevlccochd zijn dan de kalveren der Durliammer
koeien. Waarom moeten dan onze provinciale
raadsleden met duizenden francs stemmen voor
aanmoedigingen van Engelsclio stieren cn ons
Vlaamse!) vee in den schuilhoek plaatsen; heb
ben wij niet met honderden bewijzen dat wij op
den weg der waarheid waudclou, als wij de voor
standers van liet Du: hamras bestrijden.
Do heor de Mathuri, van Thourout, (West-
Vlaanderen) heeft sedert jarén lang het Durham-
ras voorgestaan on in z:jno boerderij, groo te
sommen geld verspild, ten einde eenige goede
uitslagen te kunnen bekomen, ca nooit is liet
hem mogelijk geweest; hij heeft zich laten mede
slopen naar kostelijke beproevingen zonder to
gelukken, eu do ontmoediging is net natuurlijk
gevolg zijner mislukking geweest.
Nu heeft dc achtbare hoor do Mathuri eene
publieke verknoping gehoudenop maandag
12 Mei, van al zijne uitmuntende Durhammer-
koeion eu stieren. Van alle kanton des lands,
wan-n de veekweekers,' voekoopmans, vlccsch-
houwois met hoopen aangekomen, om de vcr-
kooping van deze wijd vermaarde Durharm-
kweekerij bij te wonen, en niettegenstaande deze
groot© toeloop, is er geen enkel uier verkocht-
Zoo gaat het niet met ons Vlaamsch vee dc
minst aanzielijke verkooping van Vlaamscho
koeien en stieren prikkelt eenieder a?n om eene
goede melkgeefstcr of eenen voordeeligèn hor
voortbrenger aan te koopen, en men betwist
elkander aan hooge prijzen (leze opbrengende
dierenook worden de koeien cn stiereii aan
overdrevene prijzen verkocht.
Den 15 Mei 1879, F. Van Loo.
Lroogen van het hooi.
Zie hier een nieuwen middel om hot hooi te
droogen, welke sedert twee jaren in_Frankrijk
door eenige verlichte landbouwers met voel
vrucht gevolgd word.
Het gras word achter den maaier opgenomen
en recht gezet op do wijze van een biekorf, het
bovengedeelte met eeiien strooien band toegc-
benden: Om dit gestel vast te zetten opend men
zoo veel mogelijk het gras op het welk het ten
-'rondo rustdaardoor heeft de lucht in het
binnenste van die soort van hooischoven oolc
zijnen vrijen doortocht on droogd het iiooi zelf
met het slechtste weder op min als acht dagen.
Die schoven gedroogd zijnde wegen van 8 tot
12 kilos en dan heeft men slechts het onderdeel
bijeen to voegen en ze op een tweedon strooi band
om to worpen om zo too te binden cn al zoo een
goed gemaakten bussel te hebben welke men met
alle gemak handelen en vervoeren kan.
Voor Taal en Vrijheid te Aalst.
Do hoeren Leden niet hun huisgezin worden
uitoonoodigd tot de algcmeenevèrgadorin" welke
op Zondag 3 Oogst 1879, om S ure 's avonds, in
liet lokaal den Graaf vati Egniont zal geneven
worden ter gelegenheid van den 7- venaarde-
der inrichting des Gezelschaps.
Dezo vergadering zal door een Concert, waar
van hieronder het programma, opgeluisterd
worden
PROGRAMMA
EERSTE DEEL.
1° Openingstak voor quatuor.
2° De Bannelinglied door M. Gust. Leveau.
]'a ternüre pensée de Weber, geschrei n
Voor Saxophone door M. Cam- Gorardi.
4' Kluchtlied, door M. Will. Van Muylern.
TWREDE DEEL.
VERSLAG EN REKENING.
DERDE DEEL.
1" Kluchtlied, door M. II. Steppe.
2° Kluchtspel in één bedrijf
AVOKATEN REKENINGEN,
door Julius Wytynck.
Te Pamel is een jong moisjo van 17 jaren
Maria Van der Straetou. beticht van moord op
haar pas geboren kind eu het daarna in do aard
tegen hare woonst gedolven to hebben. Zij is
aangehoudon en naar Brussel vervoerd.
M. Husson do Sampigny uit Frankrijk geko
men om zijne vrouw op te zoeken, heeft haar in
eene kamer te Brussel gevonden, en heeft vier
scheuten van eenen revolver op haar afgescho
ten. Hot slachtoffer is doodelijk gewond naar
St. Pieters hospitaal vervoerd.
Mc.y. do Sampigny was met baren koetsier,
lauwe genaamd, naar Brussel gekomen waar
zijvon- hom 0011 kwartier in do JIUIiMb u-sira-it
gebuurd had. M. de Sampigny en Tauvê zii-i
aangehouden.
Eloctriekscho ijzeren wegen -gaan wier-
schijolijk in voegen gebracht worden? De ii
sen Zedung kondigd aan dat M. Wesin-.pd
ondernemer van ijzeren wegen, zio'i voursté:.! ,V,
de grooto steden van Duitsuhland ijzen n w
door middel van do ehctricileit te b-slm-eif r-
twee eerste linien z'jii al ivo, Is te L! rl:jn beoró; 1'
geworden.
Do Landengte van Panama 0:1
hot nieuw Kanaal.
I11 dit Congres word iiilu0,1 TiL -
10 onthoudingen gestemd voor het ktiuaal «loo
de landengte van Panama, met uitsluiiiii' ,i
andere ontwerpen waarvan erwnivn mor sluizen
en met tunnel, terwijl hut aang'uom.-., n i; -
stendigen waterpad en ojiene luc;u kan vul.r >.c
ken wordcli.
l)it kanaal loopt van do haai van Liinon n
de stad Colon op den Atlantisckon Ou.van, iia:u'
do baai van Panama tot do stad Panama <'.p de.,
Stillen Oceaan. Het heeft slechts eene longio vau
,3 kilometers en gaat gelijkloopig niet dun 'ijzeren
v/eg van Colon tot. Panama Ihz ijz«.ren w._
zal tot groot nut strekken in de voltooiing dér
werkenanders zou 111011 moeten beginnen met
er oenen te leggen; hetgeen de werken minstens
driejaren langerzoudoh trekken.
Het kanaal loopt aan Wederzijden uit in goed
geschuilde baaien, waar het gemakkelijk zal zijn
goede havens to vergrooton en to verbeteren. De
letale onkosten voor het maken van het kanaal
zullen ongeveer l,2uO,090,000 franks bedraden-
12 jaren zullen noodig zijn lot deszeifs voltrek
king. Do doortocht des kanaals zal 1 12 da"
duren dejaariijksche onderhoudskosten zouden
beloopen tot 3,000,000 franks.
Laat ons nu eenige voordeeion aanhalen, dio
liet kanaal kan opleveren.
Jaarlijks wordt cr een handel gedreven tus-
schou don Atlantischen cn Stillen Oceaan, Europa
met bet verre Oosten daaronder begrepen, van
teil minsten 1,800 millioonen franks, welke het
nieuw kanaal zal kunnen gebruiken; in een jaar
hoeft er tusschea die twee Oceanon een verver
plaats van omtrent 6,OOÜ.OüO tonnen, welk ver
voer ook door het nieuw kanaal zal geschieden
Meer dan het Suez kanaal zal het Panama kanaal
nieuwe wogen en betrekkingen vormen tusschea
de landen zoo rijk in natuurlijke voortbrengse
len. Alzoo zullen or nieuwe markten kunnen
geopend worden: voorde kolen en andere voort
brengselen van Australië (Sydney en Melbourne1-
voor de talrijke voortbrengselen (hout, tarwe'
metalen) van Californio alwaar de zoohave San?
Francisco zo snel inden Atlantischen Oceaan zal
kunnen vervoeren en alzoo do voornaamste
entrepot dos handels op don Stillen Oceaan zal
worden; voor het hout dor Noord-Weststreken
der Vereenigde Staten en de vissclierij van liet
Noorden; voor de uitbreiding der landbouwrijk-
doinmen cn de Europesche verhuizing in Midden-
Amerika; voor den guano, het salpeterzuur zout
van Peru, euz., enz. Om de voordooien welke
ieder natie uit liet kanaal kan trekken te beseffen,
behoeft men enkel do oogon op eenen wereldbol
te richten. Do Amerikaansche landengte is als
eene rotsmuur welke de twee grootste Oceanen
scheidde. Daar volgt uit, dat om bijvoorbeeld vau
Antwerpen, van Liverpool., van New-York tot
San-Francisco in Californio te gaan men rond do
twee Ameiikas moet varen, eenen ze< afstand
van 18,0(X) mijlen doortrekken, onder cö gnuhn
Zuiderbreedte de tempeesten en het ijs van Kaap
