HET
Wurgers
Wanneer de Bruiloft
Dcr<fe
I UMBURQSCH maandblad DER CHRISTEN DEMOCRATIE, i
_jHOOFDOPSTELLER JUL DEMARREZ, BORGLOON.
Priester Daens.
die
vrijheid
(Vervolg.)
EEN PASTOOR.
ik sprak dan met Bert en Marie.
Beiden zijn afkomstig van Broekom
v/aar zij trouwden. Zii wonen nog niet
lang in Loon.
Bij de laatste gemeentekiezing,zoo
begint Bert te vertellen, heeft de pastoor
y.-io hmoHejc/r-y- -.. „-y.t h'4,h9er N**s,
pastoor van Grootloon) mij doen roepen'
Bert ging den berg op.
De pastoor, zijn geestelijke bediening
indachtig, sprak zeker over de bejefen-
ing des goeds, liet vluchten des kwaads?
Wei neen. De pastoor wou Bertleeren
kiezen voor de lijst nummer I.
Maar toen Bert zei dat hij te Borgloon
nog geen stemrecht had, toen leverde de
burger, Bertas Bnlde vijns, niets interes
sants meer op voor den heiligen man.
De pastoor van Grootloon die nog maar
pas in onze streek was aangeland ga:
aan vriend Bertus twee sigaren.
Ds pastoor zei niets meer... Bertus kon
gaan... terug den berg af...
Het was den eersten keerdatBert werd
aangesproken door een priester, vreemd
aan Loon, en die priester sprak hem over
kieszaken, lijk een betaalde kiesdraver.
DE SPIJSKAART.
Bertus is reeds oud, zijn dagloon is
maar klein. Hij moet verdienen om de
zijnen te voeden, te kleeden. Hij moet
werken om de-kleine huishuur, zes frank
maandelijks, te kunnen betalen.
«Hij moet het verdienen, zegt Alarie,
zoo ons zijnen arm ontviel, zijn wij in de
mizerie.
Later, ais Bert wat ouder zal {zijn, zal
Roosje al wat kunnen verdienen.
Bert alleen krijgt 's noens vleesch.»
Vrouw en kinderen hebben 's middags
hun stukje vreemd spek niet. Enkel een
of twee maal in de week. Zij tellen vijf
vrijdagen, vijfdagen met patatenen azijn-
saus.
HET VARKEN.
Wel mest Marie een varken.
Als het groot en vet en schoon is, ge
reed om te slachten, dan moet AÏarie,
noodgedwongen, het verkoopen, om de
twee uiteinden van 'I jaar te kunnen aan
een kiwopen.-
onze fruitbcomeiï
moeder met Roos,
scharrelen, voor J?
Ais de zonne b;
op (Je oöen, gloei?
De korrels s.'aa:
voedsel voor 't v.t
breidt Marie het j-
staart.
Als het zwijn,
gekoesterd en p-
rnoei .gesiachg
verkocfit, gèieveW
vreemden, die :iei
voed, niet gekoesi'
(Vervolg b"
doen het anders
bankbreuk,
gelende bladeren van
jaagt, dan gaat de
c en Jantje bladeren
:.b en voor het varken,
giicit, gaan zij oogsten
'uie velden,
zij uit de aren 't is
"ken. Met het stroo
d van hun lieven krul-
V zij hebben gevoed,
als hun zwijn
d,an wordt hei
aan anderen, aan
zwijn niet hebben ge
ert!, niet geliefd.
veertien dagen.)
IK. /..i 'i.i:,>.i-deiwijs verkankeren, de
Vla i i !i.: .1ti .1 verbculemanzen
I1 i I. het artikel 13bis in
de or,de,v:| «dringend. neve'ach-
lig. lodend.pM .1 «Ie misbruiken.
M j liet j 1 tl'ilaa! in het lager 011
der wijdi"igt t i.igen op
1 Wi'l< N-i 1 de .1 <1 1 wezen in een lager
onderwijs
2 Wanneer mr.g men cc; innen met het leeren
pat is heel de kwestie.
Da Vlamingen,«la erredige,zijdie het welnieenen
met de onfwiKkeiing, «Ie geestelijke vrijmaking
van hun volk...
Dc Vjamingen,... de «flamands de coc;ir>
maar zij die zich beroepen op hei gezond verstard
op de lessen der ondeivimliiig, zij die zich steu
nen op dc"opvoedkunde, de geschiedenis der vol
keren...
De Vlamingen dan, de ernstige», willen dat de
taal van 'i volk. «ie voertaal vveze van het onder
wijs aan de kinderen van dat volk gegeven
Ncdcriandsch in Vlaanderen Franscli in Wal-
Degelijkheid Lik het zijne
De Vlamingen zijn niét logen hetleeren vaneen
tweede taal. V/el legen hel tc vroegtijdig leeren
Op de 1 schout der moeder, onder het joelen en
spelen door vckl er. straten, heef»de jonge bengel
van (3 jaar, het gerjJc der taal ingezogen hij bezit
het woordenboek tiier (latuur, den spraakkunst
der natuur.
"lu-de eerste jaren ie» a de kinders inzonder
woorden en zaken. rrilen die zich aan de za
ken aanpassen.
Als de meester het woord «boom-, uitspreekt,
dan zal de Vlaamsche leerling onmiddellijk in zijn
verbeelding zien oprijzen - den stam. met cl: tak
ken der kruin.
Als de onderwijzer het woord «ckstermitspreckt
dan zal de Vlaamsche schooljongen, onmiddellijk
den vogei zien, met zijn blauw, zwarte vederen,
zijn enkele witte pennen, aanstonds hoort bij haar
gekwetter.
Hetaanpnssendei-v.oorti.cn aan de zaken, zoo
snel, zoo klaar mogelijk maken; moet het doel
zijn van hel onderwijs. Voor elk woord met de
zaak zoo volledig en dekte ijk mogelijk voor het
oog van het kind verschijnen. Het aanpassings
vermogen ontwikkelen. Da: is ontwikkel 11Voor
elke zaak een woord.
Met er het transche wo< d bij te halen stremt
Rij de ontwikkeling, de r.rheid va» kin
derlijken geest. Gij brengt verwarring, afmatting
in zijn nog te jonge hersenen.
Als, vanaf het tweede bi derde schooljaar, de
meester afkomt met de woorden arbre, ge i, dan
zeggen die kta-.iken niets tot de leerling.1. Ze
stellen hem niets vooi
Ma een afmattend tasten, verdwijnen de neve
len, de Icerging brengt dan eindelijk de miszeg
gende klank arbre in verband met i.e. oord
boom. Hei voor hem o:i:l:;;d;lijke geai ve .taalt hij
Eerst dwingt gij «je hersenen tot de vei taling,
111 eers: wordt het woord beeldspraak.
Welk tijdverlies
Voor kinderen beneden een zekeren lee.tijd is
dat papegaaienvers, «een ontwikkelim
Wij moeien F
moeten alles a a
De taalvar, 'i kind. de moederspraak moet
voertaal zijn van ganscii het onderwijs - l.ct hoo-
ger, het middelbaar, maar bezonder het la«er on
derwijs onzer volkskinderen
Wij willen geestesontwikkeling.
De vijanden van ons volk willen de hersenen
van onze kinderen in een chineeschen schoen slui
ten, waar alle ontwikkeling, alle vlucht naarhoo-
ger wordt doodgedrukt. Vlaamsca als voertaal
sluit het leeren van het Fransch niet uit
Wij zullen het nog dikwijls herhalen W j moe
ten Fransch leeren. maar we mogen noch leeren
in het Fransch.
De "ekonomische -vlucht van handel e i nijver
heid, de gemakkelijke verplaatsing naar alle oor
den van dc wereldkaart, heeft het leeren cenct
wereldtaal, voor velen nuttig, voor eenigen nood-
zakelijkgemaakl.
Doch het leeren der Fransche spraak, bet ken
nen der Fransche terminologie, mag niet te vroeg
tijdig geschieden, niet ten nadcele van de alger
incene ontwikkeling, niet ten nadeeleder beroeps
wetenschap en vakkennis.
«De moedertaal van het kind, voertaal van het
lager onderwijs.
Het leeren van.hei Fransch mag beginnen van
af een derden graad, het vijfde jaar, ziedaar de
twee hooidgcdachten, klaar en duidelijk «.inschre
ven in de wijziging Van Cauwelacrl, Frnnck,
Huysmans.
Deze klare wijziging was de vrucht der onder
vinding en der opvoedkunde, ze was hei uitvloei
sel van gezond verstand en rechtsbesef, zij droeg
in zich de vrije ontwikkeling en dc toekomst va®
het Vlaamsche volk.
Het gouvernement, de kaniefineerderhc d heeft
die wijziging misprijzend verworpen.
Wel heeft het 'góevernement eene nieu ;:c wijzi
ging aangenomen, ondersteund door Wozsie.
