f
Kristen» Demokratie en Vlaamsotaezinfteil
Nieuwjaars-
overwegingen
Politieke Processen.
Orgaan der Christ
Wij bieden a;;n onze iezers
onze beste gelukwensohen voor
het jaar 1920.
ne Volkspartij.
Zorjdag 4 Januari 1920.
Prijs per nummer ;0 centiemen
T w e e e J a s rNr. 1
hike schrijver is verantwoor
delijk voor zijne artikelen.
TOLK DER MAATSCH/
Slaaf noch bedelaar
mag de Arbeider zijn.
Abonnementsprijs
Per jaar
Per 6 maand
Per 3 maand
fr. 5,00
fr. 2,60
fr. 1,40
Bureel en
R. VANDER
DEERLIJ
P da die
CHELDEN,
West-Vl.
Voor de tweede maal vierden we na
den monsterac'hligsten volkerenmoord
de verr/ieuwing^ajp liet jaar. Wij zijn het
vredesjaar 1920 ingetreden èn We zenden,
ter gelegenheid onze wenschen tot hei
lijdende volk. Gatisch ons hmt.at ons
denken en betrachien gaat naar den
zwoegenden arbeider, naar den bekom
merden kleinen burger en daarom is het
dan ook dat ons vurige wenschen voor de
minderbedeelden in eerste plaats zijn
voorbehouden.
Wij wenschen dat de loodzware ge
volgen van den gevloekten oorlog minder
drukkend in de naaste toekomst op het
volk souden wegen dat men aan hooger-
hand eindelijk inzien zou dat men de
lage klassen moet ontlasten en de grooie
kapitalen treffenWaarlijk, ons werkend
volk is bewonderenswaardig in zijn vlijt
en kracht,het verdient een beter bestaan.
Onbetwijfelbaar is het dat ons land zal
herstel!^ van de geslagen wonden indien
het maar alleen aan de werkzaamheid
van het volk behoefte heeft. Maar 't werk
men moge er ook over oordeelen hoe
men wiJ moet meer opbrengen aan
den arbeider in verhouding met de op
brengst aan dezen die werk en werkman
uitbaten, (niet uitbuiten, pas op, zetter)
En daaraan zou onze regeering met al de
middelen tot haar beschikking nu in dees
harde tijden moeten de hand aanleggen
en de hand aanhouden. Want wat zien en
ondervinden wij ten huidigen dage De
verbruiksartiktlen zijn gestegen en stijgen
in grooter verhouding dan de bekomen
vermeerdering van loon. Als gevolg zien
wij op dit oogenblik dat de loonen onzer
werkers niet half hoog genoeg zijn met
de tegenwoordige duurte der levensbe-
noodigheden.
Zoodus is het lot van den werkman
en door werkman verstaan wij iedereen
die werken moet boer, burger, bambte,
bédiende, enz. eer verslecht dan ver
beterd ondanks de loonsverhooging.
En dat verdient het volk niet. Het volk,
dat zoo heldhaftig den langen zwaren
oorlogslast heert gedragen mag op een
menschwaardiger behandeling vanwége
de besturende machten aanspraak maken.
Helaas Rechtvaardigheid wordt in de
grootste aller vraagstukken om de recht
vaardigheid zelf en u t liefde niet in onze
samenleving tot ware werkelijkheid ge
bracht. Hierom dient de gedachte van
demokratie meer en meer gepredikt en
verspreid met het doel het onwillige en
hartelooze kapitalisme tot rechtvaardig
heid te dwingen.
Ja, de*demokratie geleid door een ware
christene naastenliefde zal hei ;ot een
schooner en beter lol voor den' werker
brengen zunder daarom J.-.-t maatschappe
lijk lichaam te ontwrichten.
De' partij tot welke wij behooren ver-
eenigt de principes van rechtvaardigheid,
en liefde en kan er op steunen dat haar
programma het vaie.ricJilsnoër is waar
langs het mensebxfom haar een degelijke
eindoplossing van het grciöfére Oer"V7Sïïg-1*
stukken moet opgaan. Want we laten
daarom ieder andere opvatting geëerbie
digd het recht van cte macht zal daar
om niet steeds de wereld beheerschen,
maar de macht van het rechtsgevoel en
de liefde zal de wereld en zich zelf nieuwe
wetten scheppen. Daarom slaat christen-
demckralie boven elk andere uir, reikt
verder en troont edeler en schooner ver
boven andere stelsels.
Dat onze partij grooter worde is dan
ook onze wensch het is de vooruitgang
in rechte en waardige lijn van het ntensrb
dom naar de volmaking.
Maar daaraan moet elk, die thans me
de christen demokratische princiepen
vervuld en vurig belijder is, ook onver
poosd in de weer zijn om het zaad overal
te verspreiden en te doen wortel schieter.
Dat wenschen wij vurig Wij wen
schen dat het algemeene ideaal dat vele
andere insluit, en het ideaal is der chris
ten demokratie in dit jaar een reuzen-
vooruitgang maken zal.
En zoo deze grooie gedachte ste?k
vooruitgaat zal het ook ten bate zijn van
Vlaanderen, ons land, dat nu meer dan
ooi' ziet dat het van de thans regeerer.de
Belgische hec-ren geen feil te verwachten
heeft.
Dat 1920 voor 'i volk heilrijk weze.
Mochten wij daarom wenschen en
hopen dat onze bladen tot een zekeren
bloei mochten komen dat ons volk hét
eindelijk inzie welke grooie' faktor de
pers is in de verspreiding der goede en
vooruitstrevende gedachten, en dat het
daarom onze drukpers steune de bladen
voortzende en abonnementen aariwerve.
Dat men verschoppe de anti demókrati-
sche en franskiljonsche bladen die door
sluwheid de ontvoogding en het welzijn
des volks in den weg staan. SMEDER.
PPELIJKE VV ERKEN.
Aankondigingen
Kleine aan 1;on digingcneenmaal
verschijnend f- 0,50
Andere volger.s overeenkomst.
Hij moei een vrij en
v - varen» man in de
samenleving weze*.
Priester Bates
Krisiene demokratie er vlaamschge
zinöheid zijn twee strekkingen die nauw
a.m malkaar verwant zijn en die om zeg- jj
gens van natuurwege samengaan. Het
Zijn twee ideën die bij alle gezondoor
doelende lieden, gelijk tot welken stand
zij in de samenleving behooren, nauw
ter herte liggen die zelfs diegene welke
èl* geen strijdlust voor .gevoelen toch
richt vee rdig moeten vinden en in gv•we-
Ui er niet kunr.en tegen opkomen.
Er zijn twee soorten vnn kristene de
)kratie cn ook 'wee soorten viaamscli-
zindhei i de viije, en de verknechte of
böndene. De vrije Vlaamsche demo
alie is de eers'e ontstaan, i* dus de
Door.de opkomst der vrije Vlaarn
pfA i.-.xidetrokraiie is ie verknee te
de gebonJenwbnTs' Ti dië vböTrtoel hirk
en i og voor doel heeft, door lapmiddelen
en oogverblinding de ware en radikale
Vlaamsche dtmokratie.de krisiene volks
partij, den weg te versperren.
Kent gij de geschiedenis der kristene
demokratie vroeg de heer Van Cm
welaert in de Kamer. Daardoor wierd be
doeld de lauwe halfslachtige demokratie
die met het strop aan de beenen ter we
reld kwam en die men zooveei mogelijk
beroemdheid wil bijzetten en die. men
wil doen doorgaan a's bekwaam alle
noodige hervormingen in voege te bren
gen, niettegenstaande het meer dan klaar
bewezen is dat zij altijd .maar achteraan
komt gesukkeld en dat alle afdoende
hei vormingsplannen altijd van andere
meer radikale gioepen moeien opgewor
pen worden*
Even zoo staat het met de fractie die
men Het ka.holitjk vlaamsch verbond
noemt en die men de volle oplosbaarheid
van het vlaamsche vraagstuk wil toeken
nen om een paal te stellen aan de radicale
hervormingsplannen der uiterste vlaamsch
gezinde strekkingen van kristene demo
kralen en vlaamsche frontpartij. De
geschiedenis der kristene demokrntie
öagteekent van af het ontstaan der klis
tere volkspartij vanaf het optreden der
gebroeders Daens, De Backer, Plane
quaert en andere. Dit was het ontstaan
der kristene demokratie en ook he.; begin
van het beslist en krachtdadig optreden
voor de vlaamsche jpischeu. Al te veel
worden dc eers e voormannen, de grond
leggers van dat t vlaamsch en democra
tisch programma vergeten door deze
zelfs die heden ten dage aan het roer
staan, zooniet van het zelfde schip, toch
van een vaartuig die met denzelfden last
beiaden dobbert op dezelfde wateren
voor dezelfde haven bestemd.
De kristene demokrati die huist in de
katholieke partij kan h re geschiedenis
niet boeken, zoo zij de ware oorzaak van
haar ontslaan wil opzoeken, zonder te
wijzen op het ontstaan en de opkomst
der vrije kristene volkspartij. Immers,
onze kristene volkspartij wns het die op
den Rerum novarumbrkf van Paus
Leo Xlil hef initiatief op zich na*;, met de
i ieuwe gedachten de wereld in te gaan.
Doch, degro >te macht van het geweld
die er tegenover stond kon haren vooruit
gang als partij beletten maar kan den
gedachtenslroom niet tegenhouden.
En heden ten dage s:a n wij nog voor
Ik-: zelfde feit als bij h ontstaan der
kristene volkspartij een.e viije en zelf-
str dige partij is er noodig om de demo-
-je eu vlaamsche. 'dealen door te
drijven.
Van langs meer is het bewezen dat
zuivere demokratie e:i r Pikale vlaamscfc-
g-zindheid sa nen dieven gevatte wor
den in éér e vrije zelfs'andige vlaamsche
P ,r\ij die bi s a t onafhn ke'.ijk van alle
andere politieke paniier.
Gemis a. i t aüsten voor de princie
pen bestaat er niet om dergelijke partij
bloeiend te maken, doch alleenlijk de
g. riechihei 1 aan de oude par ij heeft nog
to. nu toe e no <o go vastberadenheid
belet.
Wat s.a;r er or.s in üivn zin in 't ver
volg te v. chten Hie vraag kan
alleenlijk door de. nakende toekomst
opgelost worde: Laaf ons ze dus met
h v>p te ge moet .-.ten.
R. vaNDËRSCHELDEN.
Volgend schrijven hebben vele
Vlaarr.sc'.ie gazetten overgenomen
uit Het Laatste Nieuws Wij
laten het ook verschijnen om de
gezonda rede die spreekt in het
artikel.
Te Namen is het groot prones der
W.wlsche uktivisten g-vindigh. Tijdens
de behandeling dezer geruchtmakende
zaak heeft de Vlaamsche pers niet gedaan
wat zekere Frausch-Belgische deed. toen
Vlaamsche ak iist-n voor het gerecht
stonden.
Wii hebben een te hooge opvatting van
het gerechtom ook maar den schijn te
willen aannemen, a sof de gezwoornen
Zich zouden iaten beïnvloeden door dag
blad-artikels.
