Vlaamsche Volkspartij
Een Terugblik
9 t
Orgaan der Christene Volkspartij.
tolk der maatschappelijke werken.
Onze
De Wereld der
Socialisten.
Oct. Vanschamelhout.
Prijs per nummer 1 O centiemen.
Tweede laar- nr 29.
Elke schrijver is verantwoor-
deljik voor zijne artikelen.
Slaaf noch bedelaar
mag de Arbeider zijn.
Abonnementsprijs
Per jaar fr. 5,00
Per 6 maand fr2,60
Per 3 maand fr. 1,4oV
Bureel en Redactie
R. VANDER SCHELDEN,
DREELIJK. West-Vu.
Aankondigingen
Kleine aanhondigigen, eenmaal
verschijnend fr. 0,50
Andere velg ens overeenkomst.
Hij moet een vrij en
welvarend man in de
samenleving v .'xen.
Priester Daens
Dal er in de toekomst eene gansche
omwenteling besloten ligt voor wat betreft
onze staatsinstellinggen, voor wat betreft
onze samenstelling als staat, zal weldra
niemand meer die eenigszin? met Klaar
heid de toekomst kan inblikken nog dur
ven loochenen. Immers, de zelfbestuurs
gedachte gaat met rasse schreden vooruit.
Nog zal het harden strijd vergen om de
toepassing er van te verwezentlijken.doch
den wil is onder de aanklevers dier ge
dachte reeds zoo fel gestaald dat er geen
twijfel meer kan bestaan aangaande de
verwezentlijking ervan.
Ook onder de politieke partijen die le
ven op Vlaamschen bodem zal er eene
gansche omwenteling, eene uiteenbrok-
keling en hervorming noodzakelijkerwijze
gebeuren.
Als wij zeggen onder de politieke par
tijen in Vlaanderen is onze uitdrukking te
omvangrijk. Immers voor het oogenblik
hebben wij 5 politieke partijen. Eens ge
komen op het tijdstip dat zelfbestuur voor
Vlaanderen verwezentlijkt wordt, zal die
hervorming enkel, naar onze bescheiden
meening, in twee partijen te voorschijn
dienen te komen.
Wij verhopen en gelooven dat de libe
rale partij, gezien hare volstrekte weige
ring zich te demokratiseeren en hare
zuivere franschdolheid, eens dat Vlaande
ren zich zelf zal besturen, zal uitgeleefd
hebben.
De Vlaamsche frontparlij is eene partij
die enkel tijdelijk wenscht te zijn en voor
de toekomst zich wenscht te werdeelen
onder de verschillende Vlaamsche poli
tieke partijen. De Belgische katholieke en
de Belgische socialistische partijen zullen
dus de twee partijen zijn die zich zullen te
veranderen hebben iri Vlaamsche katho-
Heke en Vlaamsche socialistische partij.
Van de 5 politieke partijen van ten dage
hebben wij dus twee partijen die verdwij
nen, twee partijen die zich zullen in te
richten hebben ais Vlaamsche partijen in
het Vlaamsche land en eindelijk de vijfde
de kristene volkspartij, die van nu af als
een gezond lichaam van zard is om in de
toekomst, in den nieuwen tijd, te leven en
groot te worden,
Immers, onze kristene volkspartij is
eene zuivere Vlaamsche partij. Als dus
danig wierd zij gesticht en door wind en
storm en tempeest heen wierd haar vaan
del recht gehouden gedurende haar 25
jarig bestaan voor het zuivere ideaal de
verovering der maximum rechten van het
Vlaamsche voik op taalgebied en daarbe-
nevens de sociole rechtveerdigheid voor
alle standen der samenleving.
Meer dan ooit kunnen alle demokraten
zich overtuigd achten dat voor onze partij
eene baan open ligt in de toekomst tus-
schen alle andere partijen heen, die met
de nieuwere gedachten altijd maar komen
achterna gesukkeld eens dat wij de open
bare meening er reeds lang te voren heb
ben beginnen op voorbereiden en er voor
hebben rijp gemaakt.
De kathol ieke partij demokratiseert
zich, zij voelt dat de kristen demokratiein
Vlaanderen de partij der toekomst is.
inwendig erkennen de katholieke demo
I kraten dat de kristene demokraten gelijk
j hadden toen ze de kristene volkspartij
slichten en dat zij ongelijk hadden er
izich niet onmiddellijk bij aan te sluiten.
Doch dat ongelijk willen ze niet erkennen
evenmin als ze niet willen erkennen dat
de stichters der kristene volkspartij het
goed voor hadden eene afzonderlijke par
tij naar vereischteder tijdsomstandigheden
te stichten.
Evenals de katholieke vlaamschgezind-
heid hare vrije uitspatting belemmerd is
door de katholieke franskiljonsheid zoo
ook is nu en zal later de katholieke demo-
kratie belemmerd blijven in haar gezonde
leven binnen de enge muren der katho
lieke partij, waar de katholieke autocratie
den ijzeren arm zal blijven zwaaien.
Krislene demokraten werkt dus aan uwe
instellingen. De tijd is gekomen voor
goed hand aan 't werk te slaan, om ons
in te richten op maatschappelijk gebied
en eens voor goed die baan op is de toe
komst onzer partij,dus ook onzer gedach
ten verzekerd.
R, Vanderschelden.
Wij hebben altijd beweerd dat de ge
droomde wereld der socialisten, 't is te
zeggen het collectivism of het stelsel van
den staat alles, aan den mensch alle vrij
heid zou ontnemen, en van ons een hoop
slaven zou maken die in alle omstandig
heden gedwee den kop zouden moeten
buigeü voor onzen eenigen meester de
staat.
Hetgeen in Rusland komt te gebeuren,
bewijst klaar en duidelijk dat wij ten volle
gelijk hebben.
Het Engelsch dagblad de Times
deelt het volgende telegram mede
De Kramania Gazetta van St. Pe~
tersburg heeft de optelling gedaan van de
werkstakingen die zich gedurende de
maand Juni in de genationaliseerde werk
huizen hebben voorgedaan, en bevind dat
er 217 geweest zijn, waaronder 20 met
gewelddaden,
Wat deze gewelddaden waren zegt het
blad niet, doch dit zal zeker hierin be
staan hebben, dat de stakende werklieden
de onderkruipers wilden beletten aan het
werk te gaan. Van schade of vernieling
kan er geen spraak zijn, want anders zou
men met de stakende arbeiders kort spel
gemaakt hebben, zooals wij wél kunnen
besluiten uit de rest van de mededeeling
van het blad die als volgt luidde
Men heeft deze werkstakingen slechts
kunnen doen eindigen onder bedreiging
de widerspannige (1) werklieden weg
te voeren en te veroordeelen tot dwang
arbeid. y
ledereen weet wat dwangarbeid in Rus
land beteekent, en dat de werklieden on
der dergelijke bedreiging het werk herno
men hebben zonder voldoening te hebben
bekomen, zal niemand verwonderen.
Wij achten het niet noodig verder uit
le wijden over het tyranieke stelcel der
socialistische maatschappij, of den staat
meester van allen en van alles. De ver
standige werklieden zullen wel zelf de
(I) de kursiveeriog is van ons.
gevolgtrekking maken van dergelijke sa
menleving, die onvermijdelijk alle per.
soonlijke vrijheid moet dooden.
Mogelijk zullen de socialisten de op
merking maken dat het in Rusland bols-
jevisten zijn. doch de bolsievisten zijn
niet anders dan radikale socialisten, die
door alle middelen hun princiepen willen
toepassen.
Hier Destaat slechts een verschil van
naam, maar hun doel, hun streven is het
zelfde Het collectivisme of den staat
meester van allen en van alles.
Ziedaar.de wereld der socialisten 1 En
wat in Rusland onder dergelijk stelsel
gebeurt, zou onvermijdelijk overal ge
beuren waar de socialisten hun princiepen
toepassen. Het moet, het kan niet anders.
De samenleving moet hervormd wor
den, doch niet op zulke een wijze. Geene
tyranie, maar ware kristene broederlijk
heid moet er komen.
Het volk moet den meester worden van
den staat, maar niet de slaaf ervan.
Nieuwe Toestanden
Ruim het vierde eener eeuw geleden,
wees Paus Leo XIII in zijn wereldbrief,
op het gevaar dat er bestond in de steeds
breeder wordende klove tvsschen de twee
machtige bestanddeelen der maatschappij
t. i. z. tusschen kapitaal en arbeid;
Van den eenen kant hekelde hij den
onverzadelijken.de groote opeenstapeling
van fortuinen, waardoor langs den ande
ren kant de grooie masaa met de honger-
zweep tot een slavenleven werd gedoemd
en ze hield in een staat van ondergeschikt
heid en onverdiende ellende-
Kij liet zijn vaderlijk woord klinken
van op de hoogten van het Vatikaan, dat
het de gansche wereld hoorde, dat in het
belang der samenleving en goede ver.
standhouding onder de volkeren spoe
dige en afdoende middelen moesten wor
den in het werk gesteld om die wantoe
standen te bestrijden en te keer te gaan.
's Pauzen stem werd alsdan gesmoord
en in gansch het behouderskamp ging
een wanklank op tegen zijn waarschu
wing- Deze was immers gericht tegen de
schandige voorrechten van het naar goud
hunkerend janhagel.
Woeste, de onverbiddelijke autokraat
en volksvijand, schreeuwde het uil in het
Belgisch parlement, dat deze wereldbrief
niet toepasseiijk was op ons land, dat hij
voor ons niet geschreven was lil
Al de leiders die 's Pauzen oproep had
den beantwoord bisschop Doulreloux,
Pr. Potter, Pr. Potter, Pr. Daens, P.
Daens, De Backer en zoovele anderen,
die het schip sluren wilden in de richting
door den wereldbrief aangewezen.werden
onmeedoogend vervolgd, gelasterd, ver
ketterd en gedoemd, zedelijk en stoffelijk
ten onder gebracht en zijn slachtoffers
geworden hunner volksliefde I
De strijd, met zulke goede inzichten
gevoerd, werd verlamd,'s Pausen waar
schuwing in den wind geslagen en thans
hebben wij de vruchten geoogst van die
booze en roekeiooze handelwijze.
't Is het kapitalistisch regiem, mei zijn
grenzeloozen hoogmoed, zijn overdreven
zucht naar roem en heerschappij, die de
groote wereldramp heeft ontketend.
't Is dit regiem met geheel zijnen na
sleep van diplomaten, vleiërs en sabel
slepers, met aan hun hoofd een handsvol
gekroonden, die de schuld draagt van al
de onheilen, het lijden en het wee, het
bloed en de tranen.de puinen en de ruinen
verspreid over de gansche wereld.
't Zal wel de laatste stormloop zijn
die het autokratisch regiem heeft gewaagd
tegen de opkomende demokratie.
Landen en tronen hebben geschud, ge
beefd, ineengestort, konings en keizers
kronen zijn afgerukt en onder de voeten
getrapthet volk staat zegevierend jui
chend op de puinen van het autokratisch
monster.
Dat monster dat sinds zoovele eeuwen
oppermachtig heerschte over het volk, en
het onder zijne tyranie ten pletter drukte!
Di: monster, die de schuld in zich
draagt, en meevoert in zijn val van al het
onhebbelijke en onmenschelijke die de
maatschappij onder zijnen dwang, heeft
gebroeid en voortgebracht.
Excelsior. wij gaan een sport hooger
op de ladder van den vooruitgang.
Het woord is thans aan de democratie.
Een nieuwe maatschappij is in wording
en zal opreizen uit de puinen en overblijf
sels van het aloude dwangbeheer.
Een maatschappij met breeder strekkin
gen, eèn meer broederlijk samenzijn, ge
steund op de rechtveerdigheid, waar alle
menschenkinderen, eene plaats zullen
vinden aan den gemeenzamen disch des
levens.
Aan u, o volk is het dit grootsche werk
te volvoeren, g'hebt immers de macht,
z'is geboren die macht uit het bloed, uit
den roem uwer zonen, uit de tranen en
wee. uit d'ellenden uwer vrouwen, en
dochters en kinders. Gebruik dit dure ver
overde recht, dit machtige wapen, die u
brengen moet vrijheid en vrede, en wel
stand.
Thans weegt ge zoo zwaar als de geld
zak in de weegschaal van 't recht. Ge zijt
niet meer ais voorheen het derde en het
vierde eens mensch.
Wees mannen van uwen tijd, werklie
den, burgers, loont u waardig van de
overwinning die zooveel offers heeft ge
vergd, hanteert uw wapen ten voordeele
van uwen stand, van uwe belangen, laat
alle vooroordeel ter zijde, eendrachtig te
werk
De reus ligl gebroken doch Is nog niet
Jood, nog smeedt hij plannen, nog recht
