VOLKSHAMER.
Om elkeen te verneuken!
Ja, de meissens in den stal.
De peerden in de keuken,
D' onbeschoftheid overal.
Men deelt ons het volgende mede
Over eenige dagen bood zich de heer H. C.,
deurwaarder van 's rijks lasten, bij den heer
Liénart. bankier, aan, ten einde hem zijne
conlrihuliebiljelten te behandigen. lie genoemde
bediende deed aanmerken dat gemelde stuks
niet in regel waren en gaf Je noodige inlichtingen
om er de vercischte veranderingen aan toe te
brengen.
Hij was reeds op het punt te vertrekken, toen
eensklaps onze jonge representant Liénart kwam
toegesprongen en, in eene kinderachtige gram
schap,. hem op hel onverwachts toesnauwde
Ik verbied u in het vervolg nog den voet over
den dorpel mijner woning te stellen. Als gij
er om reden uwer ambtsplichten noodig zijl,
zult gij bellen en buiten de poort blijven staan.
De heer C. liet het zich niet herhalen en ant
woordde dat hij zich voortaan naar dit bevel
zou schikken.
Wal mag de reden zulker onbeschofte handel
wijze jegens eerlen bediende zijn? Het is toch
niet, omdat de heer C. de bevelen zijner over
heden vervulthet is niet voor het ronddragen
van lastbiljctlcn. Neen, zeker neen; volgens
ons is het alleenlijk omdat M. Liénart klcri-
kael is en M. C. een onomkoopbare IiberacI is.
Ha Zagen onze klerikale heeren dat er kans is
hem ten hunnen voordeele te exploiteren, de
vleierijen zouden dan niet ontbreken, en mis
schien zouden zij hem in hunne salons ont
halen. Thans moet hij als een hond buiten
gejaagd en als de pest gevlucht worden.
Zulke doenwijze verwondert ons geenzins
van over lang wisten wij dat de klerikale spreuk,
die over twee, drij jaren zoo helder klonk
V'rijheid in alles en voor allen, gelijkheid voor
iedereen, eene bittere teleurstelling is. En heden
zijn wij meer dan ooit overtuigd dat, ware het
in de klerikale macht, de laatste liberaal naar
het pierenland zou gezonden w orden
HELPT DEGENEN DIE HONGER EN
KOUDE LIJDEN.
Het gure weder houdt altoos aan. Al de
waters liggen vast en het werk in de opene
lucht is gestaakt.
Men bedenke hoeveel brave werkmenschcn
daardoor in nood gebracht zijn.
Wanneer de werkman arbeidt, dan heeft hij
reeds veel moeite, ont voor zich zeiven en voor
zijn huisgezin het noodige te winnen.
Wat moet het zijn wanneer hij van werk be
roofd is en in een weder die veel groolere kosten
medebrengt?
Indien het ten alle» tijde eene christelijke
voorschrift is zijnen cvenmenseh te helpen en
bij te staan, zoo is hel op het tegenwoordig
oogenblik eene dubbele plicht de ongelukkigcn
mildadig de hand te reiken.
Dat de rijken en weistellenden in het midden
van hel genot denken, dat er zooveel lieden van
alles beroofd zijn.
Dat de rijke moeders, die hare kinderen in
liet zachte dons zien insluimeren, denken, dat
menige arme moeder niet weet waarmede zij
hare kleine kinderen, die van de koude ver
stijven, dekken zal
Dat de begunstigden der fortuin, terw ijl zij
aen eene wel voorziene tafel zitten, toch eens
denken dat zoo inenig werkman geen stuk brood
winnen kan voor zijne kinderen die honger
hebben
Zij Jiebhcn maar eens rond te zien en het zal
niet lang duren of zij zullen weten waar zij
helpen kuonen. Dat de welstellende moeders,
dat de rijke lieden ons gelooven, wanneer zij
een Werkmanshuisgezin zullen geholpen hebben,
dan zullen zij hel geluk, dat hen op deze wereld
ten deele is gevallen, dubbel genieten.
Wij zijn geenc voorslaanders van de aalmoes
als bestendige instelling, maar in den legcn-
woordigen maatschappelijke» toestand komen
er tijden, dat alle staatshuishoudkundige redene
ringen moeten achter wege blijven.
EENE ZONDEBLINGE STATISTIEK.
Over een tiental dagen, deelden de klerikale
dagbladen eene statistiek mede om te bew ijzen
dat het liberalism de zedelijkheid doodt; hoe libe
raalder eene stad is, zegden zij, hoe zedeloozer.
Daar onze klerikale' konfraters toch zooveel
van statistiek houden, kunnen wij niet nalaten
van op onze beurt, de statistiek ook eens te laten
spreken.
Wij putten onze inlichtingen uit een blad van
Florenlië. de Naziane. en hieruit blijkt de vol
gende verhouding tussehen de w ettige en onw et
tige geboorten
onwettige op 100 wettige.
Londen, 4
Brussel, 33
Parijs, 48
Monaco, 91
Wecncn 118
Rome, 143
tegen
100
100
100
100
100
100
178.000 zielen.
103,000
100.000
57,000
4.114
2.750
750
Voorwal de moorden betreft, nu krijgen wij
de volgende uitslagen
In Engeland. 1
In Holland, 1
In Pruisen, 1
In Oostenrijk, 1
In Spanje, 1
lu Napels, 1
In de Rooms. Stalen, 1
Zoodus
Sprekende over Brussel e:i Luik, roepen de
caiholieke bladen met vrome gramschap uit
ioe liberaal der eene stad is, hoe zedeloozer!
Aan de vruchten kent men den boom als het
liberalism zulke vruchten draagt, wat monster
moet dat toch wezen
Wanneer wij thans de bovenstaande statistiek
raadplegen en onderzoeken wanneer wij in deze
statistiek te Rome alleen, voor 100 wettige ge
boorten nictmindèrdan 143 onwettige geboorten
vinden: wanneer wij met een benard hart
moeten aanstippen dat men, in de Roomsche
Staten eene moord op de 750 zielen te melden
heeft, mogen w ij dan op de hoofdstad van het
Kalholicisni, op de Stalen van den Paus met
recht het spreekwoord niet toepassen
Hoe dMftf bij Rome, hoe slechter chris
tenen.
MogfÉHlH?1 niet zeggen dat, onder rapport
van oriUftigegeboorlen en moorden, het libera
lism slechts de bleékc schim is van het ka-
tholicism?Koophandel
ZOU IIET HAAST GAAN EINDIGEN?
Dat vragen alle eerlijke menschen, als ze nog
altijd de namen van Jan Fan Ryswyck en Jan
Delael in de gazetten- ontmoeten. Gaat dat iiaast
gedaan zijn in ons eerlijk, oprecht, loiaal Belgie?
Gaat de justitie geen eindvonnis uitspreken?
Gaan de kinderen van a'en armen martelaar Van
Ryswyck eindelijk recht bekomen Gaat de
schreeuwende ergernis eindelijk verdwijnen in
den modderpoel, waar zij eerst van hare geboorte
had moeten stikken?
Wij zijn blijde van te mogen aankondigen, dat
weldra aan de publieke opinie op eene afdoende
wijze vo doening zal worden gegeven.
Hel openbaar ministerie w il niet, dat de arme
weezen geen recht zullen vinrden daar waar zij
het vragen.
Op hunne vraag, op hunne billijke vraag naar
recht, antwoordt de advokaat van den onverbid
delijke» vervolger van Jan Van Ryswyck dat de
tijdvoorbij is, dat de noodige proccduur akten
niet bij tijds gemaakt zijn, dat de weezen dus
moeten uit den tempel der wet gesloten worden
zonder genade. Dat heetforclus
En op die wanhopige verdediging heeft M.
Mestdagh betoogd dat het bedrog ten volle be
wezen was geworden. Hij heeft den middel van
uitsluiting forclusionin het werk gesteld door
Jan Delael, streng afgekeurd, en zegde
De uitsluiting is. in de kwestien van eer,
altijd hef wapen dergenen die geenc eer hebben.
Hij eindigde met te zeggen, dal er recht moest
gedaan worden aaa de vraag der kinderen \an
Ryswyck.
De reclllveerdigheid komt we! traag, maar
toch ze komt. En wij heeten het voorop een
verblijdend teeken, wanneer men zien kan dat
het orgaan der wet zulke verheven taal spreekt.
Jan Delaal... daar komt de man met den zak!
ONWETENDHEID IN DE XIX« EEUW.
NIEUW OPVOMHNGSSTKLSEL.
De zillingcn der geheele week zijn besteed
gew orden ttan de beraadslagingen over bet han-
delswelboek. Het art. 55 is laatst onderzocht
geweest.
Het Senaat houdt zich bezig metde inilitiewet,
het heeft beraadslaagd over de 80 eerste artikels.
•lfdc zitting een schandelijk
gerezen; M. Van Wambeke is er
.trtosi van. Vader en voorstel zullen
<er nit bet oog niet verloren worden.
M.Mornaux gaf laatst, in eene voordracht Ie Brussel
gehouden, eene keurige statistieke beschrijving van d»
onwetendheid en het onderwijs, in de verschillige
Staten ran Europa.
Hier laten wij een kort verslag volgen van de land
kaart in vier klassen verdeeld
1 klas. Duitschland, Pruissen, Holland.
2 Belgie, Vrankrijk, Engeland.
3 Oostenrijk, Griekenland, Turkijen.
4 Spanje, Portugal, Rome, enz.
Elk land bijzonderlijk in oogenschouw genomen,:
YRANKRIJK, dat zich gedurig roemt hel besctiaaf ste
land van de wereld te zijn, telt nog 70U gemeenten
zonder scholen, en op 3 franschen is er nog 1 ongeleerd.
SPANJE 100 Burgemeesters, 600 Schepenen en 11,000
Raadsleden ONGELEERD!!!
ITALIË, 300 gemeen en zonder Jongensscholen en.
400 gemeenten zonder Meisjesscholen.
De onderwijzers hebben in dit land eene jaarwedde
van 300 fr., en er zijn provinciën waar er op 100 per-
soonen 92 ongeleerd zijn.
lu RUSLAND, S p. h. der kinderen gaan ter school,
anderen loopeu op straat. Bijna geene onderwijzers.
In DUITSCHLAND hëerscht het verplichtend onder
wijs, dat zéér goede gevolgen oplevert. Ongeleerden
zijn er weinig te vinden.
WCRTEMItl.RG heeft voor 30 haardsteden, een school
lokaal, en men treft er noch knecht, noch boerenmeid
aan, of ze kunnen lezen en schrijven.
In BELGIE, is Geut op den eersten rang met 23
scholen Antwerpen op den tweeden niet 13 scholen;
Brussel op den derden inet 9 scholen.
Luxemburg telt op 100 loteliugen slechts S ongeleer
den, en Henegouwen 64 ongeleerden per 100.
In 1664 bedroegen al de budgetten van Europa 10
billioen, ruim 4 billioen voor het leger en slechts 100
millioen voor het onderwijs, dat is zoo wat, het honderd
ste gedeelte van hel Europisch budget, dut men aan de
ontvoogding van het menschdom besteedt!
Schoon vooruitzicht, tnooic toekomst!
Het onderhoud van de legers vordert het grootste
gedeelte der staatsinkomsten en de maatschappij zal
voortdurend blijven oorlogen zoo lang het menschddoin
op de ware hoogte van onderwijs en beschaving niet
wordt gesteld!
Uit dit alles besluiten wij, zooals de heer Mornaux
zegde, dat het licht ons uit het noorden komt, en de
duisternis uit het zuiden, uit dat gezegende zuiden, dat
onze klerikale gazetschrijvers zoo hoog roemen en hon-
derde mijlen boven hun eigen vaderland verheffen.
Een geloofwaardig persoon meldt ons een feit welke
onlangs zou voorgevallen zijn in eene normaalschool
voor onderwijzeressen, en dat eens te meer bewijst
welke eene soort van opvoeding men geeft in de zooge
naamde religieuse gestichten.
Een pater had tol de leerlingen een der sermoenen
gericht, waarvan men misbruik maakt, vooral op den
buiten, en waarin de pijnen der hel eene groolere plaals
beslaan dan de zedelijkheid.
In zeer geweldige kleuren had hij verteld, dat er
eens twee scholieren, twee broeders, waren, de eene
verdorven, de andere braaf, en dat de duivel op zekeren
nacht'onder de gedaante van een zwijn was gekomen
en den kleine verwurgd had.
Dit sermoen werd 's avonds gedaan, en na het avond
maal gingen twee der meisjes hun gebed doen in de
kapel van het klooster.
In hunne bevreesd gemaakte verbeelding meenden
zij het grollen van een verken Ie hooreneen der meisjes
vlucht gansch verschrikt, terwijl het ndere geen stap
kon doen en p de plaats van angst versteend bleef staan.
Men kwam haar ter hulpe, maar vond haar builen
kennis liggen. Toen zij tot het leven terugkeerde raas-
kaalde zij en werd overvallen door de meest ontrust-
barende zenuwkwalen.
Zij herstelde wel, maar hare gezondheid is geschokt
en tij zal in langen tijd nog niet genezen zijn.
Ziedaar de gestichten, die gelast zijn wereldlijke
- nderwijzeressen te vormen
Laat ons dan hopen dat de ontwerpen, voor het
daurslellen van meisjes-normaalscholen weldra zullen
verwezenlijkt worden, en dat men al langer zoo meer
de toekomende onderwijzeressen tal onttrek!,en aan
eene opvoeding, die zoo gevaarlijk als vecbeestend is.
