1
rooien, om zich er le kunnen mede verrijken
want zij werpen een vischje weg om een kar
perken aan hunnen haak le krijgen.
Ja,Denderbode,blijft nu uwe zending begrijpen,
en indien gij op den zelfden weg voortgaat zult
gij er in gelukken het Allemansgerief,de verkla
ringen der miraculeuse Maagd van Sr. Lievens-
Haütem enz. enz. uit de handen der ouderlooze
kinderen le doen rukken, welke in de weezen-
huizen van Aalst in overvloed besteld worden,
tot schande der regelmatige opvoeding, welke
hel verlichte menschdom van hen zou moeten
verhopen.
DE MAATSCHAPPIJ VAN BEEVAARDERS.
Al de dagbladen hebben des lijds gesproken
«ver de bedevaarten, de bedevaarders, de bede-
vaarderesscn, de gevaren, en hel echte doel dier
godvruchtige wandelingen.
Laat mij toe vandaag eens op dit punt terug
te komen. Het is hoogst lijd dat men wete waar
ons die nieuwe landziekte geleidt. Ik twijfel
sterk aan de krachtdadigheid der bedevaarten
zelfs op hel oogpunt van godsdienst.
Ik ga verder.
Ik ben goddeloos genoeg om te durven bewe
ren dat verre van voordeolig aan den godsdienst
en aan de zeden te zijn, de bedevaarten eerder
dienen om de volkeren te bederven.
Welk is het echte doel dergenen die onder
voorwendsel van bedevaarten te doen, Onze-
Licve-Vrouw van Halle, Onze- Lieve-Vrouw
van Scherpenheuvel, van Hanswijck en eenen
gcheelen hoop andere Onze Lieve-Vrouwen
min of meer nnrakuleus of voor zulks aanzien
Gij meent dat de godsdienst er voor iels in is
Bedriegt u niet.
Er ontbreken zeker niet lusschen onze bui
tenlieden en zelfs lusschen de burgers en werk
lieden onzer groole steden, lieden die dom ge
noeg zijn om geloof te hechten aan de mirake
len om voor ernstig op te nemen de uilgalmin-
gen van hunne pastoors tegen dien helschen
brandstok Viclor-Emmanuel noemt en het baat
zuchtig gekerm van die zelfde pastoors over de
zoogezegde gevangenis van den Paus.
Hetgeen enkelijk bet mecstendecl der bede
vaarders en bedevaardcressen willen, is van
wel le, slaan niet hunnen pastoor en zijne sa-
menhangers, in zicht van hunne persoonelijke
intresten.
Of wel om zich le verplaatsen, andere gewes
ten, andere gezichten te zien, zich te vermaken
op d'eene of op d'anderc manier met de toestem
ming van den pastoor en zonder dat de gebuur
of iemand anders er iels zou kunnen op zeggen.
Meer dan andere volken is den Belg geboren
om in sociëteit te leven.
Wie zou daaraan kunnen twijfelen: ik heb
maar hel oneijferbaar getal maatschappijen die
zich op onze vrijen bodem mcnigvuldigcuna te
zien.
Bemerkt wel dat helgene men kringen van
vermaak noemt het groot getal dier maatschap
pijen uitmaken, maatschappijen van kegel
spel, slmifspel, alle soorten van schutters,
maatschappijen voor het kweeken van ratten en'
konijnen, maatschappijen van schuppenbocr,
het is om niet uit te scheiden: zonder le tellen
de maatschappijen van tooneel-lelterkunde, enz
zonder te lellen de socieleilen van Franciscus-
Xaverius en een hoop andere Suskens en Jef-
kes.
Dus de maatschappij van bedevaarders
want er zijn er met hoopenzijn maaree-
ne bij wisseling van die kringen van vermaak.
crslaat wel dat ik hel geenszins op die maat
schappijen zou geladen hebben, indien zij zich
vergenoegden met hunne leden vermaken te be
zorgen die min of meer eenvoudig zijn.
Alle de goestingen zijn in de natuur en ieder
zoekt zijn vermaak waar hij het hoopt te vin
den. Ongelukkiglijk is het zoo nieten gelijk ik
straks zegde, de bedevaarten, 't is te zeggen de
vermaken welke die maatschappijen aan hunne
leden bezorgen, zijn nadeelig aan derden.
Ga eens te Scherpenheuvel in het saisoen der
godvruchtige nilstappingen, gij zult er wonder
bare dingen zien. vrouwen zonder hunne mans,
meisjes zonder hunne ouders, jongmans op zoek
naar eene jonge hin, en getrouwde mannen be-
geerig om verre van hunne vrouwen eenen
aangenamen dag over te brengen.
Nog eens, ga te Scherpenheuvel of elders, en
gij zult zien op welke manier de bedevaarders en
bedevaarderessen zich vermaken.
Een mijner vrienden, een dag de bedevaarten
van nabij willende zien is van Scherpenheuvel
zoo gramsloorig terugkomen dat het moeilijk te
beschrijven is.
Hij had er eene dier maatschappijen gevonden
bedevaarders en bedevaarderessen die onder een
Pêle mêle onder den blauwen hemel op het
kerkhof kampeerden. Maar wat had hij daar
gezien en gehoord heeft had hem het kieken-
vleesch op het lijf doen komen. En ik bid u le
gelooven dat mijn vriend een jongen is die voor
een kleinigheid niet rood wordt.
Wal er onder wegen in de gebuurte van het
mirakileus beeld, bier en genever gedron
ken wordt is ongehoord ook zijn er menig
bedevaarders en bedevaarderessen die al waggc
lende terug komen.
Men heeft in eenige localileiten bewezen da
er nooit zooveel twist,zooveel gevochten wordt,
dat de policie nooit zooveel werk heeft, dan Li,
de terugkomst van eene processie bedevaarders
en bedevaarderessen
Ziedapr, waarom ik durf staande houden dat
verre van voordeelig aan godsdienst en aan ze
den le zijn, de bedevaarten eerder dienen om
onze bevolkingen te bederven.
Nadien blijft er nu nog te welen of de slimme
rikken die de bedevaarten instellen, zich wel
veel aandragen van godsdienst en zeden.
Ik, ben zeker dat wanneer zij ze instellen, zij
op geheele andere soorten van dingen denken.
L. v. L
WIE ZIJT GIJ
De klerikale zedeleer rakende de misdaden
gepleegd door liberalen ofklerikalen.
Wie zijl gij P
Zijt gij klerikaal en wordt gij verdacht eene
misdaad, eene dieRe begaan te hebben, dan is
het icdereens plicht er over te zwijgen.; de druk
pers mag er niet over spreken.
Integendeel kent men u voor liberaal dan
moeten honderde of duizende stemmen uwe
misdaad, uwe oneerlijkheid, uwe rooverij. ver
kondigen; de dagbladen zullen u weken, maan
den, jaren door de goot slepen en u alle dagen
p nieuw onleeren.
Ziedaar de zedelccr die dc kristelijkc gazetten
verkondigen ter gelegenheid van de groole dief-
le gepleegd hij M. de Peneranda te St. Michiels
hij Brugge.
Wat er merkwaardig is in deze gewichtige
zaak, 't is dat de klerikale pers na de eerste ge
weest te zijn om die diefte aan te wijzen en de
ijver van het gerecht aan te wakkeren tot de op
sporing der roovers, nu geheel en al van gedrag
verandert.
De kristel ij ke gazetten hadden gepredikt en
gedonderd op het verval der zeden: het zedelijk
gevoel ging verloren; de menschen kenden noch
recht, noch wel, noch eerlijkheid, noch recht
vaardigheid meer
Maar nu vragen die valsche schriften dat er
zou gezwegen worden over die diefte.
Waarom?'I Is kurieus! Het is uitgekomen dat
de zoon van eene aanzienelijkc familie er in be
trokken is als een der bijzonderste beschuldig
den. Zij vragen eerbied voor de ongelukken, het
verdwalen van een lid, behoorendc aan eenê e-
dele klerikale familie. Volgens de gewijde 1
geschriften is het eene vreedheid betreu
renswaardige feilen voor eene achtbare familie
te doen kennen.
O! zij zijn zoo gevoelig, zoo voorzichtig, zoo
voorkomend, zoo genadig, de laffe penneknech-
len der zoogezegde goede schriften. Zij hebben
een goed woord voor elk en ieder, o ja
Pachther Janes.
'10. tan waar de tweede kreet kwa*.
Sedert het begin van liet vreeswekkend tooneel, waar
men den zoogezijden ketterde pijningen eener wereld-
sche hel deed ondergana, was, op een sprakeloos beve]
van den beschuldiger, da deur waar men de gevangenen
binnenbracht, geopend geworden.
In de donkere gaping ontwaarde men onbepaald een
vrouwelijk wezen, naar het treurtooneel vol angst en
afschrik gewend.
Van daar was de nijpende, schrikkelijke sehreeuw
opgegaan, als men deedelmans borstvleesch verbrandde,
en op hetzelfde oogenblik rolde uit den somberen gang
eene vronw met loshangende haren op den vloer der
gehoorzaal.
Dit wanhopig schepsel moest binnen kort eene onder
vraging ondergaan en de ink wisitic had haar gedwongen
dit «heilzaam schouwspel» bijtewonen om haar te too—
nen dal zij, in haar belang, spreken inoest zooals de
inkwisitie liet wilde.
De familiaars raapten baar op en droegen haar in eene
nevenkamer.
11. NIEUWE FOLTERING.
In dien tusschentijd ging men hardnekking voort, de
wreedste folteringen toe te passen op den Lutheraan op
den vriend der Vlamingen.
Op zijne leden goot men kokende olie, in zijne brand
wonden gesmolten lood.
Hij briesehte van pijn maar gaf geen antwoord op
al de ondervragingen der inkwisiteurs.
Eindelijk ontsloot hij zijne tanden, waarmee hij schier
zijne lippen had doorbeten en riep met eene stem die
niets menschelijks meer had .Ja, ik hen Lutheraan.,
helsche monsters... Lutheraan... vermoordt mij... ik zal
mijn geloof niet afgaan... ja, ik bemin de Vlamingen...
mijne broers in Gods aanschijn... en leve... leve hunne
vrijheid
En nu verloor hij alle bewustzijn.
Zijne bekentenis was voldoende meer dan voldoen
de voor het H. Officie.
Stervende werd hij weer naar zijn kot gesleurd en de
voorzitter sprak zijn vonnis uit.
Hij inoest levend verbrand worden en zijne asch in
den wind gestrooit.
12. BESI.DIT.
De overige tafereelen zijn getrokken uit een werk
over de inkwisitie, waaraan ik al lang arbeid en dat
wel eens of morgen het licht zal zien, als het vlaamsch
publiek eens vlaamsche boeken zal knopen, anders nls
kerkboeken, katechismussen, Jaakskemet zijn fluitje
Cobonus en Pecaria en watdies meer. j
Gaat men den gang na van de handelingen der kleri-
kalen, dan denkt men onwillikeurig aan het schoono
werk van Eugeen Sue: de Wandelende Jood. Daar ook
trachten de Jesuieten hnn doel vooreerst te bereiken
door alle soorten van geweldenarijen, en alles mislukt.
Maar hel sombere figuur van Rodin komt op den voor
grond. Daar waar het geweld schipbreuk leed, zal de
schijnheiligheid zegepralen.En inderdaad de slachtoffers
worden met het zoetste toomken van de wereld allen,
tot hun verderf gebracht.
Let nu wel.
De inkwisitie was het geweld en zij heefter niet
kunnen in gelukken de wereld aan de dwinglandij van
Rome te onderwerpou in tegendeel.
Thans gebruikt men de schijnheiligheid.
Laat ons waken, vrienden, laat ons goed waken, libe
ralen, of wij zullen varen gelijk de leden der familie
Rennepont
Al wat vrij is, vernield en dood en de generaal a
der Jesuieten triomfant op de puinen van al wat vrij is.
