al de mannen die over de toepassing der maten
en gewichten, in een woord over de bestraffing
der misdaden door de wetten voorzien en vast
gesteld, gehoorzame dienaars der hoogkwclsen-
de losbandigheden door zekere geestelijke lee
raars en hooge kerkbedienden voorgeschreven,
weldra zou den mensch heel en gansch lot ver-
dierlijking of verbecsting herschapen zijn. Maar
gelukkig voor het openbaar welvaren en, zeggen
wij, tot cere der maatschappij, de overheer-
sching van hel ultramonlaansch stelsel beeft het
grootste deel der strafvellers nog niet getroffen
|.)e rechtvaardigheid is nog niet uitgedoofd en er
zijn op vele plaatsen nog Iweins te vinden, zoo
als die van IJperen, die zijn geweien voor alles
stelde.
En hoe meer de godsdienst in de politiek zal
indringen boe meer de samenleving gevaar zal
loopen de verzedelijking van het volk te zien
afnemen helgene hoogst belangend is voor hare
leden en het grootste kwaad moet zijn dat men
kan uitdenken niemand kan nochtans looche
nen dat de grondbeginsels aan welke heden in de
klerikale wereld volle lucht gegeven wordt, die
erge besmetting, die verontedeling van 's meu-
schen bestaan moet na zich slepen.
Groote en vernuftige mannen die de ware
leer machtig waren, die de religie als het groot
middel om de volksbeschaving te bcvoordeeligen
aanzagen, hebben de inmenging der politiek op
het gebied der religie afgekeurd tot zooverre
zelf dat de Aartsbisschop van Parijs Mgr. Si-
bour,sleclus eenige jaren geleden,mandementen
uilvaardigde, bij welke hij op de stelligste wijze
aan zijne onderhoorige priesters den plicht op
legde aan de polititieke strijden van verre of
van nabij geen deel te nemen.
En wat gebeurt er heden, wie zijn de grootste
strijders en vermaledijders
Waarvoor dient schier uitsluilelijk nog
preek- en biechtstoel
De goede lessen gaan verloren, de slechte
worden gevolgd is 't zoo ook niet met al wat men
vuil kruid noemt r
Yoor wie houdt de Uien Public dan zijne
lezers,want hij ook, beweert dat de religie in dc
politiek niet mag ingemengd worden Hij die
de magistratuur met vlam en vuur wil gechris-
lianiseerd zien P Om al degenen die van
zijne denkwijze niet zijn voorbeeldelijk te
inartyrisecren zijne lezers moeten zich een
klein gedacht van zich zclven maken, om zich
ik ook, ik heb vervolgd geweest.
Bij St-Franciscus, hernam de monik, zijn
laatste glas ledigende, gij kunt in dwaling ver-
keeren maar ik houd u voor een eerlijk
man, welke een engel voor zijne dood zal
komen verlichten, zooals de II. Thomas zegt
Intusschen moet men in vrede leven. Ileeft God
zelf ons niet geleerd dat alle menschïn broeders
zijn, voegde dc minister er bij, wiens nieuwsgie
righeid door des boeren verzwijging ten top gedre
ven werd. Is de liefde van don evenmensch
de grondzuil des geloofs niet Welke ook uwe
uwe godsdienst zij, broeder, gij zoudt ons bele
digen met hem te verbergen. Gij hebt ons gul
hartig onthaald, en wij hebben het recht niet
uwe denkwijze te veroordeelen.
Eb wel, zegde de boer, ik ben sociniaan.
Baudouin veranderde van gelaat. Ongelukkige,
riep hij met donderende stem uit, gij gelooft dus
aan de godheid van Jesus-Christus niet verblind
en uitzinnig mensch
Vriend, zegde de monik, gij belijdt een zonder
linge godsdienstDe oude ridder en Frederik
bezagen elkander met verwondering.
Ik hadde beter gedaan het stilzwijgen te bewaren
niet waar, antwoordde de pachter al lachende
Maar ik waande u verdraagzaam.
met zulke verrompelingen te bevredigen,en zich
aldus knollen voor citroenen te laten in de hand
steken O fanalisrous der fanalismussen
DE VRIJHEID VOLGENS DE KLERIKALEN.
De tijd leert veel. Zie, in Belgie waar de
klerikalcn zich nog niet volstrekt meester ge
voelen, leggen zij met woordenpraal hunne
liefde tot de vrijheid bloot en zeggen de Grond
wet in hun hart te dragen. Zelfs houden zij
staan dat zij liberaalder zijn dan de liberalen.
Zij beschuldigen ons de, godsdienstvrijheid te
bestrijden omdat wij hunne politieke kuiperijen
en listen aanranden. Zij hopen op die wijze de
onnoozelaars te bedriegen en, men moet het
wel herkennen, dank aan de onwetendheid die
zij met zorg in den buiten vooral onderhouden,
gelukken zij maar al te veel.
Maskers af Daar waar de klerikalen meester
zijn laten zij eene andere taal hooren. Daarvan
hebben zij ons een nieuw bewijs gegeven in het
arme Frankrijk waar zij zich boven alles mees
ter geloven.
Zij hebben er met groot gerucht de vrijheid
van het onderwijs gevraagd. Nu dat zij bet
hebben willen zij er niet meer van. Zij willen
thans de vrijheid niet, maar wel de alleenhecr-
sching. De honger komt al eten, ziel-ge. Altijd
dezelfden zachte lammekens als zij in de neêr-
laag zijn, maar Irolsohc meestermakers als zij
denken baas te wezen.
Wij vinden niets uit.Wij verwijten de kleri
kalen niets aan welke zij nooit gedacht hebben.
De waarheid alleen is ons wapen voor alles en
opzichtens allen.
Laatst heeft er een katholiek kongres te
Poitiers plaats gehad. Ziehier wat Mgr. Nardi,
de afgevaardigde van Rome, er gezegd heeft
Het vrije onderwijs geeft mij eene sidde-
ring van schrik in 't lijf. Men moet bet niet
vermengen met de ware vrijheid of liever met
het recht van het ware, het goede, het sehoone
te onderwijzen.
Dat heet ten minsten spreken, klaar en duide
lijk. Zij willen de vrijheid voor hen alleen. Hoe
jammer dat Mgr Dupanloup zoo rechtzinnig niet
sprak in de Nationale Vergadering. Maar neen,
't was alsdan een ander zoet liedje van kom mijn
liefken de vrijheid,alleen de vrijheid Nu begint
men reeds de landen en de klauwen te toonen.
't ls wel vroeg, de wolf kraakt ieeds zijn gebijt
en had toch zich zoo goed verborgen onder
't schapenvel. Maar toch, wij danken Mgr Nardi
van luidop in Frankrijk gezegd te hebben wat
zijne kollegas in Relgie stillckens denken, 't Is
beter voor de vrijheid van verklaarde vijanden
te hebben, dan valsche vrienden die baar om
belzen om ze te beter te kunnen versmachten.
Marskers af
Vertrekken wij van hier, zegde Baudouin,
buiten zich zeiven, vooraleer het dak dezes huizes
op het hoofd van dien godsloochenaar nederstorte
ZEVENDE HOOFDSTUK.
In zijne kristelijke gramschap, had de minister
zich vooruitgeworpen om de hoeve te verlaten.
Hij liep bijna de vreemdelingen om verre die op
den zelfden oogenblik binnentraden en wier
aanzien het uitwerksel van een meduzen hoofd op
hem maakte. Het waren Spaansche soldaten.
De hedendaagsche Belgen hebben troepen van
twintig vreemde natiën, nu eens als vrienden,
dan eens als vijanden, over hun grondgebied zien
trekken. Maar niets kan hun een gedacht geven
van den indruk van afgrijzen, van haat en ver
ontwaardiging, dat het zien der soldaten van
koning Philippus op onze voorouderen te weeg
bracht. Die oude benden, die oorlog gevoerd
hadden in het noorden en zuiden, bijna altijd
zonder solde en van de rooverij en buit levende,
waren in Vlaanderen en Brabant gelegerd, zooals
in een veroverd land. Gewoon de wet te geven,
verachtten zij de vreedzame bewoners in wier
midden de dwingelandij ze geplaatst had, aan de
onderdanen huns meesters ontnemen wat de
HANDEL EN NIJVERHEID.
Volgens den Echo agricole zou de graanoogst
in Frankrijk gedurende dit jaar 106 miljoen
heklolietcrs hebben bedragen; volgens eene cir-
kulair van het huis Bartliélemy Estienne, te
Marseille, moet men 2 tot 3 miljoen hectoliters
minder rekenen.
In 1874 was de opbrengst van den graanoogst
124 miljoen hektoliters, terwijl zij in 1873 op
slechts 82 miljoen hektoliters geschat werd.
De oogst van haver bedraagt omstreeks 90
miljoen bekt. Hij was zeer goed in 5 departe
menten, goed in 29 departementen en in Algiers
tamelijk goed in 21 deprrtemenlenten en in EI-
zas-Lotharingen, niet slecht in 12, middelmatig
in 14 en slecht in 1 departement.
De rogge en de gerst moeten nog omstreeks
30 miljoen bekt. opbrengen, en de berichten
hieromtrent ingekomen zijn gunstig. In 43 de
partementen is de roggeoogst goed geweest era
men spreekt zeer gunstig, over dit deel van dera
oogst in Algiers, waar die graansoort veel ge
teeld wordt.
Maatschappij De Moedige Strijders te
Aalst. Kaatsspel op 't ziftGraanmarkt
Voor den 2deu prijs.
Zondag 19 September ten 2 1/2 ure namid
dag spelen de lste partij der maatschappij De
Moedige strijders, Aalst, met M. Victor De
Gheest als geleende man en degene van M. Du-
pont St-Gilles (Brussel).
Tegen ongeveer een honderdtal personen
is te Amsterdam proces-verbaal wegens over
treding der wel op den kinderenarbeid. Zij
hadden de kinderen alleen voor en na schooltijd
in dienst en meenden daardoor de wet niet te
schenden,
De (Jnivers van Parijs, zegt dat er bij de
bedevaarders, die zich naar Lourdes begeven,
zooveel zieken zijn dat. men een wagon-ambu
lance bij den trein moest voegen.om de ziekelijk-
sten er op te leggen. Zij worden door vier
zusters van liefde verzorgd.
Tot wat dé dweepzucht in staat is ziet men
door het voorgaande. Men zal niet vertellen hoe
vele zieken ten gevolge dier reis overleden zijn.
Verleden donderdag kwam een arme
vrouw van Bressoux met baren zoon cn hare
dochter, beide van 12 tot 13 jaren oud, naar
Luik wonen. Zij huurde inde Nassaruestraat
een oud huisje, dat binnen eenigen tijd moet
afgebroken worden en sedert meer dan 8 maan
den onbewoond cn gesloten was. De arme vrouw
kocht voor eenen Irauk eenen bussel strooi,
spreidde deze op den vochtigen grond uit en zij
betrok met hare twee kinderen de ellendige
woning, welke zij zooveel mogelijk gezuiverd
had.
Wat er verder in het huiske gebeurde weet
staatskas hun aftrok, scheen hun heel natuurlijk.
Arm en hoogmoedig, plunderziek en despotisch,
alle godsdiensten belachelijk makende, en wreed
jegens degenen die de geloofsleer huns konings
niet aannamen, de Spaansche soldaten van dien
tijd waren in afschuw zoowel bij de katholijken
als bij de protestanten. Hunne geveinsheid en
hunne valschbeid kwetsten de openhartigheid en
rechtschapenheid der Belgen, en maakten de
Spaansche soldaten nog verachterlijker dan hunne
gierigheid en hunnen hoogmoed.
Het is dus niet te verwonderen dat het zicht der
genen die het huis van den pachter binnentraden
de heilige vervoering van Baudouin eensklaps
verlamde. Hij bleef verstomd staan, bezag beurte
lings, met besluitelooze houding de spaanjaarden
en de sociniaan, en wist niet langs welken kant
het hoofd te draaien.
De soldaten waren ten getalle van vijfhunne
groote grijze vilten hoeden met pluimen versierd,
hunne kleederen van geel laken, met zwarte boefen
vreemdsoortig afgelegd, hunne vuurroeren met
breed en blinkend ijzeren beslag,en hunne sluiers
met wapens voorzien, leverden een eigenaardig en
indrukwekkend schouwspel op. De monik fronste
de wenkbrouwen, bij dit aanzien: zijne oogen ont
vlamden, en zijne hand greep onwillikeurig naar
Dit zeggende legde broeder Jan
zijn kleed al en nam den stok des
kruises, uit het hart van den kwal
sterboom gesneden, de lengte heb
bende eener lance, rond en met
volle greep...- en hij stoot ze eens
weg zonder, mijdt u, te zeggen.
