STAETKUNDIG OVERZIGT VAN 20 TOT 27 NOV.
onderwys te ontstaew, en wacr in dc gemeente-raeden
acn de begeerten hunner kerkvoogden, kragtens de ar
tikelen 10 en 11 van de wet, niet zullen konnen voldoen;
nogtans is men te verwagten dat de kerkvoogden nooyt
van hunne eyschen zullen afzien, zy zullen al hunne
medewerking standvastiglyk weygerèn acn allen onder-
Wyzer, die zy oórdeelen hunne denkwyzen niet te deelen.
Nu, ahvaer dit zou konnen voorvallen zullen ongetwy-
l'eld veéle kinderen deézen onderwyzer verlaetcn, en al
hoewel hy weynige of geene leerlingen zou hebben, zal
hy niet te min ten laste van den budjet, en vervolgens
ten laste van al de inwooners moeten betaeld worden,
het geen aenstootelyk moet voorkomen.
Alle diergelyke 'moeyelykheden zouden niet konnen
bestaan, mogt het staetsbestier zich over het onderwys
geen werkelyk gezag toeëygenen, of aen de communaele
overheden toekennen, mogt het in het onderwys der
arme eeniglyk door eenen geldelyken onderstand vóór
zien o[)de wyze die wy reeds hebben aengeduyd.
De Eransche vloót der middellandscheZeegaet met zes
stoomfregatten vermeerderd wordenzy zal dóór den
prins de Joinville bestierd worden.
Twee Steamers en een zeylschip hadden laetst in En
geland gekogt geweest om weder in Spaniën verkogt te
worden. Ueéze scheépen zyn in beslag genomen onder-
voórwendsel dat zy gewapend waren vóór eene expeditie
tegen eenen staet met welken H. E. M, in vrede leeft.
In eene vereeniging der Repealers te Dublin, heeft den
bisschop van Elphen, den eesten prelaet die diergelyke
vergadering hééft bygewoond, verklaerd in den naem der
liooge en leege geestelykheyddat hy eenstemmig was met
het stelsel der zedclykemagt dóór Ó'Connell uytgedrukt,
en dat hv, met veragting de ellendige poogingen van't
Jong Ierland acnzag. l)e wóórden van den kerkvoogd zyn
met herhaelde toejuychingen bejegend.
De oproerige Junta van oporto (Portugael) heeft den
graef Das-Antas met den titel van hertog del Mino ver
eerd.De troepen van deézen zvn nog met diegeéne van
den Marschalk Salthana niet handgemeen geworden.
Sedert 15 deézer is de republiek ran Crakau aen de
Oostenryksche staeten vereenigd.
Den keyzer Aicolaes heeft bevel gegeéven om in Volhy-
niën een leger van 1(10,000 mannen te verzamelen. Men
kent nog de reden niet diër ontzettende krygstoerusting.
De bezit neéming van het later aen heeft aen den nieuwen
Paus wederom de gelegenheyd verschaft zyne mensch-
lievendheyd te doen uytschynennaemelyk met de helft
der straf van al de tot veéljaerige gevangenis veroor
deelde persoonen ter uytzondering van dieven, kwvt
te schelden, en de straf der tot eeuwigduerenden dwan-
garbeyd veroordeelde, op 20 jaeren te bepaelen.
Dóór het invoeren van mekaniek-katoen-spinneryën en
weveryën, hééft Belgiën eene aen 't land voórdeclige ny-
verheyd bekomen; vóór deézen, had Belgiën geene fa
brieken van deézen aerd, en dóór dat nieuw vernuft
wierd er niemand zyn werk ontnomen.
Maer is het wel zoo met de vlas-nyverheyd Geheel
Belgiën dóór wierd het spinnewiel gebezigd; in de beyde
Vlaenderen was het handgespin en weévery, buyten den
landbouw, de voórnaemste en misschien de eenlgste ny-
verheyd. liet werk op het veld geëyndigd, hield zy al de
ermeiï bezig. Deéze nyverheyd bragt zoo véél tot den
voorspoed van 't land toe dat, ondanks men vóór Belgiën
dóór het sluyten der Schelde den Imogen koophandel
stremde, hetzelve niet min eene der rykste en naemelyk
de gelukkigste landstreek van Europa blééf.
De vlasmekaniek-spinneryën zyn opgekomenmits
welke eenen enkelen werkman alleen zoo véél werk kan
utleggen dan vyf-en-twintig andere te samen konnen
verrigtcn. Maer haesten wy ons te zeggen dat deés spoe
dig voortbrengsel ook zoo ver beneden het handgespin
is onder betrek van deugdelykheyd, als het rasschei' ge
maekt is. Om de concurrentie tegen de mekaniek-
lynwaeden Ie konnen staende houden, hebben onze weé-
vers hunne linnen met mekaniek-garen beginnen te ver
mengen, waerdoórde hoedaenigheyd van het voortbreng
sel merkelyk verslegt zynde, bv den vremden slvter alle
liaere agtiiig verloóren heeft, Thans dat de kamer zich
met dat vraegstuk staet bezig te houden, zou het hoogst
nuttigzyn datde middelen die wy in ons voórgaende num
mer hebben aengeweézen, en die tot nu toe de aendagt
des gouvernements niet schynen verdiend te hebben,
werkstellig gemaekt worden; deéze middelen zullen vóór-
zeker eenen beteren uytslag dan die onderzoeken of
enkwesten opleveren, en op verre na geene 70 a 80 duy-
zend franken kosten. Om de vervalsching te beletten dér
lvnwaeden met mekaniekgaren, die op devremde merk
ten teenemael acn onze voortbrengsels de agting doet
verliezen, zou elke gemeente dóór eenen byzonderen
stempel moeten bestatigen welk lynwaed met handgespin
en '1 welk met mekaniekgaren geweéven is. Twee des
kundige mannen zouden, ais er een lynwaed geschoren
word, en dóór den wever hiertoe aenzogt zynde, het
zelve gaenbezigtigenoin de weézenlykheyd van'het garen
met dTiand gesponnen t' onderzoeken, en hetzelve in
regel gevonden, zouden deéze er don stempel van hand
gespin op stellen. Den weéver zou hier toe geêrne tien a
twintig'Centimen betaelen, en den onderzoeker zou zich
voldaen agten, bovendien zou elke gemeente hier in
geêrne toebrengen.
'T géén wy in ons voórlaetste nummer aen de Gazet
ran Dendermonde zegden dat zy niet verstoet wat zv
léést, komt zich te verweézenlyken,' in haerlaetste nummer
antwoord zy volstrekt niets over de gisping die wy liaer
wegens verkeerde uytlegging onzer artikels toedienden.
Maer wv bedriegen óns, zy zegt toch iets zy vult eene
halve kolon op met een armzalig gesprek dat, zegt zv,
twee oipfpijuop.io landslieden in een baerdscheêrdershuys
over den Denderbode gehad hadden het géén niet
alleen bewyst dat het een met baerdscheêrders-praet op
gevuld prulbladje is, maer werkelyk de ongegrondheyd
zyner eyschen in 't klaer daglicht plaetst. Indien liet
Dendermondsch barbiers-bladje ergens iemand vind die
ten minsten kan redeneéren, dat het hem artikels vraege
om de onze te wederleggen, dan zullen wy onze corres-
pondencie onderhouden, maer met, antwoorden op bar-
iiiers-praet kan of mag den Denderbode zyn kolonnen
niet opvullen, daermeé immers zouden wy tyd en plants
verkwisten die vóór ons te kostelyk zyn.
Eene daedzaek waerop wy de aendagt onzer bevoegde
overhevd moeten inroepen, hééft verledene wéék onze aen
dagt gaende gemaekt. De dikste duysteruissen waerin de
straeten onzer stad, gebrek aen la'nteêrnlichten gedom
peld zyn, vereysschen dat er de overheyd zich mede
bemoeye. Wy waren in het geval van des nagts te
moeten opstaên, en, buyten gekomen, was er niet eene
enkele lunteern die het minste licht vertoonde. Wy vraeg-
den ons waertoe de lanteërnen dienden als zy in de don
kerste nagten des jaers van een of twee uere geen licht
meer geéven. acrschynelyk is deéze naelaeting niet
gekend, want niemand is liefhebber van des nagts dóór
dieven of schelmen bezogt te worden, welkers werkin
gen dóór de duysteruissen zoo véél begunstigd worden.
De verdere aenmerkingen aenzien wy als nutteloos; de
zaek ofschoon zy van duysternis handde, bewyst klaer-
lykdat er moet in vóórzien worden.
Onze rechtzinniglieyd en onpartydigheyd leggen ons
als eene pligt op de hiervotgeude regelen uyt den Vader
lander over te neémen
Het nieuw opgesteld verslag vandénopper-ingenieur
51. Desart, betrekkelyk de rigting langs Aclst vóór den
ontworpen yzeren weg van Brussel op Gend, komt te
verschynen.
Men hééft niet vergeéten dat 51. Delaveleye een werkje
had verspreyd, ten eynde den doortocht langs Dender
monde te bekomen.
Nauwkeurige en aenbelangende berekeningen dóór 51.
Desart aengeboden, wierden in twylfel getrokken. 51.
Desart, na een nieuw onderzoek, behoud zyne eerste
opgaef met berekeningen, en wederlegt klaerlyk alle de
argumenten van 51. Delaveleye. Immers, zyn verslag van
van heden is gelyk aen het géén van over 8 maen-
den. Eenen yzeren u-eg ran Brussel op Gend langs Aelst,
kan ten voórdeele van den staet worden gemaekt, zonder
nadeel aen Dendermonde toe te brengen.
In dit geval, moet men zich noodzaekelyk by het plan
van den beer Desart houden, gelyk wy het hooger heb
ben gezeyd.
Den feestdag der II. Cecilia is dit jaer dóór onze mu-
ziekminnaers met buytêngewoonen luyster gevierd ge
worden'. Voorleden zondag hebben de twee muziekge-
noótschappen onzer stad zich naer de kerk begeéven om
er de Cecilia-mis bytewoonen, na de welke zy elk op
hunne beurt, de heylige met verscheydene uytgeleézene
stukken vereerd hebben, die met zoo véél kunde en
eeusluydendheyd zyn uytgevoerdgeworden, dat hetscheén
dat de muziekanten liet talent aen de II. Cecilia ontleénd
hadden. Verscheydene Solos hebben voórnaemelyk de
aendagt der groote menigte toehoorders en welligt der
II. muziekpatrooners geboeyd gehouden, in der voege
dat men vry zeggen mag dat nimmer onze kerk van
zoetluydendere uytvoeringen hééft geweérgalmd. Eer aen
u, voórtreffelyke bestierders, die nog moeyte nog iever
spaert om die fraeye muziekkonst te bevoorderen en uwe
talenten mede te deelen aen de minnaers der kunst, die
hunne overblyvende ueren zoo loffelyk weéten te besteé
den om hunnen geest met zoo schoone begaefdheden te
yerryken, en onze stad aen andere steden lot voórbeéld
Van goeden smaek en zugt naer onderrigting te doen
strekken. De leden der maetschappyën hebben zich
vervolgens aen een lekker midilagmael vereenigd alwaer
menigvuldige teugen van blydschap en broederlykheyd
zyn gedronken geweést.
liet muziekgenoótschap van 5Iylbeke, dat zich by dier
gelyke gelegenheden nooyt in 't zoeken laet, hééft op zyne
beurt voorleden maendagde zelve godsdienstige plegtig-
lieyd in onze paroehiaele kerk komen bywoonen, en
dóór het uytvoeren van verscheydene allerfraeyste stuk
ken getoond dat den geest van voordering in kunde dit
genootschap bezield. Dan, wy zwaeyën aen deszelfs be
stierder en leden don welverdienden lol'toe, en wenschen
dat zy steeds in hunnen iever voortgaende, eerlang den
trap van volmaekthevd bereyken dien de in 'tvak bc-
dreévone mannen aen onze stadsgenoótschappen toe
kennen.
Dit jaer is alhier den feestdag der II. Catharina
met grooten luyster gevierd geworden. Een groot getal
Catharinisten hebben beantwoord aenhet jaarschrift dat
hun was voórberevd, ter gelegenheyd van hun vry lekker
avondmael, ziel hier dit jaerschrift
Waere VrlenDen Der al.eXanDrlsChe heYLIge
Catharina, VerheUgt U.
By misslag hebben de zetters in ons bietste num
mer eenen drukregel verkeerd gezet. 5Ien plaetse den
ln regel der 2,lc colonne bladzyde 1 voorden lnregel der
I" colonne van de 2,le bladz.
Den 20-jaerigeii J. Van Cauwenbergh, vanAelst, is woens
dag 11. door hel hof van assisen te Gend, verweézen tol eeuwi
gen dwangarbeyd, eene uer tentoonstellingen brandmerk, vóór
dictie op publieken weg, ten nadeele van Calh. Willcms, woon-
agtig te Moorsel. In den nagl van 24-25deézer. zyn ten na
deele van P. Sterck te Aelst-Schaerheék, 12 a 15 halve beet.
aerdappelen gestoólen; de daeders zyn onbekend.
In den nagt van 25-26 deézer zyn booswigten by twee
oude lieden te S.'-Liev.-Essche, ingedrongen, en hebben alles
medegenomen, na deéze vreedelyk mishandeld te hebben.—
Hel steélen van veldvrugten is aldaer zoo gemeen, dal er geen
misdryf meer van gemaekt word. De nagtgangers beginnen ook
hunne nagtronden en bedreygingen te doen. Het word hoogst
tyd dat er overal nagtwagten worden ingerigt.
Voorleden maendag is den eerw. heer Langerock,
pastor te Erwetegem, aldaer in den ouderdom van 42
jaerenoverleéden.Den eerw. heer pastor van Vleckem,
is insgelyks eergisteren in deéze laetste gemeente over
leéden. Deéze heeren worden zeer betreurd.
Den Moniteur van Donderdag behelsde de wet dóór
welke den vrvën invoer der leévensiniddelen tot 1 Octo
ber 1847 word verlengd en derzelver uvtvoer tot het
zelfde Ivdstip verboden.
Den gemiddelden prys op onze regelende merkten
beslatigt wederom eene ryzing der tarwe en rogge; de
eerste staet thans'I fr.'27 c. en de tweede 1 Ir. 35 c.
hooger in prys, dan de verledene week. Sedert 1817 zag
men zulke duerte niet in de graenpryzen.
Zaterdag 11. hééft te Brugge op het Burgtpleyn, te
pronk gestaen den genaemden L.Remory, wegens moord
op zyne 80-jaerige moeder ter dood verweézen; maer
wiens straf in leévensduerenden dwangarbeyd was ver
anderd. In het algemeen hééft het volk medelyden met
de misdaedigers, die hunne straf ondergaen;'maer dit
mael betuygde het openllvk zyne verontweêrdiging, dat
eenen ontaerden zoon, die zyne moeder vrcedaerdig had
om het leéven gebragt, om van eene kleyne lyfrente-af
te geraeken, nog lyfsgenade had bekomen! Remory kéék
de omstaenders onverschillig aen, en ojó eene wvze die
geen het minste berouw verraedde. 5Ien heeft bemerkt,
dat. de gendarmen talryker waren dan naer gewoonte.
Eenen moedermoorder gratie der doodstraf geéven,
hééft menigeen verwonderd; eenige dagbladen hebben
er zich zelfs over verontweêrdigdHoezeggen zy, eene
zoo afschuwelyke euveldaed, die in het wetboek der oud-
heyd geene straffen vond, om dat men dagt dat deéze
niet kon bestaen, word met de dood niet gestraft? Yoór
wie is dan de doodstraf?—Wy ook. in het eerste oogen-
blik, wy ook sidderden, wanneer wy het koninglvk be-
sluyt vernamen, en wy besloten dat iets buytengewoon
moest plaets gehad hebben, om dat den ontaerden zóón,
zyne tachtigjaerige moeder aen zyne geldzucht geslag-
tofferd hebbende, bv Z. 51. gratie gevonden had. Nieuws
gierig namen wy inlichtingen, en ziet wat wy vernomen
hebben, en wat den Koning bewogen hééft, om de ver
andering der doodstraf uyt te spreéken.
Remory wist reeds dat het akelig oogenblik naderde
hy wist, dat zyn verzoek verworpen zynde, zyne bede om
genade in'sKonings handen was. Sedert eenige dagen,
geduerig tusschen de hóóp en de vrees dobberende, nam
de vrees de overhand alles vóórspelde dat hy de dood
te gemoct ging. Ileéft men ooyt genade geschonken aen
eenen moedermoorder?
Eens buytengewoon afgemat, zyn hoofd in zyne han
den verborgen en denkende op de schandelyke dood, die
hem weldra stond te overvallen, reës een gedagt in zynen
bedwelmden geest ophy word bedugt vóór zyne kinde
ren en ziet, plotselings vraegt hy inkt, pen en papier,
en schryft naer zyne vrouw: «O 1 zegt hy, het oogenblik
is aengekomen, ik zal schandelyk op het schavot moe-
ten sterven, binnen eenige dagen!5Iyne vrouw, helaes!
nog eenige dagen en het hoofd van den vader uwer
kinderen zal op het schavot rollen 1... Een middel blyft
er over maer gy moógt niet vertoeven 1 ga, gy, myne
vrouw, met onze negen kinderen, u werpen aen 'sKo-
