ZONDAG 7 MAERT 1847.
EERSTEi\ ,ÏAERGAXG \f 25.
AELST, den 6 Maert.
STAETKUNDIG 0VERZIGT VAN 27 FEB. TOT 5
MAERT.
TWEE DAGEN TAN KEYZER HENDRIK VI.
Dit blad verschyin des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der
inschrvving, by trimester, is bepaeld op 1 f'r. 75 c., dien der
annoncen óp 15 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10'drukregelcn in ons blad doen plaet-
gen. Indien iemand reglvcërdigc klagicn of gegronde rekla-
men in 'l algemeen belang te doen hééft, by mag op ome onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
n en ver leen en en dezelve ondersteunen.Dit weekblad zal
verder gewaegon van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfsopsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der personnel) die ons eenige
stukken zouden begeéren mede Ie dcelen, zullen geiieym ge
houden worden, ten zy vvy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Gccn'e stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zieli met al wat den
druk aengaet.
Cl lol I. Sl'CM.
DEN DENDER-BODL
Vervolg zie n' 23.
Mogt hel staetsbestier onze voorgestelde middelen van
onderstand bewerkstelligen, het zou onze oude vlasny-
verheyd een nieuw lcéven schenken, de armoede weézen-
lyk vêrzagten en de bedelary verdraegzaem niaeken
maer gelyk wy reeds gezegd hebben, dient het aen den
armen zyn volle onderhoud te bezorgen, indervoegen
dat niet oenen opzynen medeborger weégen moet.
Hiertoe zoo wy in ons n' 14 hebben aengehaeld is het
noodig en ottvermydelyk schuylplaetsen, werkhuyzen en
koloniën op te regleu waer in men al onze arme kan
verbergen, werk verschaffen en een bestaen verleenen.
By veéle, gelyk wy nog hebben opgemerkt, heeft het
gebrek en hongersnood, niet alleen de lichaems-kraglen
maer zelf de ziels-vermogens zoodaenig verzwakt, dat
er geene neêrstigheyd meer is in te bekomen, geene
gespaërzaemheyd meerin te boezemen, geene zeden meer
in teplanten. Zy moeten onder eene gestaedige bewae-
king gesteld worden. In de voorgestelde gestigten zal
er eene regeltugt bestaende arme zullen aenhoudend
pewaekl worden; behoorlyk gevoed, tot de neêrstigheyd
aengestouwd, in de zedelykheyd en in de maetschappe-
lyke pligten onderweézen, en tot dedengd geduerigopge-
wekt, zullen zy hunne ziels-vermogens met hunne
lichaems-kragten terug vnrkrygen, en nuttige borgers
worden. Daerenboven, wat den budjet van den staet
hier dóór zou mogen bezwaerd worden, zal het eene
weézenlyke gespaerzaemheyd vóór het land in 't alge
meen te wege brengen.Byeen verzaemeld, zullende
arme 19/20 min kooien of brandstoffen noodig hebben
om hun eéten tebereyden, en ook om zich behoorlyk te
warmen, dan heden dat elk huyshouden eenen byzónde-
ren heêrd hééft, in weénvil de groote koude die zy nog
moeten verdueren. Des winters, 's avonds werkende, zal
hun licht naer evenredigheyd min kostelyk zyn. Daer by
is het eeniederbekend dat20 mensdien 't saemen eétende
niet meer verteêren dan 15 afzonderlyk. Het onder
houd van den behoeftigen kost tegenwoordig meer als
"talsdan zou kosten, alhoewel er zoo véél van gebrek en
hongersnood sterven.
Het beloop der aelmoessen die de goedhertige aen de
noodlydende jaerlyks uytreyken is boven alle bedenking.
Doch den oproep tot al de menschen vrienden, in decem
ber 11. dóór 'M. Aug. Houyet, werkelyken bestierder van
de maetschappy der datnpraolcns van Brussel, moet ons
hier eene kleyne schets doen van vormen.
Hy stelt vóór eene algemeene inschrvving, vóór den
tyd van vier maenden, of 120 dagen. lly verdeelt
zyne inschryvërs in dry klassen. De eerste klasse of
de ryke zouden inschryven vóór 50 eenlimen dags
of 60 franken vóór de 4 maenden. De tweede,
vóór 10 centimen dags, of 12 franken vóór het. geheel,
en de derde, vóór 2 centimen dags, of 2-40 centimen vóór
den bepaelden tyd.
Hy onderstelt dat er 1,500,000 persoonen zyn, instaet
om in te schryven.Vóór wat ons aengaet, wy vinden
dit getal overdreéven cn zouden het op 1,000,000 schat
ten. Hy óórdeelt dat den derden persoon maer mensch-
lievende zou zyn. Wy onderstellen in tegendeel dat ten
minsten de helft hunnen medeborger zouden ter hulp
komen, aldus vinden wy bevde, dal hetgetal der inschry
vërs op 500,000 mag berekend worden.
Verders onderstelt hy, dat er 150,000 ryke inWooners
zyn, die vóór 50 centimen dags zonden inschryven.
250,000, min bemiddelde, die voor 10 centimen dags
zouden inschryven, én eyndelyk 100,000 ambagters etc.
die vóór 2 centimen dags zouden inschryven, en hy he-
wyst aldus, vóór de 4 maenden, eenesom van 12,240,000
franken te verzaemelen.
Nu, wy agten stoutelyk, te mogen in feyt stellen, dat
eiken van deéze dry klassen, den eenen dóór den anderen
genomen, binnen het volle jaer, meer dan het dobbel in
aelmoessen gééft; waer uyt wy besluy ten dat de byzondere
aelmoessen, boven al de geldelvke onderstanden van hel
staels-bestier en der gemeente kassen als mede boven de
inkomsten van de bureélen van weldaedighevd meer dan
25,000,000franken bedraegen.En dit niettegenstaendo
sterven er met hoopen van gebrek en hongersnood Wy
moeten dus herhaelen, dat men den armen met geenë
aelmoessen onderhouden kan maer dat nten hem moet
werk verschaffen. Zal voortgezet worden.
Den burger oorlog néémt in Cataloniën meer en meer
toe. Eene. menigte opperhoofden, onder andere, Forca-
deli, Pel-del-Ali, Trrstany, zyn reeds ter plaets, en sloó-
ken den opsland aen.
Eene Carlislische bende van 200 mannen is Carvera,
binnengerukt, stad die zy slegts verladen hééft na er
merkelyke fondsen te hebben opgeligt.Men gelooft dat
Cabrera thans in Spaniën is.
Tot thans weet men niet werwaerds Don Miguel rig-
ting genomen hééft na zyne ontsnapping uyt Roomen.
Zyne aenweézigheyd in Portugael zou het viervoudig ver
houd welligl konncu verpligten tot eene tusschenkomst
ten voórdeele van Oona-Maria, dogter van den keyzer
Don Pedro.Engeland scliynt verklaerd te hebben er
gewapender hand tusschen te zullen komen in geval Don
Miguël den Portugeëschen bodem kwame betreétjen. Den
statu quo van Zwitserland is voorlduerend dén zelveu.
Alle oogenblikken mag men zich aen eene krygsuylber-
sling verwagten. Het Sonderbund of catholyke party, be-
reyd zich tot den actual, rekenende op den geldelykeu
ouderstand dien Oosteuryk haer toezend, en in geval van
verlies, op de tusschenkomst der troepen dier mogend-
heyd, die de grenzen bezetten. Den afgezant van
Vrankryk hééft vrugteloos eene verzoening tusschen (Je
libnraeleen catholyke willen bewerken.
Met wéét dat de liussische legers sedert eenigen tyd inde
gebergten van den Caucasus talrykeoverwinningen heb
ben behaeld. Ycrscheyde kleyne sterkten zyn overweldigd
geweest. Nogtans is den beroemden aenvoerder der Cau-
casische troepen Scltamil-bey, verre van den moed op te
gcéven. 'T is egter om dit doel te bereyken dat den veld
heer Woronzoif, belooft hoéft de streéken;die hy bezet
houd, te veriaeten, onder voórwaerde dal men geenon
hocgenaemden onderstand aen Schamil nicer verleene,
dat men met Rusland in goede verstandhouding leéve,
en aen den keyzer een kontingeht van 50,000 mannen
levero, die onder hevel van Circassische overste, slegts
vóór de oorlogen tegen de christenezoudengovraegd wor
den. Eene edele weygering is den uytslag dier voórslel-
len geweest.
Vervolg en eyndc. Zie n" 22 en 23.
De tYdingvandilgronwelstukdompelde geheel de stad Rlicims
in den'groótslen rouw;den kanonikdiegetuyge had geweest van
de misdaed, vertrok naer Roomen, oin den paus van de geheele
zaek kennis te geéven. Den ouden Thomas nam het bebloed
kleed van den .bisschop en kwam er mede le Brussel om het aen
den hertog van Braband te toonen, als wilde hy deézen hierdoór-
verwyien van zyncn vermoorden broeder veriaeten te hebben.
lly tlcéze verlooning, deed den hertog eene zwaermoedige
wanhoópuytberslCD, en zwoor het bloeal zyns broeders le vreé-
ken.Tly noodjgde zvne onderdaenen, leenmannen, bloedver
wanten en vrienden nvt hem hierin bylestacn. Een gemor van
ajgemeene veronlweerdiging dééd zich in geheel Belgiên over
de moord van Alhei'Uis hooren. Al de prinsen en ridders be
antwoordden aen den oproep van Hendrik t an Brabandeen
gedugt bondgenootschap vormde zich tegen de maordenaers.
Den opgedwongen bisschop Lotbar ius en Thierry van Hostade
Den kwvnenden toestand onzer gotivernemenls-schoól
dien zekerenonbesclufemdelyk aen de dry afgestelde
verdienslelyke leeraers hééft durven le laste leggen, dien
kwynenden toesland zeggen wy, doet alle poogingen ont
wenden om den dreygenden ondergang van dit gestigt
cenigzins te voorkomen. Aldus hebben wy mei de grootste
I verwondering vernomen dat men aen onzen zestigjaerigen
onderwyzer M. V. D. S.', den voórste.1 heeft gednen om
zich met de hoofdschool te vervoegen Dóór wiens bevel
zulks gedaen is, wcélen wy niet, maer is het dóór eygene
beweéging van den lioofdonderwyzer geweest, dan mort
hv waerlyk overtuygd zyn dat den persoon, wiens onder
gang men sedert vier jaeren in den Aelttenaer had vóór
speld. den eenigen is, die de schóól eenigen iuyster zou
waren verheugd, zegde men, over de moord welke zy verwagl-
ten men trok legen hun op. Den keyzer wierd zoodaenig ver
schrikt wegens de algemeene verbittering, dal hy de moord van
Albertus niet durfde erkennen. Den kanonik die naer Roomen
was gegacn, kwam terug met eenen pau clyken brief wacrby
AUbertus heyïig wierd verklaerd. en waerin ook al die deel in
de moord genomon hadden, inden ban waren gesiaegen.
•Den keyzer verontrust, verjoeg de moordenaers uyt zyn hof
cn uyt zyne staeten, hy veroorloofde den hertog van Braband
met overeenkomst der Luykenaeren eenen nieuwen bisschop
ie benoemen, hy liet Lotharius en deszelfs broeder aen dén
toorn van '1 volk over. Thierry van llostade rekende op de hulp
van Boudewvn V, graef van Henegouwenmaer deézen zond
hem bevel Maubege, waer hy zich had begeéven, te verladen.
Lotharius stierf in ballingschap; de dry moordenaers wierden
in Hongariëu vermoordThierry vond insgelyks de dood, verre-
van zyne verwoeste staeten verwyderd.
Den keyzer byna alleen overgebleéven, bevond zich in 1197
te Messina; ondcrtusschen zyne eglgenoAlc, Constant's van
P-iaiftêh.e.yndelyfcvcrmjsyèvan zyns&awWiitiva, éisd
bem eenezamenzweéringopvormen. Reeds had zy hoerenjongen
zoon doen kroonen, als den Tiran de zamenzweéring ontdekte.
Met eenige zynep vertrouwcliugen doet hy reeds tormenten
uyt zeis tegen zyne vrouw, in 't oogenblik dat zy hem vóórkwam.
Zyn paleys wierd bestormd; men sloot hem in eenen toren; en
Constantia ging zyne troonsvervalling verklaereu, toen het hem
gelukte eeiie zamenkomst met haer tcverkrygen; hy betoonde
zoo vast besloóten le zyn van gedrag le veranderen; hy beloofde
zoo plegtiglvk aen al de hooiden des opstands te vergeéven en
dezelve in dê bedieningen te laeten waer de kcyzerriu hun had
gcplaetst; hy veynsdé zoodaentglyk, dal Constantia zich met
hem verzoende.
Maer hy was nauvelvks in zyn paleys, of hy sloot zich met
zyne gunstelingen op, én wilde nog zelfs in den nagt. zich van
zyne vyanden ontmaeken; gelukkiglyk, had Constantia byna al
dé vertrouwde deskeyzersgewonnen.'Zv wierd gewaerschouwd;
en den keyzer, toen'voór zich hebbende liggeu een parkement
v. aerop by met eene gouden pen de naenu-B.dmwffagtcffere vef
de onderschsydene straften voor deéze bestemd aenteekend/^
-•-(M re-.tr-"-'. drir.ken vraegde,tZSiénde eten hetüserfé;
- -.