DEM GLAZEN TOREN. ZONDAG 18 JULY 1847. EERSTEN JAERGANG. N1' 44. AELST, den 17 July. ALGEMEEN OVERZIGT DES LANDS. Dit blad verschynt des Zaterdags in den namiddag onder de dagteekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der inschrvving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 75 c., dien der annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet- sen. Indien iemand reglveèrdige klagten of gegronde rekla- men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar- tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon- nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit >veékblad zal vérder gewaegcu van alle brochueren, schriften, boeken, prin ten, etc. waervan en afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eeltige stukken zouden begeéren mede, le deelen, zullen geheym ge houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve1 te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men word verzogt aile artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den druk aengael. CUIQL'E DEN BENDER-BODE. Sedert de laetste kiezingen houden meest al de dag en weekbladen zich onledig met over den toestand van 's lands zaeken te redeneéren; de eene met over de her vorming der kieswet, over de inrigting van een onderwys onder 't uytsluytelyk bestier van den staet zoo maer los bollig te schryven, met aen sommige ambtenaers hunne acnstaende verwydering of afzetting vóór te spellen enz. De andere met duyzende moeyelykheden in 't midden te brengen en den toestand des lands onder de donkerste kleuren af te maelen en dit met inzigt van het toekomend bestier te verschrikken en aldus eene zekere verwarring te weeg te brengen, waeruyt, het om zoo te zeggen, on- mogelyk is te geraeken. Dat de kieswet zeker vóór vadcrlandsche en grondwet tige hervormingen vatbaer is, zal op heden niemand ont kennen; maer dat de hervormingen die sommige al te geestdryvende dagbladen voórschryven, dóór opregte vaderlandsliefde en met inzigt van eikeens vryheden en rechten vóór te staen en te eerbiedigen is ingegeéven, is eene lautere inbeelding, een ydel gedagt en bovendien een schandelyk bedrog. Wy zullen, kwame deéze wet hervormd te worden, boven de bedenkingen die wy reeds bier tegen hebben voórgebragt, andere nieuwe middels van hervorming in 't midden brengen, die, zoo wy ver- lioópen, de aendagt van wie hotbehoort zullen verdienen. Beweéren dat den staet volgens den geest der grond wet een onderwys moet inrigten waerover by alleen bet beheer hebbe, gelyk zommige, en wel naemelyk de ultra- liberaele durven bestaen, is eene ligtzinnigheyd zonder weerga die hun slcgts dóór de aen alle staeten naedeelige geestdryvery afgeperst word, en die, buyten haere vrybeydskrenkende uytwerksels, nog diegeéne zou voe gen van den jaerlyksclien budget op eene verbae- zende wyze te doen zwellen. Een spaerzaem stelsel van buyshouden willen invoeren en tevens den staet met bet (Vervolg en eyndc. Zie W 43./ Op liet zelfde oogenblik wierd ik uyt myne bemerkingen ge trokken dóór bet hooien van voetstappen en 'lopenen van deuren. Er was zoo even iemand in bet cabinet van den baron gelreé- den.Na eenen slond zwygens, hoorde ik hem opstaen en den vremdcling mei de grootste beleéldbeyd ontvangen.Ik regt my op, ik luysler, en zie bier het schrikkelyk gesprek dat ik wóórd vóór wóórd verstond M'., zegde den vremdcling in't fransch, gy zoekt my te erkennenmaer gy zult er niet in gelukken. Wy hebben elkan der maer eens gezien, en dit nog in de duysternis; 't is over cenige oogenblikken, terwyl gy de manschappen van 't schip vermoordde, dat zich tegen 't eylandkomt te verliezen. Wat my aengaet, ik ken u beter; ik ben den kapiteyn van bet schip, en ik heb twee mannen aen boorddieeensuwelianden ontsnaptzyn. Den baron stond op zonder een wóórd te spreéken, en rigtte zich naer myne kamer: ikdektemy en hield stil; hydeéd zagt- jes de half ópenstaende deur toe en grendelde de zelve. Dóór deéze voorzorg beter op myn gemak, en ten anderen dóór de eerste wóórden aengeprikkeld om bet overige te ken nen, spring ik van myn bed en ga my digt by de deur plaetsen om geen enkel wóórd te verliezen.Ik was nauwelyks op mynen post, of ik zag hel licht (likkeren dóór de bedekte opening onder eenen der grendels, en van welke den baron zich wacrsctayne- lyk bediende om my te bespieden, zonder le denken dat zy my ook eens zou dienen tegen hem. Dóór die opening zag ik slegts eenen kant van 't cabinet, en bczonderlyk den vremdcling die my een moedig man schéén te zyn, hy had reeds het wóórd hernomen. M'., ik weet aen welk slach van zeeroovery gy u op deéze bestier van een onderwys belasten dat, wy aerzelen niet het ronduyt te zeggen, dóór de mededinging en aennior- diging alleen tot de hoogste volmaektheyd kan en moet stygen, is een uytwerksel zonder oorzaek en bvgevolg eene dwaesheyd willen. Ten anderen de ondervinding is daer, 0111 te bewyzen dat bet volk de vryheyd wilt van 't onderwys, om dat de inbreuk die eene welkdaenigè factie tegen deéze vryheyd begaet, niet alleen bitter en ondraegelyk is, maer tevens ook eene van die gcldver- kwistingen veroorzaekt, die zonder nut, zonder voordeel zyn. Een paer voorbeelden ter staeving onzer redens. Over eenige dagen kwam den cantonnaelen schoolop ziener van..., op de gemeente A... by den schoolmeester die dóór den staet en de gemeente bezoldigd word, en vroeg aen deézen naer bet getal leerlingen die zyne schóól bywoonen: nu, den onderwyzer deed eene opgaeve van vyf scboólieren, en den opziener begaf zich met deéze verklaering by den beer burgemeester, die ons eygeniinm- dig verklaerd heéftdat den onderwyzer geen enkel school kind in zyn gestigt bad, en dat hv nogtans regelmaetig moest betaeld worden etc Het tweede voorbeeld hebben wy bier in onze stad. Het memorial administratif zegt we! dat er honderd leer lingen onze hoofdschool bywoonen, en dat de ontvangsten deuytgaeven evenaeren; maer wy, wyzyn overtuygd dat er slegts tachtig it vyf-en-tachtig zyn, dat er onder deéze een groot aental bet onderwys kosteloos ontvangt, en dat er bovendien ook een zeker getal is dat aen verminderde pryzen de leergangen bvwoont, dit enkelyk 0111 dóór een zeker getal leerlingen vóór bet oog van bet publiek te paradeéren; immers, wy durven, zonder vrees van ge- leugenstraft te worden, zeggen dat de hoofdschool van Aelst alleen jaerlyks zeven a achtduyzend francs aenstad en staet kost, zonder dat wy bet geringste nut of voordeel van dit gestigt konnen bybrengen. Vóór wat nu aengaet de voorspelling die sommige doen aen een zeker slach van ambtenaeren die dóór 't uytwerk sel eener onbezonnene wet tegen hunnen dank en wil aen de burgers vóór bestuerders zyn 'opgedrongen, deéze voorspelling is nog al gegrond, èn wy wensclien vuerig- kust overgeeft; uwen toren begint ons bekend te zyn; ronduyt, den stiel moet goed zyn, als gy altyd op laedingen valt gelyk de onze. Maer ik ben blyde vanu temogen zeggen dat gy er deézen nacht in mislukt hebt; wy zyn er alle niet gebleeven. Ik ben dunkt my, een klaer bewys genoeg; maer't is niet af: twaell' myner zeelieden zyn bier versch'oólen; zy zyn van myn bezoek verwittigd, er blyft ons een goed schuytje over; gy wéét dal liet vast land niet verre van bier verwyderd is, ik wil u enkelyk doen verstaen dat gy my hoeft te ontzien, en datgy grootelyks ongelyk zoud hebben met myne voorstellen te verwerpen. Myn vaevtuyg behelsde omtrent al wat ik bezit. Hoe zeer bel ook be schadigd zy, wy zullen bet herstellen, en gy zult, hóóp ik, eene hand toesleéken. Dat men my myne laeding wedergeéve als ook de weerde die men in myn vertrek ontvremd beeft,en ik steven regt naer St.-Petersburg. Ten dien pryze, verbind ik my niet een enkel wóórd te reppen van'tgeén er onsteDago is gebeurd. Onder ons enkelyk zeg ik u dat gy hier een vuyl bedryf oeffenl: overigens zal ik er my niet verder mede inlaeten. 'T is myne laetste reys; als zy zal gedaen zyn, keer ik wéér naer Holland 0111 er in rust 't overig myner dagen te eyndigen. Gy ziet dus dal ik u in vrede zal bieten. Neem uw besluyt. Den baron, na cenige oogenblikken stilzwygendheyd, ant woordde op eenen zeer blyden toon M'., ik begryp u, en "voor wat my aengaet, ik zou zeer ge negen zyn uwe voorstellen by le treéden, maer ik ben hier den eenigen niet aen wien men dezelve hoeve te onderwerpen. Eb wel hernam den liollander. Eb welindien gy zulks toelaet, ik ga uwe voorstellen aenbieden en zal ze ondersteunen. Ga maer op, zegde den Hollander, op uw gemak gelyk 'I uwen huyzc. Den baron die opgestaen was, hield stil. Gy begrypt ook dat die voorstellen vanaerdzyn om eenige Ivk dat ze welbaest kon venveézenlykt worden. Dóór de afschailingdiër wet, zon bet volk niet alleen zyne geschok te vryheyd weder bekomen, maer deéze afschutting zou aen menige slad en gemeente onder zedelyke en stoffelyke betrekken allervoórdeeligst zyn. Wy moeten niet verre gaenom treffende daedzaeken aen te baelen diedeés ge- zegdeonwederleggelvk konnen staeven,elkkanbet raeden. Dat verders den toestand, den geldelyken wel te ver staen, van Belgièn geenzins voórdeeligis, dat de schatkist, buyten dat zy tot op den bodem uytgepul is, bovendien met overgroote lasten belaeden is, is ongehikkiglyk ma t al te waer, doch hierom moet men den moed niet op- geéven en deuken dat dien crisis onherstelbaer is. In een land gelyk Belgiën zvn te veel middelen om te w. nhoó- pen; maer deéze middelen moeten werkstellig gemarkt worden. Als een buyshouden gevoelt dat z.yne gewoone inkomsten deszelfs uytgaeven niet meer konnen bestry- den, een wyzen vader des huysgezins beperkt zyne 1100- delooze zinnelyk lieden, by spaert, by verdobbelt zyne poogingen om le konnen blyven wie bv is. Nu, de be stuerders van bet groot buyshouden boeven liet zelve le doen. Dat zy by voorbeeld pari en perk aen die schan- delyke pensioenen der ministers stellen, die deéze, onieen paer jaeren dit ambt dat bun twee-en-veertig duyzend francs, zonder opcenten le rekenen, heeft opg ebragt, nvt de schatkist trekken; dat zy gelyk wy hooger gezeyd hebben bet geldverslindend personneél van 't onderwys afschaffen en daerbydie overgroote drukonkosten; dat zy, zoo niet de helft, ten minsten een goed derde van 't leger dat.by de 28 millioenen franken kost, wegzenden. Want waer toe dient ons een zoo ontzaggelyk leger ten zy om de arme Belgen de zakken te ledigen Dat men verder ophoude van al die nultelooze ambten op te regten, die toch alle moeten betaeld worden immers dat men alle zoo wel de klcyne als de groote nuttelooze uytgaeven, die evlaes, op lieden ontelbaer zyn, vermyde, en in wey- nige jaeren zal men weer ingewonnen hebben het géén thans verloóren is. Het spreekwoord zegt metveélwaer- licyd dat bet eerder gespaerd dan gewonnen is. Kon do onafbanglyke drukpers deéze waerlieden by overweégingen le behoeven. E.ii boe véél tyds vraegt gy hier toe Vyf minneten, antwoordde den baron. Te vreden, hernam den vremdeling. Den baron ging uyt het cabinet. Ik hield 't oog op myn lonkgal gevestigd omdat ik niets vail de bcweégingen des Hollanders z.ogt te verliezen. Hy nam eenen doek en kuysehte er zyne kleederen made af, hy naderde bet vuer en kéék op de pendule. Alsdan ging er eene deur open die ik niet zageenen persoon wierp zich op den Hollander en gaf hem verscheydencsleéken met eenen dolk. Dien persoon was den baron zelf. Den Hollan der viel niet daedelykhy greép den baron aen, en ondernam zich te verdedigen dit alles gebeurde zonder dat iemand van bun beyde een w óórd sprak of eenen schreeuw uvtstiet. Ik wéét niet hóe ik zelf niet in ommagt viel op bet aenzien van die vreesselyke worsteling. Den baron, van meerdere spierkragt, wist zyiien erin los te maeken en bragt geduerig wonden aen den hóllander toe; eenen laetslen dolksteek.in de keel, dééd hem eenen schreeuw aenbeffen en dood ter aerde zygen. Seffens den baron, zunder bet lyk le bezien, zynen pook in d'cene hand, nam met ie andere de lamp, en rigtte zich naer myne deur. Ik bad het geraeden, en het gevaer gaf my nrpetfen kragl; ik ylde zagtjesnaer myn bed, wierp ermyop, deUtè'my zoo wel ik kon, en sloót de oogen. De grendels worden omzigtelyk geheven, de deiir.gaet ópen, den baron verschynt de lamp aen d'cene zvdc horidénde, en houd een weynig "stil. Ik maekte my gereed óm te sterven. Hy naedert tot mvn bed en heft zyne lamp omhoog: ik gevoeldp' op myn aengezigt de blikken van dien helschen moordenper weégeneen koud zweet bedekte myn hoofd, en allea-edgen- blikverwagtte ik den doodsteek; 't was, ik verzeker het u, eenen verscliikkelyken stond vóór my.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1847 | | pagina 1