ZONDAG 24 OCTOBER 1847.
TWEEDEN JAERGANG.Nr 58.
AELSTdcu 23 October.
BUYTENLANDSCH STAATKUNDIG 0VERZ1GT.
Dit blad verschynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekening ran den daerop volgenden Zondag.—Den prys der
inschrvving, by trimester, is bepaeld op 1 Ir. 75 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De pcrsoonen die
voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveèrdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen derpersooncn die ons eenige
stukken zouden begeêren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengaet.
CUIQUE SUL'M.
DEN DENDER-BODE
ALGEMEEN STAETKUNDIG OVEKZIGT VAN BELG1ËN.
Wanneer het ministerie van 12 augusty de staetsteu-
gels in handen kreeg, was den toestand des lands netelig
gelyk hy nu is, dit zal niemand ontkennen de geesten
der beyde partyën die Belgiën verdeelen, waren van
wederzyds in gisting gelyk zy nu zyn, de eene om de
andere dóór de bitterste verwvtingen te beschimpen en
dóór alle slach van onrustbaerehde voórgeévingen haete-
lyk te doen vóórkomen.
Van den eeneu kant scheen de overwonnene party van
de overwinnaers mirakels te vergen om als 't ware dóór
tooverslag den akeligen toestand des vaderlands op een
mael te verbeteren, dóór eene nieuwe wetgeéving de
bloedende wonden van 't maetschappelyk lichaem te hee-
len en de uytgeputte schatkist zonder slag of stoot
te vullen.
Van den anderen kant, trof men de onbetaemelykste
verwytingenen de meest vernederende aentygingentegens
te overwonnene die hierdoor natuerlyk aengehitst, ook
alle sóórten van grieven zoo verledene als toekomende
in't midden bragten; indervoegen, dat het gedrag der
beyde staetkunden vóór allen beseften leézer hoogst af-
keurlyk vóórkwam en nog voorkomt. En inderdaed, wat
goeds is er te verwagten uyt politieke worstelingen die
allen geest van bezaedigheyd verloochend hebben en slegts
den stempel draegen eeneraltvd nadeelige geestdryvery?
Dat elke staetkundige party haere gezindheyd verdedige
en de voórdeelen die zy kan opleveren aenhaele, kan
niemand afkeuren, doch 't geen niet alleen afkeurlyk
maer hoogst te beweenen is, is die onbeperkte verblind-
heyd waeraen zommige tolken zich overleveren in 't goed
keuren van welkdaenige akten het ook weézen mogen
vóór zoo veel zy 't werk hunner patroonen zyn. Aen zul
ke tolken heeft men wel te zeggen dat zy hunne bescherm-
heerenmeer nadeelig als voórdeelig zyn; aen dergelyke
tolken heeft men schoon vóór te houden dat zy den "on
dergang van 't volk bewerken en aen 't vaderland onbc-
rekenbaere rampen voórbereyden, dit alles scheelt hun
weynig, als zy maer hunne politieke driften konnen vol
doen en hunne vyanden doen bukken. Weynig denken
zy dat zy werken om eene gansche natie in oproer te
brengen, en 't gouvernement in boeyën van verbintenis
sen te klinken die het nimmer zonder 't grootste gevaer
kan naeleéven. Zommige liberaele dagbladen beweêren
dat zy kost wat kost het hedendagsch ministerie moeten
ondersteunen; nu, dit is wel, dat zy het ministerie onder
steunen, maer dat zy tevens werken om het zelve te
verlichten, dat zy werken om zynen val te verhoeden die
voorzeker onvermydelyk zal worden, indien het den iu-
geslaegen weg blyft voortbewandelen. Want dan, wat
zou er opvolgen? Kommerwekkend vraegstuk! Wie zal
u oplossen?
En toch, als onze thans bestuerende staetsmannen al
hunne ontwerpen zonder tegenkanting hooren goedkeu
ren en pryzen, ja, als die geéne wiër aengenomene taek
is vóór welstand van staet en grondwet een waekend oog
te houden om de inbreuken aen 'svolksvryheden en vóór-
vechten te keer te gaen, als die geéne welkers zending is
hun vaderland tegen eene welkdaenige alleenheerschende
staetkunde te verdedigen en alle misbruyken dóór kragt-
volle wóórden te bestraffen, als deéze, zeggen wy ook al
de ministers akten zoo slegte al goede hemelhoog ver
hellen en alles 't zv uyt blinden partygeest, drift of zelf
belang bewierooken, dan moet het ons geenzins verwon
deren kwamc Belgiën zich op een mael te verliezen. 'T is
het géén wy dagclyks zien. Geen der liberaele bladen
hééft een enkel wóórd tegen de ontzettende geldverkwis-
ting van 't onbeduydend soldaetjespeélëri gereptgeene
of zeer weynige der liberaele tolken hebben togen de
schreeuwende op pensioen stelling der talryke nog jeug
dige generaels en andere beambte geprotesteerdalle,
geene uytgezonderd, will en de noodlottige wet op 't Iec-
ger onderwys, die jaerlyks ettelyke 'milhoenen verslind,
zonder voordeel op te leveren, behouden ja zelfs koste-
lyker mtfeken geene der liberaele gazetten spreuken
over de afsehalhng van die nuttelooze gezantschappen
die zoo veel bydraegen om 's lands schatkist uyt te putten
en den last der gedrukte burgers te vermeerdereunie
mand van hun gewaegt van de afschaffing diër hactelyke
troetelwet die aen de ministers welke twee jacren in eenen
vergulden zetel hebben doórgebragt en ten koste van
't land gehuysvest, gewarmd en meermaels gevoed zyn
geworden, boven dat zy twee-en-veertig duvzend francs
en nog andere centimen hebben opgestreéken, een jaer-
lvksche pension van vier tot zes duyzend franken toekent.
Én eylaes Liberaele, wie moet dit alles betaelen, 't géén
zoo gemakkelykis konnen ontbeerd en voórtaen zou kon
nen ontbeerd worden? tiy antwoord dóór uwe stilzwy-
gende goedkeuring dat er het belgisch volk goed vóór is,
en dat u dit alles weynig raekt als uwe patroonen van
welke er veéle van ul. honing /uygen, maer aen 't roer
zyn. Dit was ook een grief 't welk gy aen de overwonnene
party hebt te laste gelegd en dóór welks gebruyk gy
haeren val en voórbereyd en voltrokken hebt.
Weést op uwe hoede, want de maet met de welke gy
uwe tegenstreévers gemeéten hebt, is verre van versieé
ten te zyn; ziet wel toe wat gy doet, de strikken waerin
gy andere gevangen hebt, zyn thans ook vóór ul. gespan
nen, en gy kont vóór vast houden dat gy er zult in gevan
gen worden, indien gy niet begint met eens waerlyk
liberael te zyn, met de akten van 't ministerie die grond
wet-en vryheydschendende zyn maer rondnyt af te keuren
en te bestraffen. Wv ook willen een liberael ministerie,
maer een oprecht liberael ministeriewy hebben nog
gezeyd dat wy ons weynig bekreunen met den ydelen
naem van liberael, als de daed alleenheerschende party
en geestdryvery is.
flct thans bestaende ministerie aen welks hoofd eenen
doórslcépen staetsman pronkt, heeft wel geweéten wat
het doen moest om de politieke heethoofden tot zich te
trekkenderhalve hééft het begonstmet hunne staetkun
dige driften te streelen dóór 't afkondigen van een pro
gramma welks grondwet-en vryheydskrenkende neygingon
wy ten overvloede bewcézen hebben zonder de minste
tegenspraek te ontmoeten, ja dermaete bewcézen, dat
menigen liberael ons in 'I byzonder hééft toegejuycht
wy zeggen in 't. byzonder, enwaerom niet in 't openbaer?
Oin dat den moed hun ontbrcékt en dat zy zich dóór de
verderfelyke axiome dat jibn met den stroom voóruyt
moet, al te veel laeten verblinden.
'T is evenwel nog tyd, alle misslagen konnen hersteld
worden, maer er is moed noodig; iedereen, hoe vernuf
tig hy ook zy, is aen dwaeling onderworpen, alle man
kan fauten hebben, 'tis een teeken van goed verstand
die te konnen zien, en van een edelmoedig hert de zelve
dan te herstellen indien 't mogelyk is. Waren wy zoo
gelukkig eenige ontwerpen te konnen verydelen waervan
wv, worden zy verweézenlykt, laeter de bitterste vrugten
zullen plukken, wy zouden gedeeltelyk ons oogwit be-
reykt hebben, naemelyk van ons geliefde vaderland te
bewaeren van rampen diewelligtop heden aen 't geest-
dryvend Zwitserland beschoóren zyn.
De Oostenrykers blyven voortduerend de sterkte van
Ferrarc bezet houden; den Paus dringt aen op dat zy
deéze gelyk de stad ontruymen, en toont zich bereyd de
sterkte aen te koopen. Deéze staetkunde lael eene groote
scherpzinnigheyd doórstraelen. 'T is van d'ecne zyde
de inwendige rust waerborgen, en van d'andere de dóór
Cracauws inlyving reeds verbitterde mogendheden, te
gen Oostenryk oprokkenen.
De Romeynsche staeten, de hertogdommen van Toscu-
ncn en Luca zetten in rust hunne hervormingen voort
Piemunt wederstaet en Sicilian is in volle gisting..Den
hertog van Luca komt ten voórdeele van dien van Tos-
canen van zyne rechten af te zien.
Den koning van Napels blyft in zyne weygeringen tol
het verleenen van algemecne vergiffenis en hervormingen
hoofdiglyk volheiden (dat hy het eynde aenzieres-
piciat 'finem.)
Eene ernstige omwenteling bereyd zich slegts langzae-
merhand, en vóóraleer zy uytberst, iszy in aller herten.
Eene onverwagtte gebeurtenis is alsdan genoeg om het
vuer te ontstcéken. Luydens Paryssche tydingen, is
Neuchatel (Zwitserland) in opstand ten gevolge eener
inbeslagneéming van wapens. Nu, Neuchatel en deszelfs
canton aentasten, is Pruyssen aenrandin onder welks
bescherming zy geplaetst zyn.
Het Wecner Cabinet heeft besloóten de Zwitsersche
grenzen van aen het méér van Constance tot het meêr
major met troepen te bezetten.
Men verwagtte met gespannen» aendagt naer het be-
sluyt dat de groote raeden van St.-Gall en der Grisons
zouden genomen hebben. De twee cantons hebben zich
vóór de uytvoering tegen den Sunderbuud verklaerd.
Deéze daedzaek is ernstig en zal onvermydelyk tot oorlog
aenleyding geéven.
Den grooten racd van Fribourg hééft beslist dat dil
kanton van den Sonderbond zal blyven deel maeken,
en zich tegen de beslissing van den ryksdag wilt ver
zetten.
De Nuremberger Correspondent wilt weéten, dat Vrank-
ryk Oostenryk, Pruyssen en Rusland zich omtrent de
Zwitsersche aengelegenheden onderlinge hebben verst aen.
Deéze ier mogendheden zouden vóór eene gewaepende
tusschcnkomst niet terugwyken, om de katholyke kan
tons, welke het zoogenaemd afzonderlvk verbond of
Sundcrbond uytmaeken, te ondersteunen. Oostenryk zou
eerst alleen tusschenkomen, wel te verstaen, na dat den
Sundcrbond een beroep tot den Keyzer zou hebben ge-
daen. Men zegt niet, welke de houding van Engeland in
dat geval zal weézenmaer de vier andere mogendheden
beschouwen di é/.e tusschenkomst als eene pligt
Voorleden maendag is in Holland de gewoone zitting
der wetgeévende kamers geopend.
De Spaensche koningin hééft thans haere grillen ter
zyde gesteld en zich met haeren geinael en haere moeder
verzoend
In Engeland komen or nog dagclyks bankroeten aen
den dag. Duyzende menschcn zyn hierdoor ten gronde
geruineërd,
Verschevdene geslagten Caffers hebben zich vereenigd
en gezwoóren al de engelsche der kaep de goede hoop
te verdelgen.
