BEKEND.UAEKING. den acnslacnden trimes
ter aen den Dender-bode inschryven, zullen al dc Num
mers van heden tot i July kosteloos ontvangen. Gelylt er
in onze conditiën vermeld slaet, mogen de belanghebbende
dievoór eengeheel jaer ingeschreéven zyn, alle dry maenden
tien regels gratis in de aenhondigingcn plaetsen. Wy
roepen de aendagt der neèringdoende persoonen op deéze
buytengewoone premie in.
ZONDAG 17 JUNY 1849.
DERDEN JAERGANG.—Nr 144.
AELST, den 16 Juny.
Dit blad verscliynl des Zaterdags in den namiddag onder dc
dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der
inschryviug, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand regtveêrdige klagtdn of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, by mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleènen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle lirochueren, schriflen, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeéren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regte gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvrv toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich niet al wat den
druk aengael.
CHIQUE SUUM.
DENDER-BODE
In ons beschaefd Belgiën moeien de arme voortduerend bly-
ven lyden eeniglyk omdat de grooie nooyt genoeg hebben, en
omdat bet gouvernement eerder met de ellende schynt te spot
ten dan de zelve te willen heelen. Wy gaen dit al wederom
doen blyken uyt de wóórden die den minister van justicie
voorleden zaterdag inden Senact lieéftdurven uytspreéken, Ier
gelcgenheyd van het gevraegd krediet van 800 duyzend franks
'vóór 't werk in 't gevang te St.-Bernard, ten eynde aldaer de
fabriekeéring der lynwaeden, genaemd Rlssias, te konnen
voortzetten/Sedert eenige jaeren, hééft den minister gezegd,
beliepen de commandos of acnvraegen van Russian tol 2500
stukken par maend, thans hebben wy orders voor 4000 stukken
par maenden indien wy nog zwaerdere aenvuaegen willen
AENVEÊRDRN, ZY WORDEN ONS VAN ALLE KANTEN AENGEROÓDEN, WANT
DE VERZENDINGSPLAETSEN DIE ONS GEOPEND ZYN, ZYN ALLERAENZIENLYKST
EN AL DE VOORTBRENGSELS VAN GEHEEL LAND ZYN ONTOEREYKEND OM
er aen te voldoenIn den beginnegaet den minister voort,
gebruykten wy garens welke wy in Schotland hadden gekogt
omdat het onmogelyk was die lynwaeden te fabriekccrcn met
garen van ons land welk» pryzen 25 d 55 par honderd hooger
waren dan de cngelsclie, maer sedert liet besluyt van 50 April
lestleden, 'l welk toclact de vremde garens uyt den entrepot te
trekken, zyn schier alle spinneryen des lands ons komen aenbie-
den het garen te leveren slcgts 10 par honderd hooger dan dc
cngelsclie, toy hebben dus met de voómaemste spinncryën van
't land kohnen handelen en dit voor aenzienlyke hoevéél lieden
garen in Belgiën verveördiydaldus hebben wy met de Gend-
sche lynwaed-maelschappy eene levering besloóten van 50,000
kilogr. par maend, en 't is mogelyk dal eerlang van hier toy
nimmer naer vremde spinneryën zullen moeten loopen; zelfs
hebben wy reeds een verdrag met Schotland kunnen breckcn
waerby het ons maendelyks 11,552 kilogr. garen leverde
Elkeen zal bekennen dat die belydenis van denjusticie-
minister waerlyk opmerkensweêrd is, wy moeten den minister
over zyne regtzinnigheyd hulde bewyzen, en voórnaemelyk
om dat' hy hier aen 't land zaeken veropenbaerd hééft die aen
veéle onbekend waren.
Zoo dat de fabriekeéring van lynwaeden zoo groot is in
't "evang te St.-Bernard dat men er vier duyzend stukken par
maend of 48 duyzend par jaer gaet fabriekeéren Wat zullen
er onze duyzende arme weévers en ongelukkige spinsiers van
zeggen, zy die gebrek aen werk in de uylerste armoede ge
dompeld zyn en hunne levensdagen in al de smerten der be-
roovingen'moeten doorbrengen? Wat zullen die rampzalige
Vlaenderlingen zeggen, zy die dóór gebrek verteerd, langs de
straelen als leévende geraemtens de schande van Belgiëns
onverschilligheyd schynen aen te kondigen Wat zullen die
ellendige kinderen zeggen aen welke den honger en de daeruyt
volgende ziekten de ouders hebben ontroofd, en die nu aen
zedeloosheyd en derzelver gevolgen ten proey, moeten rond
zwerven hier en daer een stuk brood afsmeekende om hunnen
ellcndigen leéftyd eenigzins te verlengen Zy zullen te regt
zeggen dat den minister van justicie en het gouvernement met
hem weynig medelyden met hunnen beweenelvken toestand
hebben, en dat zy aen hun zoo min denken als aen onredelyke
dieren. En inderdaed, wy begrypen het gedrag niet van het
departement van justicie, denkt men er dat de gevangene van
St.-Bernard alleen in stact zyn lynwaed te weéven en dat die
welke het weéven onkundig waren vóór dat zy in 't gevang
tradenvernuftiger zyn dan onze vermaerde Ylacmsche
weévers
En wat vóór de gezonde rede nog aenstootelyker is, wal vóór
de ellendige Vlaenderen nog 't ongelukkigste is, is dat ons gou
vernement den vinger op de wonde der armoede leggen kan
en zulks weétens en willens verwaerloost; 'lis het verval der
weévery niet dat den ergsten doodsteék aen de Vlaenderen
toegebragl heeft, maer wel het verval der spinnery met d'hand,
en A is ook daeruyt dat de mekaniekbaezen den besten honing
gezoógen hebben, in weynige jaeren kolossale fortuynen hebben
vergaderd en honderdc duyzende eerlyke herten tot uylerste
ellende gebragt.
De verzendingsplaelsen zyn alleraenzienlyksl, en al de pro-
dukleu des lands zyn onloereykend om er aen te voldoen, zegt
den ministerDeéze tyding is allerverblydendst, God geéve
dat zy waer zyDe ellende des lands gaet dan eyndigen, het
werk gaet herneémen, want de plaetsing onzer voortbrengsels
is verzekerd. Maer hoe verstaen wy dit gezegde wanneer wy
hel besluyt overweégen dat den zelfden minister van justicie
over eenige dagen genomen hééft? Hy komt aen een spincomité
van eene onzer omliggende gemeenten te berigten dal het zyn
garen aen het rasphuys te Geud nimmer mag leveren, omdal
er in dc stadsgevangenissen grooten overlast van garen is!!
Het comité dier gemeente bevind zich, ten gevolge van dit be
sluyt, in de grootste verlegenheydhet hééft eene grooie quan-
tileyt garen in magazyn, en 't hééft geldleeningen moeten aen-
gaen om vlas aen te koopen, en de arme over hunnen arbeyd
te beladen. Nu moet dit comité alles verladen en aen de onge
lukkige welke het dóór werk brood kon verschaffen, wederom
den bedelstaf in d'handen steéken. Is het niet hard aldus een
groot deel neërstige werklieden op den dompel te jaegen, de
zelve lot de vernederende bedelaery te dwingen willen zy van
gebrek niet omkomen, en dit wanneer 't gouvernement van
't land grooie sommen ni'eyschl om vremde stoffen te koopen en
aldus de aclionnarissen van mckanickmaclschappyën te verryken!
ten koste onzer eygene voortbrengsels en dus tot groot nadeel
van den landbouw. Is dit niet vraekroepend en kan men derge-
gelvke akten genoeg afkeuren?
Het is dus gekend dat het garen in 't gevang te St.-Bernard
verbruykt, uytsluytelyk Engclsch garen was, dat deboeveélheyd
zeer groot was, mits den minister zegt dat hy een verdrag komt
te breéken van 11,552 kilog. par maend of van 155,984 kilog.
by jaere, en dat zulks maer een deel was; hy gaet egter dit
eugelsch garen vervangen dóór inlandsch garen, maer hoe?
Uytsluytelyk dóór inekaniekgaren, en reeds hééft hy zich ver
bonden met eene spinnery vóór eene hoeveélhevd van 50
duyzend kilogr. par maend of 600 duyzend kilogr. par jaer, en
zie de dry vierde van de 800 duyzend franks gaen in de koffers
van de gendsche mekaniek maetschappy gestort wordenEn
dit heelen onze liberalen 't zweet der schalpliglige wel besteé
den, en onderhoud en werk aen den armen bezorgen
Mag men wel zeggen dat 't handgaren der comités vóór de
fabrikatie der russias niet goed is? Dit is 't géén men zegt,
maer men hééft het nooyt beproefd, doch wy en talryke des
kundige persoonen met ons durven openlyk en vóór geheel
't land houden bestaen dat het handgaren oneyndig beter vóór
deéze sóórt van lynwaeden geschikt is omdat het menigvuldige
waerborgen oplevert die geenzins in de mekaniek garens te
vinden zyn. Maer volgens de gezegdens van den minister zelf,
is 'tden te hoogen prys onzer garens die hun gebruvk in 't ge
vang te St.-Bernard verhindert; maer den minister wéét hier
niet wel wat hyzegt; hy dient zich te herrinnerendat zyn eygen
bestuer de pryzen der garens vaststelt die de gevangenhuyzen
uyt de comités trekken, en dal het in oogenblikken van grooie
ellende de spinster niet is die den prys haerer koopwaeren be-
paelt. Ten anderen 't is volstrekt onmogelyk beter koop te
spinnen dan in de comités, 't zyn zy die geheel de directie van
't werk hebben, zy doen alles kosteloos uyt liefde vóór de
armen het vlas word gekogt dóór de comités welkers verschot
ten uyt enkele leeningen voortvloeyën welkede bedekte niensch-
lievendheyd stort zonder intrestenWy zyn uytermaele
verwonderd en geheel 't land moet het met ons zyn dat er zulke
zaeken in de kamers geschieden zonder dal deéze den moed
of 't. voóruytzigt hebben de slem te verheffen ten voórdeele der
ongelukkige, of zich verzeilen legen dit schandelyk gebruvk
van 's lands penningen die aen onlelbaere schalpliglige zoo
véél zweet en kommer kosten.
EN WAT MOETEN WY HIER UYT BESLUITEN?
Wy, vóór ons deel, hadden gedagt dat de beloften van M.
Rogier van de Vlaenderen te redden regtzinnig waren en des
te meer waren wy in dit gedagt, omdat wy overtuygd waren
dat hy Vlaenderen redden kon met er het werk te doen herleé-
ven dóór de heropbeuriug van het haudgespin; maer nu dat
wy openlyk zien dat dien eenigen reddingsmiddel dóór 't libe-
rael gouvernement gebruykl word om rykc nog ryker te maeken,
en dat arme voortduerend in d'ellende gclaeten worden, geéven
wy den moed op doch betrouwen dal eerlang hel land zal regt
doen over eene kanier die stilzwygend dergelyke biltere teleur
stelling onder haere oogen laet voltrekken. Dat de rampzalige
Vlaenderen zich dan getroosten met den kelk van bitterheyd
tot op den grond uyt te drinken, en nadien hoópen dat hun
medelydensweérdig lot toch zal verbeterd worden: het voór-
naemsle der kwestie is dat er volle mogelykheyd bestaet om
dit eynde te bereyken dat die mogelykheyd alleen in den goeden
wil van het staelsbesluer besloóten ligt.
VRANKRYK-ROOMEN.
Dc bloeddorstige woelgeesten hebben wederom Ie Parys het
vaandel des opslands opgestcéken. Lcdrn-Rollin aen 'l hoofd
diër vyanden van mactschappelyke orde hééft in de wclgeévende
vergadering de Fransclie lusschenkomsl te Roomen als eene
schending der grondwet willen doen doórgaenen niets minder
dan de inbeschuldigingstelling des Presidents en deszelfs mi
nisters gevraegd. Door eene grooie meerderheyd wierd dit voor
stel verworpen waardoor de roode mutsen in zoo hevige ivoede
ontvlamd zyn dat zy geene middelen spaerden om Parys al
wederom in een bloedbad le herscheppen. De dagbladen van die
vcrderfclykc party hebben daedclyk proclamaliën lol hel volk
geslierd en hetzelve lot den burgeroorlog, lol moorden en branden
aangestookt. Samenscholingen vormden zich, bairikaden wier
den opgeworpen, moordpoogingen gepleegd, kreélen van wanorde
aangeheven en hel doodskleed van den vrcesselyken burgeroorlog
over ganseli Parys uy(gesprayddocli dank aen de kragtdaedige
houding der overheden, zyn die schandelijke bloediooneclen
weldra gestut en wy verhoópen dal de justicie de aanvoerders
diër gevloekte bende op eene allergcslrengsle xcyze zal bestraffen;
hel word hoogst tyd dat de overheyd de bacn der langmoedigheyd
verlaete, want die goddcloozc bloed verg iclcrs h ierdoor van dag
tot dag stoutmoediger worden en welligl zouden eyndigen met de
helft van Parys te vermoorden en le verbranden om hun haetelyk
doel te bereyken. Heden is Roomen het voónvcndscl van hunne
boosheyd, morgen zou hel de zack van Duytschland zyn, over
morgen dcgcéne van Belgiën, cn aldus zouden die bloedhonden
eyndigen geheel Europa ten vuere cn ten bloede te stellen cn dit
ecnigiyk om aen de goddeloosheyd een eereaulacr opleriglcn
waarop zy onder 't zinnebeeld van Socialismus de verderfclykste
driften zouden aenbidden'T is niet le verwonderen dal de ver-
bolgene Almagt haere gecssels over Europa zend, wanneer men
overweegt dal den stroom van ongcreytighcyd geene pacten meer
kent en poogt de geheele sociale orde te verzwelgen. Wy verzen
den verders onze gcagle leézcrs naer de tydingen van Yrankryk.
Voorleden zondag heeft alhier de solemneéle processie van
II. Sacrament vergezeld van het bééld des H. Rochus haeren
gewoonclyk ommegang gedaen. Deéze godsdienstige plegtigheyd
wierd dóór eene ontzettende volksmassa uyt alle standen ver
gezeld, de vuerigstc godsvrugt heersclite onder de nienscheti
welke van deéze aenroeping bet ophouden van den vreeslyken
geessel die onze stad leystert, verhoópen. En toch, wat blyft
er ons over als den Heer zyne kaslydende band op eene zoo
gevoelige wyze tot ons uytsleékt? Wal blyft er ons over; als wy
zien dat de onverbiddelyke dood met haere vreede zeysseii
gewapend, de menschen als koornbalmen wegmaeyt? Niets
anders dan Dien die aen de elementen gebied, le voet te vallen
en onze behoudenis dóór godsvrugt en goede werken af te
smeeken. 'T is dan den oogenblik zulks le doen, den grooten
nood waerin onze stad verkeert, moet de borze openen der
begoedde burgers ten voórdeele van de arme ongelukkige die
onder den last van den geessel geboógen liggen; wy spoóren
dus, in naem der inenschlievendheyd en onzer stads behou
denis, onze geagte medeburgers aen de inzameling welke dóór
de geeslelyke en stedelyke overheyd gedaen word, indagtig te
zyn; dat elkeen zyncn offerpenning op T altaer der broeder
liefde neérlegge, en geenen tw fel of wy bedaeren aldus Gods
toorn en keeren van de stad af eene ramp die den grootsten
zoo wel als den kleynsten kan treffen.
Over eenige jaeren stond hier in onze kerk tydens den god-
delyken dienst een liesken dat onophoudelyk aen zyne krollen
en toupet werkte, en dit met zulke neèrstigbeyd en zorg, dal