ZONDAG 14 OCTOBER 1849.
VIERDEN JAERGANG.—Nr 160.
AELST, den 13 October.
Dit blad verscliynt des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekcning yan den daerop volgenden Zondag. —Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eenc annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveêrdige klagten of gegronde rekla-
inen in 'l algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deéze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
GUIQUE SLUM.
verder gewacgen van alle brochucrcn, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden.De naemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeêrcn mede te doelen, zullen gehevm ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Gcene stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogt alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengacl.
Eenen onzer vrienden deelt ons de volgende bemerkingen
mede. Wy roepen er de aendagt onzer landgenoólen op'in.
Wat de volksbedriegers-bladen en verder verkogtc of schyn-
heylige tolken ook roepen of tieren, wy zullen dergelyke be
merkingen allyd bekend maeken opdat men weéte wat er al in
Belgiën omgaet, in dat zelfde Belgiën 't welk het verbasterde
liberalismus beloofde vanzynenondergang te redden en 't welk
eylaeshoe langer hoe dieper in schulden gedompeld word.
Brussel, den 10 October 1819.
ITet is geen wonder dat Belgenland langs om armder word,
dat men anders niet hoort spreken als van leeningen, nieuwe
belastingen, van gebrek en van menschen zonder werk; immers
wy worden byna altyd bestuerd door franache-walen, dewelke
meer het geluk en welzyn beherligen der vremdelingen als
der Belgen.
1° Het minislerie-Bogier heeft van de Engelsche mekaniek-
bazen duyzeude en duyzende kilogrammen Russias garen ge-
kogt, dewelke gedurig geleverd worden. Dit is al wederom lot
nadeel van. onze arme spinnerssen. Immers de Comités van
vlasnyverheyd van Moorsel enz. hebben aen >1. Bogier laten
welen, dat zy diergelyk garen 8 centiemen den kilo beter koop
konncn leveren.
2" Het ministcric-Rogier heeft de Engelsche Guineën aen
25 i'r. 50 cent. voor gangbare munt in ons land acngenomen,
verre boven de weerde die zy hadden in Engeland. Aenstonds
zyn er vragten Guineën (ivaer van er veel te ligt wegen) in ons
land toegekomen. Wie heeft er profyl uylgetrok'ken De Belgen,
gelyk het allvd gaet, hebben verlorenfvremdelingen en eenige
vrienden van de ministers hebben dikwyls 20 a 50 centiemen
en nog meer, par stuk gewonnen. Nu gaen de Belgen nog meer
verliezen. Den minister heeft, door een besluyt, op liet
onverwagts de Guineën afgeschaft. Ily heeft maer vyf dagen
tyd gegeven om de zelve uyltewisselen. Menige persoonen heb
ben dit besluyt in tyds niet gekendandere zyn aenstonds
geloopen om de uylwisseling te doen; maer groot was hunne
verwondering als zy daer uren en uren moesten wagten, als
men hun gedurig papier voor geld gaf, als men daer stuk par
stuk woog en dat men een groot deel Guineën afkeurde. Ik
ken eenen geringen landbouwer die 4 uren weg gedaen heeft
om eenen enkelen penning ledoen uitwisselen,'hy heeft eenen
franc moeten verteren, hy is vermoeyd en bedroefd 't huvs
gekomen, men had zyn guineke afgekeurd hetwelk hy b'ewaerd
had om zynen pagt te betalen. Aldus zullen al de engelsche
goudstukken, die valsch of te ligt zyn, in Belgenland blyven;
de goede en beste stukken zullen wederom naer Engeland
trekken. Ons gouvernement zal hier door ten minsten 200,000
franken verliezen (eenige bediende zeggen tivee ntillioeuen)
zonder te rekenen de moeylen, het geloop en het verlies van
particuliere.
Hadden de ministers Nothomb of de Theux zoo te werk
gegaen, al de clubsgazeltcn zouden hun uylgemackt hebben,
voor mannen, die voor geld de belangen der Belgen aen vrem
delingen slagtoflëren. Maer Rogier is by hun hei lig en onfael-
baer verklaerd; al zyne werken zyn by gevolg onberispelyk en
lofweerdig.
Menige leeggangers hebben kosteloos met den yzeren weg
mogen ryden naer de Septemberfeesten yan Brussel, om zoo
te meer geld in de hoofdstad te konncn verteiren. Dit niet
tegenslaende was er maer kleinen toeloop en nog min vertier
De Brusselaers zullen ivaerschynelyk aen den minister vragen,
dat hy in het." vervolg, met hunne leesten, aen eiken reiziger
zou 2 franken drinkgeld geven, uyt de schatkist van het'land,
op voorwaerde dat al die franken in hunne stad opgedaen
worden.
Den Gouverneur van Gend durft naer Geeraerdsbergen niet
gaen, uyt vreeze dat hy met ezels in die 'stad zou ingehacld
worden. Als iemand van niet tot iet komt, dat Svilt hy zyne
familie en oude medegezellen niet meer erkennen.
Den minister Uolin heeft het vragtgeld op den yzenveg en
het sasregt op de vaert afgeslagen voor het vervoeren van.
kolen. Waerom heeft M. Roliu ten zeiver lyde het bairierregt
niet verminderd Moeten al de voordeelen uytsluytelyk voor
de sleden zyn
Het heeft decs jaer aerdig gegaen met de studenten voor de
jurys. Den jury van Luyk heeft niet eenen student afgewezen.
Den jury van Brussel heeft ze alle afgewezen. Op eenen ande
ren jury heeft men met stokken op vegten gestaen. Dit zyn de
vruglen van de nieuwe ivet op 'londerwys.
Ik heb onlangs gehoord dat er twee studenten zyn in d'cene
of d'andere universiteyt van den slaet, wiens ouders een half
millioen ryk zyn, en nogtans eene studiebeurs hebben van het
land de zaek dient ondcrzogl te worden.Men geeft beurzen
aen onbekwame, ondeugende en ryke studenten, men geel't
premiën aen magtige mekaniekbazen, men geeft pensioenen
van C000 fr. aen milioenarissen die niets gedaen hebben voor
hel vaderland, men benoemt jodenivezens en onwetende per
soonen lot hooge en nuttelooze bedieningen, men verspeelt
hoopen en hoopen geld aen cavalcaden, revuen en soldaeljes-
spel, aen expositiëu van landbouw en andere grillen, men
reyst oost en west, men danst, men geelt feesten d'een agter
dander, en ondertussclien de arme lyden honger en gebrek,
zy krygen van liet gouvernement weynig ofgeenen onderstand,
als den vreeden cholera, onder hun woed, (ik kan de parochie
Denderhaulem tot voorbeeld brengen) en dan durven de brood-
schryvers nog zeggen dat ivv wys bestuerd worden en de ge
lukkigste zyn van alle volkeren
De Emancipation zegt dat al de vyffranken-stukken van Leo
pold naer Yrankryk trekken. Zy geeft hierop aerdige dingen te
kennen maer zy durft niet regluyl spreken. Zy vreest de
grendels.
De clubsmannen spreken van u agter de grendels te zetten;
z.yl hierover, vriend, niet verwonderd, die mannen zyn overal
dezelfde. De regie liomeynen die hun vaderland beminden, de
welke durfden de waerheyd zeggen zyn ook in de gèvangen-
huyzcn gesteken, terwyl de verleyders en bedriegers van liet
volk chevaliers genoemd en met kruysscn van eer beplakt
wierden.
Het schynl dat De Iiaussy welhaest gaet van gedagl verande
ren nopens hel stichten van liefdewerken par testament. Hy is
wederom al tiveemael van zyn systeem afgeweken.
OPENBAERE ZITTING VAN DEN STEDELYKEN RAED.
Voorleden Dynsdag heeft onzen Sledelyken Regeérings-raed
zich in openhaerc zitting vergaderd om, volgens dagorder,
over den budget der Hospicen te beraedslaegen en den zeiven
aen te neémen. Elkeen weél dat de byzondere stads-enmmissie
een schimpschrift had uylgegeéven waerin de haetclykste on
nauwkeurigheden vóórkwamen en eenen onverzaedelyken par
tygeest doórstraelde, welken vooral zyne venynige scbigleu
tegen de jacrweyldcn der dry aen d'hospicen vastge'hegttc gees-
telvken had gerigt, om deéze heeren by'lpubliek als opëélers
der armgelden en^|e Administratieleden als derzelver verkwis
ters te doen doórgaen. Eikeen iveët pok dal de hospiciehcereu
dit schimpschrift in heussche en zeer gemaeligde bewoórdiugen
hebben wederlegd, indervoege dat de sled'eiyke Commissie
zicii zclyc door liaer eygen schimpschrift zoo zeer geschand
vlekt hééft, dat geen een treffelyk man, vóór wat het'ook moge
weézen, zou willen er deel van gemaekt te hebben. Nu, in de
openhaerc zitting waervan ivv genoegen, is den heer Ferdi-
nandus Evil, verslaggeéver der stedelyke commissie, al hoé
vende met een byvoeglyk schrift Opgelreéden en begon met in
smacd- en scheldwoorden legen de brochuer der hospicic-
hceren uyt te vaeren, even als of het werkje de meeste grou-
ivelen der wereld inhield. Doch, daer het verlicht en onpar'tyilig
publick ci: geheel anders over geóórdeeld heél't, zullen w v ons
niet ophouden verder dit bleckershondsgebluf tegen te sprceke».
Maer, ingezien den heer Evil zich veroorloofd hééft ons eenige
lafherligc persooualileyten naer 'l hoofd te suiylen, zouden wy
hem wel eens vraegen of hy zulks zou.durven heslaen in eenc-
plaels waer wy ons mogen verdedigen wy durven hem voórep
verzekeren dal hy aerdig zou siaen kyken over 'tgeén wy hem
zouden te verkroppen geéven. Maer wal fs't, liet is'de gewoonte
der lail'aerds van elkeen óver 't hoofd te zien, wanneer zv in
cene veylige plaets. zyn waer men hun niét mag antwoorden.'
Wat liet zy, den heer Evil' hééft zoo maer onbeschoftelyk uyl-
gekraqmd dat de brochuer der hospiciehcereu int eene druk
ken; is gekomen die. zoo leeg (aussi basse) is dan de brochuer
zelve, of zoo iets dergclvks; M. Evit schynl niet te weéteu wie
en wat ér leeg of bus is; welnu, wy zullen .het hem zeggen en
ivel naëmelyk
Boezen is leeg of bas die zonder de minste titels van ouds
treffelyke menschen over de schouders ziet en ze wilt
doen dansen gelyk hy schuyffelt;
Deézen is bas die, weelende dat eenige zyncr vrienden zich
aen een middagmael in hun genootschap hebben vereCnigd,
aldaerin de keuken den overschot gelyk eenen armen ion-eii
gaet opschoelfelen; t
Deézen is bas en de bassesse straelt er altyd door, die, of
schoon wel gekleed, in vremde steden den boer speelt, in zoo
verre, dal de poliliedienaers dien knaep hebben willen op
scheppen en het zouden gedaen hebben, bad hy in zyne
vrienden gcene voórspreékers gehad;
Deézen is leeg of bas die, sloffende op zyne groole fortuyn,
een ander verwyl dat hy gecne hééft, hy, verwvtcr, die de
armste zyner naestbestaende verstoot, niet wilt'kennen en
deéze ten laste van andere burgers lael;
Deézen is leeg of bas, maer genoeg hier van vóór heden, wv
zullen hierop terugkeeren en ons weynig met hel gejammer of
geschreeuw van M. Evil of van 't Verbond bekreunen.
Om tol het weézclykc der zaek over te gaen, durven wv
ronduit zeggen dat. geheel de pleitrede van M. Evil, zoo voor
den grond als vóór den vorm, een meesterstuk van dwaesheyd
is, het welk ten duydelykst beweézen beeft dat dien heer zeifs
de ministeregels van schryf- en redekunde onmagtig is, en
bovendien dat hy nog zou dienen eenen merkelyken tvd óver
te brengen op de banken der primaire schóól, alwaer hem nog
veel ja zeer véél regels der jrammaire of spraekkuust zouden
worden geleerd. Doch dit alles zou niets ter zaek doen en wv
zouden er niet willen van spreéken, indien zyne pleitrede dóór
de reglzinnigheyd was ingegeéven, en vooral, indien zv de
gemaetigheyd en de waerheyd bevatte, waerop dien heer zich
zoo dikwils liglzinniglyk durft beroepen. Immers, spreékende
over het beggynhof, over de kapellauie van 'l, hospitael, overdo
goederen ten titel van eeuwigduerende fondaliên aen die ge-
stiglen mits exoneratie vaslgehegt, haelt M. Evit met hoopen
dekreélen der consuls en fransche wetten aen, om de wettigheid
diër beslaande zacken te betwisten en deéze alsafgeschaft tedoen
aenzien. Maer het publiek dieut te weéten dat er zeer véél van
tlie dekreélen en wetten opgehouden hebben geldig Ie zyn, en
dat er zelfs vcéle zyn die nooyt als geldig zyn aenzien geweest,
vermits zy in onwettige lyden zyn vastgesteld en hoe zou men
zich, bv eene enkele leézihg, al 'die wederroepene of ongeldige
dekreélen 'konncn herrinneren? Dit is onmogelyk... Wat meer
is, dit vraegstuk, 't welk M. Evit zoo,vermeten als liglzinniglyk
durft oplossen, is van aci d om de diepste regtsgeleerde des
ryks, na ze grondig gestudeerd Ie hebben, te doen'haperen, te
doen twyfelen en zelfs de kwestie te doen opgcéven. Maer dit
alles ivord niet ontzien, de hardnekkigheyd van M. Evil en
consoórten is op de geestelykheyd gevallen, en deéze moet huk
ken al moesten alle'regels van regtveêrdigbeyd en goede reden
nret voeten getrapt worden.
Wat zouden de mildaedigc gcévers zeggenmoesten zv
op dit oogenblik uyt de andere wereld terugkeeren en
zien hoe de godvruglige akten van hunnen uitersten wil be
stormd en miskend worden,, dóór die persoonen zelve, welke
meermaels hy 't sterfbed van een liefdaedig hert geroepen wor
den, om, dóór hun ministerie, 't een of ander goed werk onder
't schild der wetten en goede trouw vast te stellen?
M. Evit zegt dat hy hier pligtshalve de wetten als rigtsnoer
ncéml.en uyt de wetten besluyt hydat'tbegynhof en dckapellanie
van 't hospitael zyn afgeschaft en dat derzelver goederen tot de
hospiciën in vollen eygendom zyn overgegaen. Zoo als wv hier
boven zegden, is hierover geenè uylspraek gedaen en hestaet,
er grooten twyffei, acngezien er onder de grootste regtsgeleerde
des lands nog geducrig over geredetwist wordmaer bv onder
stelling dat opgemelde stigtingen zyn afgeschaft, is er wel eene
menschelyke wet die de regels der regtveêrdigbeyd dóór de
goddelyke wetten geboóden, kan veranderen?Indien opgemelde
stigtingen niet zyn afgeschaft, zegt M. Evit, dan is er toch ccne
dertigjaerige prescriptie welke de goederen dier stigtingen in
vollen eygendom aen d'hospiciën verzekert, die er aldus met
gerust geiveéten mogen over beschikken, want, voegt er M. Evit.
by, 't géén dóór de wet geboóden of toegelaeten is,'stemt al tvd
met het geweélen overeen! Indien men zegt dat de pligten dér
consciëntie, welke M. Evit in zyne wóórden schvnt na Ie leéven,
heslaen in do onderwerping aen de wetten, wy antwoorden
hierop ja, indien de wetten regtveérdig zyn, en >1:1:1 indien zv
onreglveêrdig zynen hieromtrent dient aengemerkt te worden
1" dat de regtsgeleerde zoo dikivils moeten zeggenEicel dura
