ZONDAG 4 AUGUST! 1850.
VIERDEN JAERGANG. Nr 202.
AELST, den 3 Augusly.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den "namiddag onder de
dagteekening van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der
inschrvving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 e., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
vóór een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plael-
sen. Indien iemand reglveèrdige klagten of gegronde rckla-
men in 't algemeen belang te doen hééft, hy mag op onze onpar-
tvdigbeyd rekenen; aen deéze zullen wy plaets in onze kolon-
nen'verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
verder gewaegen van alle brochueren, schriften, boeken, prin
ten, etc" wacrvan een afdruksel aen dcszelfs opsteller zal wor
den toegezonden.Denaemen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeéren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geenè stukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogl alle artikels, annoncen, geld etc. vragtvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
drukaengaet.
CLIQUE SLUM.
DEN DENDER
den 1 augusty 1850.
EENIGE POLITIEKE BEMERKINGEN.
Als M Rogier, over dry jaeren, minister genoemd wierd,
waren al dc liberale verheugd. Men hoorde langs alle kanten,
in steden en dorpen, op parochiën en gehuglen, triomphe roe
ren Iedereen verwagtte zich aen gespaerzaemheyd, aen groo-
tere vrvheden, aen afslag van belastingen, aen een wys, voor-
zielig,'onpartvdig en waer liberacl besluer. Maer wat zyu wy
bedroógen in'onze verwagtingwat verandering in het gedagl
van het volk!'Bvna niemand is nog te vreden, elk een weet
wat klagten; M. Rogier word van zyne beste vrienden verlaelen;
de bedienden zelfs durven hem niet meer verdedigen \\elk is
de oorzaek van die schielyke verandering der gemoederen
Is liet 0111 dat er niets standvastig is, uytgenomen de waerheyd l
Is hel om dat de Belgen zoo onredelyk en moeyelyk zyn om
besturven Ha neen, zy laelen zich gemakkelyk beslueren zy
zyn getrouwe onderdacnen om datzy een godsdienstig volk zyn
en by gevolg, zy onderwerpen zich vrywillig aen de overbeyd.
Dc oorzaek van die haeslige verandering is, dat de Belgen
gcene slaevcrny verdraegen. Zy willen eene groot® cn regt-
zinnige vryheyd, en zy hebben er regt toe; want zy hebben die
duer gekogt en betaeld, en er zelfs bun bloed vóór vergooien.
De oorzaek is: dat de Belgen geen Gouvernement willen bet
"eén zich met alles bemoeyt; dat de belastingen jaerlyksver-
hoogen zonder de minste noodzaekelykheyd: dat men den
godsdienst heymelyk wilt vervolgen dat men ons met party
geest wilt bestueren en ons wetten opleggen die aen onzen
aerd ganscb tegenslrydig zynEn inderdaed, het ministerie
hééft de Belgen misnoegd met de wet op liet nnddelbacr onder-
wys te doen stemmen. Niemand heeft die wel goedgekeurd ten
zy de francmasons, de clubisten en eenige broodschryvers, de
welke den ondergang van zeden en godsdienst gezwooren heb
ben De vrve drukpers licéfl die wet afgekeurd en klaer bc-
weézen dat zv tegenslrydig is aen de constitutie, den godsdienst
en de vrvheyd; dat zy een monopolium is erger dan dit, het
geóu Vrankryk in d'ellenden gedompeld hééft. Al de waere
Belgeu (welke die wel zullen bezueren) hebben er aen de
volksvertegenwoordigers hun beklag over gedaen. liet volk is
nog zoodaenig misnoegd en verbitterd, dat het nergens de
clubscollcgiën der liberalisten bcgeêrt. De voyageurs van het
gouvernement, welke met hunne collegien le leur loopen,
worden in alle kleyne steden en dorpen, gelyk eenen jood, aen
de deur gezet; nietlegenslaende zy somtyds lot 40,000 franken
beloóvem Onze ministers zullen zich mogen gelukkig agtcn
indien zy een collegie mogen stigten lot Otlergem ol A leckhem,
tol Liefteringe of zelfs tot Pollaere....
IIcl ministerie heeft de Belgen misnoegd met hun, na twee
jaeren dueren tyd en zonder noodzaekelykheyd, twee gedwon-
gene leeningen af le perssen. Wat is er met al die millioencn
Franken gedaen welke steenwegen zyn er mede gemaekl,
welken vaerden mede gegraeven of verbeterd Geene, want
feesten en cavalkaden, in soldaeljesspel in belagehelyke expo-
silién, in ryden en brossen. Dat geld is uytgegeeven aen bed
dekens en boekskens vóór de landbouwers om met hun te
spotten, aen medaillekens en kruyskens van eer voor de kies-
agenten en de vriendekens der clubisten, aen de libci ale wol
ven om schaepsvellcn le koopen, aen broodscbrjvers om bet
volk te bedriegen, aen schoólkykers cn andere suetsbediende
om lecggauger's le loopen en den bonjour te speélen, waer vóór
dc gouvernementen, geen regt hebben van leeningen le vrae
gen; dat geld isgegcévcn aen ryke mekamekbaezen in de
groóte steden, ae'n pensioenen van retraite die al lang moes
ten ah'cseliaft zyn, aen het uytwisselen der guineën, aen bet
koopen van engélsche garens 'om russiassen te weéven, ler-
wvl onze spinnersscn, bv gebrek van werk, in aermoede be-
zweéken' dit geld is verkwist in gouveruements paleyzen le
verderen, waervan elke venster 5U0 fr. kost voor gordynen
alleen *2(10 fr. vóór eiken armstoel, vóór duyzeude franken
spiegels, Iooverwerk en andere grillen; immers dal geld is
verdweénen gelvk eenen rook, en welhaest zullen er nieuwe
leeningen en contribution gevraegd worden. Frère-Orban zal
nog eens voor den dag komen met zyne wet op dc erffents m
regte linie. Dien ongenadigen wael wilt part en deel hebben in
't erfdeel dat de ouders aeu hunne kinderen aglerlaeten. Hy
zou geêrn, gelyk den koppigen AAillem gedaen heélt, den eed
vraegen aen de erfgenaemen, en aldus zal hy allen eerlyken
Belg op de pyobank zetten cn deugenieten en gestolen goed
koopers bevoórdeeligen. Het gouvernement zal leeningen en
conlributiën vraegen en blyven vraegen zoo lang den geringen
borger een duytzal vinden om te beladen. De liberalisten zyn
onverzaedelyk, gelyk menige onniensclielyke grondeygenaers
welke jaerlyks hunne paglen verhoogen en den eenen landbou
wer agler den anderen op stract zetten.
Onze ministers worden baelelyk aen de Belgen, om dat zy
den godsdienst willen vervolgen en zich bemoeyën met zaeken
die hun niet acngaen; liet gouvernement zou zich geêrn be
moeyën met de benoemingen der bisschoppen om gezalfde le
hebben van hunnen trant; bel zou geêrn een woórdeken te
zeggen hebben in 't kapittel der kanonikken; het wilt de pastors
inamovibei rnacken, niet nvt een goed inzigt gelyk de kerk
vergaderingen gedaen hebben, maer om ondeugende priesters
te beschermen,bet géén reeds hééft plaets gehad liet doet
inquisitie op de bcgynlioven en andere gisligten, op de cure-
goedetcn, op de eygendominen, uylgaven en ontvangsten riet
kerken om er zich meester van le jnaeken; bet licmoeyl zich
met dc benoemingen van kerkmeesters; hel laet den pastor ol
deken geenen president zyn van den kerkenraed; welhaest
zullen de francmasons, gelyk Josephusden II, doen vaststellen
boe voél keêrssen co wierook in dc kerken, par jacr. mogen
verbrand worden Op dergelyke wyze moet bet gouvernement
noodzaekelyk aen liet volk haetelyk worden. Dc liberaele zelf
schryven en roepen dagelyks, dal staet en kerk elk op zyn
eygen moet zyn, dat de kerk liacr niet mag bemoeyën niet hel
bestuer van den staet, en bygevolg heélt den staet zich ook
niet te bemoeyën met de kerk. Ik zou niet eyndigen moest ik
hier alles aen'haelen het geéne dc nieuwsbladeren, welke van
ons gouvernement ondersteund worden, geschreéveu hebben en
nog dagelyks schryven legen de kerk, de gecslelyke gestiglen,
de priesters en onzen godsdienst.
Moet ik nog spreéken van de benoemingen der staetsbe-
bediendc Eik een weet hoe de ministers (Rollin niet uytge
nomen) zorgen vóór hunne familie en vóór de vremdelingen.
Elkeen weet dat de bekwaemheyd, ouderdom, goed gedrag en
beweézen dienst geen regt meer geéven lot eene benoeming;
maer partygeest en kuypervëu zyn de beste en zekerste titels,
liet word iioog tyd van hel grootste deel der piaetsen en bedie
ningen te vergeéven door openbaere concoursen.
Ik ben vcronlweêrdigd als ik averpeys hoe onze ministers
de arme Belgen benadeeligd hebben met testamenten te breu
ken, (enkelyk om dal er den naem van eenen priester inge-
schreéven was) met religieusen le vervolgen de welke vrienden,
bloedverwanten en alles verlaelen hebben cn zich Iceuemael
ten besten geéven om den armen te helpen, de zieke by le
slaen en de onweélende te onderwyzen.
Het walgt my van nog andere politieke fauten van ons gou
vernement vóór den dag tc brengen. Deéze zyn zoo groot, dat
Vrankryk zelf ons ministerie met gccne goede oogen aenziet.
Het is nog erger lot Roomen, in Holland en Berlyn. Indien ons
gouvernement niet welhaest van politiek verandert, geheel
Europa zal zich van ons vcrwyderen en weygeren onze trak-
laelen van scbcépvaert en koophandel le vernieuwen, ten zy
misschien niet nadeelige voórwaerden.
Hel is geen wonder dat de Belgen misnoegd zyn en verlan
gen nacr een besluer. Zy zyn waerlyk te wys en hebben le véél
voóruytzigt om bun nog langer te laelen mislevdeii en bedrie
gen. De kiezers hebben alreeds hier van een klaer bewys
gegeéven; zy hebben bvna overal 't politiek van Rogier afge
keurd met zyne legenstreévers in plaets van zyne voórslaendcrs
te kiezen, dc welke bet ministerie zullen aenranden en doen
vallen... Maer welkdanig bestuer zal bet tegenwoordig ver
vangen Wie zal er Rogier en Orban opvolgen Zullen bet
mannen zyn van bet gedagl van de heereu De Theux of
Nolhomb Ik vrees van ja docb, God geévc dal ik in myn
gedagt bedroógen zy; bet ware le betreuren, wyl MM. Del heux,
Nolhomb, Lidls cn'andere ook in alles en overal le véél bob
ben willen meester zyn, cn niets gedaen om de barbaersche
belasting op hel menschcn vleeseb af te schaffen. Ook zy
hebben de budjcllen te véél verhoogd en 't land met bediende
overlast. De groolc steden waren, zoo wel als heden, onder
I hun bestuer uytsluylelyk begunstigd. Zy hebben ook de vryheyd
gesebonden met de'wet op het leeger onderwys te maeken etc.
Daerom zou ik bun niet geêrn zien aen 'l roer komen, wel le
verstaen, als zy met bun oud politiek, zouden voóruylkomen.
KOSTERS, GY MOET MALGRÉ LIBERALISTEN WORDEN
Dagelyks hoort men den Mumteur deêrlyk jammeren dat de
gazetten, die niet belast zyn bet nieuw politiek te bewierooken,
de ministers berispen zonder goede redens, cn niet anders dan
om bun pyn en sniert aentedoen, bun bestuer van parlydigbeyd
beschuldigen Maer wat moeten wv over die jammerklaglen
denken Of wel dat de ministers niet weélen wat zy doen of
zeggen, of wel dat zy schynheylige en menschcn foppesr zyn
wyl hunne akten klaer genoeg zyn om er zich niet aen te inis-
grypen. Als men, langs den anderen kant, den zelfden Moniteur
en daerbv de fransche Jndépcndance léést, zou men dikwils
moeten bekennen dat onze liberale ministers de opregtste
katholyke van geheel de wereld zyn, dat zy, zonder er eene uyt
le sluylen, al onze vrvheden en bovenal de gecslelyke liefheb
ben dat zy vóór de grondwet en de onafhangelykbeyd van
't geestelyk gezag eenen diepen eerbied draegen; dal zy zich
noyt bemoeyën met zaeken die van bun vak niet zyn etc. etc
Maer 't is jammer vóór dié mannen dat de Belgen niet lecnc-
mael byzigtig zyn dat zy nog konnen onderscbeyden wat wil
of zwart "is, eii dat er zulke goede jongens niet te vinden zyn
welke zich, by klaeren dag, laelen by den neus leyden, om
nadien dóór de liberale gasten vierkant uytgelagchcn te worden.
Maer, halte la, wy zien wat er dagelyks gebeurt tegen onze
constitutionneéle vrvheden wy zien wat er gedaen word tegen
de uylvoering der testamenten vóór godvruglige werken ge-
maekt, als er den naem van eenen priester in komtwat er
gebeurt tegen de geringe pastorslraktemeulen die besnocyd
worden onder voorwendsel dat bunnen logling eenige roeden
te groot is; wy zien met wat vermaek men de gasthuisnonnen
plaegtdoór allerley onderzoekingen en bairklieveryën wyzien
boe zeer bel bisscboppelyk gezag op de leegere geestelyken,
de liberalisten gencértwy zien boe gretig alle holiandsche
nesten worden uyt den hoek gebaeld vóór wat de kerkiaedcn,
't getal onderpastors etc. etc., betreft; wy hebben nog niei
vergeéten hoe sehandclyk de overeenkomsten met Roomen,
nopens T kardinaelaet, zyn verbroken, wy hebben maer le wel
al die heymelyke listen gezien der francmacons tegen alles wat
kerkelyk en religieus is, om niet overtuygd te zyn van dc goede
inzigten onzer liberalisten. Maer nu gact 't spel op den wagen
komen; ons ministerie beeft een lengsel aen zynen neus gezet
by middel van 't welk bet zynen domper tot in de sacristy gael
sleeken, even als Willem en Josephus 11 gedaen hebben, waer-
voór deézen laetslen dóór Willem den Groolen wierd vereerd
met den bynaem van Mon cousin le sacrislain.
Nu, om kort te maeken, gaen wy aen onze landgenoóten
zeggen dat onze ministers, nacr 't voorbeeld van Van Maanen,
*aen poogen de benoeming der kosters aen de geesiclyke over-
rieyd te onlneémen, en de zelve aen de kerkmeesters over te
laelenIn 1819 hééft den koppigen Willem dit ook willen
doen, maer den aerlsbissehop van Mecbelcn, prins Dc Mean,
heeft zich daerlegen verzet, en de zaek is dan zoo geblcévcn.
Hel hollandsch besluyt, dat alsdan in de vuylmande geworpen
is geweést, is er nu dóór ons liberalisten ministerie wederom
uytgebaeld cn op tapyt gebragl. Wy zyn nieuwsgierig te weéten
wal er zal van geworden, vóór als nu w illen wy de dwaesheyd
niet uytleggen"die 't ministerie voorbrengt, om zich een kpyzer
lyk decreet, dat den koppigen en godsdiensthaetenden Willem
lieéft moeten laelen sleéken, gunstig le maeken; enkelyk willen
wy deéze regelen sluylen met le zeggen dat, van al wal er ge
béurt, ons "niets verwondert, als wy zien dat den llrssager de
Gand een ministerieél dagblad is geworden, T géén openlyk
zegt dat 't ministerie ons ganscheiyk restaurarl en op den
hollandschen voel begint te bestueren.... maer.... respicc finem
aenziet T eynde. Wy zullen op tyd deéze zaek verhandelen.
Aen Mynheer den Opsteller van den Dender-bodc.
De aenmerkingen overgenomen in uwen voorlesten nummer,
nopens de toekomende kiezingen, en de aenvaerding dóór d«
oprang te komen persoonen van een vastgesteld programma,
beeft alhier véél hyval gevonden; immers, vcrsehcyde achtings-
waerdige persoonen hebben bet gedagl geuyt, dat bet meer
dan tvd is, het oud spoór te verladen, om een nieuw beter
overeenkomstig met 's lands belangen in le slaen. Deéze per-
